Pełny tekst orzeczenia

97



POSTANOWIENIE

z dnia 18 lutego 2002 r.

Sygn. Ts 129/01




Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Bohdan Zdziennicki – przewodniczący
Marian Grzybowski – sprawozdawca
Krzysztof Kolasiński

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 5 listopada 2001 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Gminy Miasto Świdnica


p o s t a n a w i a :

nie uwzględnić zażalenia.



Uzasadnienie:


W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 21 sierpnia 2001 r., Gmina Miejska w Świdnicy kwestionuje zgodność z Konstytucją art. 27 ust. 5, 6 i 7 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku dochodowym od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.). Zdaniem pełnomocnika skarżącej, Naczelny Sąd Administracyjny oddalając skargę na decyzję Izby Skarbowej naruszył art. 2, art. 7 i art. 32 Konstytucji RP. Jak uzasadniania pełnomocnik, z uwagi na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, skarżąca nie była świadoma obowiązującego wówczas stanu prawnego i zasad stosowania zaskarżonego przepisu, przy czym podstawowe wątpliwości budzi sposób i zakres utraty mocy obowiązującej tego przepisu. Stwierdza ponadto, że zarówno organy podatkowe, jak i Naczelny Sąd Administracyjny nie respektują skutków orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oraz Obwieszczenia Prezesa Trybunału Konstytucyjnego “o utracie mocy obowiązującej przepisów nakładających sankcje określone przez ustawę o VAT jako dodatkowe zobowiązanie podatkowe”; wskutek tego organy te “w dalszym ciągu ustalają dodatkowe zobowiązanie podatkowe podatnikom będącym spółkami cywilnymi i osobami prawnymi”. W uzasadnieniu skargi – w sposób ogólny – wskazano również na fakt braku zróżnicowania, przez ustawę o podatku od towarów i usług, na podatników będących osobami fizycznymi, spółkami cywilnymi i osobami prawnymi.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 10 września 2001 r. pełnomocnik skarżącej wezwany został do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej, w szczególności przez sprecyzowanie w niej, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób zostały naruszone oraz o podanie dokładnego opisu stanu faktycznego sprawy.
W wykonaniu zarządzenia, pełnomocnik skarżącej w piśmie procesowym z 14 września 2001 r. wyjaśnił, iż obciążenie dodatkowym zobowiązaniem podatkowym wymierzonym na podstawie przepisu, który w 2000 r. nie obowiązywał, narusza prawa skarżącej określone w art. 2, art. 7 i art. 32 ust. 2 Konstytucji. Pełnomocnik skarżącej zweryfikował ponadto wyrażony w skardze pogląd, odnośnie do zróżnicowania podmiotów podatku w ustawie o podatku od towarów i usług. Wskazał w szczególności, iż różnicowanie takie powstało w toku postępowania, wskutek obciążenia skarżącej, która jest osobą prawną, dodatkowym zobowiązaniem podatkowym. Jako bezsporne – w ocenie skarżącej – podkreślono, iż osoba fizyczna nie zostałaby w ten sposób obciążona.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 5 listopada 2001 r., odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, stwierdzając, iż w wyznaczonym terminie nie wskazano podlegających ochronie, konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej.
Na postanowienie to pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie, w którym zarzucił temuż postanowieniu naruszenie art. 2, art. 7, art. 32, art. 64 ust. 2 i 3, art. 79 Konstytucji oraz art. 36 ust. 3 i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. W uzasadnieniu zażalenia nie określił jednak, w jaki sposób zostały naruszone powyższe przepisy, powtórzył natomiast zarzuty ze skargi skupiając się przede wszystkim na zarzucie niekonstytucyjności sankcji, nazwanej dodatkowym zobowiązaniem podatkowym, przewidzianej w normie kwestionowanego przepisu. Poza wskazanym w skardze konstytucyjnej wzorcem zawartym w art. 2 i art. 32 Konstytucji, pełnomocnik w zażaleniu podniósł ponadto, iż zastosowanie sankcji na podstawie zaskarżonego przepisu, narusza przynależne skarżącej prawo własności.
