III CZ 12/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-07-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CSK 552/07 I CZ 13/08 I UK 366/10 V CSK 346/07 I CKN 820/97 II CR 214/64 II CZ 121/82 II PK 211/10 III CZP 6/00 III CZP 75/89
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 12/13
POSTANOWIENIE
Dnia 8 marca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Ministra Skarbu Państwa
przeciwko Kopalniom Surowców Mineralnych S.A. w K.
w upadłości układowej
przy uczestnictwie interwenienta ubocznego po stronie pozwanej Polskiego Banku
Przedsiębiorczości S.A. w W.
o stwierdzenie nieważności ewentualnie uchylenie uchwały,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 marca 2013 r.,
zażalenia interwenienta ubocznego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 października 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 20 czerwca 2012 r. interwenient
uboczny (Polski Bank Przedsiębiorczości S.A. w W.) działający po stronie pozwanej
(Kopalni Surowców Mineralnych S.A. w upadłości układowej w K.) złożył apelację,
wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa Skarbu
Państwa – Ministra Skarbu Państwa o uchylenie uchwały nr 4/2011
Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia KKSM. Pismem z dnia 4 października
2012 r., pozwany cofnął apelację interwenienta ubocznego. Postanowieniem z dnia
17 października 2012 r. Sąd Apelacyjny umorzył postępowanie apelacyjne. W
zażaleniu na to postanowienie interwenient uboczny, zarzucając naruszenie art.
355 k.p.c. w zw. z art. 391 § 2 k.p.c., art. 79 k.p.c. oraz art. 203 § 4 k.p.c., wniósł o
uchylenie tego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postanowienie sądu drugiej instancji umarzające postępowanie apelacyjne,
jako postanowienie kończące postępowanie w sprawie podlega kontroli
w postępowaniu zażaleniowym (art. 3941
§ 2 k.p.c.). Przepis art. 3981
k.p.c.
przewidujący skargę kasacyjną od orzeczenia sądu drugiej instancji umarzającego
postępowanie kończącego postępowanie dotyczy bowiem orzeczenia sądu drugiej
instancji umarzającego postępowanie w sprawie w całości.
Według utrwalonego stanowiska Sądu Najwyższego, do cofnięcia apelacji
przez stronę nie ma zastosowania art. 203 k.p.c. dotyczący cofnięcia pozwu.
Oczywiste jest, że strona może zrezygnować z zaskarżenia orzeczenia także po
wniesieniu środka odwoławczego, gdyż rezygnacja taka należy do uprawnień
procesowych strony, z których może ona korzystać zgodnie z zasadą
dyspozycyjności. Nie ma bowiem w kodeksie postępowania cywilnego, poza
wyraźnie przewidzianymi wyjątkami (por. art. 469 k.p.c.), uregulowania
określającego warunki dopuszczalności cofnięcia apelacji oraz wprowadzającego
kontrolę sądu wymienionej czynności procesowej strony. Sama strona decyduje
o przedmiocie zaskarżenia, a sąd drugiej instancji jest związany zakresem
zaskarżenia (art. 378 § 1 k.p.c.). W takim stanie rzeczy wola strony skarżącej
powinna mieć znaczenie rozstrzygające dla sprawdzenia prawidłowości
nieprawomocnego rozstrzygnięcia sprawy, a więc także w kwestii, czy
postępowanie odwoławcze ma być prowadzone do końca. Sama strona ocenia, czy
3
jej interes prawny wymaga rozpoznania sprawy na szczeblu wyższej instancji.
Czynnością cofnięcia apelacji przez stronę sąd jest związany, a jej konsekwencją
jest konieczność umorzenia postępowania apelacyjnego na podstawie art. 355 § 1
in fine k.p.c., gdyż w takiej sytuacji wydanie wyroku staje się zbędne. W tym
zakresie art. 391 § 2 k.p.c., przewidujący umorzenie postępowania apelacyjnego na
skutek cofnięcia apelacji, umożliwia odpowiednie zastosowanie wymienionego
artykułu. Cofnięcie apelacji nie podlega zatem kontroli sądu (por. uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 29 maja 2000 r., III CZP 6/00, Biul. SN 2000, nr 5, s. 9,
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2007 r., V CSK 346/07, nie
publ.), według zasad przewidzianych w art. 203 k.p.c., jak przy cofnięciu pozwu.
