Pełny tekst orzeczenia

.
Sygn. akt III PK 73/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
w sprawie z powództwa Z. B.
przeciwko Powiatowej Stacji Pogotowia Ratunkowego Samodzielnemu
Publicznemu Zakładowi w M.
o nagrodę jubileuszową,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 czerwca 2013 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w T.
z dnia 30 maja 2012 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 21 marca 2012 r. Sąd Rejonowy w M. oddalił powództwo Z. B. o
zasądzenie nagrody jubileuszowej w kwocie 11.160 zł z tytułu dwudziestoletniego
2
stażu pracy. Sąd Rejonowy ustalił, że uchwałą zarządu Powiatu M. z 24 lutego
2005 r. powód został powołany na stanowisko dyrektora Powiatowej Stacji
Pogotowia Ratunkowego SP - ZOZ w M. Uchwałą z 3 listopada 2011 r. Zarząd
Powiatu M. odwołał powoda z pełnionej funkcji.
Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd
Rejonowy wskazał, że powód pełnił funkcję dyrektora w pozwanym zakładzie i
powinien być uznany za kierownika tej placówki, co uzasadnia stosowanie w
sprawie przepisów ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób
kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. Nagroda jubileuszowa jest
świadczeniem dodatkowym w rozumieniu przepisów tej ustawy. Ustawa z dnia 3
marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi
nie daje jednak podstaw do wypłaty nagrody jubileuszowej kierownikom
samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniósł powód, zarzucając naruszenie
prawa materialnego tj. art. 5 ust. 2, art. 11 ust. 1 ustawy o wynagradzaniu osób
kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, § 2 ust. 1 rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu
świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi
podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania.
Sąd Okręgowy w T. wyrokiem z 30 maja 2012 r. apelację oddalił. W
uzasadnieniu podniesiono przede wszystkim, że uprawnienie powoda do nagrody
jubileuszowej nie wynika bezpośrednio z art. 62a pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia
1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej. Przepis ten dotyczy uprawnień do nagrody
jubileuszowej pracowników zatrudnionych w samodzielnych publicznych zakładach
opieki zdrowotnej. Natomiast przepisy o charakterze lex specialis w stosunku do
kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej zawarte są w
ustawie z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi
podmiotami prawnymi. Zgodnie z art. 5 ust. 1 tej ustawy kierownikom
samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej przysługuje wyłącznie
wynagrodzenie miesięczne. Może im być również przyznana nagroda roczna na
podstawie art. 5 ust. 3 ustawy. Nagroda jubileuszowa stanowi jedno ze świadczeń
dodatkowych z art. 11 ust. 1 ustawy. Zakwalifikowanie nagrody jubileuszowej jako
3
jednego ze świadczeń dodatkowych z tytuły zatrudnienia znajduje oparcie w § 2
ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 r. w
sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być
przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi oraz trybu ich
przyznawania (Dz. U. z 2003 r. Nr 14, poz. 139). § 2 pkt 1 ust. 1 rozporządzenia
wymienia nagrodę jubileuszową w katalogu świadczeń dodatkowych z tytułu
zatrudnienia. Sąd Okręgowy powołał się również na wyrok Sądu Najwyższego z 23
czerwca 2005 r., II PK 289/04, OSNP 2006 nr 5-6, poz. 77.
Art. 5 ust. 2 o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami
prawnymi wyłącza kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej z kręgu osób, którym mogą być przyznane świadczenia dodatkowe.
Przepis ten przewiduje możliwość przyznania świadczeń dodatkowych wyłącznie
osobom o których mowa w art. 2 pkt 1-4 o wynagradzaniu osób kierujących
niektórymi podmiotami prawnymi. Przepis ten nie dotyczy kierowników
samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, jako osób wymienionych w
art. 2 pkt 10 ustawy.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył powód. Zarzucił naruszenie:
1) art. 5 ust. 2 oraz art. 11 ust. 1 ustawy o wynagradzaniu osób kierujących
niektórymi podmiotami prawnymi przez przyjęcie, że nagroda jubileuszowa
przysługująca na podstawie i w wysokości określonej w odrębnych przepisach jest
tzw. świadczeniem dodatkowym, 2) art. 11 ust. 1 ustawy o wynagradzaniu osób
kierujących niektórymi podmiotami prawnymi oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń
dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi
podmiotami prawnymi oraz trybu ich przyznawania. W ocenie skarżącego miał on
prawo do nagrody jubileuszowej bezpośrednio na podstawie art. 62a pkt 1 ustawy z
dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej.
Wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w T. w
całości i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania oraz
orzeczenie o kosztach procesu według norm przepisanych, ewentualnie o
uchylenie zaskarżonego wyroku i zasądzenie pozwanego na rzecz powoda
nagrody jubileuszowej zgodnie z żądaniem pozwu.
4
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustalenia faktyczne Sądów obu instancji były bezsporne.
Problemem spornym było natomiast prawo do nagrody jubileuszowej
powoda. Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcie sporu ma interpretacja
przepisów tzw. ustawy kominowej (ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu
osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 254 –
dalej ustawa). Z przepisu art. 2 pkt 10 ustawy jednoznacznie wynika, że ma ona
zastosowanie do kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej. Pozostaje to w korelacji do regulacji art. 1 pkt 16 ustawy stanowiącego,
że ustawa ma zastosowanie do samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej.
