IV KO 29/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-07-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KO 29/13
POSTANOWIENIE
Dnia 11 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Jarosław Matras (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
w sprawie K. K.
skazanego z art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 11 lipca 2013 r.
z urzędu
w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 30 grudnia 2010 r.,
utrzymującym w mocy wyrok Sądu Okręgowego w N.
z dnia 20 listopada 2009 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. wniosek obrońcy skazanego o wznowienie postępowania
potraktować jako sygnalizację istnienia podstaw do wznowienia
postępowania z urzędu;
2. nie stwierdzić podstaw do wznowienia postępowania z
urzędu;
3. zwrócić skazanemu K. K. uiszczoną opłatę od wniosku o
wznowienie postępowania w kwocie 150 (sto pięćdziesiąt) zł;
4. wydatkami postępowania obciążyć Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
2
Obrońca skazanego K. K. złożył w trybie art. 9 § 2 k.p.k. w zw. z art. 542 § 3
k.p.k. wniosek o wznowienie z urzędu postępowania karnego zakończonego wobec
K. K. prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 30 grudnia 2010 r., w
sprawie II AKa …/10. Jako podstawę wznowienia wskazał zaistnienie
bezwzględnego powodu odwoławczego z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. w toku
postępowania przed Sądem Okręgowym w N. w sprawie o sygn. akt. II K …/09.
Zdaniem autora przedmiotowego wniosku, w sprawie tej uchybienie o randze
bezwzględnego powodu odwoławczego polegało na tym, że jeden obrońca bronił
przed sądem I instancji zarówno oskarżonego (wówczas) A. G. jak i oskarżonego
K. K., w sytuacji, gdy istniała sprzeczność interesów tychże oskarżonych. W
uzasadnieniu swojego pisma obrońca skazanego wskazał na te okoliczności, które
w jego ocenie wskazują na taką kolizję interesów tych oskarżonych i odwołał się w
tym zakresie do orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz poglądów wyrażonych w
doktrynie i piśmiennictwie.
W pisemnej odpowiedzi na tak ujęty wniosek, prokurator Prokuratury
Generalnej wniósł o uznanie, że wniosek obrońcy stanowi sygnalizację uchybienia
określonego w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., a także o stwierdzenie, iż brak jest
podstaw do wznowienia postępowania z urzędu. W uzasadnieniu tego stanowiska
prokurator wskazał, że w sprawie nie zaistniała kolizja interesów pomiędzy tymi
oskarżonymi, albowiem wyjaśnienia K. K. były co do zasady zbieżne z
wyjaśnieniami A. G. co do faktów, a jedynie K. K. zaprzeczył, aby wiedział, skąd i
dla kogo jest przeznaczony samochód, który dostarczył do B., zaś wina tego
oskarżonego została przyjęta na podstawie wyjaśnień R. P.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Trafnie wskazał w swoim pisemnym stanowisku prokurator, że pismo
złożone przez obrońcę skazanego nie może być traktowane jako wniosek o
wznowienie postępowania, albowiem w sytuacji, gdy podstawą wznowienia
postępowania jest twierdzenie co do istnienia jednego z uchybień wymienionych w
art. 439 § 1 k.p.k., to wznowienie może nastąpić tylko z urzędu (art. 542 § 3 k.p.k.).
Tak więc w takiej sytuacji strona nie dysponuje własnym wnioskiem o wznowienie
postępowania karnego, ale winna sygnalizować właściwemu sądowi istnienie
takiego uchybienia i potrzebę wznowienia postępowania z urzędu (por. np. uchwała
3
Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 24 maja 2005 r., I KZP 5/05, OSNKW 2005,
nr. 6, poz. 48; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2010 r., V KO
115/09, R-OSNKW 2010, poz. 389). W tej sytuacji pismo obrońcy skazanego
nazwane „wnioskiem o wznowienie postępowania” należało potraktować jako
sygnalizację potrzeby wznowienia postępowania z urzędu, a to z uwagi na
twierdzenie co do istnienia uchybienia określonego w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.
