SK 33/02
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
92
POSTANOWIENIE
z dnia 13 listopada 2003 r.
Sygn. akt SK 33/02
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Mączyński – przewodniczący
Marian Grzybowski – sprawozdawca
Adam Jamróz
Marek Mazurkiewicz
Jerzy Stępień,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 listopada 2003 r., skargi Jacka Bąbki, o wznowienie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym,
p o s t a n a w i a:
umorzyć postępowanie w sprawie na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) z powodu niedopuszczalności orzekania.
UZASADNIENIE:
W dniu 27 sierpnia 2003 r., skarżący – w oparciu o art. 401 pkt 1 i pkt 2 ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm.) w związku z art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) wystąpił ze skargą o wznowienie postępowania w sprawie SK 33/02 i uchylenie postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 28 maja 2003 r., z uwagi na zaistnienie przesłanek nieważności postępowania, o których mowa w art. 401 kodeksu postępowania cywilnego. W uzasadnieniu skargi o wznowienie, skarżący zarzucił, iż w składzie orzekającym Trybunału Konstytucyjnego, który wydał postanowienie, uczestniczył sędzia, który zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym podlegał wyłączeniu z postępowania. W szczególności skarżący podniósł, iż sędzia ten, jako poseł Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej II Kadencji, będąc zastępcą przewodniczącego Komisji Ustawodawczej, czynnie uczestniczył w procesie legislacyjnym i głosował za przyjęciem zaskarżonego przepisu.
Ponadto skarżący wskazał brak możliwości ponownego wystąpienia ze skargą konstytucyjną z uwagi na przewidziane w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym warunki formalne ograniczające dopuszczalność merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej.
O podniesionych wyżej okolicznościach sprawy skarżący dowiedział się konfrontując skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego z informacją publiczną udzieloną skarżącemu 29 lipca 2003 r. przez Kancelarię Sejmu RP, dotyczącą przebiegu procesu legislacyjnego, którego przedmiotem był zaskarżony przepis. Ujawnienie powyżej powołanych okoliczności dopiero po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny postanowienia, uniemożliwiło skarżącemu uprzednie sformułowanie zarzutu naruszenia art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.
W piśmie procesowym z 20 października 2003 r. skarżący podniósł, iż w sprawie o sygn. SK 53/03 mającej taki sam przedmiot zaskarżenia jak sprawa o sygn. SK 33/02 do składu został również wyznaczony ten sam sędzia, lecz 1 października 2003 r. Prezes Trybunału Konstytucyjnego wydał postanowienie o wyłączeniu sędziego ze składu orzekającego ze względu na wystąpienie przesłanki z art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Z powyższego wynika, iż również w sprawie o sygn. SK 33/02 zachodziły przyczyny wyłączenia sędziego ze składu orzekającego. Ponadto skarżący wskazał, iż na gruncie art. 190 ust. 1 Konstytucji walor ostateczności przysługuje orzeczeniom, które są powszechnie obowiązujące. Ponieważ walor powszechnego obowiązywania nie przysługuje orzeczeniom o umorzeniu postępowania, tym samym orzeczenia te nie mają charakteru ostatecznego. Do skargi o wznowienie postępowania powinny więc znaleźć odpowiednie zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Procedura postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym nie przewiduje instytucji wznowienia postępowania, ani żadnej innej formy wzruszania jego orzeczeń. Wynika to wprost z art. 188-197 Konstytucji RP, które regulują kompleksowo zakres kognicji, zasady postępowania i orzekania, ustrój oraz status prawny Trybunału Konstytucyjnego. Zgodnie z postanowieniem art. 190 ust. 1 Konstytucji „orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne”. Jednoznaczne sformułowanie na płaszczyźnie konstytucyjnej zasady niewzruszalności orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz brak jakiegokolwiek upoważnienia do konkretyzacji tej zasady w innych aktach normatywnych sprawia, iż nie można od niej wprowadzać żadnych wyjątków w drodze ustawy. Wyłącza to, tym samym, możliwość odwołania się do art. 20 kodeksu postępowania cywilnego i odpowiedniego stosowania art. 401 pkt 1 i 2 k.p.c. (por. postanowienie TK z 17 lipca 2003 r., sygn. K 13/02, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 72).
Możliwość odpowiedniego stosowania cywilnoprocesowej instytucji wznowienia postępowania jest też wyłączona ze względu na odrębność postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Odrębność ta wynika z przedmiotu i form jego działania. Trybunał Konstytucyjny nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości, lecz orzeka jako „sąd prawa”. Oznacza to również niedopuszczalność wznowienia postępowania zakończonego umorzeniem z przyczyn, o których mowa w art. 39 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.
Wbrew twierdzeniom skarżącego, instytucji wznowienia postępowania nie da się specyficznie odnieść do procedury skargi konstytucyjnej, skoro odrębność tej procedury ogranicza się do zasad i trybu wszczęcia postępowania, natomiast po wszczęciu postępowanie toczy się na tych samych zasadach, jak w ramach procedury kontroli wszczętej na skutek złożenia wniosku czy pytania prawnego. We wszystkich trzech procedurach skutki prawne orzeczenia są zasadniczo identyczne (por. postanowienie z 10 marca 1999 r., sygn. Ts 102/98, OTK ZU nr 6/1999, poz. 126).
