Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 6/14
POSTANOWIENIE
Dnia 14 kwietnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z powództwa M. S.
przeciwko "P." Spółce Akcyjnej w M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 kwietnia 2014 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w E.
z dnia 7 grudnia 2013 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w E. odrzucił apelację powoda M. S. od wyroku Sądu
Rejonowego w O. z dnia 26 sierpnia 2013 r., w sprawie przeciwko „P.” S.A. w M. o
zapłatę, którym Sąd pierwszej instancji oddalił powództwo, obciążając powoda
kosztami postępowania.
W dniu 3 października 2013 r. (data stempla pocztowego, dokumentującego
nadanie przesyłki), powód złożył apelację od powyższego wyroku wraz z wnioskiem
o zwolnienie od kosztów sądowych, wskazując wartość przedmiotu zaskarżenia na
kwotę 72 000 zł. Zarządzeniem z dnia 10 października 2013 r. Przewodniczący w
Wydziale Pracy Sądu Rejonowego w O. na podstawie art. 102 ust. 4 ustawy z dnia
2
28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jednolity tekst: Dz.U.
z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.), zwrócił wniosek powoda o zwolnienie go od
kosztów sądowych i zarządzeniem z tej samej daty wezwał powoda do
uzupełnienia braków formalnych apelacji poprzez jej podpisanie oraz uiszczenie
opłaty od apelacji w kwocie 30 zł pod rygorem odrzucenia apelacji. Powyższe
zobowiązanie doręczono powodowi w dniu 15 października 2013 r., który uzupełnił
powyższe braki formalne apelacji w dniu 17 października 2013 r. Zarządzeniem
Przewodniczącego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego
w E. z dnia 5 listopada 2013 r., doręczonym pełnomocnikowi powoda w dniu 13
listopada 2013 r., został on wezwany do uiszczenia kwoty 3.570 zł tytułem
uzupełnienia opłaty od apelacji w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia apelacji.
Jak wynika z notatki sporządzonej w dniu 7 grudnia 2013 r. do tego dnia nie
wpłynęła brakująca część opłaty od apelacji. W uzasadnieniu postanowienia o
odrzuceniu apelacji, Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 370 k.p.c., sąd
pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację wniesioną po
upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną,
jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.
Ponieważ powód nie uiścił całej należnej opłaty od apelacji, należało uznać, że
apelacja nie została opłacona i podlegała odrzuceniu.
W zażaleniu na to postanowienie, pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił
naruszenie art. 373 k.p.c. poprzez „niewłaściwe zastosowanie polegające na
odrzuceniu apelacji powoda z powodu nie uzupełnienia braku fiskalnego apelacji w
okoliczności gdy, do uzupełnienia braku fiskalnego apelacji strona powodowa była
wezwana przez sąd pierwszej instancji i brak ten uzupełniła”, oraz błąd w
ustaleniach faktycznych, „albowiem to nie pełnomocnik powoda w dniu 3
października 2013r. wniósł apelację, lecz powód imieniem własnym”. Wniósł o
zmianę zaskarżonego postanowienia i przyjęcie apelacji powoda do rozpoznania,
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w trybie art. 395 § 2 k.p.c.
jako oczywiście uzasadnionego wraz z zasądzeniem na rzecz powoda kosztów
postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu zażalenia pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, że powód
uzupełnił braki formalne apelacji w dniu 17 października 2013 r. Apelację
3
doręczono pozwanemu, który złożył odpowiedź na apelację, doręczoną w odpisie
pełnomocnikowi powoda występującemu imieniem powoda przed Sądem pierwszej
instancji. W dniu 13 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w E. wezwał pełnomocnika
powoda, do uzupełnienia braków formalnych apelacji poprzez uiszczenie kwoty
3.570 zł tytułem uzupełnienia opłaty od apelacji w terminie tygodniowym pod
rygorem jej odrzucenia, a następnie zaskarżonym postanowieniem odrzucił
apelację powoda. W ocenie pełnomocnika postanowienie to jest błędne i oparte na
niewłaściwym zastosowaniu art. 373 k.p.c., bowiem powód wzywany, na etapie
postępowania przed Sądem pierwszej instancji, do usunięcia braku fiskalnego
apelacji, brak ten uzupełnił, stąd nie było podstaw prawnych do wzywania powoda
przez Sąd drugiej instancji po raz drugi do uzupełnienia tego samego braku apelacji.