Zdaniem pełnomocnika skarżącej zasada ta doznaje uszczerbku, ponieważ “w takim stanie faktycznym i prawnym organy skarbowe nie obciążają dodatkowym zobowiązaniem podatkowym podatników będących osobami fizycznymi". Zwrócił też uwagę na istniejącą, w jego ocenie, wewnętrzną sprzeczność ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Jedną z przesłanek dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wskazanie w niej konstytucyjnego prawa lub wolności, przysługujących skarżącemu, a naruszonych ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd bądź organ administracji publicznej na podstawie zakwestionowanego w skardze przepisu ustawy albo innego aktu normatywnego (art. 79 ust. 1 Konstytucji). Na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), w trakcie rozpoznania wstępnego Trybunał Konstytucyjny ocenia, czy dochowane zostały warunki formalne skargi konstytucyjnej oraz czy przedstawione w niej zarzuty nie mają oczywiście bezzasadnego charakteru. W ocenie tej Trybunał Konstytucyjny związany jest granicami skargi wyznaczonymi przez samego skarżącego (art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Zgodnie bowiem z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarżący zobowiązany jest wskazać w skardze konstytucyjnej, jakie konstytucyjne prawa bądź wolności i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez zakwestionowane przepisy prawne.
W postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z 5 listopada 2001 r., stwierdzono, iż przesłanki formalne skargi konstytucyjnej nie zostały spełnione. Pełnomocnik skarżącej zarówno w skardze konstytucyjnej, jak i w piśmie mającym na celu uzupełnienie jej braków nie wskazał praw lub wolności skarżącej podlegających ochronie stosownie do art. 79 ust. 1 Konstytucji. Sam zarzut naruszenia przepisów Konstytucji nie zawierających w swej treści praw podmiotowych – konstytucyjnych praw lub wolności skarżącego, a jedynie normy ustrojowe, nie może być realizowany w trybie skargi konstytucyjnej.
Rozpoznając wniesione zażalenie należy stwierdzić, że nie odnosi się ono do podstaw odmowy. Wskazanie, dopiero w zażaleniu, prawa podmiotowego, które w ocenie skarżącego zostało naruszone nie może stanowić przesłanki pozwalającej na uwzględnienie zażalenia. W toku postępowania, którego celem jest rozpoznanie zażalenia, Trybunał Konstytucyjny ocenia jedynie zasadność podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny w pełni podziela pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu, a stwierdzający brak wyżej wskazanej przesłanki warunkującej dopuszczalność merytorycznego rozpoznania wniesionej skargi. Należy bowiem przypomnieć, iż Trybunał Konstytucyjny badając w składzie jednoosobowym wniesioną skargę, jest związany zakreślonymi w niej granicami. Wskutek tego nie mogą zostać uwzględnione próby jej uzupełnienia lub modyfikacji podejmowane po upływie terminu, o którym mowa w art. 36 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Jeśli nawet wyjątkowo za dopuszczalne można byłoby uznać uzupełnienie wskazanych w zarządzeniu sędziego braków formalnych skargi, aż do momentu wydania postanowienia, nie jest jednak to możliwe w trybie postępowania zażaleniowego, z uwagi na wskazany powyżej, odmienny od postępowania wstępnego, przedmiot jego oceny (por. postanowienie TK z 30 lipca 2001 r., sygn. Ts 143/00, OTK ZU Nr 6/2001, poz. 186).
Na marginesie Trybunał Konstytucyjny przypomina, iż wbrew przekonaniu pełnomocnika skarżącej, podatnicy będący osobami fizycznymi nie korzystają ze zwolnienia od sankcji przewidzianej w kwestionowanym przepisie. W wyroku z 29 kwietnia 1998 r., Trybunał Konstytucyjny uznał niedopuszczalność łącznego stosowania wobec nich sankcji podatkowej zwanej dodatkowym zobowiązaniem podatkowym oraz – ponadto – sankcji przewidzianej w przepisach karno-skarbowych. Nie jest to jednak równoznaczne, jak sugeruje pełnomocnik skarżącej, iż powołany wyrok stwierdził niekonstytucyjność sankcji w stosunku do osób fizycznych z pokrzywdzeniem osób prawnych (sygn. K. 17/97).

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny uznał za uzasadnioną odmowę nadania biegu skardze konstytucyjnej i nie uwzględnił zażalenia na postanowienie z 5 listopada 2001 r.