Pełny tekst orzeczenia

278



POSTANOWIENIE


z dnia 23 listopada 2001 r.

Sygn. Ts 16/01



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Krzysztof Kolasiński – przewodniczący

Andrzej Mączyński – sprawozdawca


Janusz Trzciński



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 24 maja 2001 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Andrzeja S.



p o s t a n a w i a:



uwzględnić zażalenie w zakresie dotyczącym § 6 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych (Dz.U. Nr 8, poz. 50) w brzmieniu ustalonym przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1990 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 18 lutego 1989 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 139).



Uzasadnienie:



W skardze konstytucyjnej Andrzeja S. złożonej do Trybunału Konstytucyjnego w 8 lutego 2001 r. zarzucono, iż § 6 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych (Dz.U. z 1989 r., Nr 8, poz. 50) w brzmieniu ustalonym przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1990 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 18 lutego 1989 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 139) jest niezgodny z art. 7, art. 8, art. 83, art. 92 ust. 2, art. 146 ust. 4 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdaniem skarżącego zakwestionowana regulacja wbrew delegacji ustawowej zawartej w art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.) przekazała kompetencje Rady Ministrów do określania zasad wynagradzania urzędników państwowych w gestię Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w części dotyczącej wynagrodzenia prowizyjnego.

Zarządzeniem z 26 lutego 2001 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej, w szczególności poprzez wskazanie rozstrzygnięcia organu władzy publicznej, które skarżący traktuje za ostateczne orzeczenie o przysługujących mu prawach konstytucyjnych w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, wskazanie tych podmiotowych praw lub wolności konstytucyjnych, których naruszenie skarżący czyni podstawą skargi konstytucyjnej a ponadto dokładne określenie sposobu naruszenia owych praw lub wolności.

W odpowiedzi na to wezwanie pełnomocnik skarżącego w piśmie z 8 marca 2001 r. oświadczył, iż za ostateczne rozstrzygnięcia organów władzy publicznej naruszające konstytucyjne prawa skarżącego uważane są:

“1. Przepis § 6 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1990 r. zmieniającego rozporządzenie z dnia 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych (Dz.U. z 1990 r. Nr 24, poz. 139);

2. Zarządzenie nr 14 z dnia 17 czerwca 1992 r. Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sadowych za czynności egzekucyjne (zm. zarz. Nr 48 z dnia 7 września 1992 r. – obydwa nie publikowane);

3. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 26 października 1993 r., sygn. U. 15/92 uznające, że przepisy zarządzenia Nr 14 MPiPS nie są niezgodne z Konstytucją;

4. Wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2000 r., sygn. I PKN 496/99 w części oddalającej powództwo o wynagrodzenie prowizyjne;

5. Prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Myśliborzu z 27 czerwca 1997 r., sygn. II K 264/96, utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z 2 grudnia 1997 r., sygn. II Ka 553/97”.

Pełnomocnik skarżącego stwierdził, iż rozstrzygnięcia te naruszają zasadę równości, prawo do sprawiedliwego sądu oraz wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wolność wyboru miejsca pracy.

Ponadto pełnomocnik skarżącego wniósł o zbadanie zgodności z Konstytucją RP zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej nr 14 z 17 czerwca 1992 r. w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sądowych za czynności egzekucyjne, powołując się przy tym na treść art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.).

Postanowieniem z 24 maja 2001 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej stwierdzając, iż wskazane przez skarżącego rozporządzenie Rady Ministrów z 6 kwietnia 1990 r. zmieniające rozporządzenie z 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych, ani też zarządzenie Nr 14 Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 17 czerwca 1992 r. w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sądowych za czynności egzekucyjne, nie mają charakteru orzeczeń w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP. Podobnie zdaniem Trybunału orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 26 października 1993 r. (sygn. U. 15/92) nie miało charakteru rozstrzygnięcia odnoszącego się w sposób konkretny i indywidualny do sfery praw lub wolności skarżącego, zaś upływ terminu określonego we wspomnianym art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym powoduje, iż za podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną nie może zostać także przyjęty prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Myśliborzu z 27 czerwca 1997 r. (sygn. akt II K 264/96).

Ponadto Trybunał Konstytucyjny uznał, iż zakwestionowany § 6 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych (Dz.U. z 1989 r. Nr 8, poz. 50) w brzmieniu ustalonym przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1990 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 18 lutego 1989 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 139) nie stanowił podstawy wydania wyroku Sądu Najwyższego z 9 lutego 2000 r. (sygn. akt I PKN 496/99). Przedmiotu merytorycznego rozpoznania nie mógł stanowić także zarzut naruszenia zasad konstytucyjnych przez zarządzenie Nr 14 Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 17 czerwca 1992 r. w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sądowych za czynności egzekucyjne z uwagi na nieuzupełnienie w tym zakresie braków formalnych skargi konstytucyjnej, w szczególności nie wskazanie, które konkretnie regulacje skarżący czyni przedmiotem zaskarżenia.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżący wniósł zażalenie, w którym stwierdził, iż zarządzenie nr 14 Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 17 czerwca 1992 r. w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sądowych za czynności egzekucyjne odnosi się do ściśle określonej grupy zawodowej i nosi wszelkie znamiona rozstrzygnięcia indywidualnego. Zdaniem skarżącego taki charakter przysługuje także orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z 26 października 1992 r. (sygn. U. 15/92), które to orzeczenie, chociaż nie bezpośrednio, to jednak ukształtowało sferę praw i wolności konstytucyjnych skarżącego.

