V KK 376/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:07-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I KZP 36/04 II K 2049/12 II K 49/09 IV K 1787/03 SNO 47/03 V KK 65/09 X Ko 5298/08 XIII K 1130/04/4 XIII K 130/04/04 XIII K 617/05 XXIV Ko 4055/05
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KK 376/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Barbara Kobrzyńska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika
w sprawie P. C.,
o wydanie wyroku łącznego,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie,
w dniu 21 stycznia 2014 r.,
kasacji, wniesionej na niekorzyść skazanego przez Prokuratora Generalnego,
od wyroku Sądu Rejonowego w N.
z dnia 16 maja 2013 r., sygn. akt II K 2049/12,
uchyla punkt 1 zaskarżonego wyroku i na podstawie art. 572
k.p.k. umarza postępowanie w tym zakresie, a wydatkami
postępowania kasacyjnego obciąża Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w N. rozpoznawał sprawę o wydanie wyroku łącznego wobec
P. C., który był skazany prawomocnymi wyrokami:
1. Sądu Rejonowego z dnia 10 lutego 2004 r., sygn. akt IV K 1787/03, za
przestępstwo z art. 280 § 1 k.k., popełnione w dniu 4 sierpnia 2003 roku,
za które wymierzono karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby; postanowieniem Sądu
Rejonowego z dnia 20 grudnia 2006 roku, sygn. akt XXIV Ko 4055/05,
zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia
wolności;
2. Sądu Rejonowego z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt XIII K 130/04/04,
za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k., popełnione w dniu 13 kwietnia 2004
roku, za które wymierzono karę 2 lat pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby;
postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 10 marca 2009 roku, sygn. akt
X Ko 5298/08, zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary
pozbawienia wolności;
3. Sądu Rejonowego z dnia 11 sierpnia 2005 r., sygn. akt XIII K 617/05, za
przestępstwo z art. 217 § 1 k.k., popełnione w dniu 1 maja 2005 roku, za
które wymierzono karę 8 miesięcy pozbawienia wolności; oraz za
przestępstwo z art. 190 § 1 k.k., popełnione w dniu 1 maja 2005 roku, za
które wymierzono karę 6 miesięcy pozbawienia wolności; wymienione
kary jednostkowe połączono i orzeczono karę łączną roku pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby;
postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 10 marca 2009 r., sygn. akt X
Ko 5298/08, zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary
pozbawienia wolności;
4. Sądu Rejonowego z dnia 3 kwietnia 2008 roku, sygn. akt II K 49/09, za
przestępstwo z art. 242 § 3 k.k., popełnione w okresie od 9 sierpnia do 24
sierpnia 2008 roku, za które wymierzono karę 3 miesięcy pozbawienia
wolności.
W wyroku łącznym z dnia 16 maja 2013 r., sygn. akt II K 2049/12, Sąd
Rejonowy orzekł:
3
1. na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. wymierzył skazanemu P. C. w
miejsce poprzednio odrębnie orzeczonych kar wyrokami Sądu Rejonowego z
dnia 11 sierpnia 2005 r., sygn. akt XIII K 617/05 i Sądu Rejonowego z dnia
13 stycznia 2005 r., sygn. akt XIII K 1130/04/4 – karę łączną 2 (dwóch) lat i 3
(trzech) miesięcy pozbawienia wolności;
2. na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie;
3. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego P. C. od zapłaty na rzecz
Skarbu Państwa kosztów sądowych.
Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez żadną ze stron i na dzień 27
maja 2013 roku stwierdzono jego prawomocność.
Kasację od prawomocnego wyroku łącznego Sądu Rejonowego w N. z dnia
16 maja 2013 r., w zakresie pkt 1 jego części dyspozytywnej, na niekorzyść
skazanego P. C., wniósł Prokurator Generalny, który zarzucił rażące i mające
istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisu prawa materialnego, to jest
art. 85 k.k., polegające na połączeniu jednostkowych kar pozbawienia wolności
orzeczonych wobec P. C. wyrokami Sądu Rejonowego z dnia 11 sierpnia 2005 r.,
sygn. akt XIII K 617/05 i z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt XIII K 1130/04/4 i
orzeczeniu kary łącznej pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat i 3 miesięcy
pozbawienia wolności w sytuacji, gdy zestawienie dat wskazanych powyżej
orzeczeń z datami przestępstw przypisanych nimi skazanemu, prowadzi do
wniosku, iż nie zostały spełnione przesłanki określone w tym przepisie, bowiem w
sprawie o sygn. XIII K 617/05 skazany popełnił przypisane mu przestępstwa w dniu
1 maja 2005 roku, a zatem już po wydaniu wyroku w sprawie o sygn. XIII K
1130/04/4, co wykluczało możliwość wydania wyroku łącznego.
