II UZ 69/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CZ 164/11 II CSK 105/13 II UK 290/11 II UK 68/13 II UZ 12/09 III PZ 5/09 I UZ 11/10 I UZ 116/10 I UZ 12/10 I UZ 13/10 I UZ 17/12 I UZ 29/10 I UZ 8/10
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II UZ 69/13
POSTANOWIENIE
Dnia 29 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego "A.-S."
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.
z udziałem zainteresowanych: M. K. i Ł. Z.
o wysokość podstawy wymiaru składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 29 stycznia 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 września 2013 r.
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 10 września 2013 r. Sąd Apelacyjny, Wydział Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych, odrzucił skargę kasacyjną Przedsiębiorstwa
Produkcyjno-Usługowo- Handlowego „A.-S.”, Spółki z o.o. w W. od wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 16 kwietnia 2013 r. oraz oddalił wniosek skarżącego o
wstrzymanie wykonania tego wyroku do czasu zakończenia postępowania
kasacyjnego. Decyzję tę poprzedziło wezwanie skarżącego do uzupełnienia braków
formalnych skargi kasacyjnej przez wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia,
przy uwzględnieniu wysokości należnych składek obliczonej od przychodów
2
każdego z ubezpieczonych, zainteresowanych M. K. i Ł. Z., w każdej odrębnie
wydanej i zaskarżonej decyzji, bez sumowania tych wartości (art. 21 k.p.c.).
Wezwany podał, że wartość przedmiotu zaskarżenia ustalona w sposób wskazany
przez Sąd wynosi w sprawie zainteresowanego Ł. Z. kwotę 635,00 zł, a w sprawie
zainteresowanego M. K. - kwotę 8.502,00 zł.
W zażaleniu skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania – art. 21
k.p.c. w związku z art. 39821
§ 2 k.p.c. przez ich niezastosowanie i błędne przyjęcie
wartości przedmiotu zaskarżenia w kwotach podanych na wezwanie Sądu oraz
niezasadne odrzucenie skargi kasacyjnej z naruszeniem art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c.
przez przyjęcie, że zainteresowani - pracownicy powoda - występują w sprawie jako
współuczestnicy formalni. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w
całości i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu w celu nadania biegu skardze.
Podniósł, że wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi suma składek przypisanych
płatnikowi do zapłaty na ubezpieczenie obydwu zainteresowanych, objętych
zaskarżonym wyrokiem, wynosząca kwotę 9.137 zł. Na marginesie dodał, że przed
Sądem Apelacyjnym toczy się ponad 30 tożsamych spraw z odwołań
Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego „A.-S.” Sp. z o.o. w W.
przeciwko ZUS Oddziałowi w T., przy czym wartość przedmiotu zaskarżenia w
sprawie o sygn. akt … 519/11 wynosi 62.253 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Spór w sprawie objętej zażaleniem dotyczy ustalenia wysokości podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zainteresowanych zgodnie z art. 19
ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) i nie obejmuje kwestii, w których skarga
kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia. Stosownie
do art. 3982
§ 1 zdanie pierwsze i drugie k.p.c., skarga kasacyjna jest
niedopuszczalna w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, w
których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa, niż dziesięć tysięcy złotych.
Wyrokiem, od którego została wniesiona skarga kasacyjna, Sąd Apelacyjny
rozpoznał apelację od wyroku Sądu Okręgowego wydanego wskutek odwołania
3
płatnika w przedmiocie wysokości składek należnych z tytułu zatrudnienia
zainteresowanych M. K. i Ł. Z. Płatnik - Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-
Handlowe „A.-S.”, Spółka z o.o. - został zobowiązany do zapłaty składek w kwotach
wynikających z decyzji wydanych osobno wobec każdego z tych pracowników i
wniósł oddzielne odwołania od każdej decyzji. W tym stanie rzeczy wartość
przedmiotu sporu wyznaczały przypisane w decyzjach kwoty do zapłaty. Wartość ta
utrzymała się w zakresie rozstrzygnięcia sądowego; sąd rozstrzygał sprawy, łącząc
je do wspólnego rozpoznania.
