II KK 26/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 26/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski (sprawozdawca)
SSN Andrzej Ryński
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie P. H.
skazanego z art. 178a § 1 k.k. i in
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 19 lutego 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyrok nakazowego Sądu Rejonowego w W.
z dnia 4 kwietnia 2011 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia o
karze łącznej (punkt III) i w tym zakresie przekazuje sprawę
Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
2
Sąd Rejonowy, wyrokiem nakazowym z dnia 4 kwietnia 2011 r., sygn. III
K …/11, uznał P. H. za winnego przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. i za przestępstwo
to wymierzył mu karę 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej
stawki na 20 zł. Tym samym wyrokiem P. H. uznany został za winnego
przestępstwa z art. 270 1 k.k. i sąd wymierzył mu za nie karę 60 stawek dziennych
grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 20 zł. W punkcie III wyroku
nakazowego sąd połączył na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. wymierzone
kary grzywny i orzekł karę łączną grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych,
ustalając wysokość jednej stawki na 20 zł. Sąd ponadto orzekł wobec oskarżonego
środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych
na okres 2 lat, a także świadczenie pieniężne na cel społeczny. Sąd zaliczył nadto
na poczet orzeczonej kary łącznej grzywny okres zatrzymania oskarżonego i
rozstrzygnął w przedmiocie kosztów procesu.
Strony nie wniosły do sądu sprzeciwu i wyrok nakazowy uprawomocnił się z
dniem 20 kwietnia 2011 r.
Prokurator Generalny wniósł od tego wyroku kasację na korzyść skazanego,
zaskarżając wyrok nakazowy w części dotyczącej orzeczenia o karze łącznej.
Prokurator Generalny zarzucił wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na treść
orzeczenia naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 502 § 1 k.p.k.,
polegające na wymierzeniu oskarżonemu w postępowaniu nakazowym kary łącznej
grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych grzywny, w sytuacji gdy przepis ten
przewiduje możliwość orzeczenia kary grzywny w wysokości do 100 stawek
dziennych.
Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i
przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna, co zgodnie z art.
535 § 5 k.p.k., zważywszy przy tym kierunek kasacji, uzasadnia jej uwzględnienie w
całości na posiedzeniu.
Wydanie wyroku nakazowego w sprawach o przestępstwa podlegające
rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym jest możliwe tylko w razie spełnienia
3
przesłanek ściśle określonych w Rozdziale 53 kodeksu postępowania karnego.
Dopuszczalność zastosowania wyjątkowej w swej istocie instytucji prawa
procesowego w postaci wyroku nakazowego jest ograniczona spełnieniem
wskazanych w przepisach art. 500 k.p.k. przesłanek pozytywnych i niemożnością
wystąpienia przesłanek ujemnych z art. 501 k.p.k. Ustawodawca określił również
rodzaj i maksymalną wysokość kar, które orzec można w wyroku nakazowym. U
podstaw przepisu art. 502 § 1 k.p.k. leży zamiar ustawodawcy wykluczenia
możliwości wymierzenia w wyroku nakazowym kar zbyt dolegliwych, co
spowodowane jest szczególnym trybem, w którym dochodzi do wydania takiego
wyroku. Wyjątkowość przepisu art. 502 § 1 k.p.k. nakazuje jego ścisłą interpretację.
W tym stanie rzeczy uznać należy, że górny limit grzywny możliwej do
wymierzenia w wyroku nakazowym dotyczy nie tylko kar jednostkowych orzekanych
w takim wyroku, ale także kary łącznej grzywny (zob. m. in. wyroki Sądu
Najwyższego: z dnia 24 czerwca 2010 r., II KK 114/10, R-OSNKW z 2010 r., poz.
224; z dnia 11 stycznia 2012 r., II KK 332/11, Prok. i Pr. wkł. z 2012 r., z. 6, poz. 10;
z dnia 12 grudnia 2012 r., II KK 323/12, Prok. i Pr. wkł. z 2013 r., z. 3, poz. 16). Inne
rozumienie tego przepisu godzi w istotę ograniczeń dotyczących wyroku
nakazowego. Zauważyć przy tym należy, że to podlegająca wykonaniu kara łączna
stanowi realną dolegliwość wynikającą z wyroku nakazowego. Niezasadnym byłoby
uznanie, że ograniczenia co do wymiaru kary zawarte w art. 502 § 1 k.p.k. nie
dotyczą właśnie kary podlegającej wykonaniu.
W zaskarżonym kasacją wyroku nakazowym doszło zatem do naruszenia
prawa i to o charakterze rażącym. Konieczne stało się w tej sytuacji uchylenie
wyroku skazującego P. H. w zaskarżonej części – punkt III wyroku nakazowego.
Konsekwencją tego orzeczenia jest także utrata mocy punktu VI wyroku, w którym
zaliczono na poczet kary łącznej grzywny okres rzeczywistego pozbawienia
wolności oskarżonego w tej sprawie. W toku ponownego rozpoznania Sąd orzeknie
nową karę łączną grzywny, respektując ograniczenie z art. 502 § 1 k.p.k., a
dodatkowo ponownie rozstrzygnie co do zaliczenia na jej poczet okresu
rzeczywistego pozbawienia wolności P. H. w tej sprawie.
