Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 185/12
POSTANOWIENIE
Dnia 23 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Barbara Myszka
w sprawie z wniosku W. S.
przy uczestnictwie X. S.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 23 stycznia 2013 r.,
zażalenia uczestniczki na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 27 sierpnia 2012 r., ,
odrzuca zażalenie uczestniczki dotyczące zwolnienia
od kosztów sądowych; oddala zażalenie w pozostałym zakresie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2012 r. odrzucił zażalenie
uczestniczki X. S. na postanowienie tego Sądu z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie V
Ca 2854/12 dotyczące wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych tj. od opłaty od
skargi kasacyjnej (pkt. 1 rozstrzygnięcia), oraz odrzucił skargę kasacyjną
uczestniczki postępowania jako nieopłaconą w ustawowym terminie.
W zażaleniu na to postanowienie uczestniczka wniosła o jego uchylenie oraz
uwzględnienie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z treścią art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. 2010, Nr 90, poz. 594), w razie
prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych,
przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego pisma, na podstawie art.
130 k.p.c., a zatem strona obowiązana jest uiścić opłatę dopiero na wezwanie
przewodniczącego.
Jednakże treść art. 112 ust. 3 tej ustawy wskazuje, że przepisu ust. 2 nie
stosuje się, jeżeli pismo podlegające opłacie stałej lub stosunkowej zostało
wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego. W takim
przypadku, jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed
upływem terminu do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy termin do
opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia; jeżeli jednak
o zwolnieniu od kosztów sądowych orzekał sąd pierwszej instancji, a strona wniosła
zażalenie w przepisanym terminie, termin do opłacenia pisma biegnie od dnia
doręczenia stronie postanowienia oddalającego zażalenie, a jeżeli postanowienie
sądu drugiej instancji zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego
ogłoszenia.
W rozpoznawanej sprawie postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów
zostało wydane przez sąd drugiej instancji i nie podlegało zaskarżeniu do Sądu
Najwyższego. Należy podkreślić, że możliwość zaskarżenia do Sądu Najwyższego
orzeczeń sądu drugiej instancji dotyczy jedynie tych rozstrzygnięć, które zostały
wymienione w art. 3941
k.p.c., a postanowienie sądu drugiej instancji o odmowie
3
zwolnienia od kosztów sądowych nie mieści się w ramach tego przepisu (por. m.in.
postanowienia: z 16 lipca 2008 r., II CZ 40/08, niepubl. oraz z 3 marca 2000 r.,
III CZ 192/99, niepubl.).
Z tych względów zażalenie w tym zakresie podlegało odrzuceniu, jako
niedopuszczalne.
Skarżąca podniosła w zażaleniu zarzuty przeciwko prawidłowości
postanowienia z dnia 5 lipca 2012 r., odmawiającego jej zwolnienia od opłaty od
skargi kasacyjnej i wniosła o dokonanie kontroli prawidłowości tego,
niezaskarżalnego odrębnie postanowienia, co jest dopuszczalne na podstawie art.
3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. i art. 380 k.p.c. Postanowienie odmowne
z dnia 5 lipca 2012 r. nie zostało uzasadnione, z braku takiego obowiązku.
Utrudnia to wprawdzie kontrolę motywów rozstrzygnięcia o odmowie zwolnienia od
opłaty kasacyjnej, ale nie czyni jej niemożliwą.
Zestawienie zobowiązań skarżącej i jej wydatków z dochodami (6000 zł.
miesięcznie plus udziały w ½ w domu mieszkalnym i mieszkaniu) prowadzi do
wniosku, że z posiadanych środków jest w stanie wygospodarować potrzebną
sumę na pokrycie opłaty od skargi kasacyjnej (830,60 zł) i to uszczuplenie nie
wpłynie radykalnie na sytuację finansową rodziny.
Należy ponadto wskazać, że w toku całego postępowania skarżąca
korzystała z profesjonalnego pełnomocnika z wyboru i na żadnym etapie
postępowania nie wnosiła o zwolnienie od kosztów sądowych.
Z tych względów trzeba przyjąć, że Sąd zasadnie oddalił wniosek
uczestniczki postępowania o zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej.
W konsekwencji, jak już o tym wspomniano, termin na uiszczenie opłaty od
skargi kasacyjnej, od której obowiązku uiszczenia zwolnienia domagała się
uczestniczka postępowania, rozpoczął bieg z momentem doręczenia postanowienia
oddalającego jej wniosek, a zatem w dniu 18 lipca 2012 r. Termin ten upłynął
z dniem 25 lipca 2012 r., a skoro do tego momentu opłata od skargi kasacyjnej nie
została uiszczona, skarga kasacyjna, jako dotknięta brakiem fiskalnym, podlegała
odrzuceniu, o czym Sąd Okręgowy prawidłowo orzekł w oparciu o treść art. 3986
§ 2 k.p.c.
4
Należy dodać, że prezentowany przez skarżącą pogląd, z odwołaniem się do
wskazanych w zażaleniu orzeczeń Sądu Najwyższego, zgodnie z którym, w razie
oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych strony reprezentowanej
przez zawodowego pełnomocnika, przewodniczący powinien na podstawie
stosowanego odpowiednio art. 130 § 1 k.p.c. wezwać pełnomocnika do opłacenia
środka zaskarżenia w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia tego środka,
był aktualny przed nowelizacją art. 112 u.k.s.c. Od dnia 19 kwietnia 2010 r. (Ustawa
z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2010 r., Nr 7, poz. 45), w ustępie 3 tego przepisu
wyraźnie wykluczono możliwość stosowania w takiej sytuacji art. 130 k.p.c.
i wzywania pełnomocnika do uiszczenia opłaty (porównaj między innymi
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 2011r. V CZ 30/11, z dnia
23 marca 2011 r. V CZ 7/11, z dnia 28 września 2011 r. I CZ 86/11 oraz
uzasadnienie uchwały tego Sądu z dnia 9 lutego 2012 r. III CZP 92/11, niepubl.).
Z uwagi na powyższe, zażalenie kwestionujące odrzucenie skargi kasacyjnej
uczestniczki postępowania było bezzasadne i podlegało oddaleniu (art. 39814
w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13