Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KZ 22/13
POSTANOWIENIE
Dnia 23 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk
w sprawie S. E.
skazanego z art. 177 § 2 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 23 maja 2013 r.,
zażalenia obrońcy skazanego na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału Sądu
Okręgowego w O. z dnia 27 marca 2013r.
o odmowie przyjęcia kasacji z uwagi na wniesienie jej po terminie,
postanowił:
uchylić zaskarżone zarządzenie, na podstawie art. 439 § 1 pkt
1 k.p.k. uchylić także poprzedzające je postanowienie Sądu
Okręgowego w O. z dnia 12 marca 2013r. o odmowie
przywrócenia terminu do wniesienia kasacji od wyroku Sądu
Okręgowego w O. z dnia 29 listopada 2012r.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym zarządzeniem odmówiono przyjęcia kasacji wniesionej przez
obrońcę skazanego od wskazanego wyżej wyroku Sądu Okręgowego w O.,
powołując się na fakt, iż wcześniej ,postanowieniem z dnia 12 marca 2013 r.,
odmówiono przywrócenia terminu do wniesienia kasacji. W zażaleniu tym skarżący
podniósł, że odmowa przywrócenia terminu była niezasadna, albowiem obrońca
skazanego pochopnie, bez upewnienia się co do intencji swojego klienta,
zrezygnował początkowo z wniesienia kasacji, a tym samym nie dopełnił jednak
wszystkich aktów staranności, aby wyjaśnić zaistniałą sytuację i podjąć właściwe
działania, wnosząc o uchylenie tego rozstrzygnięcia.
Rozpoznając to zażalenie Sąd Najwyższy stwierdził, co następuje.
2
Zaskarżone zarządzenie musi zostać uchylone, aczkolwiek nie w pełni z
przyczyn wskazanych w zażaleniu. Zauważyć bowiem należy, że w przedmiocie
odmowy przyjęcia kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego w tej sprawie
orzekała Przewodnicząca Wydziału (k. 318), która przewodniczyła uprzednio
składowi Sądu odwoławczego, orzekającego w przedmiocie apelacji, jako sędzia
sprawozdawca (k. 283), a więc brała ona udział w wydaniu wyroku, którego kasacja
ta dotyczyła. Ta sama sędzia wydała również postanowienie, mocą którego
odmówiono przywrócenia terminu do wniesienia kasacji od wyroku, w którego
wydaniu ona uczestniczyła (k. 313).
W tym miejscu należy stwierdzić, że art. 528 § 2 k.p.k., zakładający
odpowiednie stosowanie art. 447 § 3 k.p.k. oznacza, iż w sytuacjach opisanych w §
1 art. 528 k.p.k., a więc kiedy to na określone rozstrzygnięcia sądu nie przysługuje
zażalenie, co dotyczy również odmowy przywrócenia terminu do wniesienia kasacji,
możliwe jest także podnoszenie, przy zaskarżaniu kolejnych decyzji procesowych,
powiązanych z owymi niezaskarżalnymi uprzednio rozstrzygnięciami, zarzutów
dotyczących tych niezaskarżalnych decyzji. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
utrwalony jest już zaś pogląd, że oznacza to możliwość pośredniej kontroli decyzji
procesowych, które wydane uprzednio, zablokowały następnie możliwość
wystąpienia z kasacją, co aktualizuje się właśnie poprzez dopuszczalność
wystąpienia z zażaleniem na odmowę przyjęcia kasacji (zob. np. postanowienia
Sądu Najwyższego: z dnia 29 marca 2006 r., III KZ 18/06, LEX nr 180757, z dnia
10 kwietnia 2006 r., IV KZ 12/06, LEX nr 333329, czy z dnia 21 maja 2008 r., IV KZ
31/08, LEX nr 549351). Powyższe oznacza zaś, że tym samym rozpoznając
zażalenie na odmowę przyjęcia kasacji, Sąd Najwyższy może dokonać także
kontroli prawidłowości orzeczeń, które poprzedziły tę odmowę i bez których do
odmowy takiej by nie doszło.
