Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UK 17/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Halina Kiryło
SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania D.O.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K.
o rentę w związku z wypadkiem przy pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 grudnia 2012 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 22
września 2011 r., sygn. akt […]
oddala skargę.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 22 września 2011 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385
k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego D.O. od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. z dnia 22 marca 2011 r. oddalającego
odwołanie ubezpieczonego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
2
w K. z dnia 30 marca 2010 r. odmawiającej D.O. prawa do renty z tytułu
niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy z 11 sierpnia 2008 r.
Sąd drugiej instancji podzielił i przyjął za własną podstawę faktyczną
zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji; podzielił także jego podstawę
prawną. W szczególności Sąd drugiej instancji podzielił za Sądem pierwszej
instancji wnioski opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii, ortopedii, chorób
wewnętrznych i neurochirurgii, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy w
związku z wypadkiem przy pracy jakiemu uległ w dniu 11 sierpnia 2008 r. Opinie
biegli lekarze wydali po dokładnej analizie dokumentacji lekarskiej, po dokładnym
wywiadzie i przebadaniu ubezpieczonego. Opinie biegłych są pełne, spójne,
zawierają logiczne i przekonujące wnioski; zostały wydane przez specjalistów w
zakresie schorzeń, na jakie cierpi ubezpieczony. Biegli lekarze sądowi
jednoznacznie stwierdzili, że występujące u ubezpieczonego schorzenie w postaci
wielopoziomowego zwyrodnienia krążków z bólami korzeniowymi, chociaż wymaga
odpowiedniego leczenia, to spowodowany przez nie stopień upośledzenia
sprawności organizmu nie jest na tyle nasilony, aby wyczerpywał podstawę do
stwierdzenia niezdolności do pracy. Schorzenie to ma charakter samoistny i nie
wykazuje związku z urazem jakiego doznał ubezpieczony dźwigając ciężar w dniu
11 sierpnia 2008 r.
Zgodnie z opiniami biegłych Sąd drugiej instancji uznał, że z faktu iż
ubezpieczony przed wypadkiem nie skarżył się na stan zdrowia oraz uzyskiwał
zaświadczenia o zdolności do pracy nie wynika, że jego obecne schorzenia mają
związek z wypadkiem przy pracy. Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa mają
bowiem z reguły – na co wskazywali biegli w opiniach – charakter stopniowo
postępujący, co oznacza, że nasilenie dolegliwości może być różnie odczuwane w
poszczególnych okresach czasu. Wobec przyjęcia, że ubezpieczony przed
przedmiotowym wypadkiem zachowywał zdolność do pracy, zbędne było
przeprowadzenie w tym zakresie dowodów. Sąd drugiej instancji uznał za nieistotny
dla rozstrzygnięcia sprawy dowód z zeznań lekarza rodzinnego ubezpieczonego.
Ustalenie aktualnego stanu zdrowia wnioskodawcy oraz jego związku z wypadkiem
przy pracy wymaga wiadomości specjalnych, które można uzyskać jedynie od
biegłych lekarzy sądowych. Nie jest natomiast możliwe zastępowanie dowodu z
3
opinii biegłego zeznaniami świadków - lekarzy udzielających świadczeń
zdrowotnych ubezpieczonemu. Sąd drugiej instancji podkreślił, że opinia biegłych
sądowych potwierdziła stanowisko zajęte przez lekarza orzecznika ZUS i komisję
lekarską ZUS. Podzielając ustalenia Sądu pierwszej instancji Sąd drugiej instancji
podkreślił, że ani z opinii biegłych sądowych ani z dostępnej dokumentacji
medycznej ubezpieczonego nie wynika, aby nie mógł on wykonywać jakiejkolwiek
pracy obciążającej kręgosłup. Biegli stwierdzili bowiem, że nie ma przeciwwskazań
do wykonywania przez ubezpieczonego lekkich prac fizycznych oraz prac nie
wymagających kwalifikacji. Istnienie schorzeń powodujących konieczność
pozostawania w stałym leczeniu (czy rehabilitacji) czy też konieczności poddania
się operacji chirurgicznej nie stanowi samodzielnej przyczyny uznania choćby
częściowej niezdolności do pracy. Przedłożone przez ubezpieczonego dokumenty,
z których wynika, że został on poddany zabiegowi chirurgicznemu w dniu 20
kwietnia 2011 r., który to zabieg zakończył leczenie i rehabilitację ubezpieczonego,
nie wykluczają – zdaniem Sądu Apelacyjnego – ustalenia, że także w okresie
poprzedzającym operację ubezpieczony był osobą zdolną do pracy.
Wyrok Sądu Apelacyjnego ubezpieczony zaskarżył skargą kasacyjną.