Odnosząc się do kwestii wyroku Sądu Rejonowego w Myśliborzu z 27 czerwca 1997 r. (sygn. akt II K 264/96) skarżący podniósł, iż dopiero 14 maja 2001 r. zostało mu doręczone postanowienie Sądu Najwyższego oddalające kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Gorzowie Wielkopolskim z 2 grudnia 1997 r. (sygn. akt II Ka 553/97) utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Myśliborzu z 27 czerwca 1997 r. (sygn. akt II K 264/96). Ponieważ skarga konstytucyjna została złożona już 8 lutego 2001 r., nie zasadna jest ocena Trybunału Konstytucyjnego o upływie terminu do złożenia skargi konstytucyjnej.

Skarżący podniósł także, iż art. 69 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym otwiera możliwość zakwestionowania przed Trybunałem całego aktu normatywnego bez potrzeby wskazywania konkretnych przepisów tego aktu.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Odnosząc się do zarzutów przedstawionych w zażaleniu należy stwierdzić, iż ani zarządzenie Nr 14 Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 17 czerwca 1992 r. w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sądowych za czynności egzekucyjne, ani orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 26 października 1993 r. (sygn. U. 15/92) nie mają charakteru indywidualnego i konkretnego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej o prawach lub wolnościach konstytucyjnych w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP. Skarżący nie przedstawił argumentów, które uzasadniałyby weryfikację stanowiska Trybunału przedstawionego w tym zakresie w postanowieniu z 21 maja 2001 r.

Rozważając natomiast kwestię dopuszczalności merytorycznego rozpoznania zarzutów skierowanych przeciwko zarządzeniu Nr 14 Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 17 czerwca 1992 r. w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sądowych za czynności egzekucyjne, Trybunał Konstytucyjny za niezasadne uznał powoływanie się na treść art. 69 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z tym przepisem orzeczenie Trybunału może odnosić się do całego aktu normatywnego albo do poszczególnych jego przepisów. Przepis ten wszakże nie reguluje warunków, jakie spełniać musi skarga konstytucyjna. Zostały one określone w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 46 i art. 47 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Wynika z nich konieczność wskazania tych przepisów, które stanowiły podstawę wydania przez sąd lub organ administracji publicznej orzeczenia o konstytucyjnych wolnościach lub prawach skarżącego. Brak takiego wskazania należy uznać za wadę formalną, której nieusunięcie w wyznaczonym do tego terminie skutkuje odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej (art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym).

Zasadne jest natomiast twierdzenie skarżącego, iż nie doszło do upływu terminu do złożenia skargi konstytucyjnej w przypadku przyjęcia za podstawę skargi konstytucyjnej wyroku Sądu Rejonowego w Myśliborzu z 27 czerwca 1997 r. (sygn. akt II K 264/96). W dacie wydania postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej brak było w aktach rozpoznawanej sprawy informacji o zakończonym postępowaniu kasacyjnym odnoszącym się także do tego wyroku. Informacja o wniesieniu przez skarżącego kasacji wynikła natomiast z akt sprawy o sygnaturze Ts 53/98, dotyczącej skargi konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 31 marca 1998 r. Postanowieniem z 21 kwietnia 1998 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu tej skardze uzasadniając to m.in. wniesieniem przez skarżącego kasacji od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Gorzowie Wielkopolskim z 2 grudnia 1997 r. (sygn. akt II Ka 553/97) utrzymującym w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Myśliborzu z 27 czerwca 1997 r. (sygn. akt II K 264/98).

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż konsekwencją wydania wyroku skazującego był zakaz wykonywania zawodu komornika, co ingeruje w konstytucyjną wolność wykonywania zawodu. Naruszenie tej właśnie wolności skarżący wskazał w piśmie z 8 marca 2001 r. stanowiącym odpowiedź na wezwanie do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej zawarte w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 26 lutego 2001 r. Należy także przyjąć, iż § 6 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych (Dz.U. Nr 8, poz. 50) w brzmieniu ustalonym przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1990 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 18 lutego 1989 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 139) stanowił jedną z podstaw wydania przez Sąd Rejonowy w Myśliborzu wyroku z 27 czerwca 1997 r. (sygn. akt II K 264/98). Sąd, powołując się na ten przepis, uzasadnił moc obowiązującą zarządzenia nr 14 Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 17 czerwca 1992 r. w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sądowych za czynności egzekucyjne. Naruszenie przepisów tego zarządzenia przesądziło z kolei zdaniem sądu o realizacji przez skarżącego znamion przestępstwa z art. 246 § 2 kodeksu karnego.

Istota zarzutu skarżącego sprowadza się do stwierdzenia, iż odnoszący się do niego zakaz wykonywania zawodu został wydany w związku z naruszeniem regulacji prawnych wydanych na podstawie sprzecznej z konstytucją subdelegacji zawartej w zakwestionowanym rozporządzeniu Rady Ministrów. Zarzutu tego nie można uznać za oczywiście bezzasadny. Nie zachodzi także zbędność merytorycznego rozpoznawania skargi konstytucyjnej w tym zakresie, ponieważ jak zasadnie zaznaczył skarżący, w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z 26 października 1993 r. (sygn. U. 15/92) odnoszącym się do niektórych przepisów zarządzenia nr 14 Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 17 czerwca 1992 r. w sprawie wynagrodzenia prowizyjnego komorników sądowych za czynności egzekucyjne nie rozważano zarzutów dotyczących subdelegacji do jego wydania zawartej w § 6 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych.



W tym stanie rzeczy możliwe jest uwzględnienie zażalenia skarżącego wyłącznie w zakresie § 6 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników urzędów państwowych (Dz.U. Nr 8, poz. 50) w brzmieniu ustalonym przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 1990 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 18 lutego 1989 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 139), uznając za podstawę wniesienia tej skargi wyrok Sądu Rejonowego w Myśliborzu z 27 czerwca 1997 r. (sygn. akt II K 264/96).