Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 134/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska
SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa B. D.
przeciwko Szpitalowi Wojewódzkiemu we W.
o nagrodę jubileuszową,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 27 lutego 2014 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych we W.
z dnia 23 stycznia 2013 r.,
1. oddala skargę kasacyjną
2. zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 900 zł
(dziewięćset) tytułem kosztów zastępowania procesowego w
postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Orzeczeniem z dnia 24 lutego 2012 r. Sąd Rejonowy we W. odrzucił skargę
pozwanego - Szpitala Wojewódzkiego we W. o wznowienie postępowania
2
zakończonego wyrokiem Sądu Rejonowego we W. 23 kwietnia 2010 r., w sprawie o
sygn. akt. … 66/10, w którym to Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda
kwotę 10.995,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 2009 r. do
dnia zapłaty tytułem nagrody jubileuszowej. Pozwany reprezentowany był w
postępowaniu przez pełnomocnika ustanowionego przez Dyrektora Szpitala
Wojewódzkiego we W.
Na skutek zażalenia Szpitala Wojewódzkiego we W. Sąd Okręgowy we W.
postanowieniem z 15 czerwca 2012 r. uchylił zaskarżone postanowienie w całości i
przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu we W. do rozpoznania, pozostawiając temu
Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.
Wyrokiem z dnia 16 października 2012 r. Sąd Rejonowy we W. uchylił wyrok
Sądu Rejonowego we W. - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23
kwietnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt … 66/10, zniósł postępowanie
przeprowadzone w niniejszej sprawie od dnia 18 marca 2010 r.; oddalił powództwo
i zasądził od powoda B. D. na rzecz pozwanego Szpitala Wojewódzkiego we W.
kwotę 2.350 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz zasądził od powoda na rzecz
pozwanego Szpitala kwotę 10.995,27 złotych brutto wraz z ustawowymi odsetkami
w stosunku rocznym od dnia 2 lutego 2012 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu
świadczenia wypłaconego powodowi na podstawie zaskarżonego orzeczenia.
Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w pierwszej kolejności było ustalenie,
że skarga o wznowienie postępowania została oparta na ustawowej podstawie
wynikającej z art. 401 pkt 2 k.p.c. W dalszej kolejności Sąd zbadał kwestię
reprezentacji strony pozwanej w postępowaniu zakończonym wyrokiem o
sygnaturze … 66/10. W ocenie Sądu za oczywiście błędne uznać należało
twierdzenie powoda o prawidłowej reprezentacji Szpitala Wojewódzkiego we W.
przez pełnomocnika procesowego ustanowionego przez powoda. W konsekwencji
rozważania Sądu koncentrujące się na analizie prawnej art. 210 k.s.h., art. 31
§ 1
k.p. oraz dwóch cytowanych przez obie strony orzeczeń Sądu Najwyższego
doprowadziły do konkluzji, że pozwany w toku postępowania w sprawie … 66/10
nie był prawidłowo reprezentowany, a jedynym organem uprawnionym do
reprezentacji Szpitala Wojewódzkiego we W. jest Marszałek Województwa.
3
Wyrokiem Sądu Okręgowego we W. z dnia 23 stycznia 2013 r. oddalono
apelację powoda do wyroku Sądu pierwszej instancji z dnia 16 października 2012 r.
Sąd Okręgowy nie dopatrzył się błędu Sądu pierwszej instancji w kwestii
reprezentacji pozwanego Szpitala Wojewódzkiego we W. przez Marszałka
Województwa. Odnosząc się do zarzutu dotyczącego zasadności powództwa o
zapłatę nagrody jubileuszowej, w ocenie Sądu Okręgowego świadczenie takie
powodowi, jako osobie kierującej zakładem opieki zdrowotnej, nie przysługiwało.
Wskazują na to wyraźnie przepisy ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu
osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. Z zapisu art. 5 ust. 1 wynika
jednoznacznie, że kierownikom zakładów opieki zdrowotnej przysługuje wyłącznie
wynagrodzenie miesięczne. Zgodnie z art. 5 ust. 3 może być im przyznana nagroda
roczna oraz z art. 12 ustawy — odprawa w związku z odwołaniem ze stanowiska.
