Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 256/13
POSTANOWIENIE
Dnia 13 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski
w sprawie z powództwa J. M., J. O., D. W.
przeciwko D. Spółce Akcyjnej w Z.
o wynagrodzenie, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i nagrodę jubileuszową,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 lutego 2014 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w G.
z dnia 16 maja 2013 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądza od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów kwoty
po 900 (dziewięćset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 16 maja 2013 r., Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w G. oddalił apelację strony pozwanej D. Spółki Akcyjnej w Z. od
wyroku wstępnego Sądu Rejonowego - Sądu Pracy w Z. z dnia 30 października
2012 r., w którym Sąd pierwszej instancji uznał za usprawiedliwione co do zasady
roszczenia powodów J. M., J. O. oraz D. W. o zapłatę wynagrodzenia za pracę, o
wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych i o nagrodę jubileuszową.
Od wyroku Sądu Okręgowego strona pozwana wniosła skargę kasacyjną, w
której zarzuciła naruszenie art. 22 § 1, art. 128 § 1 i art. 100 § 1 i 2 k.p. w związku z
2
§ 14 ust. 2 Regulaminu pracy oraz art. 318 w związku z art. 385 k.p.c. Wniosek o
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania pozwana uzasadniła powołaniem się na
występujące w sprawie istotne zagadnienie prawne, "czy czas dojazdu pracownika
będącego maszynistą do miejsca objęcia lokomotywy oraz z miejsca zdania
lokomotywy powinien być rozumiany jako czas, w którym pracownik pozostaje do
dyspozycji pracodawcy w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy, a
tym samym zaliczony do czasu pracy (art. 128 k.p.), jeżeli: 1) pracownik
dobrowolnie i bez polecenia pracodawcy korzysta z pojazdu służbowego -
transportu technologicznego zapewnionego przez pracodawcę w celu dowiezienia
go do miejsca objęcia lokomotywy i powrotu z tego miejsca; 2) w czasie dojazdu
pracownik zatrudniony na stanowisku związanym z obsługą pojazdów trakcyjnych
faktycznie pracy nie świadczy (art. 22 § 1 k.p.), a jest jedynie pasażerem?"
Pozwana wniosła o uchylenie w całości wyroku Sądu drugiej instancji i przekazanie
temu Sądowi sprawy do ponownego rozpoznania.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną powodowie wnieśli o odmowę przyjęcia
skargi do rozpoznania (z uwagi na brak istotnego zagadnienia prawnego w
rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. oraz ze względu na oparcie skargi na
zarzutach dotyczących ustaleń faktycznych), względnie o oddalenie skargi
kasacyjnej, a ponadto o zasądzenie na rzecz powodów kosztów postępowania
kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę
kasacyjną do rozpoznania, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne.
Pozwana spółka uważa, że wniesiona przez nią skarga powinna zostać rozpoznana,
gdyż w sprawie zachodzi potrzeba rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, czy czas
dojazdu maszynisty do miejsca objęcia lokomotywy oraz powrotu z miejsca zdania
lokomotywy powinien być kwalifikowany jako czas pracy w rozumieniu art. 128 k.p.
(czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w innym miejscu
wyznaczonym do wykonywania pracy). Sąd Najwyższy jednak nie podziela
twierdzenia, że w sprawie występuje wskazane zagadnienie prawne, wobec czego
3
okoliczność ta nie jest uzasadnioną przesłanką przyjęcia skargi do rozpoznania.
Twierdzenie o występowaniu w sprawie istotnego zagadnienia prawnego jest
uzasadnione tylko wtedy, gdy przedstawiony problem prawny nie został jeszcze
rozstrzygnięty przez Sąd Najwyższy lub istnieją rozbieżne poglądy w tym zakresie,
wynikające z odmiennej wykładni przepisów objętych zagadnieniem (postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2002 r., II CZ 102/02, LEX nr 57231;
z dnia 13 czerwca 2008 r., III CSK 104/08, LEX nr 424365 oraz z dnia 12 marca
2010 r., II UK 400/09, LEX nr 577468). W sprawie nie występuje natomiast istotne
zagadnienie prawne, jeżeli Sąd Najwyższy wyraził pogląd we wcześniejszym
orzecznictwie, a nie zachodzą okoliczności uzasadniające jego zmianę, zwłaszcza
gdy powszechnie przyjęta w orzecznictwie interpretacja przepisów została
uwzględniona przez sąd drugiej instancji (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
2 października 2001 r., I PKN 129/01, OSNP 2003 nr 18, poz. 436 oraz z dnia
11 stycznia 2008 r., I UK 283/07, LEX nr 448205).