2
POSTANOWIENIE
z dnia 13 listopada 2003 r.
Sygn. akt SK 33/02
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Mączyński – przewodniczący
Marian Grzybowski – sprawozdawca
Adam Jamróz
Marek Mazurkiewicz
Jerzy Stępień,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 listopada 2003 r., skargi Jacka Bąbki, o wznowienie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym,
p o s t a n a w i a:
umorzyć postępowanie w sprawie na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) z powodu niedopuszczalności orzekania.
UZASADNIENIE:
W dniu 27 sierpnia 2003 r., skarżący – w oparciu o art. 401 pkt 1 i pkt 2 ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm.) w związku z art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) wystąpił ze skargą o wznowienie postępowania w sprawie SK 33/02 i uchylenie postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 28 maja 2003 r., z uwagi na zaistnienie przesłanek nieważności postępowania, o których mowa w art. 401 kodeksu postępowania cywilnego. W uzasadnieniu skargi o wznowienie, skarżący zarzucił, iż w składzie orzekającym Trybunału Konstytucyjnego, który wydał postanowienie, uczestniczył sędzia, który zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym podlegał wyłączeniu z postępowania. W szczególności skarżący podniósł, iż sędzia ten, jako poseł Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej II Kadencji, będąc zastępcą przewodniczącego Komisji Ustawodawczej, czynnie uczestniczył w procesie legislacyjnym i głosował za przyjęciem zaskarżonego przepisu.
Ponadto skarżący wskazał brak możliwości ponownego wystąpienia ze skargą konstytucyjną z uwagi na przewidziane w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym warunki formalne ograniczające dopuszczalność merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej.
O podniesionych wyżej okolicznościach sprawy skarżący dowiedział się konfrontując skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego z informacją publiczną udzieloną skarżącemu 29 lipca 2003 r. przez Kancelarię Sejmu RP, dotyczącą przebiegu procesu legislacyjnego, którego przedmiotem był zaskarżony przepis. Ujawnienie powyżej powołanych okoliczności dopiero po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny postanowienia, uniemożliwiło skarżącemu uprzednie sformułowanie zarzutu naruszenia art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.
W piśmie procesowym z 20 października 2003 r. skarżący podniósł, iż w sprawie o sygn. SK 53/03 mającej taki sam przedmiot zaskarżenia jak sprawa o sygn. SK 33/02 do składu został również wyznaczony ten sam sędzia, lecz 1 października 2003 r. Prezes Trybunału Konstytucyjnego wydał postanowienie o wyłączeniu sędziego ze składu orzekającego ze względu na wystąpienie przesłanki z art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Z powyższego wynika, iż również w sprawie o sygn. SK 33/02 zachodziły przyczyny wyłączenia sędziego ze składu orzekającego. Ponadto skarżący wskazał, iż na gruncie art. 190 ust. 1 Konstytucji walor ostateczności przysługuje orzeczeniom, które są powszechnie obowiązujące. Ponieważ walor powszechnego obowiązywania nie przysługuje orzeczeniom o umorzeniu postępowania, tym samym orzeczenia te nie mają charakteru ostatecznego. Do skargi o wznowienie postępowania powinny więc znaleźć odpowiednie zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Procedura postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym nie przewiduje instytucji wznowienia postępowania, ani żadnej innej formy wzruszania jego orzeczeń. Wynika to wprost z art. 188-197 Konstytucji RP, które regulują kompleksowo zakres kognicji, zasady postępowania i orzekania, ustrój oraz status prawny Trybunału Konstytucyjnego. Zgodnie z postanowieniem art. 190 ust. 1 Konstytucji „orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne”. Jednoznaczne sformułowanie na płaszczyźnie konstytucyjnej zasady niewzruszalności orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz brak jakiegokolwiek upoważnienia do konkretyzacji tej zasady w innych aktach normatywnych sprawia, iż nie można od niej wprowadzać żadnych wyjątków w drodze ustawy. Wyłącza to, tym samym, możliwość odwołania się do art. 20 kodeksu postępowania cywilnego i odpowiedniego stosowania art. 401 pkt 1 i 2 k.p.c. (por. postanowienie TK z 17 lipca 2003 r., sygn. K 13/02, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 72).
Możliwość odpowiedniego stosowania cywilnoprocesowej instytucji wznowienia postępowania jest też wyłączona ze względu na odrębność postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Odrębność ta wynika z przedmiotu i form jego działania. Trybunał Konstytucyjny nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości, lecz orzeka jako „sąd prawa”. Oznacza to również niedopuszczalność wznowienia postępowania zakończonego umorzeniem z przyczyn, o których mowa w art. 39 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.
Wbrew twierdzeniom skarżącego, instytucji wznowienia postępowania nie da się specyficznie odnieść do procedury skargi konstytucyjnej, skoro odrębność tej procedury ogranicza się do zasad i trybu wszczęcia postępowania, natomiast po wszczęciu postępowanie toczy się na tych samych zasadach, jak w ramach procedury kontroli wszczętej na skutek złożenia wniosku czy pytania prawnego. We wszystkich trzech procedurach skutki prawne orzeczenia są zasadniczo identyczne (por. postanowienie z 10 marca 1999 r., sygn. Ts 102/98, OTK ZU nr 6/1999, poz. 126).
2