Z przepisu art. 373 k.p.c., w ocenie pełnomocnika powoda, wynika uprawnienie
Sądu drugiej instancji do żądania usunięcia braków formalnych apelacji, do
uzupełnienia których strona nie była wezwana, tak więc w przedmiotowej sprawie
Sąd drugiej instancji postąpił wbrew temu przepisowi, gdyż nie wynika z niego
uprawnienie Sądu drugiej instancji do ponownego wzywania strony do uzupełnienia
braków apelacji. Pełnomocnik powołał się na postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 21 września 2011 r., II PZ 22/11, (niepublikowane), w którym wskazano, że
uchybienia w zakresie wstępnej kontroli środka zaskarżenia nie powinny wywołać
ujemnych skutków procesowych dla strony, a w przedmiotowej sprawie to strona
powodowa została obciążona negatywnymi skutkami procesowymi w postaci
odrzucenia apelacji wynikłymi z działania Sądów obu instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest oczywiście nieuzasadnione.
Okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości, w szczególności nie jest
wątpliwe, że powód zaskarżając wyrok Sądu pierwszej instancji, określił wartość
przedmiotu zaskarżenia na kwotę przenoszącą 50.000 zł, zaś w toku postępowania
międzyinstancyjnego został wezwany przez Sąd Rejonowy do uzupełnienia braków
apelacji przez jej opłacenie kwotą 30 zł, którą uiścił we wskazanym przez Sąd
terminie.
4
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2, art. 13 ust. 1 oraz art. 35 ust. 1 ustawy o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłacie stosunkowej podlega m.in.
apelacja, tak więc – zważywszy przedmiot zaskarżenia w rozpoznawanej sprawie –
nie ulega wątpliwości, że obowiązkowa opłata stosunkowa od wniesionej przez
powoda apelacji wynosiła 3.600 zł, stąd wezwanie powoda przez Sąd pierwszej
instancji do uiszczenia opłaty w wysokości 30 zł było wynikiem błędu tego Sądu.
„Naprawienie” tego przeoczenia przez Sąd Okręgowy (jako apelacyjny),
znajdowało umocowanie w art. 373 k.p.c., który nakazuje temu Sądowi w
przypadku dostrzeżenia braków, do których usunięcia strona nie była wezwana,
zażądać ich usunięcia, wskazując że w razie nieusunięcia tych braków w
wyznaczonym terminie apelacja ulega odrzuceniu.
Fakt, że Sąd pierwszej instancji już wzywał powoda do uzupełnienia także
tego braku apelacji, nie wyłącza obowiązku Sądu apelacyjnego do ponownej
kontroli prawidłowości wniesionego środka zaskarżenia i ewentualnego wzywania
do jego uzupełnienia, pod rygorem określonym przepisami.
Gdy się zważy, że stwierdzony przez Sąd drugiej instancji brak apelacji, nie
został uzupełniony we wskazanym terminie, odrzucenie wniesionego środka
zaskarżenia był oczywiście uprawnione w świetle powołanego wyżej art. 373 k.p.c.
Pogląd pełnomocnika powoda zawarty w zażaleniu, według którego Sąd
drugiej instancji nie może wzywać strony do usunięcia braków pisma procesowego
w przypadku gdy o ten brak strona była już wzywana przez Sąd pierwszej instancji,
nie ma umocowania prawnego i jako taki nie jest uzasadniony.
Innymi słowy, w świetle art. 373 k.p.c., Sąd apelacyjny jest obowiązany, w
przypadku dostrzeżenia braków apelacji, zażądać ich usunięcia, pod rygorem jej
odrzucenia, a fakt, że Sąd pierwszej instancji już wzywał stronę do uzupełnienia
braku apelacji, tego obowiązku Sądu apelacyjnego (ponownej kontroli
prawidłowości wniesionego środka zaskarżenia) nie wyłącza.
Tym się kierując, orzeczono jak w postanowieniu, po myśli art. 39814
w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
5