Odesłanie zawarte w art. 391 § 2 k.p.c. dotyczące orzekania, jak przy cofnięciu
pozwu, dotyczy tylko orzekania o kosztach. Podobne stanowisko zajmuje Sąd
Najwyższy w kwestii sądowej kontroli cofnięcia skargi kasacyjnej
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 3 września 1998 r., I CKN 820/97,
OSP 1999, nr 2, poz. 35; z dnia 16 kwietnia 2008 r., I CZ 13/08, nie publ.; z dnia
17 października 2008 r., I CSK 552/07, nie publ.; z dnia 4 lutego 2011 r., I UK
366/10, nie publ.; z dnia 2 marca 2011 r., II PK 211/10, nie publ.).
Sąd Najwyższy podziela także stanowisko wyrażone we wcześniejszym jego
orzecznictwie, że strona może skutecznie odwołać czynność procesową
interwenienta ubocznego, w tym złożony przez niego środek odwoławczy
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 listopada 1982 r., II CZ 121/82,
OSNC 1983, nr 9, poz. 131 oraz z dnia 19 grudnia 2007 r., V CSK 346/07, nie
publ.). Pozycję interwenienta ubocznego w procesie cywilnym określa zasadniczo
art. 79 k.p.c., według którego interwenient uboczny jest uprawniony do wszelkich
czynności procesowych dopuszczalnych według stanu sprawy, z tym
zastrzeżeniem, że nie mogą one jednak pozostawać w sprzeczności
z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił. Przepis ten odnosi
się zarówno do interwencji ubocznej zwykłej, jak i interwencji ubocznej, do której
stosuje się przepisy o współuczestnictwie jednolitym (art. 81 k.p.c.). Sprzeczna
z czynnościami i oświadczeniami strony będzie każda czynność procesowa i każde
oświadczenie interwenienta ubocznego, które zawierają treści przeciwstawne treści
czynności lub oświadczeń strony, do której interwenient uboczny przystąpił.
4
W rachubę w tym wypadku będą wchodziły czynności lub oświadczenia, które
w sposób wyraźny wzajemnie się wyłączają ze względu na diametralnie odmienną
treść i intencje strony i interwenienta ubocznego. Jednakże czynności procesowe
interwenienta ubocznego nie muszą pokrywać się z czynnościami i oświadczeniami
strony, do której przystąpił. Interwenient uboczny, jak to wynika w szczególności
z art. 82 k.p.c., może korzystać ze środków obrony. Może więc dokonywać
czynności, których nie podejmuje strona, do której przystąpił. Strona jednak z racji
swojej pozycji „gospodarza procesu” może skutecznie w odpowiednim czasie
sprzeciwić się poszczególnym czynnościom interwenienta ubocznego, jeżeli byłyby
one sprzeczne z jej stanowiskiem; wtedy nie wywierają one skutków procesowych
(por. postanowienie Sąd Najwyższego z dnia 10 listopada 1982 r., II CZ 121/82,
OSNC 1983, nr 9, poz. 131; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1964 r.,
II CR 214/64, OSNCP 1965, nr 10, poz. 165, uchwała Sądu Najwyższego z dnia
25 sierpnia 1989 r., III CZP 75/89, nie publ.). Uwzględniając z jednej strony to, że
czynność dyspozytywna samej strony polegająca na cofnięciu apelacji nie podlega
kontroli sądu oraz z drugiej strony charakter relacji łączącej stronę z interwenientem
ubocznym, należy przyjąć, iż nie podlega kontroli sądu, według zasad
przewidzianych w art. 203 § 4 k.p.c., czynność procesowa strony polegająca na
cofnięciu apelacji wniesionej przez interwenienta ubocznego.