W tym miejscu należy zauważyć, że stosownie do art. 40 § 3 k.p.k., sędzia,
który brał udział w wydaniu orzeczenia zaskarżonego w trybie kasacji, nie może
orzekać „co do tej kasacji”. W orzecznictwie ugruntowany zaś jest pogląd, że
obejmuje to nie tylko zakaz orzekania w przedmiocie merytorycznej zasadności
kasacji, ale również wydawania orzeczeń „blokujących” jej rozpoznanie (tak już w
postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26 sierpnia 1996 r., II KZ 34/96, OSNKW
3
1996, z. 9-10, poz. 63), co obejmuje również zakaz orzekania przez takiego
sędziego, co do dopuszczalności kasacji (zob. np. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 29 sierpnia 1996, V KZ 29/96, OSNKW 1996, z. 9-10, poz. 64),
a więc także tych rozstrzygnięć, które dotyczą formalnych warunków ich
dopuszczalności i których skutkiem może być niedopuszczenie do merytorycznego
rozpoznania kasacji (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 21 czerwca
2007 r., III KZ 42/07, LEX nr 459887, z dnia 30 sierpnia 2007 r., IV KZ 82/07, LEX
nr 476140, z dnia 20 listopada 2007 r., III KZ 110/07, LEX nr 476515 czy z dnia 13
września 2012 r., III KZ 59/12, LEX nr 1220900). Do takich rozstrzygnięć należą
niewątpliwie m.in. postanowienia o odmowie przywrócenia terminu do złożenia
kasacji, jak i odmowa przyjęcia tej skargi. Jak już wskazano, w sprawie tej oba
przywołane wyżej rozstrzygnięcia wydała sędzia, która orzekała w składzie, w jakim
wydano wyrok, którego kasacja wywodzona w tym postępowaniu dotyczyła.
Stanowi to uchybienie o jakim mowa w art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k.
Powyższe wskazuje, że nie jest więc możliwe utrzymanie w mocy
zaskarżonego zarządzenia, jest ono bowiem dotknięte uwzględnianą z urzędu i
niezależnie od granic zaskarżenia oraz podniesionych w środku odwoławczym
zarzutów tzw. bezwzględną przyczyną odwoławczą. Dlatego Sąd Najwyższy uchylił
to zarządzenie, jak i poprzedzające je zarządzenie o odmowie przywrócenia
terminu do wniesienia kasacji i przekazał sprawę w tym zakresie do ponownego
rozpoznania Sądowi Okręgowemu w O.
Sąd ten powinien podjąć ponownie procedurę rozpatrzenia wniosku obrońcy
skazanego o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji, uwzględniając przy tym
fakt, że powszechnie przyjmuje się, iż uchybienie terminowi zawitemu leżące po
stronie obrońcy nie może obciążać oskarżonego i szkodzić jego interesowi
procesowemu, gdyż jest to przyczyna od niego niezależna (zob. np. postanowienia
Sądu Najwyższego: z dnia 10 stycznia 2000 r., IV KKN 32/99, OSN PiPr 2000, z. 5,
poz. 5, z dnia 24 lutego 2011 r., III KZ 4/11, LEX nr 736770 czy z dnia 29 maja
2012 r., III KK 87/12, LEX nr 1212370), a o jego przywrócenie oskarżonemu wnosić
może także skutecznie obrońca, który terminowi temu uchybił (zob. np.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1994 r., WO 11/94, OSNKW
1994, z. 5-6, poz. 36 czy wskazane wyżej postanowienie z dnia 29 maja 2012 r.).
4
Aczkolwiek wskazuje się też, że nie może to dotyczyć sytuacji, gdy uchybienie
przez obrońcę terminowi zawitemu wiąże się ze zmianą przez samą stronę
stanowiska co do woli zaskarżenia orzeczenia (zob. np. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 6 października 2011 r., III KZ 65/11, OSNKW 2011, z. 11, poz.
103 czy postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 listopada 2012
r., II AKz 681/12, LEX nr 1298154). Sąd Okręgowy powinien także pamiętać o tym,
aby w przedmiocie orzeczeń okołokasacyjnych nie orzekał żaden sędzia, który
podlegałby wyłączeniu w trybie art. 40 k.p.k., w tym z § 3 tego przepisu.
Z tych wszystkich względów orzeczono jak na wstępie.

III KZ 22/13

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia