Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 111/13
POSTANOWIENIE
Dnia 20 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie ze skargi Firmy Produkcyjnej - Zakład Techniki Grzewczej Spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 lutego 2013 r., sygn. akt … 1127/12
wydanym w sprawie z powództwa Firmy Produkcyjnej -
Zakład Techniki Grzewczej Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w L.
przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych w W.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 marca 2014 r.
zażalenia strony powodowej (skarżącej)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 września 2013 r., sygn. akt … 969/13,
1. oddala zażalenie,
2. zasądza od Firmy Produkcyjnej - Zakład Techniki Grzewczej
sp. z o.o. z siedzibą w L. na rzecz Agencji Nieruchomości
Rolnych w W. kwotę 3 600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem
zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu
zażaleniowym przed Sądem Najwyższym.
2
UZASADNIENIE
3
W sprawie z powództwa Firmy Produkcyjnej – Zakład Techniki Grzewczej
spółki z o.o. z siedzibą w L. przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych z siedzibą w
W. o ustalenie, że Spółdzielni Mieszkaniowo-Administracyjnej „W.” z siedzibą w G.
przysługuje w stosunku do pozwanej wierzytelność w kwocie 256 429,36 zł, Sąd
Apelacyjny wyrokiem z dnia 13 lutego 2013 r., sygn. akt … 1127/12, uwzględniając
apelację pozwanej, zmienił wyrok Sądu Okręgowego i oddalił powództwo.
W skardze o wznowienie postępowania powódka, wskazując podstawy z art.
401 pkt 2 oraz art. 403 § 1 pkt 2 i art. 403 § 2 k.p.c. zarzuciła, że pozwana działała
przez wadliwie umocowanego pełnomocnika procesowego. Radca prawny
reprezentujący pozwaną legitymował się bowiem pełnomocnictwem procesowym
udzielonym mu przez Dyrektora Oddziału Terenowego Agencji w P. działającego
na podstawie pełnomocnictwa procesowego ogólnego Prezesa Agencji, którzy w
momencie wnoszenia apelacji przez tego radcę już tych stanowisk nie piastowali, a
zatem były to osoby nieuprawnione do reprezentowania Agencji Nieruchomości
Rolnych. Wnosząc apelację i składając w postępowaniu apelacyjnym
pełnomocnictwo pochodzące od tych, nieupoważnionych do reprezentowania
pozwanej, osób, działający bez umocowania pełnomocnik poświadczając
nieprawdę dopuścił się przestępstwa przeciw wymiarowi sprawiedliwości. Skarżąca
podniosła również, że podmiot składający apelację tj. Agencja Nieruchomości
Rolnych Oddział Terenowy w P. jest jednostką organizacyjną pozwanej, nie
posiada osobowości prawnej ani też zdolności sądowej i procesowej.
Rozstrzygając o skardze, Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 26
września 2013 r. skargę tę odrzucił oceniając, że nie została oparta na ustawowej
podstawie. Wskazał, że zgodnie z art. 401 pkt 2 k.p.c. skargę o wznowienie na
podstawie nieważności wywołanej brakiem należytej reprezentacji może wnieść
tylko ta strona, która była nienależycie reprezentowana i przez to ona sama lub jej
uprawniony organ lub ewentualny przedstawiciel ustawowy nie wiedzieli o
toczącym się postępowaniu. Nadto wskazał, że powołane w skardze okoliczności
nie dotyczą podstawy faktycznej dochodzonego roszczenia, stąd nie mogły
stanowić podstawy restytucyjnej wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. wykrycia nowych
okoliczności faktycznych i środków dowodowych. Odnosząc się zaś do podstawy
wznowienia z art. 403 § 1 pkt 2 k.p.c., Sąd Apelacyjny wywiódł, że zgodnie z art.
4
404 k.p.c. z powodu przestępstwa można żądać wznowienia jedynie wówczas, gdy
czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, natomiast skarżąca
żadnego takiego orzeczenia nie powołała.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Apelacyjnego powódka zarzuciła
naruszenie art. 403 § 2 k.p.c. oraz art. 328 § 2 w związku z art. 361 w związku z art.