Konsekwencją tego jest i to, że uiszczona opłata od wniosku podlegała zwrotowi
niezależnie od rozstrzygnięcia tej kwestii, albowiem pismo takie nie podlegało
opłacie.
Odnosząc się do zasadniczego problemu wskazanego w piśmie obrońcy
skazanego, stwierdzić trzeba, że problem ewentualnej kolizji interesów skazanych
K. K. i A. G., których obronę wykonywał w postępowaniu przed sądem I instancji
ten sam obrońca, nie lokuje się w obszarze wytyczonym treścią art. 439 § 1 pkt 10
k.p.k. i to nie dlatego, aby Sąd Najwyższy nie zgadzał się ze stanowiskiem
zawartym w uzasadnieniu pisma obrońcy, że wykonywanie obrony przez jednego
obrońcę, w przypadku stwierdzenia rzeczywistej sprzeczności interesów
oskarżonych, może być ujmowane za równoważne ze stanem, w którym jeden z
oskarżonych – co do którego kolizja taka zachodzi – nie ma obrońcy albo gdy
obrońca nie bierze udziału w czynności, w której jego udział jest obowiązkowy.
Rzecz w tym, że co do skazanego K. K. obrona wykonywana przez obrońcę z
urzędu adw. M. E. przed sadem I instancji oraz sądem odwoławczym nie miała
charakteru obrony obligatoryjnej. Powodem wyznaczenia tego adwokata obrońcą z
urzędu oskarżonego K. K. było powzięcie wątpliwości co do jego poczytalności i
dopuszczenie przez prokuratora dowodu z opinii biegłych psychiatrów (k. 901, 960).
Z opinii biegłych psychiatrów wynikało zaś, że K. K. posiadał zachowaną zdolność
rozumienia znaczenia zarzucanego mu czynu i zdolność do pokierowania swoim
postępowaniem, zaś poczytalność w chwili czynu, jak i w czasie postępowania nie
budzi wątpliwości (wskazano także na art. 79 § 4 k.p.k. – opinia k.1018 -1020). Z
uwagi na treść tej opinii oraz mając na uwadze przepis art. 79 § 4 k.p.k. stwierdzić
należy, że w toku dalszego postępowania karnego udział obrońcy K. K. przestał
mieć charakter udziału obligatoryjnego i nie zmienia tego stwierdzenia fakt, że nie
wydano zarządzenia o cofnięciu wyznaczenia oskarżonemu obrońcy z urzędu
4
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2007 r., III KK 120/07,
Lex 322853; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2009 r., IV KK 337/08, Lex
495313; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 r., I KZP 6/10,
OSNKW 2010, nr 8, poz. 65). Analiza akt sprawy wskazuje bezspornie, po
pierwsze, że sąd nie miał wątpliwości co do treści tej opinii, a tym samym
wątpliwości co do poczytalności oskarżonego, a po drugie, by dalszy udział
obrońcy z urzędu w postępowaniu karnym, w tym udział w rozprawach przed
sądem I instancji, wynikał z innej okoliczności wymienionej w art. 79 § 1 k.p.k. lub z
art. 79 § 2 k.p.k. Podkreślić należy bowiem, że wprawdzie nie wydano decyzji o
cofnięciu wyznaczenia obrońcy z urzędu dla K. K., z uwagi na treść opinii
psychiatrycznej, ale i nie wydano jakiegokolwiek postanowienia lub zarządzenia, z
którego by wynikało, iż zachodzi inna z podstaw do posiadania przez tego
oskarżonego obrońcy z urzędu.
Z tych powodów nie dostrzegając żadnych z okoliczności wymienionych w
art. 439 § 1 k.p.k., należało stwierdzić brak podstaw do wznowienia postępowania
karnego wobec tego skazanego z urzędu.