W konkluzji Prokurator Generalny wniósł uchylenie wyroku Sądu
Rejonowego w N. w zaskarżonej części i umorzenie, w oparciu o treść art. 572
k.p.k., postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna.
Zgodnie z art. 85 k.k., sąd orzeka karę łączną wówczas, gdy sprawca
popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby
nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary
4
tego samego rodzaju albo inne podlegające połączeniu. Warunkiem wymierzenia
kary łącznej jest więc to, aby przestępstwa ustalone różnymi prawomocnymi
wyrokami popełnione zostały przez sprawcę zanim zapadł pierwszy, chociażby
nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, wyrok i wymierzono za
nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu (zob. uchwała Sądu
Najwyższego - 7 sędziów, z dnia 25 lutego 2005 r., I KZP 36/04, OSNKW
2005/2/13). Łączeniu w takim układzie procesowym mogą więc podlegać tylko kary
wymierzone za przestępstwa, które nie są przedzielone żadnym skazującym,
chociażby nieprawomocnym wyrokiem, jeśli chodzi o czas ich popełnienia (zob.
wyrok SN z dnia 12 maja 2009 r., V KK 65/09, R-OSNKW 2009, poz. 1103).
W rozważanej sprawie Sąd Rejonowy w N., w punkcie 1 części
dyspozytywnej zaskarżonego wyroku łącznego, połączył kary pozbawienia wolności
orzeczone wobec P. C. wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 11 sierpnia 2005 r.,
sygn. akt XIII K 617/05, za przestępstwa z art. 217 § 1 k.k. oraz z art. 190 § 1 k.k.,
popełnione w dniu 1 maja 2005 r., z karą pozbawienia wolności orzeczoną wobec
niego wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt XIII K
1130/04/4, za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k., popełnione w dniu 13 kwietnia 2004
r. Mając na uwadze daty wyroków wydanych w sprawach XIII K 617/05 i XIII K
1130/04/4 oraz daty przestępstw przypisanych P. C. tymi wyrokami, nie ulega
wątpliwości, że wyrok Sądu Rejonowego w sprawie o sygn. akt XIII K 1130/04/4
został wydany przed popełnieniem przez skazanego przestępstw z art. 217 § 1 k.k.
oraz z art. 190 § 1 k.k., objętych wyrokiem tego sądu w sprawie XIII K 617/05.
Innymi słowy, w odniesieniu do tych przestępstw – przypisanych wskazanymi
powyżej wyrokami – nie zachodził realny ich zbieg, o który mowa w art. 85 k.k.,
albowiem pierwsze z tych przestępstw zostało popełnione w dniu 13 kwietnia 2004
r., po czym w odniesieniu do tego przestępstwa zapadł wyrok skazujący w dniu 13
stycznia 2005 r., a kolejne przestępstwa zostały popełnione w dniu 1 maja 2005 r.,
które zostały następnie przypisane skazanemu wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2005 r.
Łącząc więc jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone wobec P. C.
wskazanymi powyżej wyrokami, Sąd Rejonowy w N. dopuścił się rażącego oraz
oczywistego naruszenia przepisu art. 85 k.k., które można tłumaczyć, jak się
wydaje, jedynie oczywistą omyłką. W przeciwnym wypadku należałoby bowiem
5
przypomnieć, że obraza przez sędziego przepisów prawa, jeżeli tylko ma charakter
oczywisty i rażący jest zawsze podstawą jego odpowiedzialności dyscyplinarnej
(zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2003 r., SNO 47/03, LEX nr
472137).
Wskazane w kasacji Prokuratora Generalnego uchybienie miało istotny
wpływ na treść orzeczenia, bowiem w jego następstwie doszło do połączenia
jednostkowych kar pozbawienia wolności nie podlegających łączeniu, lecz
kwalifikujących się do odrębnego wykonania.
Kierując się powyższym oraz uwzględniając fakt, że kasacja na niekorzyść
skazanego została wniesiona przed upływem 6 miesięcy od uprawomocnienia się
zaskarżonego wyroku łącznego (art. 524 § 3 k.p.k.), należało zgodnie z art. 537 § 2
k.p.k. uchylić rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 1 tegoż wyroku i na podstawie art.