Skargę oparto na podstawie naruszenia przepisów postępowania (art. 3983
§ 1 pkt
2 k.p.c.) i zarzucono naruszenie:
- art. 227 k.p.c. przez bezkrytyczną akceptację stanowiska Sądu pierwszej
instancji o niedopuszczeniu dowodów wykazujących stan zdrowia ubezpieczonego
przed wypadkiem przy pracy a mających w jego ocenie istotne znaczenie dla
rozstrzygnięcia sprawy;
- art. 233 § 1 k.p.c. przez bezkrytyczną akceptację dowodów z opinii biegłych
i ustalonych na ich podstawie faktów, przeprowadzonych i dokonanych przez Sąd
pierwszej instancji, w sytuacji gdy dowody te nie są ponad wszelką wątpliwość
wiarygodne w kontekście zignorowanej zarówno przez biegłych jak i sądy obu
instancji dokumentacji medycznej przedłożonej przez ubezpieczonego;
- art. 227 i art. 233 § 1 k.p.c. przez pominięcie przez Sąd drugiej instancji
dowodów, które powstały już po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłych i
wydaniu wyroku przez Sąd pierwszej instancji a wskazujących na powstanie
zdolności do pracy wnioskodawcy w wyniku wykonanej operacji.
4
Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Sądu drugiej
instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji
wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania, w
tym o kosztach postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kierując postawione zarzuty do postępowania przed Sądem drugiej instancji
(zakresu postępowania dowodowego przed tym sądem) skarżący nie wskazał
naruszenia przepisów postępowania apelacyjnego (w szczególności art. 381 i
art. 382 k.p.c.). Ponadto powołane zostały przepisy nieodpowiednie do zasad
postępowania kasacyjnego, gdyż – zgodnie z art. 3983
§ 3 k.p.c. – podstawą skargi
kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Przepis art. 3983
§ 3 k.p.c. wprawdzie nie wskazuje expressis verbis konkretnych
przepisów, których naruszenie, w związku z ustalaniem faktów i przeprowadzaniem
oceny dowodów, nie może być przedmiotem zarzutów wypełniających drugą
podstawę kasacyjną; nie ulega jednak wątpliwości, że obejmuje on art. 233 k.p.c.,
ponieważ właśnie ten przepis określa kryteria oceny wiarygodności i mocy
dowodów. Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może zatem stanowić
uzasadnionej podstawy skargi kasacyjnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8
marca 2010 r., I PK 260/09 – LEX nr 590229; z dnie 19 października 2010 r., II PK
96/10 – LEX nr 687025). Jeżeli zaś chodzi o zarzut dotyczący art. 227 k.p.c., to w
orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalone zostało stanowisko, że przepis ten
określa jedynie wolę ustawodawcy ograniczenia faktów, które mogą być
przedmiotem dowodu w postępowaniu cywilnym. Przepis ten nie jest źródłem
obowiązków, ani uprawnień jurysdykcyjnych i w związku z tym nie może
samodzielnie być przedmiotem zarzutu naruszenia prawa procesowego w ramach
drugiej podstawy skargi kasacyjnej – art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c. (por. np. wyroki Sądu
Najwyższego: z dnia 7 października 2004 r., IV CK 75/04, niepublikowany; z dnia 3
października 2008 r., I CSK 70/08 – LEX nr 548909; z dnia 25 czerwca 2008 r.,
II UK 327/07 – LEX nr 496393; z dnia 4 listopada 2010 r., III UK 25/10 – LEX nr
794799).
5
Z podstaw zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd drugiej instancji tak samo
jak Sąd pierwszej instancji, ustalił, że skarżący nie jest niezdolny do pracy w
związku z wypadkiem przy pracy z dnia 11 sierpnia 2008 r. To zasadnicze ustalenie
opiera się na opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu neurologii, ortopedii,
chorób wewnętrznych i neurochirurgii. Sądy obu instancji uznały, że opinie biegłych
lekarzy wyjaśniły wszelkie wątpliwości dotyczące zdrowotnych następstw wypadku
przy pracy, jakiemu uległ ubezpieczony: a opinie te są logiczne, jasne, pełne i
jednoznaczne w końcowych ocenach. Opinie były wydane przez lekarzy
specjalistów o specjalnościach adekwatnych do schorzeń ubezpieczonego, po
analizie dokumentacji medycznej ubezpieczonego, po dokładnym wywiadzie i
przebadaniu ubezpieczonego. Nietrafnie zatem zarzucił skarżący, że Sąd
Apelacyjny „bezkrytycznie” zaakceptował stanowisko Sądu pierwszej instancji oraz,
że zignorował dowody przedstawiane przez skarżącego między innymi wykazujące
stan zdrowia skarżącego przed wypadkiem przy pracy. Sąd Apelacyjny rozważył –
stosownie do przepisu art. 382 k.p.c. – całość materiału sprawy i szeroko uzasadnił
ocenę co do wiarygodności i mocy przeprowadzonych w sprawie dowodów. Wbrew
twierdzeniom rozpatrywanej skargi kasacyjnej – Sąd Apelacyjny w zaskarżonym
wyroku odniósł się do kwestii stanu zdrowia wnioskodawcy przed wypadkiem przy
pracy. Uznał trafnie, że nie zachodziła potrzeba dowodzenia sprawności
ubezpieczonego do pracy, ponieważ zdolność skarżącego do pracy przed
wypadkiem przy pracy z dnia 11 sierpnia 2008 r. była bezsporna. Trafną jest także
ocena wyrażona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że istnienie schorzeń
powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu (rehabilitacji), a nawet
leczenia zabiegami chirurgicznymi nie stanowi samo przez się przesłanki
niezdolności do pracy.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy – uznając bezzasadność
podstawy skargi kasacyjnej – orzekł stosownie do art. 39814
k.p.c.
/tp/