POSTANOWIENIE
Dnia 11 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Jarosław Matras (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
w sprawie K. K.
skazanego z art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 11 lipca 2013 r.
z urzędu
w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 30 grudnia 2010 r.,
utrzymującym w mocy wyrok Sądu Okręgowego w N.
z dnia 20 listopada 2009 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. wniosek obrońcy skazanego o wznowienie postępowania
potraktować jako sygnalizację istnienia podstaw do wznowienia
postępowania z urzędu;
2. nie stwierdzić podstaw do wznowienia postępowania z
urzędu;
3. zwrócić skazanemu K. K. uiszczoną opłatę od wniosku o
wznowienie postępowania w kwocie 150 (sto pięćdziesiąt) zł;
4. wydatkami postępowania obciążyć Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
2
Obrońca skazanego K. K. złożył w trybie art. 9 § 2 k.p.k. w zw. z art. 542 § 3
k.p.k. wniosek o wznowienie z urzędu postępowania karnego zakończonego wobec
K. K. prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 30 grudnia 2010 r., w
sprawie II AKa …/10. Jako podstawę wznowienia wskazał zaistnienie
bezwzględnego powodu odwoławczego z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. w toku
postępowania przed Sądem Okręgowym w N. w sprawie o sygn. akt. II K …/09.
Zdaniem autora przedmiotowego wniosku, w sprawie tej uchybienie o randze
bezwzględnego powodu odwoławczego polegało na tym, że jeden obrońca bronił
przed sądem I instancji zarówno oskarżonego (wówczas) A. G. jak i oskarżonego
K. K., w sytuacji, gdy istniała sprzeczność interesów tychże oskarżonych. W
uzasadnieniu swojego pisma obrońca skazanego wskazał na te okoliczności, które
w jego ocenie wskazują na taką kolizję interesów tych oskarżonych i odwołał się w
tym zakresie do orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz poglądów wyrażonych w
doktrynie i piśmiennictwie.
W pisemnej odpowiedzi na tak ujęty wniosek, prokurator Prokuratury
Generalnej wniósł o uznanie, że wniosek obrońcy stanowi sygnalizację uchybienia
określonego w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., a także o stwierdzenie, iż brak jest
podstaw do wznowienia postępowania z urzędu. W uzasadnieniu tego stanowiska
prokurator wskazał, że w sprawie nie zaistniała kolizja interesów pomiędzy tymi
oskarżonymi, albowiem wyjaśnienia K. K. były co do zasady zbieżne z
wyjaśnieniami A. G. co do faktów, a jedynie K. K. zaprzeczył, aby wiedział, skąd i
dla kogo jest przeznaczony samochód, który dostarczył do B., zaś wina tego
oskarżonego została przyjęta na podstawie wyjaśnień R. P.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Trafnie wskazał w swoim pisemnym stanowisku prokurator, że pismo
złożone przez obrońcę skazanego nie może być traktowane jako wniosek o
wznowienie postępowania, albowiem w sytuacji, gdy podstawą wznowienia
postępowania jest twierdzenie co do istnienia jednego z uchybień wymienionych w
art. 439 § 1 k.p.k., to wznowienie może nastąpić tylko z urzędu (art. 542 § 3 k.p.k.).
Tak więc w takiej sytuacji strona nie dysponuje własnym wnioskiem o wznowienie
postępowania karnego, ale winna sygnalizować właściwemu sądowi istnienie
takiego uchybienia i potrzebę wznowienia postępowania z urzędu (por. np. uchwała
3
Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 24 maja 2005 r., I KZP 5/05, OSNKW 2005,
nr. 6, poz. 48; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2010 r., V KO
115/09, R-OSNKW 2010, poz. 389). W tej sytuacji pismo obrońcy skazanego
nazwane „wnioskiem o wznowienie postępowania” należało potraktować jako
sygnalizację potrzeby wznowienia postępowania z urzędu, a to z uwagi na
twierdzenie co do istnienia uchybienia określonego w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.