Z tych względów zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 8 marca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Ministra Skarbu Państwa
przeciwko Kopalniom Surowców Mineralnych S.A. w K.
w upadłości układowej
przy uczestnictwie interwenienta ubocznego po stronie pozwanej Polskiego Banku
Przedsiębiorczości S.A. w W.
o stwierdzenie nieważności ewentualnie uchylenie uchwały,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 marca 2013 r.,
zażalenia interwenienta ubocznego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 października 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 20 czerwca 2012 r. interwenient
uboczny (Polski Bank Przedsiębiorczości S.A. w W.) działający po stronie pozwanej
(Kopalni Surowców Mineralnych S.A. w upadłości układowej w K.) złożył apelację,
wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa Skarbu
Państwa – Ministra Skarbu Państwa o uchylenie uchwały nr 4/2011
Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia KKSM. Pismem z dnia 4 października
2012 r., pozwany cofnął apelację interwenienta ubocznego. Postanowieniem z dnia
17 października 2012 r. Sąd Apelacyjny umorzył postępowanie apelacyjne. W
zażaleniu na to postanowienie interwenient uboczny, zarzucając naruszenie art.
355 k.p.c. w zw. z art. 391 § 2 k.p.c., art. 79 k.p.c. oraz art. 203 § 4 k.p.c., wniósł o
uchylenie tego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postanowienie sądu drugiej instancji umarzające postępowanie apelacyjne,
jako postanowienie kończące postępowanie w sprawie podlega kontroli
w postępowaniu zażaleniowym (art. 3941
§ 2 k.p.c.). Przepis art. 3981
k.p.c.
przewidujący skargę kasacyjną od orzeczenia sądu drugiej instancji umarzającego
postępowanie kończącego postępowanie dotyczy bowiem orzeczenia sądu drugiej
instancji umarzającego postępowanie w sprawie w całości.
Według utrwalonego stanowiska Sądu Najwyższego, do cofnięcia apelacji
przez stronę nie ma zastosowania art. 203 k.p.c. dotyczący cofnięcia pozwu.
Oczywiste jest, że strona może zrezygnować z zaskarżenia orzeczenia także po
wniesieniu środka odwoławczego, gdyż rezygnacja taka należy do uprawnień
procesowych strony, z których może ona korzystać zgodnie z zasadą
dyspozycyjności. Nie ma bowiem w kodeksie postępowania cywilnego, poza
wyraźnie przewidzianymi wyjątkami (por. art. 469 k.p.c.), uregulowania
określającego warunki dopuszczalności cofnięcia apelacji oraz wprowadzającego
kontrolę sądu wymienionej czynności procesowej strony. Sama strona decyduje
o przedmiocie zaskarżenia, a sąd drugiej instancji jest związany zakresem
zaskarżenia (art. 378 § 1 k.p.c.). W takim stanie rzeczy wola strony skarżącej
powinna mieć znaczenie rozstrzygające dla sprawdzenia prawidłowości
nieprawomocnego rozstrzygnięcia sprawy, a więc także w kwestii, czy
postępowanie odwoławcze ma być prowadzone do końca. Sama strona ocenia, czy
3
jej interes prawny wymaga rozpoznania sprawy na szczeblu wyższej instancji.
Czynnością cofnięcia apelacji przez stronę sąd jest związany, a jej konsekwencją
jest konieczność umorzenia postępowania apelacyjnego na podstawie art. 355 § 1
in fine k.p.c., gdyż w takiej sytuacji wydanie wyroku staje się zbędne. W tym
zakresie art. 391 § 2 k.p.c., przewidujący umorzenie postępowania apelacyjnego na
skutek cofnięcia apelacji, umożliwia odpowiednie zastosowanie wymienionego
artykułu. Cofnięcie apelacji nie podlega zatem kontroli sądu (por. uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 29 maja 2000 r., III CZP 6/00, Biul. SN 2000, nr 5, s. 9,
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2007 r., V CSK 346/07, nie
publ.), według zasad przewidzianych w art. 203 k.p.c., jak przy cofnięciu pozwu.
