Pełny tekst orzeczenia

11


POSTANOWIENIE

z dnia 21 stycznia 1999 r.

Sygn. Ts 116/98




Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Krzysztof Kolasiński – przewodniczący
Andrzej Mączyński – sprawozdawca
Jadwiga Skórzewska-Łosiak


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 36 ust. 6 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) zażalenia Piotra J. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 3 listopada 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej


p o s t a n a w i a:


pozostawić zażalenie bez rozpoznania.





Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej Piotra J. sporządzonej 18 sierpnia 1998 r., zakwestionowano zgodność § 4 ust. 1 pkt 2 (zał. nr 2) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 listopada 1994 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz.U. Nr 24, poz. 121) z art. 2 i art. 32 Konstytucji RP. W skardze podniesiono, że zgodnie z zaskarżonym przepisem wysokość dodatku mieszkaniowego jest uzależniona od wysokości dochodów, przy czym niektóre dochody oblicza się brutto, a niektóre netto. Od dochodów nie odlicza się płaconych alimentów, chociaż alimenty te zaliczane są do dochodów osoby alimentowanej. Zdaniem skarżącego, taki sposób obliczania dochodów narusza konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej i równości wszystkich wobec prawa. W piśmie procesowym z 24 września 1998 r. uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej, skarżący wskazał, iż naruszone zostało jego konstytucyjne prawo do równego traktowania oraz prawo do otrzymania dodatku mieszkaniowego w wysokości ustalonej w zgodzie z zasadą sprawiedliwości. Skarżący zakwestionował sposób obliczania dochodu będącego podstawą ustalenia należnego mu dodatku mieszkaniowego. Przyjęcie tego sposobu prowadzi do zróżnicowania sytuacji osób, które zobowiązane są do odprowadzania podatków od dochodów i osób, których dochody zwolnione są od opodatkowania w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem skarżącego, zróżnicowanie to wpływa na wysokość dodatku mieszkaniowego i bez uzasadnienia stawia w gorszej sytuacji osoby odprowadzające podatki od dochodów w stosunku do osób zwolnionych przez ustawę od opodatkowania. Zasadę równości narusza również, zdaniem skarżącego, brak możliwości odliczenia od dochodów alimentów obciążających osobę ubiegającą się o dodatek mieszkaniowy. Nieuzasadnione zróżnicowanie prowadzi ponadto do naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej. Zdaniem skarżącego, sposób obliczania dodatków mieszkaniowych określony jest w § 4 ust. 1 pkt 2 wraz z załącznikiem zaskarżonego rozporządzenia RM.
Skarżący wskazał, iż na podstawie przedmiotowego rozporządzenia decyzją z 4 kwietnia 1997 r. Prezydent Miasta Ś. przyznał mu dodatek mieszkaniowy. W wyniku zaskarżenia tej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z 27 maja 1997 r. uchyliło zaskarżoną decyzję i ustaliło dodatek mieszkaniowy w wyższej wysokości. Podstawą uchylenia decyzji z 27 maja 1997 r. była zmiana stanu prawnego i objęcie skarżącego zakresem podmiotowym rozporządzenia. Zdaniem Kolegium fakt, że od niektórych dochodów będących podstawą obliczania dodatku mieszkaniowego nie odprowadza się podatku, jest w niniejszej sprawie bez znaczenia. Na powyższe rozstrzygnięcie Piotr J. złożył skargę do NSA, która została oddalona wyrokiem z 11 marca 1998 roku.
Postanowieniem z 3 listopada 1998 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Uzasadnieniem takiego rozstrzygnięcia był brak wskazania w skardze naruszenia praw konstytucyjnych przysługujących skarżącemu, a także zbędność wydawania orzeczenia w przedmiocie zakwestionowanych w niej przepisów, które były przedmiotem orzekania Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z 25 maja 1998 r. (sygn. U. 19/97).
Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżący złożył zażalenie oświadczając, iż chcąc dochować terminu do złożenia zażalenia występuje do Trybunału osobiście, ponieważ jego pełnomocnik ustanowiony z urzędu odmówił sporządzenia zażalenia.

Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarga konstytucyjna musi być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wymóg ten rozciąga się także na zażalenie na postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, wydane po przeprowadzeniu wstępnego jej rozpoznania na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Funkcją tego postępowania jest weryfikacja stanowiska zajętego przez Trybunał Konstytucyjny w kwestii spełnienia przez skargę wymagań formalnych oraz dopuszczalności jej merytorycznego rozpoznania. Ze względu na nadzwyczajny charakter tego środka jako instrumentu obrony praw i wolności konstytucyjnych, a także w celu prawidłowego sformułowania skargi konstytucyjnej, ustawodawca wprowadził obowiązek sporządzenia skargi przez osobę posiadającą kwalifikowaną wiedzę prawniczą. Konsekwentnie należy też przyjąć, że obowiązek zastępstwa procesowego w zakresie sporządzenia skargi rozciągać się musi także na czynności mające doprowadzić do weryfikacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego zapadających w tej fazie rozpoznawania skargi konstytucyjnej. Odnosi się to w szczególności do sporządzenia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Możliwość samodzielnego kwestionowania przez skarżącego ustaleń poczynionych przez Trybunał Konstytucyjny, a odnoszących się do spełnienia przez skargę konstytucyjną wymogów formalnych podważa istotę i cel wprowadzonego w art. 48 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym obowiązku sporządzenia skargi konstytucyjnej przez adwokata lub radcę prawnego. Jeżeli bowiem kwalifikowana wiedza prawnicza jest wymagana w fazie przygotowywania skargi konstytucyjnej, tak tym bardziej jest ona niezbędna w trakcie sformułowania zarzutów wobec postanowienia o odmowie nadania jej dalszego biegu. Pogląd ten jest przyjęty w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (por. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 1998 r., sygn. Ts 19/97, OTK ZU Nr 2/1998 poz. 24; z 2 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 15/98, OTK ZU Nr 3/1998, poz. 44; z 5 stycznia 1999 r., sygn. Ts 105/98, OTK ZU Nr 1/1999, poz. 9).
Z uwagi więc na to, iż zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie zostało sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego, nie może ono być merytorycznie rozpoznane przez Trybunał Konstytucyjny.