572 k.p.k. umorzyć postępowanie w tym zakresie, ponieważ ze wskazanych wyżej
powodów brak było materialnoprawnych podstaw do orzeczenia kary łącznej i
wydania wyroku łącznego.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Barbara Kobrzyńska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika
w sprawie P. C.,
o wydanie wyroku łącznego,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie,
w dniu 21 stycznia 2014 r.,
kasacji, wniesionej na niekorzyść skazanego przez Prokuratora Generalnego,
od wyroku Sądu Rejonowego w N.
z dnia 16 maja 2013 r., sygn. akt II K 2049/12,
uchyla punkt 1 zaskarżonego wyroku i na podstawie art. 572
k.p.k. umarza postępowanie w tym zakresie, a wydatkami
postępowania kasacyjnego obciąża Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w N. rozpoznawał sprawę o wydanie wyroku łącznego wobec
P. C., który był skazany prawomocnymi wyrokami:
1. Sądu Rejonowego z dnia 10 lutego 2004 r., sygn. akt IV K 1787/03, za
przestępstwo z art. 280 § 1 k.k., popełnione w dniu 4 sierpnia 2003 roku,
za które wymierzono karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby; postanowieniem Sądu
Rejonowego z dnia 20 grudnia 2006 roku, sygn. akt XXIV Ko 4055/05,
zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia
wolności;
2. Sądu Rejonowego z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt XIII K 130/04/04,
za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k., popełnione w dniu 13 kwietnia 2004
roku, za które wymierzono karę 2 lat pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby;
postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 10 marca 2009 roku, sygn. akt
X Ko 5298/08, zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary
pozbawienia wolności;
3. Sądu Rejonowego z dnia 11 sierpnia 2005 r., sygn. akt XIII K 617/05, za
przestępstwo z art. 217 § 1 k.k., popełnione w dniu 1 maja 2005 roku, za
które wymierzono karę 8 miesięcy pozbawienia wolności; oraz za
przestępstwo z art. 190 § 1 k.k., popełnione w dniu 1 maja 2005 roku, za
które wymierzono karę 6 miesięcy pozbawienia wolności; wymienione
kary jednostkowe połączono i orzeczono karę łączną roku pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby;
postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 10 marca 2009 r., sygn. akt X
Ko 5298/08, zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary
pozbawienia wolności;
4. Sądu Rejonowego z dnia 3 kwietnia 2008 roku, sygn. akt II K 49/09, za
przestępstwo z art. 242 § 3 k.k., popełnione w okresie od 9 sierpnia do 24
sierpnia 2008 roku, za które wymierzono karę 3 miesięcy pozbawienia
wolności.
W wyroku łącznym z dnia 16 maja 2013 r., sygn. akt II K 2049/12, Sąd
Rejonowy orzekł:
3
1. na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. wymierzył skazanemu P. C. w
miejsce poprzednio odrębnie orzeczonych kar wyrokami Sądu Rejonowego z
dnia 11 sierpnia 2005 r., sygn. akt XIII K 617/05 i Sądu Rejonowego z dnia
13 stycznia 2005 r., sygn. akt XIII K 1130/04/4 – karę łączną 2 (dwóch) lat i 3
(trzech) miesięcy pozbawienia wolności;
2. na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie;
3. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego P. C. od zapłaty na rzecz
Skarbu Państwa kosztów sądowych.
Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez żadną ze stron i na dzień 27
maja 2013 roku stwierdzono jego prawomocność.
Kasację od prawomocnego wyroku łącznego Sądu Rejonowego w N. z dnia
16 maja 2013 r., w zakresie pkt 1 jego części dyspozytywnej, na niekorzyść
skazanego P. C., wniósł Prokurator Generalny, który zarzucił rażące i mające
istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisu prawa materialnego, to jest
art. 85 k.k., polegające na połączeniu jednostkowych kar pozbawienia wolności
orzeczonych wobec P. C. wyrokami Sądu Rejonowego z dnia 11 sierpnia 2005 r.,
sygn. akt XIII K 617/05 i z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt XIII K 1130/04/4 i
orzeczeniu kary łącznej pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat i 3 miesięcy
pozbawienia wolności w sytuacji, gdy zestawienie dat wskazanych powyżej
orzeczeń z datami przestępstw przypisanych nimi skazanemu, prowadzi do
wniosku, iż nie zostały spełnione przesłanki określone w tym przepisie, bowiem w
sprawie o sygn. XIII K 617/05 skazany popełnił przypisane mu przestępstwa w dniu
1 maja 2005 roku, a zatem już po wydaniu wyroku w sprawie o sygn. XIII K
1130/04/4, co wykluczało możliwość wydania wyroku łącznego.