4
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski (sprawozdawca)
SSN Andrzej Ryński
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie P. H.
skazanego z art. 178a § 1 k.k. i in
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 19 lutego 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyrok nakazowego Sądu Rejonowego w W.
z dnia 4 kwietnia 2011 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia o
karze łącznej (punkt III) i w tym zakresie przekazuje sprawę
Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
2
Sąd Rejonowy, wyrokiem nakazowym z dnia 4 kwietnia 2011 r., sygn. III
K …/11, uznał P. H. za winnego przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. i za przestępstwo
to wymierzył mu karę 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej
stawki na 20 zł. Tym samym wyrokiem P. H. uznany został za winnego
przestępstwa z art. 270 1 k.k. i sąd wymierzył mu za nie karę 60 stawek dziennych
grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 20 zł. W punkcie III wyroku
nakazowego sąd połączył na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. wymierzone
kary grzywny i orzekł karę łączną grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych,
ustalając wysokość jednej stawki na 20 zł. Sąd ponadto orzekł wobec oskarżonego
środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych
na okres 2 lat, a także świadczenie pieniężne na cel społeczny. Sąd zaliczył nadto
na poczet orzeczonej kary łącznej grzywny okres zatrzymania oskarżonego i
rozstrzygnął w przedmiocie kosztów procesu.
Strony nie wniosły do sądu sprzeciwu i wyrok nakazowy uprawomocnił się z
dniem 20 kwietnia 2011 r.
Prokurator Generalny wniósł od tego wyroku kasację na korzyść skazanego,
zaskarżając wyrok nakazowy w części dotyczącej orzeczenia o karze łącznej.
Prokurator Generalny zarzucił wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na treść
orzeczenia naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 502 § 1 k.p.k.,
polegające na wymierzeniu oskarżonemu w postępowaniu nakazowym kary łącznej
grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych grzywny, w sytuacji gdy przepis ten
przewiduje możliwość orzeczenia kary grzywny w wysokości do 100 stawek
dziennych.
Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i
przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna, co zgodnie z art.
535 § 5 k.p.k., zważywszy przy tym kierunek kasacji, uzasadnia jej uwzględnienie w
całości na posiedzeniu.
Wydanie wyroku nakazowego w sprawach o przestępstwa podlegające
rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym jest możliwe tylko w razie spełnienia
3
przesłanek ściśle określonych w Rozdziale 53 kodeksu postępowania karnego.
Dopuszczalność zastosowania wyjątkowej w swej istocie instytucji prawa
procesowego w postaci wyroku nakazowego jest ograniczona spełnieniem
wskazanych w przepisach art. 500 k.p.k. przesłanek pozytywnych i niemożnością
wystąpienia przesłanek ujemnych z art. 501 k.p.k. Ustawodawca określił również
rodzaj i maksymalną wysokość kar, które orzec można w wyroku nakazowym. U
podstaw przepisu art. 502 § 1 k.p.k. leży zamiar ustawodawcy wykluczenia
możliwości wymierzenia w wyroku nakazowym kar zbyt dolegliwych, co
spowodowane jest szczególnym trybem, w którym dochodzi do wydania takiego
wyroku. Wyjątkowość przepisu art. 502 § 1 k.p.k. nakazuje jego ścisłą interpretację.
W tym stanie rzeczy uznać należy, że górny limit grzywny możliwej do
wymierzenia w wyroku nakazowym dotyczy nie tylko kar jednostkowych orzekanych
w takim wyroku, ale także kary łącznej grzywny (zob. m. in. wyroki Sądu
Najwyższego: z dnia 24 czerwca 2010 r., II KK 114/10, R-OSNKW z 2010 r., poz.
224; z dnia 11 stycznia 2012 r., II KK 332/11, Prok. i Pr. wkł. z 2012 r., z. 6, poz. 10;
z dnia 12 grudnia 2012 r., II KK 323/12, Prok. i Pr. wkł. z 2013 r., z. 3, poz. 16). Inne
rozumienie tego przepisu godzi w istotę ograniczeń dotyczących wyroku
nakazowego. Zauważyć przy tym należy, że to podlegająca wykonaniu kara łączna
stanowi realną dolegliwość wynikającą z wyroku nakazowego. Niezasadnym byłoby
uznanie, że ograniczenia co do wymiaru kary zawarte w art. 502 § 1 k.p.k. nie
dotyczą właśnie kary podlegającej wykonaniu.
W zaskarżonym kasacją wyroku nakazowym doszło zatem do naruszenia
prawa i to o charakterze rażącym. Konieczne stało się w tej sytuacji uchylenie
wyroku skazującego P. H. w zaskarżonej części – punkt III wyroku nakazowego.
Konsekwencją tego orzeczenia jest także utrata mocy punktu VI wyroku, w którym
zaliczono na poczet kary łącznej grzywny okres rzeczywistego pozbawienia
wolności oskarżonego w tej sprawie. W toku ponownego rozpoznania Sąd orzeknie
nową karę łączną grzywny, respektując ograniczenie z art. 502 § 1 k.p.k., a
dodatkowo ponownie rozstrzygnie co do zaliczenia na jej poczet okresu
rzeczywistego pozbawienia wolności P. H. w tej sprawie.
4