III CZ 64/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:30-05-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 64/13
POSTANOWIENIE
Dnia 22 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi J. W. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 2 grudnia 2011 r., sygn.
akt I ACa …/11
z powództwa J. W.
przeciwko Skarbowi Państwa - Staroście G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 stycznia 2014 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 marca 2013 r.,
1) oddala zażalenie;
2) przyznaje adwokatowi T. Ś. z kancelarii „[…]”od Skarbu
Państwa - Sądu Apelacyjnego kwotę 5.400,- (pięć tysięcy
czterysta) zł powiększoną o należny podatek od towarów i
usług tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie powoda
z urzędu w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem
Najwyższym;
3) nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu
kosztów postępowania zażaleniowego,
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 28 marca 2013 r. odrzucił skargę
powoda J. W. o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem tego Sądu z
dnia 2 grudnia 2011 r., którym oddalono apelację powoda od wyroku Sądu
Okręgowego w N. z dnia 16 czerwca 2011 r., oddalającego powództwo skierowane
przeciwko Skarbowi Państwa – Staroście G. o zapłatę kwoty 300.000 zł.
Skarga oparta została na podstawie nieważności (art. 401 pkt 2 k.p.c.),
mającej polegać na pozbawieniu możliwości działania w postępowaniu apelacyjnym
na skutek niepowiadomienia powoda o terminie rozprawy odwoławczej,
co uniemożliwiło mu osobisty udział, oraz uczestniczenia w niej jedynie
pełnomocnika substytucyjnego
Sąd Apelacyjny, odrzucając skargę o wznowienie na podstawie art. 410 § 1
k.p.c., przyjął że została ona wniesiona z uchybieniem przepisanego terminu oraz
nie jest oparta na ustawowej podstawie. Powód dowiedział się o wyroku Sądu
Apelacyjnego już w grudniu 2011 r., o czym świadczy treść jego pisma z dnia
8 grudnia 2011 r., zawierającego poprzednią skargę o wznowienie postępowania,
zwróconą zarządzeniem z dnia 9 października 2012 r. wobec nieusunięcia jej
braków formalnych. Obecna skarga o wznowienie, złożona dnia 22 listopada
2012 r., została zatem wniesiona z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu
przewidzianego w art. 407 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny nieoparcie skargi na
ustawowej podstawie wywiódł z ustalenia, że powód w postępowaniu apelacyjnym
był reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, podejmowanie w jego imieniu
przez pełnomocnika substytucyjnego czynności było skuteczne, a skoro nie
zarządzono przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron, nie zachodził
obowiązek zawiadamiania powoda o terminie rozprawy apelacyjnej i brak było
podstawy do jej odroczenia. Odnośnie do dowodów, które powód miałby
przedstawić osobiście na rozprawie odwoławczej, Sąd wskazał po pierwsze, że
w skardze nie została powołana podstawa wznowienia przewidziana w art. 403 § 2
k.p.c., po drugie, że nie można przyjąć, iż powołanych w skardze dokumentów
powód nie mógł wykorzystać przed prawomocnym zakończeniem procesu.
Powód wniósł zażalenie na postanowienie odrzucające skargę
o wznowienie, zaskarżając je w całości. Zarzucając błędne niezastosowanie art.
410 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że w sprawie zachodzą podstawy do odrzucenia
3
skargi o wznowienie, podczas gdy skarżący formułował pisma procesowe w sposób
niefachowy i niejednoznaczny, co powinno być interpretowane na jego korzyść
wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia. Reprezentujący powoda adwokat
wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi
z urzędu w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.
Pozwany, reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa
wniósł o oddalenie skargi i przyznanie zwrotu kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
W judykaturze Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że samo
sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-
403 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli
już z jej uzasadnienia wynika, że przytoczona podstawa w rzeczywistości
nie występuje. Mając na względzie, że ocena czy skarga o wznowienie oparta
została na ustawowej podstawie dotyka kwestii związanych z merytoryczną oceną
podstaw skargi, w orzecznictwie i nauce prawa przyjmuje się zgodnie, że
możliwość odrzucenia ze względu na brak oparcia na ustawowej podstawie musi
być ograniczona do przypadków niebudzących wątpliwości (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 38/12, niepubl.; z dnia 5 lutego
2009 r., I CZ 4/09, niepubl.; z dnia 18 maja 2006 r., IV CZ 36/06, niepubl.; z dnia
15 września 2005 r., II CZ 78/05, niepubl.; z dnia 15 czerwca 2005 r., IV CZ 50/05,
niepubl.; z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99, OSNP 2001/4/123).