W konkluzji Prokurator Generalny wniósł uchylenie wyroku Sądu
Rejonowego w N. w zaskarżonej części i umorzenie, w oparciu o treść art. 572
k.p.k., postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna.
Zgodnie z art. 85 k.k., sąd orzeka karę łączną wówczas, gdy sprawca
popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby
nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary
4
tego samego rodzaju albo inne podlegające połączeniu. Warunkiem wymierzenia
kary łącznej jest więc to, aby przestępstwa ustalone różnymi prawomocnymi
wyrokami popełnione zostały przez sprawcę zanim zapadł pierwszy, chociażby
nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, wyrok i wymierzono za
nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu (zob. uchwała Sądu
Najwyższego - 7 sędziów, z dnia 25 lutego 2005 r., I KZP 36/04, OSNKW
2005/2/13). Łączeniu w takim układzie procesowym mogą więc podlegać tylko kary
wymierzone za przestępstwa, które nie są przedzielone żadnym skazującym,
chociażby nieprawomocnym wyrokiem, jeśli chodzi o czas ich popełnienia (zob.
wyrok SN z dnia 12 maja 2009 r., V KK 65/09, R-OSNKW 2009, poz. 1103).
W rozważanej sprawie Sąd Rejonowy w N., w punkcie 1 części
dyspozytywnej zaskarżonego wyroku łącznego, połączył kary pozbawienia wolności
orzeczone wobec P. C. wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 11 sierpnia 2005 r.,
sygn. akt XIII K 617/05, za przestępstwa z art. 217 § 1 k.k. oraz z art. 190 § 1 k.k.,
popełnione w dniu 1 maja 2005 r., z karą pozbawienia wolności orzeczoną wobec
niego wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt XIII K
1130/04/4, za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k., popełnione w dniu 13 kwietnia 2004
r. Mając na uwadze daty wyroków wydanych w sprawach XIII K 617/05 i XIII K
1130/04/4 oraz daty przestępstw przypisanych P. C. tymi wyrokami, nie ulega
wątpliwości, że wyrok Sądu Rejonowego w sprawie o sygn. akt XIII K 1130/04/4
został wydany przed popełnieniem przez skazanego przestępstw z art. 217 § 1 k.k.
oraz z art. 190 § 1 k.k., objętych wyrokiem tego sądu w sprawie XIII K 617/05.
Innymi słowy, w odniesieniu do tych przestępstw – przypisanych wskazanymi
powyżej wyrokami – nie zachodził realny ich zbieg, o który mowa w art. 85 k.k.,
albowiem pierwsze z tych przestępstw zostało popełnione w dniu 13 kwietnia 2004
r., po czym w odniesieniu do tego przestępstwa zapadł wyrok skazujący w dniu 13
stycznia 2005 r., a kolejne przestępstwa zostały popełnione w dniu 1 maja 2005 r.,
które zostały następnie przypisane skazanemu wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2005 r.
Łącząc więc jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone wobec P. C.
wskazanymi powyżej wyrokami, Sąd Rejonowy w N. dopuścił się rażącego oraz
oczywistego naruszenia przepisu art. 85 k.k., które można tłumaczyć, jak się
wydaje, jedynie oczywistą omyłką. W przeciwnym wypadku należałoby bowiem
5
przypomnieć, że obraza przez sędziego przepisów prawa, jeżeli tylko ma charakter
oczywisty i rażący jest zawsze podstawą jego odpowiedzialności dyscyplinarnej
(zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2003 r., SNO 47/03, LEX nr
472137).
Wskazane w kasacji Prokuratora Generalnego uchybienie miało istotny
wpływ na treść orzeczenia, bowiem w jego następstwie doszło do połączenia
jednostkowych kar pozbawienia wolności nie podlegających łączeniu, lecz
kwalifikujących się do odrębnego wykonania.
Kierując się powyższym oraz uwzględniając fakt, że kasacja na niekorzyść
skazanego została wniesiona przed upływem 6 miesięcy od uprawomocnienia się
zaskarżonego wyroku łącznego (art. 524 § 3 k.p.k.), należało zgodnie z art. 537 § 2
k.p.k. uchylić rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 1 tegoż wyroku i na podstawie art.
572 k.p.k. umorzyć postępowanie w tym zakresie, ponieważ ze wskazanych wyżej
powodów brak było materialnoprawnych podstaw do orzeczenia kary łącznej i
wydania wyroku łącznego.