Należy zgodzić się ze stanowiskiem judykatury, że nagroda jubileuszowa ma
charakter wynagrodzenia, jednakże z całą pewnością nie jest to wynagrodzenie
miesięczne. Nie można przyjąć, że przysługuje ona z mocy art. 5 ust. 2 czyli jako
świadczenie dodatkowe, albowiem takie świadczenia mogą być przyznane osobom
wymienionym w art. 2 pkt 1-4 ustawy, a do nich nie należą kierownicy wymienieni w
art. 2 pkt 10. Sąd wskazał również, że ustawa kominowa stanowi lex specialis w
stosunku do innych aktów prawnych dotyczących zasad zatrudniania i
wynagradzania kierowników zakładów opieki zdrowotnej, a zatem również w
stosunku do ustawy o zakładach opieki zdrowotnej czy obecnie obowiązującej
ustawy o działalności leczniczej. Sąd Rejonowy nie dopuścił się uchybień, które w
świetle art. 379 k.p.c. in fine mogłyby skutkować nieważnością postępowania.
Nadto logicznie i rzetelnie uzasadnił swe stanowisko, powzięte na podstawie
dostatecznego wyjaśnienia okoliczności sprawy.
W skardze kasacyjnej powód podniósł naruszenie następujących przepisów:
art. 43 ust. 3 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o samorządzie województwa (Dz.U.
Nr 142, poz. 1590) poprzez błędną interpretację polegającą na uznaniu, że przepis
ten stanowi podstawę zwierzchnictwa służbowego marszałka województwa wobec
kierownika samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej; - art. 43 ust. 3
powołanej wyżej ustawy poprzez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że art.
43 ust. 3 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o samorządzie województwa obejmuje
4
zakresem normowania samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, czyli osobę
prawną, podczas gdy zakresem normowania wskazanego przepisu objęte są
wyłącznie jednostki organizacyjne utworzone przez samorząd województwa w celu
wykonywania jego zadań nie mające osobowości prawnej; - art. 31
§ 1 k.p. poprzez
błędną wykładnię, co doprowadziło do uznania, iż marszałek województwa jest
podmiotem generalnie uprawnionym do dokonywania za pracodawcę czynności w
sprawach z zakresu prawa pracy w sporach ze stosunku pracy pomiędzy
kierownikiem samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej a przez to jest
uprawniony do udzielenia pełnomocnictwa procesowego w imieniu pozwanego w
postępowaniu przed sądem w niniejszej sprawie; - art. 43 ust. 3 ustawy z dnia 18
września 2001 r. o samorządzie województwa poprzez uznanie, iż przepis ten jest
podstawą zwierzchnictwa służbowego marszałka województwa w sprawach z
zakresu prawa pracy wobec kierownika samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej z uwagi na fakt, iż samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej nie
jest wojewódzką samorządową jednostką organizacyjną; - art. 44 ust. 2 z dnia 30
sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89) i
art. 41 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o samorządzie województwa poprzez
uznanie, że ustawowe kompetencje wobec kierownika zakładu opieki zdrowotnej
wykonuje marszałek województwa, podczas gdy organem uprawnionym do
wykonywania tych czynności jest zarząd województwa; - art. 7 pkt 3 ustawy z dnia
21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. Nr 223, poz.
1458) poprzez jego całkowicie błędną interpretację, co doprowadziło do przyjęcia
przez Sądy, iż w sporze pracowniczym pomiędzy kierownikiem samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej a tymże zakładem, reprezentantem zakładu
przed sądem może być marszałek województwa w ramach „odcinkowej zdolności
prawnej”; - art. 5 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących
niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. z 2000 r. Nr 26, poz. 306) w związku z art.
62a pkt. 1 u.z.o.z., poprzez błędne przyjęcie, że nagroda jubileuszowa stanowi
świadczenie dodatkowe określone w § 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń
dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi
podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania (Dz.U. Nr 14, poz. 139).
5
Ponadto w skardze kasacyjnej powód powołał się również na naruszenie przepisów
postępowania: - art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez pozbawienie strony możliwości obrony
swych praw poprzez pominięcie zawnioskowanych przez powoda dowodów jako
nieistotnych dla sprawy i złożonych po terminie; - art. 217 § 2 k.p.c. w związku z art.