Nie można przy tym pomijać regulacji art. 410 § 2 k.p.c., która pozwala sądowi
zwrócić się do skarżącego o przedstawienie uprawdopodobnienia m.in.
okoliczności stwierdzających dopuszczalność wznowienia. Tylko wtedy, gdy z treści
skargi wynika, że wznowienie postępowania z całą pewnością nie jest
dopuszczalne, żądanie uprawdopodobnienia staje się zbędne.
W rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny trafnie przyjął, że brak oparcia
skargi powoda na ustawowej podstawie wznowienia w sposób oczywisty wynikał
już z twierdzeń skargi, zawartej w piśmie z dnia 22 listopada 2012 r. Sąd
wyczerpująco i w sposób nie budzący zastrzeżeń umotywował w uzasadnieniu
zaskarżonego postanowienia swoje stanowisko. Oceny tej nie może podważyć
4
zażalenie powoda, nie precyzujące nawet wątpliwości, które miałby jego zdaniem
powstać w zakresie sformułowania podstaw skargi.
Prawidłowo ustalono także datę rozpoczęcia biegu terminu do złożenia
skargi i jego uchybienie.
Z tych przyczyn, na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c., Sąd
Najwyższy postanowił jak wyżej. O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej powodowi z urzędu orzeczono na podstawie §§ 15 i 16 w zw. z § 12 ust.
2 pkt 2, § 6 pkt 7 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie…(jedn. tekst Dz. U.
z 2013 r., poz. 490). Mając na względzie złą sytuację majątkową skarżącego,
subiektywne przekonanie o zasadności podstaw skargi o wznowienie postępowania
odstąpiono, w oparciu o zasadę słuszności, od obciążenia go obowiązkiem zwrotu
stronie przeciwnej kosztów postępowania zażaleniowego (art. 102 k.p.c. w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 39821
k.p.c.).
db
POSTANOWIENIE
Dnia 22 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi J. W. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 2 grudnia 2011 r., sygn.
akt I ACa …/11
z powództwa J. W.
przeciwko Skarbowi Państwa - Staroście G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 stycznia 2014 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 marca 2013 r.,
1) oddala zażalenie;
2) przyznaje adwokatowi T. Ś. z kancelarii „[…]”od Skarbu
Państwa - Sądu Apelacyjnego kwotę 5.400,- (pięć tysięcy
czterysta) zł powiększoną o należny podatek od towarów i
usług tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie powoda
z urzędu w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem
Najwyższym;
3) nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu
kosztów postępowania zażaleniowego,
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 28 marca 2013 r. odrzucił skargę
powoda J. W. o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem tego Sądu z
dnia 2 grudnia 2011 r., którym oddalono apelację powoda od wyroku Sądu
Okręgowego w N. z dnia 16 czerwca 2011 r., oddalającego powództwo skierowane
przeciwko Skarbowi Państwa – Staroście G. o zapłatę kwoty 300.000 zł.
Skarga oparta została na podstawie nieważności (art. 401 pkt 2 k.p.c.),
mającej polegać na pozbawieniu możliwości działania w postępowaniu apelacyjnym
na skutek niepowiadomienia powoda o terminie rozprawy odwoławczej,
co uniemożliwiło mu osobisty udział, oraz uczestniczenia w niej jedynie
pełnomocnika substytucyjnego
Sąd Apelacyjny, odrzucając skargę o wznowienie na podstawie art. 410 § 1
k.p.c., przyjął że została ona wniesiona z uchybieniem przepisanego terminu oraz
nie jest oparta na ustawowej podstawie. Powód dowiedział się o wyroku Sądu
Apelacyjnego już w grudniu 2011 r., o czym świadczy treść jego pisma z dnia
8 grudnia 2011 r., zawierającego poprzednią skargę o wznowienie postępowania,
zwróconą zarządzeniem z dnia 9 października 2012 r. wobec nieusunięcia jej
braków formalnych. Obecna skarga o wznowienie, złożona dnia 22 listopada
2012 r., została zatem wniesiona z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu
przewidzianego w art. 407 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny nieoparcie skargi na
ustawowej podstawie wywiódł z ustalenia, że powód w postępowaniu apelacyjnym
był reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, podejmowanie w jego imieniu
przez pełnomocnika substytucyjnego czynności było skuteczne, a skoro nie
zarządzono przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron, nie zachodził
obowiązek zawiadamiania powoda o terminie rozprawy apelacyjnej i brak było
podstawy do jej odroczenia. Odnośnie do dowodów, które powód miałby
przedstawić osobiście na rozprawie odwoławczej, Sąd wskazał po pierwsze, że
w skardze nie została powołana podstawa wznowienia przewidziana w art. 403 § 2
k.p.c., po drugie, że nie można przyjąć, iż powołanych w skardze dokumentów
powód nie mógł wykorzystać przed prawomocnym zakończeniem procesu.