Skarżąca spółka nie odniosła się do tak rozumianej przesłanki przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., bo ograniczyła się do
sformułowania wątpliwości rodzącej się - w jej ocenie - na tle wykładni art. 128 § 1
k.p., przy czym wątpliwość tę powiązała ze zróżnicowaniem sytuacji faktycznej
pracodawców zapewniających pracownikom (maszynistom) transport
technologiczny i pracodawców, którzy takiego transportu nie oferują. Pozwana nie
przeprowadziła przy tym wywodu prawnego, który wskazywałby na potrzebę
rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia w inny sposób niż zostało to
dokonane w dotychczasowym orzecznictwie. Z kolei brzmienie art. 128 § 1 k.p. jest
jasne i wynika z niego, że czasem pracy jest czas pozostawania przez pracownika
w dyspozycji pracodawcy: 1) w zakładzie pracy lub 2) w innym miejscu
wyznaczonym przez pracodawcę. Pracownik jest obowiązany do pozostawania w
dyspozycji pracodawcy w innym miejscu niż zakład pracy wówczas, gdy wynika to z
umowy o pracę (art. 29 § 1 pkt 2 k.p.), polecenia pracodawcy (art. 100 § 1 k.p.),
regulaminu pracy (art. 104 k.p.) lub innych przepisów prawa pracy.
Przedstawiony w skardze problem był już przedmiotem orzecznictwa Sądu
Najwyższego, które w tym względzie jest jednolite (utrwalone). W uchwale z dnia
18 marca 1998 r., III ZP 20/97 (OSNAPiUS 1998, nr 21, poz. 619) Sąd Najwyższy
4
stwierdził, że jeżeli harmonogram określa inne niż macierzysta stacja miejsce
rozpoczęcia pracy (zmiany), lecz pracownik zobowiązany jest stawić się do
dyspozycji pracodawcy w stałym miejscu pracy (lokomotywownia macierzysta), to
czas dojazdu ze stacji macierzystej do stacji świadczenia pracy wlicza się do czasu
pracy. Pracownik wykazuje bowiem gotowość do pracy od momentu stawienia się
w lokomotywowni macierzystej i od tej chwili pracodawca może dysponować jego
czasem i jego osobą. Również w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 października
2007 r., II PK 44/07 (OSNP 2008, nr 21-22, poz. 15) wyrażono pogląd, że w
opisanej sytuacji czas dojazdu do miejsca przejęcia obowiązków związanych z
obsługą pojazdu trakcyjnego nie może być traktowany jako czas, którym pracownik
może swobodnie dysponować (np. przez opuszczenie stanowiska pracy), gdyż
mogłoby to zniweczyć podstawowe obowiązki związane z pracą na stanowisku
maszynisty; z tej przyczyny czynności w postaci dojazdu członka drużyny trakcyjnej
jako pasażera z lokomotywowni macierzystej do miejsca przejęcia lokomotywy i z
powrotem stanowią czas pozostawania w dyspozycji pracodawcy w rozumieniu
art. 128 § 1 k.p. W każdym razie nie zasługuje na aprobatę wniosek, że do celów
ustalenia czasu wykonywania pracy powinien być brany pod uwagę wyłącznie czas
faktycznego jej świadczenia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 sierpnia
2007 r., I PK 84/07, Monitor Prawa Pracy 2007, nr 12, poz. 644).
Ponadto trzeba zauważyć, że konstruowana przez skarżącą spółkę
wątpliwość pozostaje poza stanem faktycznym sprawy, z którego wynika, że -
zgodnie z ustaleniami stron stosunku pracy - powodowie mieli obowiązki w zakresie
stawienia się do pracy w oddziale zlokalizowanym w R. o określonej (wyznaczonej)
godzinie, pobrania odpowiedniej dokumentacji, oczekiwania na transport
technologiczny bez możliwości opuszczenia oddziału, przemieszczenia się tym
transportem do miejsca objęcia lokomotywy, a po jej zdaniu - obowiązek powrotu
transportem technologicznym do ustalonego z pracodawcą miejsca zdania
dokumentacji, za co otrzymywali dodatek dojazdowy stanowiący składnik
wynagrodzenia związany z wykonywaniem obowiązku dojazdu do miejsca objęcia
lokomotywy i z miejsca jej zdania.
Należy też zauważyć, że w sprawach o identycznej podstawie faktycznej i
prawnej, w których występowała pozwana spółka, Sąd Najwyższy odmawiał już
5
przyjęcia do rozpoznania skarg kasacyjnych pozwanej (postanowienia z 3 grudnia
2013 r., I PK 163/13; z 18 grudnia 2013 r., I PK 162/13; z 16 stycznia 2014 r., I PK
205/13 oraz z 3 lutego 2014 r., I PK 235/13, wszystkie niepublikowane).
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i orzekł o kosztach
postępowania kasacyjnego na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i § 13 ust. 4 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r.,
poz. 461).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13