381 k.p.c. i 382 k.p.c., art. 233 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 207 k.p.c. poprzez
pominięcie dowodów z dokumentów urzędowych - wyroków Sądu Okręgowego w
B. (sygn. akt: VI Pa 103/12 ) i Sądu Okręgowego w W. (sygn. akt VII Pa 14/10)
mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, co doprowadziło do
naruszenia zasady prawny obiektywnej i błędnego przyjęcia, że dowody te nie mają
znaczenia dla niniejszej sprawy oraz pominięcie wniosku dowodowego powoda o
przeprowadzenie dowodu z nagrania rozmowy telefonicznej, co doprowadziło do
naruszenia zasady prawdy obiektywnej i nierozpoznania istoty sprawy, a w
szczególności nieuprawnionego przyjęcia, że wniosek pozwanego o wznowienie
postępowania został złożony z zachowaniem ustawowego terminu; - art. 401 pkt 2
k.p.c. poprzez błędne przyjęcie przez Sąd, że istniała podstawa do wznowienia
postępowania z uwagi na nieprawidłową reprezentację strony pozwanej w
postępowaniu sądowym, podczas gdy pozwany był prawidłowo reprezentowany w
postępowaniu i nie było podstaw do wznowienia postępowania z uwagi na brak
ustawowej przesłanki. Wskazując na powyższe, powód wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
we W. z dnia 23 stycznia 2013 r., sygn. akt. … 57/12 w całości, a także uchylenie w
całości poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego we W. z dnia 16
października 2012 r., sygn. akt … 385/12 i przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu we W. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania za wszystkie instancje według norm przepisanych w tym kosztów
zastępstwa sądowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna okazała się nieuzasadniona. Zasadnicze znaczenie dla
rozstrzygnięcie sporu ma interpretacja przepisów tzw. ustawy kominowej (ustawa z
dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami
6
prawnymi, j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 254 – dalej ustawa). Z przepisu art. 2 pkt 10
ustawy jednoznacznie wynika, że ma ona zastosowanie do kierowników
samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Pozostaje to w korelacji do
regulacji art. 1 pkt 16 ustawy stanowiącego, że ustawa ma zastosowanie do
samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W świetle art. 5 ust. 1
ustawy osobom, o których mowa w art. 2, niezależnie od podstawy nawiązania
stosunku pracy lub rodzaju umowy cywilnoprawnej stanowiącej podstawę
zatrudnienia przysługuje, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 wyłącznie wynagrodzenie
miesięczne. Z przepisu zaś art. 5 ust. 2 wynika, że osobom, o których mowa w art.
2 pkt 1-4 mogą być przyznane świadczenia dodatkowe. Stanowisko powoda nie
mieści się w grupie stanowisk wymienionych w tym przepisie. Wynika więc z tego,
że przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie miesięczne. W skardze kasacyjnej
powód kwestionuje ustalenie, że ustawowa nagroda jubileuszowa jest
świadczeniem dodatkowym. W tej kwestii należy uwzględnić uregulowania zawarte
w art. 11 ustawy oraz w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 21
stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które
mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi, oraz
trybu ich przyznawania (Dz.U. Nr 14, poz. 139). Zgodnie z § 1 rozporządzenia ma
ono zastosowanie do osób, o których mowa w art. 2 pkt 1-4 ustawy. Wśród
świadczeń dodatkowych jest wymieniona nagroda jubileuszowa przyznawana nie
częściej niż co 5 lat. Może więc zostać przyznana jedynie osobom wymienionym w
art. 2 pkt 1-4 ustawy. Zasadnicze znaczenie dla definicji świadczenia dodatkowego
ma jednak przepis art. 11 ust. 1 ustawy. Zgodnie z nim świadczeniami dodatkowymi
są świadczenia bytowe, socjalne, komunikacyjne oraz ubezpieczenia majątkowe
inne bądź wyższe niż ustalone w regulaminach wynagradzania, zakładowych i
ponadzakładowych układach zbiorowych pracy oraz w odrębnych przepisach. Tak
więc świadczenie dodatkowe to świadczenie inne bądź wyższe niż wynika to z
przepisów prawa pracy, a ponadto nie może ono przysługiwać ex lege – musi
zostać przyznane (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2008 r., III PK 35/08,