Sąd Najwyższy przyjmował, że możliwe jest objęcie jednym wyrokiem wielu
decyzji ustalających płatnikowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia
społeczne i zdrowotne zatrudnionych pracowników (por. postanowienie z dnia 17
kwietnia 2009 r., II UZ 12/09, OSNP 2010, nr 23-24, poz. 301), jednak bez wpływu
na wartość przedmiotu sporu. Połączenie - na podstawie art. 219 k.p.c. - kilku
oddzielnych spraw w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia jest
zabiegiem technicznym, który nie prowadzi do powstania jednej nowej sprawy i nie
pozbawia połączonych spraw ich odrębności oraz nie zmienia faktu, że łącznie
rozpoznawane i rozstrzygane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami. W
konsekwencji o dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu
zaskarżenia w każdej z tych spraw (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
12 września 2013 r., II CSK 105/13, LEX nr 1375146; z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ
164/11, LEX nr 1254636; z dnia 21 kwietnia 2011 r., LEX nr 1213421; z dnia 2 lipca
2009 r., III PZ 5/09, LEX nr 551888), w których ubezpieczeni pracownicy są
zainteresowanymi w rozumieniu art. 47711
k.p.c.
Inna byłaby wartość przedmiotu sporu tylko wówczas, gdyby jego
przedmiotem była decyzja ustalająca łączne zobowiązanie płatnika jako
zobowiązanego z wielu tytułów ubezpieczenia względem każdego pracownika. Sąd
Najwyższy nie wykluczył, a nawet postulował wydanie takiej decyzji (por.
postanowienie z dnia 11 maja 2012 r., I UZ 17/12, OSNP 2013, nr 11-12, poz. 141).
Należy jednak mieć na względzie konieczność równoczesnego wydania decyzji
zakreślających przedmiot zobowiązania częścią składki ubezpieczeniowej każdego
z ubezpieczonych (art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)
i jego osobny tytuł ich zaskarżenia przez każdego z pracowników.
4
W przeważającej liczbie orzeczeń Sąd Najwyższy uznał za niedopuszczalne
skargi kasacyjne w sprawach, których wartość zaskarżenia wynikała z łączenia w
postępowaniu sądowym spraw dotyczących zaległości składkowych płatnika za
poszczególnych pracowników (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7
kwietnia 2010 r., I UZ 11/10, I UZ 8/10, I UZ 12/10, I UZ 13/10, niepublikowane; z
dnia 18 maja 2010 r., I UZ 29/10 i z dnia 20 września 2010 r., I UZ 116/10,
niepublikowane; z dnia 22 lipca 2009 r., niepublikowane oraz z dnia 26 czerwca
2012, II UK 290/11, OSNP 2013 nr 13-14, poz. 161). Nie jest to wprawdzie pogląd
jednolity, gdyż w postanowieniu z dnia 17 kwietnia 2009 r., II UZ 12/09 (OSNP 2010
nr 23-24, poz. 301) Sąd Najwyższy wypowiedział się w sposób zbliżony do
stanowiska zaprezentowanego przez skarżącego, a postanowieniem z dnia 29
stycznia 2014 r., II UK 68/13, przedstawił do rozstrzygnięcia przez skład
powiększony zagadnienie prawne wypływające z tej rozbieżności. W
rozpoznawanej sprawie, w której wartość przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną
wynosi – po zsumowaniu roszczeń - mniej niż dziesięć tysięcy złotych, jest to bez
znaczenia. Wartości tej ściśle powiązanej z konkretnym postępowaniem sądowym
(art. 19 w związku z art. 368 § 2 k.p.c.) nie można odnosić ani wiązać z innymi
sprawami, nieobjętymi jedną skargą kasacyjną. Co więcej, nie można aprobować
zupełnie przypadkowego kształtowania się progu dopuszczalności skargi
kasacyjnej tylko ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia w każdej z
połączonych spraw, która po zsumowaniu, tylko w pewnych wypadkach może
przekroczyć próg dopuszczalności skargi.