Odesłanie zawarte w art. 391 § 2 k.p.c. dotyczące orzekania, jak przy cofnięciu
pozwu, dotyczy tylko orzekania o kosztach. Podobne stanowisko zajmuje Sąd
Najwyższy w kwestii sądowej kontroli cofnięcia skargi kasacyjnej
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 3 września 1998 r., I CKN 820/97,
OSP 1999, nr 2, poz. 35; z dnia 16 kwietnia 2008 r., I CZ 13/08, nie publ.; z dnia
17 października 2008 r., I CSK 552/07, nie publ.; z dnia 4 lutego 2011 r., I UK
366/10, nie publ.; z dnia 2 marca 2011 r., II PK 211/10, nie publ.).
Sąd Najwyższy podziela także stanowisko wyrażone we wcześniejszym jego
orzecznictwie, że strona może skutecznie odwołać czynność procesową
interwenienta ubocznego, w tym złożony przez niego środek odwoławczy
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 listopada 1982 r., II CZ 121/82,
OSNC 1983, nr 9, poz. 131 oraz z dnia 19 grudnia 2007 r., V CSK 346/07, nie
publ.). Pozycję interwenienta ubocznego w procesie cywilnym określa zasadniczo
art. 79 k.p.c., według którego interwenient uboczny jest uprawniony do wszelkich
czynności procesowych dopuszczalnych według stanu sprawy, z tym
zastrzeżeniem, że nie mogą one jednak pozostawać w sprzeczności
z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił. Przepis ten odnosi
się zarówno do interwencji ubocznej zwykłej, jak i interwencji ubocznej, do której
stosuje się przepisy o współuczestnictwie jednolitym (art. 81 k.p.c.). Sprzeczna
z czynnościami i oświadczeniami strony będzie każda czynność procesowa i każde
oświadczenie interwenienta ubocznego, które zawierają treści przeciwstawne treści
czynności lub oświadczeń strony, do której interwenient uboczny przystąpił.
4
W rachubę w tym wypadku będą wchodziły czynności lub oświadczenia, które
w sposób wyraźny wzajemnie się wyłączają ze względu na diametralnie odmienną
treść i intencje strony i interwenienta ubocznego. Jednakże czynności procesowe
interwenienta ubocznego nie muszą pokrywać się z czynnościami i oświadczeniami
strony, do której przystąpił. Interwenient uboczny, jak to wynika w szczególności
z art. 82 k.p.c., może korzystać ze środków obrony. Może więc dokonywać
czynności, których nie podejmuje strona, do której przystąpił. Strona jednak z racji
swojej pozycji „gospodarza procesu” może skutecznie w odpowiednim czasie
sprzeciwić się poszczególnym czynnościom interwenienta ubocznego, jeżeli byłyby
one sprzeczne z jej stanowiskiem; wtedy nie wywierają one skutków procesowych
(por. postanowienie Sąd Najwyższego z dnia 10 listopada 1982 r., II CZ 121/82,
OSNC 1983, nr 9, poz. 131; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1964 r.,
II CR 214/64, OSNCP 1965, nr 10, poz. 165, uchwała Sądu Najwyższego z dnia
25 sierpnia 1989 r., III CZP 75/89, nie publ.). Uwzględniając z jednej strony to, że
czynność dyspozytywna samej strony polegająca na cofnięciu apelacji nie podlega
kontroli sądu oraz z drugiej strony charakter relacji łączącej stronę z interwenientem
ubocznym, należy przyjąć, iż nie podlega kontroli sądu, według zasad
przewidzianych w art. 203 § 4 k.p.c., czynność procesowa strony polegająca na
cofnięciu apelacji wniesionej przez interwenienta ubocznego.
Z tych względów zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.