OSNP 2010 nr 11-12, poz. 130). Wynika z tego, że nagroda jubileuszowa
wynikająca z przepisów ustawy nie jest świadczeniem dodatkowym w rozumieniu
ustawy kominowej. Wskazać nadto należy, że przepisy ustawy, w tym art. 5, mają
7
charakter ściśle bezwzględnie obowiązujący (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2
września 2003 r., I PK 290/02, OSNP 2004 nr 17, poz. 299) oraz lex specialis w
stosunku do przepisów przyznających prawo do nagrody jubileuszowej. W związku
z powyższym należy odpowiedzieć na pytanie, czy nagroda jubileuszowa mieści się
w pojęciu „wynagrodzenia miesięcznego” użytego przez ustawodawcę w przepisie
art. 5 ust. 1 ustawy. Odpowiedź jest oczywista – nagroda jubileuszowa, choć należy
przyjąć o jej wynagrodzeniowym charakterze, nie jest z całą pewnością składnikiem
wynagrodzenia miesięcznego, co wynika wprost z wykładni językowej. Nie można
bowiem zasadnie twierdzić, że nagroda jubileuszowa przysługująca w 5 letnich
okresach czasowych mieści się w pojęciu wynagrodzenia miesięcznego. Na tej
podstawie należy przyjąć, że ustawowa nagroda jubileuszowa ustanowiona art. 62a
ustawy o zakładach opieki zdrowotnej nie przysługuje kierownikowi samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej ze względu na ograniczenie wynikające z
przepisu art. 5 ust. 1 ustawy (por. glosę A. Rzeteckiej - Gil do wyroku Sądu
Najwyższego z dnia 2 grudnia 2008 r., III PK 35/08, LEX/el. 2009). W zaskarżonym
wyroku Sąd Okręgowy powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca
2005 r., II PK 289/04 (OSNP 2006 nr 5-6, poz. 77). Tak więc kierownikowi
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej oprócz wynagrodzenia
miesięcznego może zostać przyznana (fakultatywnie) jedynie nagroda roczna oraz
odprawa w razie odwołania ze stanowiska (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16
sierpnia 2006 r., I PK 106/05, OSNP 2006 nr 11-12, poz. 183).
Nie jest także zasadne stanowisko powoda dotyczące naruszenia przepisu
art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych.
Argumentem podnoszonym przez skarżącego powoda na okoliczność błędnej
interpretacji przepisu art. 7 pkt 3 ustawy o pracownikach samorządowych. zostało
wskazanie, że „w rozważaniach Sądów obu instancji całkowicie pominięto kwestię
organu wykonawczego województwa". Niezrozumiałym jest powyższe twierdzenie,
przyjmując literalne brzmienie przepisu art. 7 pkt 3 ustawy o pracownikach
samorządowych, który wprost wskazuje na Marszałka Województwa, jako
uprawnionego do dokonywania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w
stosunku do kierowników samorządowych. Ponadto skarżący całkowicie ignoruje
(od początku postępowania) zapis postanowienia § 7 ust. 4 i 5 Statutu Szpitala
8
Wojewódzkiego we W. Zgodnie z jego treścią (ust. 4) - „Z Dyrektorem Szpitala
nawiązuje się stosunek pracy na podstawie powołania, umowy o pracę, albo
zawiera z nim umowę cywilno-prawną”. Z kolei zgodnie z ust. 5 - „Uprawnienie, o
którym mowa w ust. 4 oraz inne czynności z zakresu prawa pracy w stosunku do
Dyrektora Szpitala wykonuje Marszałek Województwa […]”. Statut ten stanowi
źródło prawa pracy w rozumieniu przepisu art. 9 k.p., w takim zakresie w jakim
odnosi się do regulacji pracowniczych, a do takich niewątpliwie zalicza się
uprawnienie Marszałka do podejmowania wszelkich czynności z zakresu prawa
pracy w stosunku do dyrektora szpitala. Mając na uwadze art. 31
§ 1 k.p. stwierdzić
należy, że za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w
sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą
jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. Pod pojęciem „dokonywanie
czynności w sprawach z zakresu prawa pracy", należy rozumieć dokonywanie
wszelkich czynności prawnych z tego zakresu, w tym czynności procesowych. Z
kolei „organ zarządzający jednostką” może być jednoosobowy lub wieloosobowy i
mieścić się w strukturze organizacyjnej danej jednostki organizacyjnej bądź nie być
jej organem. O tym, kto występuje w roli osoby lub organu dokonującego za
pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 31
§ 1
k.p. decydują przepisy prawa, statuty bądź innego rodzaju regulacje