Konsekwencją tego jest i to, że uiszczona opłata od wniosku podlegała zwrotowi
niezależnie od rozstrzygnięcia tej kwestii, albowiem pismo takie nie podlegało
opłacie.
Odnosząc się do zasadniczego problemu wskazanego w piśmie obrońcy
skazanego, stwierdzić trzeba, że problem ewentualnej kolizji interesów skazanych
K. K. i A. G., których obronę wykonywał w postępowaniu przed sądem I instancji
ten sam obrońca, nie lokuje się w obszarze wytyczonym treścią art. 439 § 1 pkt 10
k.p.k. i to nie dlatego, aby Sąd Najwyższy nie zgadzał się ze stanowiskiem
zawartym w uzasadnieniu pisma obrońcy, że wykonywanie obrony przez jednego
obrońcę, w przypadku stwierdzenia rzeczywistej sprzeczności interesów
oskarżonych, może być ujmowane za równoważne ze stanem, w którym jeden z
oskarżonych – co do którego kolizja taka zachodzi – nie ma obrońcy albo gdy
obrońca nie bierze udziału w czynności, w której jego udział jest obowiązkowy.
Rzecz w tym, że co do skazanego K. K. obrona wykonywana przez obrońcę z
urzędu adw. M. E. przed sadem I instancji oraz sądem odwoławczym nie miała
charakteru obrony obligatoryjnej. Powodem wyznaczenia tego adwokata obrońcą z
urzędu oskarżonego K. K. było powzięcie wątpliwości co do jego poczytalności i
dopuszczenie przez prokuratora dowodu z opinii biegłych psychiatrów (k. 901, 960).
Z opinii biegłych psychiatrów wynikało zaś, że K. K. posiadał zachowaną zdolność
rozumienia znaczenia zarzucanego mu czynu i zdolność do pokierowania swoim
postępowaniem, zaś poczytalność w chwili czynu, jak i w czasie postępowania nie
budzi wątpliwości (wskazano także na art. 79 § 4 k.p.k. – opinia k.1018 -1020). Z
uwagi na treść tej opinii oraz mając na uwadze przepis art. 79 § 4 k.p.k. stwierdzić
należy, że w toku dalszego postępowania karnego udział obrońcy K. K. przestał
mieć charakter udziału obligatoryjnego i nie zmienia tego stwierdzenia fakt, że nie
wydano zarządzenia o cofnięciu wyznaczenia oskarżonemu obrońcy z urzędu
4
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2007 r., III KK 120/07,
Lex 322853; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2009 r., IV KK 337/08, Lex
495313; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 r., I KZP 6/10,
OSNKW 2010, nr 8, poz. 65). Analiza akt sprawy wskazuje bezspornie, po
pierwsze, że sąd nie miał wątpliwości co do treści tej opinii, a tym samym
wątpliwości co do poczytalności oskarżonego, a po drugie, by dalszy udział
obrońcy z urzędu w postępowaniu karnym, w tym udział w rozprawach przed
sądem I instancji, wynikał z innej okoliczności wymienionej w art. 79 § 1 k.p.k. lub z
art. 79 § 2 k.p.k. Podkreślić należy bowiem, że wprawdzie nie wydano decyzji o
cofnięciu wyznaczenia obrońcy z urzędu dla K. K., z uwagi na treść opinii
psychiatrycznej, ale i nie wydano jakiegokolwiek postanowienia lub zarządzenia, z
którego by wynikało, iż zachodzi inna z podstaw do posiadania przez tego
oskarżonego obrońcy z urzędu.
Z tych powodów nie dostrzegając żadnych z okoliczności wymienionych w
art. 439 § 1 k.p.k., należało stwierdzić brak podstaw do wznowienia postępowania
karnego wobec tego skazanego z urzędu.