Mając to na względzie, Sąd Najwyższy orzekł, jak w postanowieniu (art. 3941
§ 3 w związku z 39814
k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 29 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego "A.-S."
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.
z udziałem zainteresowanych: M. K. i Ł. Z.
o wysokość podstawy wymiaru składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 29 stycznia 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 września 2013 r.
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 10 września 2013 r. Sąd Apelacyjny, Wydział Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych, odrzucił skargę kasacyjną Przedsiębiorstwa
Produkcyjno-Usługowo- Handlowego „A.-S.”, Spółki z o.o. w W. od wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 16 kwietnia 2013 r. oraz oddalił wniosek skarżącego o
wstrzymanie wykonania tego wyroku do czasu zakończenia postępowania
kasacyjnego. Decyzję tę poprzedziło wezwanie skarżącego do uzupełnienia braków
formalnych skargi kasacyjnej przez wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia,
przy uwzględnieniu wysokości należnych składek obliczonej od przychodów
2
każdego z ubezpieczonych, zainteresowanych M. K. i Ł. Z., w każdej odrębnie
wydanej i zaskarżonej decyzji, bez sumowania tych wartości (art. 21 k.p.c.).
Wezwany podał, że wartość przedmiotu zaskarżenia ustalona w sposób wskazany
przez Sąd wynosi w sprawie zainteresowanego Ł. Z. kwotę 635,00 zł, a w sprawie
zainteresowanego M. K. - kwotę 8.502,00 zł.
W zażaleniu skarżący zarzucił naruszenie przepisów postępowania – art. 21
k.p.c. w związku z art. 39821
§ 2 k.p.c. przez ich niezastosowanie i błędne przyjęcie
wartości przedmiotu zaskarżenia w kwotach podanych na wezwanie Sądu oraz
niezasadne odrzucenie skargi kasacyjnej z naruszeniem art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c.
przez przyjęcie, że zainteresowani - pracownicy powoda - występują w sprawie jako
współuczestnicy formalni. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w
całości i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu w celu nadania biegu skardze.
Podniósł, że wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi suma składek przypisanych
płatnikowi do zapłaty na ubezpieczenie obydwu zainteresowanych, objętych
zaskarżonym wyrokiem, wynosząca kwotę 9.137 zł. Na marginesie dodał, że przed
Sądem Apelacyjnym toczy się ponad 30 tożsamych spraw z odwołań
Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego „A.-S.” Sp. z o.o. w W.
przeciwko ZUS Oddziałowi w T., przy czym wartość przedmiotu zaskarżenia w
sprawie o sygn. akt … 519/11 wynosi 62.253 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Spór w sprawie objętej zażaleniem dotyczy ustalenia wysokości podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zainteresowanych zgodnie z art. 19
ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) i nie obejmuje kwestii, w których skarga
kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia. Stosownie
do art. 3982
§ 1 zdanie pierwsze i drugie k.p.c., skarga kasacyjna jest
niedopuszczalna w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, w
których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa, niż dziesięć tysięcy złotych.
Wyrokiem, od którego została wniesiona skarga kasacyjna, Sąd Apelacyjny
rozpoznał apelację od wyroku Sądu Okręgowego wydanego wskutek odwołania
3
płatnika w przedmiocie wysokości składek należnych z tytułu zatrudnienia
zainteresowanych M. K. i Ł. Z. Płatnik - Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-
Handlowe „A.-S.”, Spółka z o.o. - został zobowiązany do zapłaty składek w kwotach
wynikających z decyzji wydanych osobno wobec każdego z tych pracowników i
wniósł oddzielne odwołania od każdej decyzji. W tym stanie rzeczy wartość
przedmiotu sporu wyznaczały przypisane w decyzjach kwoty do zapłaty. Wartość ta
utrzymała się w zakresie rozstrzygnięcia sądowego; sąd rozstrzygał sprawy, łącząc
je do wspólnego rozpoznania.