wewnątrzzakładowe. W konsekwencji w sporach z zakresu prawa pracy o
kompetencji do działania za danego pracodawcę (w jego imieniu) i udzielania
pełnomocnictwa procesowego decyduje sposób ukształtowania (określenia
kompetencji organów i osób) upoważnienia do dokonywania czynności w sprawach
z zakresu prawa pracy. Inaczej rzecz ujmując, krąg osób upoważnionych do
działania za danego pracodawcę i udzielania pełnomocnictwa procesowego w
sprawach z zakresu prawa pracy wyznaczany jest na podstawie art. 31
k.p., co
wynika z subsydiarności regulacji prawa procesowego względem rozstrzygnięć
prawa materialnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2001 r.,
I PZ 9/01, OSNP 2003 nr 7, poz. 180)”. Sąd Najwyższy podziela stanowisko Sądu
drugiej instancji w kwestii reprezentacji, podkreślając, że proces cywilny opiera się
na zasadzie kontradyktoryjności, a zatem muszą w nim uczestniczyć dwie strony, a
nie jedna strona tocząca spór z samym sobą. Niewątpliwie sprawa wywołana
9
pozwem wniesionym przez dyrektora szpitala, który nie był odwołany, a nadal pełnił
stanowisko Dyrektora Szpitala, który w chwili wytoczenia powództwa we własnej
sprawie upoważnił pełnomocnika do działania w imieniu samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej narusza zasadę kontradyktoryjności. W
takiej sytuacji procesowej ewidentnie ta sama osoba nie może występować po
dwóch przeciwstawnych „stronach” procesu: raz w roli powoda - pracownika, raz w
roli reprezentanta pracodawcy. W przypadku „kolizji” wynikających z tożsamości
personalnej po stronie powodowej i osoby upoważnionej do reprezentowania
pracodawcy – zgodnie z art. 31
§ 1 k.p. w związku § 7 ust. 4 i 5 Statutu Szpitala
Wojewódzkiego we W. w związku z art. 9 k.p. właściwym podmiotem do
reprezentowania pracodawcy w stosunkach pracowniczych z kierownikiem
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej był marszałek województwa.
Tym samym marszałek województwa winien być wezwany do udziału w sprawie w
celu zastępowania Szpitala w procesie przeciwko jego kierownikowi. Mając
powyższe na uwadze bezzasadny okazał się zarzut naruszenia art. 401 pkt 2 k.p.c.
poprzez błędne przyjęcie przez Sąd, że istniała podstawa do wznowienia
postępowania z uwagi na nieprawidłową reprezentację strony pozwanej w
postępowaniu sądowym.
Odnosząc się do zarzutów naruszenia prawa proceduralnego, należy
wskazać, że z uzasadnienia skargi kasacyjnej nie wynika, co oprócz naruszenia
zasady prawdy obiektywnej zarzucane jest obu sądom. Trudno doszukać się
również naruszenia powoływanej zasady przez sądy powszechne orzekające w
niniejszej sprawie. Powód aktywnie uczestniczył w procesie, składał szereg
wniosków dowodowych (z dokumentów) i zeznań. świadków, którzy mieli
potwierdzić prawdziwość jego twierdzeń, co do terminu dowiedzenia się przez
marszałka województwa o wypłacie nagrody jubileuszowej, co miało mieć istotny
wpływ na rozpoczęcie terminu do wniesienia skargi. Powód na rozprawie cofnął
wniosek o przeprowadzenie zeznań z zawnioskowanych świadków. Tym samym,
argumentacja sądu drugiej instancji wskazująca na fakt bycia przez powoda osobą
o wyższym wykształceniu oraz posiadającym większą wiedzę i wyższą świadomość
wydaje się uzasadniać przyjęte stanowisko. Nie jest bowiem tak, że powód
pozostawał w procesie podmiotem biernym wymagający wsparcia ze strony sądu
10
orzekającego w sprawie, a aktywność procesowa powoda wskazuje, że doskonale
zdawał sobie sprawę z możliwości powołania lub cofnięcia określonych wniosków
dowodowych. Zgodnie z treścią art. 5 k.p.c. „W razie uzasadnionej potrzeby sąd
może udzielić stronom i uczestnikom postępowania występującym w sprawie bez
adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych”.
Z art. 5 k.p.c. nie wynika powinność sądu o charakterze ogólnego obowiązku do
udzielania w każdym wypadku pouczeń osobom stającym przed sądem, tylko
dlatego, że występują bez zawodowego pełnomocnika. Udzielenie pouczenia musi
być w danej sytuacji uzasadnione, zależy od oceny i uznania sądu. (ACa 570/12,
wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 października 2012 r., LEX nr
1238239).
Z tych względów orzeczono jak w sentencji wyroku.