Pełny tekst orzeczenia

83

POSTANOWIENIE
z dnia 31 marca 2003 r.
Sygn. akt Tw 3/03



Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wiesław Johann

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego Rzeczypospolitej Polskiej o stwierdzenie zgodności:
rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 13 grudnia 2002 r. w sprawie czasu pracy i wypoczynku członków załóg statków powietrznych oraz kontrolerów ruchu lotniczego (Dz. U. Nr 219, poz. 1841) z art. 2, art. 66 ust. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 103 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112), art. 1294 i art. 1295a § 2 i 3 kodeksu pracy, art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718 ze zm.),

p o s t a n a w i a:


odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.


UZASADNIENIE:


27 stycznia 2003 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego o stwierdzenie zgodności rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 13 grudnia 2002 r. w sprawie czasu pracy i wypoczynku członków załóg statków powietrznych oraz kontrolerów ruchu lotniczego (Dz. U. Nr 219, poz. 1841) z art. 2, art. 66 ust. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 103 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112), art. 1294 i art. 1295a § 2 i 3 kodeksu pracy, art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718 ze zm.).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 17 lutego 2003 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia, w terminie 7 dni, braków formalnych wniosku, poprzez wskazanie umocowanego przedstawiciela do reprezentowania Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego przed Trybunałem Konstytucyjnym oraz doręczenie oryginału lub uwierzytelnionego odpisu uchwały Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego (w 5 egzemplarzach), z którego wynikałoby, że uchwała została podjęta w trybie i składzie określonym w statucie Związku.
24 lutego 2003 r. wnioskodawca uzupełnił brak odnoszący się do wskazania umocowanego przedstawiciela do reprezentowania Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego przed Trybunałem Konstytucyjnym. Nie doręczył natomiast oryginału lub uwierzytelnionego odpisu uchwały Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego, z którego wynikałoby, że uchwała w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego została podjęta w trybie i składzie określonym w statucie Związku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w sprawach, o których mowa w art. 188, wystąpić mogą ogólnokrajowe organy związków zawodowych. Oznacza to, po pierwsze, że nie każdy związek zawodowy ma legitymację do występowania z takim wnioskiem, po drugie zaś, że nie każdy organ związku zawodowego, obejmującego swoim zasięgiem działania całe terytorium kraju, może zainicjować postępowanie przed Trybunałem.
Zgodnie z § 10 lit. B. ust. 1 w związku z § 9 ust. 1 statutu Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego, najwyższą władzą Związku jest Walne Krajowe Zebranie Delegatów, które w myśl § 10 lit. B. ust. 11 statutu Związku, rozpatruje i wydaje postanowienia we wszystkich sprawach będących przedmiotem zainteresowania Związku.
Jednocześnie § 10 lit. C. ust. 3 w związku z § 9 ust. 1 tiret pierwsze statutu Związku stanowi, że Zarząd Główny Związku reprezentuje Związek na zewnątrz i jest jego najwyższą władzą pomiędzy Walnymi Krajowymi Zebraniami Delegatów. Zarząd składa oświadczenia woli i zaciąga zobowiązania w imieniu Związku (§ 10 lit. C ust. 7 statutu Związku), a dokumenty w wyżej wymienionych sprawach podpisuje Przewodniczący Zarządu Związku oraz upoważniony przez Zarząd jego członek w reprezentacji minimum dwuosobowej (§ 10 lit. C ust. 8 statutu Związku).
W uchwale z 20 grudnia 2002 r. Zarząd Główny Związku postanowił wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 13 grudnia 2002 r. w sprawie czasu pracy i wypoczynku członków załóg statków powietrznych oraz kontrolerów ruchu lotniczego (Dz. U. Nr 219, poz. 1841) z Konstytucją RP, ustawą – Prawo lotnicze, Kodeksem pracy oraz ustawą z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718 ze zm.). W wyniku podjęcia tejże uchwały 27 stycznia 2003 r. został sporządzony wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, podpisany przez Przewodniczącego Zarządu Głównego oraz Sekretarza Zarządu Głównego.

Trybunał Konstytucyjny ustalił, że uchwała Zarządu Głównego z 20 grudnia 2002 r. nie zawiera informacji pozwalających uznać, że została podjęta przez uprawniony organ, działający w składzie i trybie określonym w statucie Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego. Wnioskodawca kształtując treść uchwały, nie wskazał bowiem, czy procedurę jej podjęcia cechuje ważność (udział w głosowaniu statutowo wymaganej liczby członków Zarządu, tzw. quorum) oraz wiążący prawnie charakter (uzyskanie określonej w statucie większości głosów).
Mając na uwadze powyższe, Trybunał wezwał wnioskodawcę do doręczenia oryginału lub uwierzytelnionego odpisu uchwały Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego, która usuwałaby brak formalny w stwierdzonym zakresie. Ponieważ w wyznaczonym terminie wnioskodawca nie doręczył wskazanej uchwały, okoliczność ta stanowi przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu.
W myśl art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania kontroli konstytucyjności prawa są ogólnokrajowe organy związków zawodowych. Dla zainicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne jest zatem podjęcie przez taki organ uchwały w sprawie wystąpienia do Trybunału z wnioskiem o zbadanie zgodności aktu normatywnego z aktem wyższego rzędu. Uchwała ta musi w sposób jednoznaczny wyrażać wolę wszczęcia postępowania przed tym organem i jednoznacznie określać przedmiot zaskarżenia oraz podstawę kontroli. W braku takiej uchwały, podjętej przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego, postępowanie w ogóle nie może zostać wszczęte. W przypadku, gdy uchwała w ogóle nie została podjęta, występuje brak legitymacji czynnej po stronie wnioskodawcy. Oznacza to w istocie, że takiego wnioskodawcę należy uznać za podmiot nieuprawniony, który w sposób bezpodstawny powołuje się na wolę ogólnokrajowego organu związku zawodowego. Sporządzony w tej sytuacji „wniosek” nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia konstytucyjnej kontroli aktu normatywnego (por. m.in. postanowienie TK z 16 stycznia 2001 r., T. 55/00 OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 29 oraz postanowienie TK z 10 października 2001 r., T. 41/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 51).
W badanym przypadku nie budzi wątpliwości, że wyłącznie Zarząd Główny Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego ma prawo decydować o przedmiocie i zakresie zaskarżenia. Uchwała Zarządu Głównego z 20 grudnia 2002 r. jedynie w sposób ogólny (poprzestając na przywołaniu tytułów) określa akty, które stanowią podstawę badania konstytucyjności i legalności rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Skonkretyzowanie wzorców kontroli (wyraźne oznaczenie przepisów) nastąpiło zaś w złożonym do Trybunału Konstytucyjnego wniosku z 27 stycznia 2003 r., podpisanym przez Przewodniczącego Zarządu Głównego i Sekretarza Zarządu Głównego. Wobec powyższego uchwała Zarządu Głównego z 20 grudnia 2002 r. nie może być uznana za skutecznie wyrażone oświadczenie woli uprawnionego organu Związku Zawodowego Personelu Latającego i Pokładowego o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał stwierdza równocześnie, że nadesłany wniosek Zarządu Głównego Związku został sporządzony bez wcześniejszej uchwały Zarządu Głównego i dlatego nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Biorąc pod uwagę powyższe, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.


3