Sąd Najwyższy przyjmował, że możliwe jest objęcie jednym wyrokiem wielu
decyzji ustalających płatnikowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia
społeczne i zdrowotne zatrudnionych pracowników (por. postanowienie z dnia 17
kwietnia 2009 r., II UZ 12/09, OSNP 2010, nr 23-24, poz. 301), jednak bez wpływu
na wartość przedmiotu sporu. Połączenie - na podstawie art. 219 k.p.c. - kilku
oddzielnych spraw w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia jest
zabiegiem technicznym, który nie prowadzi do powstania jednej nowej sprawy i nie
pozbawia połączonych spraw ich odrębności oraz nie zmienia faktu, że łącznie
rozpoznawane i rozstrzygane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami. W
konsekwencji o dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu
zaskarżenia w każdej z tych spraw (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
12 września 2013 r., II CSK 105/13, LEX nr 1375146; z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ
164/11, LEX nr 1254636; z dnia 21 kwietnia 2011 r., LEX nr 1213421; z dnia 2 lipca
2009 r., III PZ 5/09, LEX nr 551888), w których ubezpieczeni pracownicy są
zainteresowanymi w rozumieniu art. 47711
k.p.c.
Inna byłaby wartość przedmiotu sporu tylko wówczas, gdyby jego
przedmiotem była decyzja ustalająca łączne zobowiązanie płatnika jako
zobowiązanego z wielu tytułów ubezpieczenia względem każdego pracownika. Sąd
Najwyższy nie wykluczył, a nawet postulował wydanie takiej decyzji (por.
postanowienie z dnia 11 maja 2012 r., I UZ 17/12, OSNP 2013, nr 11-12, poz. 141).
Należy jednak mieć na względzie konieczność równoczesnego wydania decyzji
zakreślających przedmiot zobowiązania częścią składki ubezpieczeniowej każdego
z ubezpieczonych (art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)
i jego osobny tytuł ich zaskarżenia przez każdego z pracowników.
4
W przeważającej liczbie orzeczeń Sąd Najwyższy uznał za niedopuszczalne
skargi kasacyjne w sprawach, których wartość zaskarżenia wynikała z łączenia w
postępowaniu sądowym spraw dotyczących zaległości składkowych płatnika za
poszczególnych pracowników (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7
kwietnia 2010 r., I UZ 11/10, I UZ 8/10, I UZ 12/10, I UZ 13/10, niepublikowane; z
dnia 18 maja 2010 r., I UZ 29/10 i z dnia 20 września 2010 r., I UZ 116/10,
niepublikowane; z dnia 22 lipca 2009 r., niepublikowane oraz z dnia 26 czerwca
2012, II UK 290/11, OSNP 2013 nr 13-14, poz. 161). Nie jest to wprawdzie pogląd
jednolity, gdyż w postanowieniu z dnia 17 kwietnia 2009 r., II UZ 12/09 (OSNP 2010
nr 23-24, poz. 301) Sąd Najwyższy wypowiedział się w sposób zbliżony do
stanowiska zaprezentowanego przez skarżącego, a postanowieniem z dnia 29
stycznia 2014 r., II UK 68/13, przedstawił do rozstrzygnięcia przez skład
powiększony zagadnienie prawne wypływające z tej rozbieżności. W
rozpoznawanej sprawie, w której wartość przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną
wynosi – po zsumowaniu roszczeń - mniej niż dziesięć tysięcy złotych, jest to bez
znaczenia. Wartości tej ściśle powiązanej z konkretnym postępowaniem sądowym
(art. 19 w związku z art. 368 § 2 k.p.c.) nie można odnosić ani wiązać z innymi
sprawami, nieobjętymi jedną skargą kasacyjną. Co więcej, nie można aprobować
zupełnie przypadkowego kształtowania się progu dopuszczalności skargi
kasacyjnej tylko ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia w każdej z
połączonych spraw, która po zsumowaniu, tylko w pewnych wypadkach może
przekroczyć próg dopuszczalności skargi.
Mając to na względzie, Sąd Najwyższy orzekł, jak w postanowieniu (art. 3941
§ 3 w związku z 39814
k.p.c.).