391 § 1 oraz art. 233 § 1, art. 378 § 1, 410 § 1 k.p.c. przez wybiórcze rozpoznanie
podstaw skargi i nie objęcie uzasadnieniem istotnej dla wyniku sprawy okoliczności,
że podmiot składający apelację nie miał zdolności sądowej i procesowej (art. 401
pkt 2 k.p.c.).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stanowisko Sądu Apelacyjnego, że skarga o wznowienie postępowania
z powodu nieważności wywołanej brakiem należytej reprezentacji (art. 401 pkt 2
k.p.c.) przysługuje tylko tej stronie, która była nienależycie reprezentowana, jest
trafne. Tylko bowiem taka strona może znaleźć się w sytuacji, o której mowa w art.
407 k.p.c., jako że jedynie do takiej strony może odnosić się sformułowanie tego
przepisu: „dowiedziała się o wyroku”; w przeciwnym razie nie byłoby w ogóle
możliwe obliczanie terminu przewidzianego w art. 407 § 1 in fine k.p.c. (por. m.in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2008 r., II CZ 67/08, OSNC-
ZD 2009, nr 1, poz. 26). Zarzut naruszenia art. 403 § 2 k.p.c. przez brak
uwzględnienia okoliczności faktycznych świadczących o tym, że pozwana nie była
należycie reprezentowana, jest tym samym chybiony.
Podmiotowe ograniczenie dopuszczalności powołania się na podstawę
wznowienia w postaci braku zdolności sądowej nie wynika natomiast ani z art. 401
pkt 2, ani z art. 407 k.p.c. Dlatego w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że
na brak zdolności sądowej jako podstawę wznowienia powołać się może każda ze
stron zakończonego postępowania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
z dnia 11 marca 2009 r., I CZ 9/09, nie publ.). Trzeba zgodzić się ze skarżącą,
że Sąd Apelacyjny powinien był szerzej odnieść się w uzasadnieniu zaskarżonego
postanowienia do zarzutu braku zdolności sądowej i procesowej po stronie
składającego apelację podmiotu niż poprzez skonkludowanie tego zarzutu
sformułowaniem, iż „powołane w skardze okoliczności nie dotyczą podstawy
faktycznej dochodzonego roszczenia, stąd nie mogły stanowić podstawy
5
restytucyjnej wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c., wykrycia nowych okoliczności
faktycznych i środków dowodowych”. Pomimo tego uchybienia zaskarżone
postanowienie odpowiada prawu. Lektura apelacji złożonej w sprawie … 1127/12 w
dniu 12 listopada 2012 r. przez radcę prawnego A. Z.– M. nie pozostawia
wątpliwości, że apelacja została wniesiona w imieniu pozwanej Agencji
Nieruchomości Rolnych z siedzibą w W. W żaden sposób zmienić tego nie mogą
podnoszone przez skarżącą zastrzeżenia, że apelacja została sporządzona na
papierze z nadrukiem „Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P.”, a
opłata od apelacji została przelana z konta Oddziału Terenowego w P.
Rozstrzygając sprawę na skutek apelacji powoda, Sąd Apelacyjny nie miał
wątpliwości kto był stroną pozwaną w sprawie, w sentencji wyroku prawidłowo
wskazał pozwanego, jako Agencję Nieruchomości Rolnych w W. Wskazywanie,
obok firmy pozwanego będącego osobą prawną, jego jednostki organizacyjnej
wskazuje tylko, że z działalnością tej jednostki, w ramach ogólnej struktury
organizacyjnej pozwanej osoby prawnej, wiąże się dochodzone roszczenie. Taki
opis strony pozwanej jest pochodną od sposobu opisywania pozwanego Skarbu
Państwa, a w odniesieniu do innych osób prawnych jest praktyką nieprawidłową
jednakże brak jest podstaw do twierdzenia, że zbędnie wskazywana obok osoby
prawnej jej jednostka organizacyjna, jest stroną pozwaną. W sprawie pozwaną
była Agencja Nieruchomości Rolnych z siedzibą w W. wyraźnie wskazywana w tym
charakterze w toku całego procesu, co ostatecznie prawidłowo zostało
odzwierciedlone w sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego.
Z przedstawionych powodów zażalenie podlegało oddaleniu, na podstawie
art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 39814
§ 1 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98
w związku z art. 108 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z § 6 pkt 7 i § 12 ust.
2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 490).
6