Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 113/13
POSTANOWIENIE
Dnia 12 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
SSN Maria Szulc
w sprawie z powództwa Uniwersytetu Przyrodniczego w L.
przeciwko J. A.
o wydanie,
oraz z powództwa wzajemnego J. A.
przeciwko Uniwersytetowi Przyrodniczemu w L.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli i ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 12 lutego 2014 r.,
zażalenia pozwanego (powoda wzajemnego)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 3 lipca 2013 r.
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 3 lipca 2013 r. odrzucił na
podstawie art. 3986
k.p.c. skargę kasacyjną pozwanego (powoda wzajemnego)
wobec nieuiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej w terminie określonym w art. 112
ust. 3 u.k.s.c.
W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd odwoławczy wskazał, że od
doręczenia pełnomocnikowi pozwanego w dniu 21 maja 2013 r. postanowienia
oddalającego wniosek o zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej zaczął biec
pozwanemu tygodniowy termin do uiszczenia tej opłaty, który bezskutecznie minął
z dniem 28 maja 2013 r. Ponieważ opłata została uiszczona dopiero w dniu
25 czerwca 2013 r., tj. po upływie terminu, przeto skarga podlegała odrzuceniu.
W ocenie Sądu odwoławczego, bez znaczenia pozostaje fakt, że po
bezskutecznym upływie terminu Sąd ten błędnie wezwał pozwanego do uiszczenia
opłaty od skargi kasacyjnej wezwaniem doręczonym pełnomocnikowi pozwanego
w dniu 18 czerwca 2013 r. Wezwanie to Sąd ocenił jako bezprzedmiotowe i nie
niweczące skutku procesowego przewidzianego w art. 112 ust. 3 u.k.s.c.
Pozwany (powód wzajemny) zaskarżył w całości powyższe postanowienie
zażaleniem zarzucając naruszenie następujących przepisów:
- art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. przez pominięcie faktu wydania
w dniu 16 maja 2013 r. zarządzenia w przedmiocie ustalenia opłaty od skargi
w kwocie 100.000 zł i wezwania pozwanego do jej zapłaty;
- art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 112 ust. 3 u.k.s.c. przez błędne przyjęcie,
że moment doręczenia postanowienia Sądu z dnia 14 maja 2013 r.
oddalającego wniosek pozwanego o zwolnienie od opłaty wyznaczył rozpoczęcie
biegu 7-dniowego terminu do jej uiszczenia, w sytuacji, w której zarządzeniem
Przewodniczącego z dnia 16 maja 2013 r. opłatę tę ustalono w sposób odmienny
aniżeli wynikający z wartości przedmiotów zaskarżenia wskazanej w skardze
kasacyjnej dla powództwa głównego i powództwa wzajemnego;
3
- art. 3986
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 112 ust. 2 u.k.s.c. przez błędne przyjęcie
uchybienia terminowi do wniesienia opłaty, pomimo uiszczenia jej w terminie
zakreślonym przez Sąd.
W uzasadnieniu zażalenia skarżący twierdzi, że jako wartość
przedmiotu zaskarżenia odrębnie wskazał kwoty z powództwa głównego
i z powództwa wzajemnego, których nie uwzględnił Sąd ustalając zarządzeniem
Przewodniczącego opłatę od skargi kasacyjnej na kwotę 100.000 zł, a więc
według innych reguł aniżeli powołane w art. 112 ust. 3 u.k.s.c.
W ocenie żalącego rygory przewidziane tym przepisem nie dotyczą sytuacji,
w której Sąd ustalił opłatę od skargi kasacyjnej w odmienny sposób, aniżeli wg
wskazanej wartości przedmiotu zaskarżenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
W ocenie skarżącego błędnie zastosowano art. 112 ust. 3 ustawy z dnia
28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U.
z 2010 roku, Nr 90, poz. 594 ze zm.; dalej jako „u.k.s.c."), gdyż zastosowanie
powinien znaleźć art. 112 ust. 2 u.k.s.c.
Zgodnie z art. 112 ust. 2 u.k.s.c. jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego
pisma. Z kolei zgodnie z art. 112 ust. 3 u.k.s.c., jeżeli pismo podlegające opłacie
w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości
przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez
adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego i wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie
postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od
dnia jego ogłoszenia. Jeżeli jednak o zwolnieniu od kosztów sądowych orzekał sąd
pierwszej instancji, a strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie, termin do
opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego
zażalenie, a jeżeli postanowienie sądu drugiej instancji zostało wydane na
posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia.
4
Nie ulega wątpliwości, że pozwany (powód wzajemny) był reprezentowany
przez dwóch zawodowych pełnomocników zarówno w postępowaniu przed
Sądem Okręgowym, jak i przed Sądem Apelacyjnym oraz w postępowaniu
kasacyjnym (karty 104, 107, 639, 729). Również skarga kasacyjna została
wniesiona przez dwóch zawodowych pełnomocników (k. 676-717). Postanowienie
Sądu Apelacyjnego z dnia 14 maja 2013 r. w przedmiocie oddalenia wniosku
o zwolnienie pozwanego od opłaty od skargi kasacyjnej doręczone zostało
zawodowemu pełnomocnikowi - adw. T. P. w dniu 21 maja 2013 r. (k. 740).
Zdarzeniem, które aktualizuje obowiązek adwokata lub radcy prawnego w zakresie
samodzielnego opłacenia pisma jest doręczenie mu orzeczenia sądu pierwszej
lub drugiej instancji odmawiającego zwolnienia od kosztów. Termin do uiszczenia
opłaty od skargi kasacyjnej upłynął zatem w dniu 28 maja 2013 r.
Wbrew twierdzeniu skarżącego nie istniała konieczność wzywania strony do
opłacenia złożonego pisma.
W tym stanie rzeczy bezskuteczny upływ terminu do opłacenia skargi
kasacyjnej przez pozwanego, liczony od doręczenia jego pełnomocnikowi
postanowienia oddalającego wniosek o zwolnienie od uiszczenia należnej opłaty,
uzasadniał odrzucenie wniesionej skargi kasacyjnej (por. postanowienie SN z dnia
22 września 2011 r., V CZ 67/11, LEX nr 964495, z dnia 21 lipca 2011 r. V CZ
30/11, czy z dnia 28 września 2011 r., I CZ 86/11 - niepubl.).
Dla zachowania terminu do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej
bez znaczenia pozostawał fakt, że po jego bezskutecznym upływie Sąd
Apelacyjny błędnie wezwał pozwanego (k. 741-742) do uiszczenia opłaty od skargi
kasacyjnej. Wezwanie takie okazało się bezprzedmiotowe i nie mogło zniweczyć
skutku procesowego przewidzianego w art. 112 ust. 3 u.k.s.c. (zob. postanowienie
SN z dnia 6 października 2011 r., V CZ 73/11, niepubl. oraz z dnia 22 marca 2012
r., V CZ 154/11, niepubl.).
W tej sytuacji należało oddalić zażalenie jako nieuzasadnione (art. 3941
§ 3
k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13