Powód wniósł zażalenie na postanowienie odrzucające skargę
o wznowienie, zaskarżając je w całości. Zarzucając błędne niezastosowanie art.
410 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że w sprawie zachodzą podstawy do odrzucenia
3
skargi o wznowienie, podczas gdy skarżący formułował pisma procesowe w sposób
niefachowy i niejednoznaczny, co powinno być interpretowane na jego korzyść
wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia. Reprezentujący powoda adwokat
wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi
z urzędu w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.
Pozwany, reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa
wniósł o oddalenie skargi i przyznanie zwrotu kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
W judykaturze Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że samo
sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-
403 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli
już z jej uzasadnienia wynika, że przytoczona podstawa w rzeczywistości
nie występuje. Mając na względzie, że ocena czy skarga o wznowienie oparta
została na ustawowej podstawie dotyka kwestii związanych z merytoryczną oceną
podstaw skargi, w orzecznictwie i nauce prawa przyjmuje się zgodnie, że
możliwość odrzucenia ze względu na brak oparcia na ustawowej podstawie musi
być ograniczona do przypadków niebudzących wątpliwości (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 38/12, niepubl.; z dnia 5 lutego
2009 r., I CZ 4/09, niepubl.; z dnia 18 maja 2006 r., IV CZ 36/06, niepubl.; z dnia
15 września 2005 r., II CZ 78/05, niepubl.; z dnia 15 czerwca 2005 r., IV CZ 50/05,
niepubl.; z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99, OSNP 2001/4/123).
Nie można przy tym pomijać regulacji art. 410 § 2 k.p.c., która pozwala sądowi
zwrócić się do skarżącego o przedstawienie uprawdopodobnienia m.in.
okoliczności stwierdzających dopuszczalność wznowienia. Tylko wtedy, gdy z treści
skargi wynika, że wznowienie postępowania z całą pewnością nie jest
dopuszczalne, żądanie uprawdopodobnienia staje się zbędne.
W rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny trafnie przyjął, że brak oparcia
skargi powoda na ustawowej podstawie wznowienia w sposób oczywisty wynikał
już z twierdzeń skargi, zawartej w piśmie z dnia 22 listopada 2012 r. Sąd
wyczerpująco i w sposób nie budzący zastrzeżeń umotywował w uzasadnieniu
zaskarżonego postanowienia swoje stanowisko. Oceny tej nie może podważyć
4
zażalenie powoda, nie precyzujące nawet wątpliwości, które miałby jego zdaniem
powstać w zakresie sformułowania podstaw skargi.
Prawidłowo ustalono także datę rozpoczęcia biegu terminu do złożenia
skargi i jego uchybienie.
Z tych przyczyn, na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c., Sąd
Najwyższy postanowił jak wyżej. O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej powodowi z urzędu orzeczono na podstawie §§ 15 i 16 w zw. z § 12 ust.
2 pkt 2, § 6 pkt 7 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie…(jedn. tekst Dz. U.
z 2013 r., poz. 490). Mając na względzie złą sytuację majątkową skarżącego,
subiektywne przekonanie o zasadności podstaw skargi o wznowienie postępowania
odstąpiono, w oparciu o zasadę słuszności, od obciążenia go obowiązkiem zwrotu
stronie przeciwnej kosztów postępowania zażaleniowego (art. 102 k.p.c. w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 39821
k.p.c.).
db