Natomiast art. 5 ust. 1 ustawy stanowi, że osobom, o których mowa w art. 2,
niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy lub rodzaju umowy
cywilnoprawnej stanowiącej podstawę zatrudnienia przysługuje, z zastrzeżeniem
ust. 2 i 3 wyłącznie wynagrodzenie miesięczne. Z przepisu zaś art. 5 ust. 2 wynika,
że osobom, o których mowa w art. 2 pkt 1-4 mogą być przyznane świadczenia
dodatkowe. Stanowisko powoda nie mieści się w grupie stanowisk wymienionych w
tym przepisie. Wynika więc z tego, że przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie
miesięczne.
W skardze kasacyjnej kwestionowano jednak ustalenie, że ustawowa
nagroda jubileuszowa jest świadczeniem dodatkowym. W tej kwestii należy
uwzględnić uregulowania zawarte w art. 11 ustawy oraz w Rozporządzeniu
Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego
wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym
niektórymi podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania (Dz. U. Nr 14, poz.
139). Zgodnie z § 1 rozporządzenia ma ono zastosowanie do osób, o których mowa
w art. 2 pkt 1-4 ustawy. Wśród świadczeń dodatkowych jest wymieniona nagroda
jubileuszowa przyznawana nie częściej niż co 5 lat. Może więc zostać przyznana
jedynie osobom wymienionym w art. 2 pkt 1-4 ustawy.
Zasadnicze znaczenie dla definicji świadczenia dodatkowego ma jednak
przepis art. 11 ust. 1 ustawy. Zgodnie z nim świadczeniami dodatkowymi są
5
świadczenia bytowe, socjalne, komunikacyjne oraz ubezpieczenia majątkowe inne
bądź wyższe niż ustalone w regulaminach wynagradzania, zakładowych i
ponadzakładowych układach zbiorowych pracy oraz w odrębnych przepisach. Tak
więc świadczenie dodatkowe to świadczenie inne bądź wyższe niż wynika to z
przepisów prawa pracy, a ponadto nie może ono przysługiwać ex lege – musi
zostać przyznane (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2008 r., III PK 35/08,
OSNP 2010 nr 11-12, poz. 130). Wynika z tego, że nagroda jubileuszowa
wynikająca z przepisów ustawy nie jest świadczeniem dodatkowym w rozumieniu
ustawy kominowej.
Nie powinno jednak ulegać wątpliwości, że przepisy ustawy, w tym art. 5,
mają charakter ściśle bezwzględnie obowiązujący (wyrok Sądu Najwyższego z dnia
2 września 2003 r., I PK 290/02, OSNP 2004 nr 17, poz. 299) oraz lex specialis w
stosunku do przepisów przyznających prawo do nagrody jubileuszowej. W związku
z powyższym należy odpowiedzieć na pytanie, czy nagroda jubileuszowa mieści się
w pojęciu „wynagrodzenia miesięcznego” użytego przez ustawodawcę w przepisie
art. 5 ust. 1 ustawy. Odpowiedź jest oczywista – nagroda jubileuszowa, choć należy
przyjąć o jej wynagrodzeniowym charakterze, nie jest z całą pewnością składnikiem
wynagrodzenia miesięcznego, co wynika wprost z wykładni językowej. Nie można
bowiem zasadnie twierdzić, że nagroda jubileuszowa przysługująca w 5 letnich
okresach czasowych mieści się w pojęciu wynagrodzenia miesięcznego. Na tej
podstawie należy przyjąć, że ustawowa nagroda jubileuszowa nie przysługuje
kierownikowi samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej ze względu na
ograniczenie wynikające z przepisu art. 5 ust. 1 ustawy (por. glosę A. Rzeteckiej -
Gil do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2008 r., III PK 35/08, LEX/el.
2009).
W zaskarżonym wyroku Sąd Okręgowy powołał się na wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 23 czerwca 2005 r., II PK 289/04 (OSNP 2006 nr 5-6, poz. 77).
Jednak należy mieć na uwadze, że w tej sprawie źródłem prawa powoda do
nagrody jubileuszowej nie był przepis ustawy, a umowa o pracę, a ponadto przed
dniem wejścia w życie ustawy wykreślono z jej treści postanowienia dotyczące
prawo do tej nagrody.
6
Na podstawie powyższego należy przyjąć, że nagroda jubileuszowa może
stanowić świadczenie dodatkowe (§ 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) pod warunkiem,
że nie wynika z przepisu prawa pracy i została przyznana, np. w umowie o pracę.
W takiej sytuacji wchodziłaby ona w limit ograniczeń ustawy. Jednak taka nagroda
jubileuszowa nie może zostać przyznana kierownikowi samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej. Tak więc kierownikowi samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej oprócz wynagrodzenia miesięcznego może zostać
przyznana (fakultatywnie) jedynie nagroda roczna oraz odprawa w razie odwołania
ze stanowiska (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 sierpnia 2006 r., I PK
106/05, OSNP 2006 nr 11-12, poz. 183).
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że pomimo błędnego
przyjęcia o charakterze nagrody jubileuszowej wynikającej z ustawy, zaskarżony
wyrok jest zgodny z prawem, a zarzuty skargi kasacyjnej były nieuzasadnione.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji wyroku.