Pełny tekst orzeczenia

273

POSTANOWIENIE
z dnia 23 listopada 2004 r.
Sygn. akt Tw 35/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Zdyb,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim o stwierdzenie zgodności:
art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości (Dz. U. Nr 113, poz. 1209 ze zm.) z art. 21, art. 64, art. 165 ust. 1 oraz art. 167 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE:

W dniu 13 sierpnia 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim o stwierdzenie zgodności art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości (Dz. U. Nr 113, poz. 1209 ze zm.) z art. 21, art. 64, art. 165 ust. 1 oraz art. 167 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 28 września 2004 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku, poprzez: wskazanie umocowanego przedstawiciela do sporządzenia wniosku i reprezentowania Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim przed Trybunałem Konstytucyjnym; doręczenie jednej kopii wniosku i jednej kopii uchwały.
W dniu 11 października 2004 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez organ stanowiący samorządu terytorialnego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy złożony wniosek odpowiada wymogom formalnym, czy nie jest oczywiście bezzasadny, a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu.
Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego przysługuje kompetencja do inicjowania kontroli konstytucyjności norm. Wola rady miasta jako organu kolegialnego znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy, zaś treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z sesji rady miasta. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego organu (por. postanowienia TK z: 16 stycznia 2001 r., T 55/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 29; 10 października 2001 r., T 41/01, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 51; 10 marca 2004 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 9). Uchwała ta powinna wyrażać wolę wyeliminowania z porządku prawnego przepisu, który – zdaniem tego organu – jest niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Eliminacja taka następuje w wyniku wydania przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia stwierdzającego niezgodność danego przepisu z przepisem o wyższej mocy prawnej, co implikuje uprzednie wszczęcie i przeprowadzenie stosownego postępowania.
Trybunał Konstytucyjny wszczyna postępowanie na podstawie wniosku pochodzącego od uprawnionego podmiotu. Wniosek taki spełnia dwojaką funkcję. Po pierwsze, inicjuje postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, a przynajmniej – w przypadku wniosku pochodzącego od podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji – tzw. wstępne rozpoznanie (art. 36 ustawy o TK). Po drugie, wyznacza granice orzekania (art. 66 ustawy o TK). Wymagania formalne, jakie musi spełniać wniosek, określa art. 32 ustawy o TK, a w zakresie w nim nieuregulowanym – przepisy kodeksu postępowania cywilnego (art. 20 ustawy o TK). W konsekwencji wniosek powinien zawierać: 1) wskazanie organu, który wydał kwestionowany akt normatywny, 2) określenie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części, 3) sformułowanie zarzutu niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części, 4) uzasadnienie postawionego zarzutu, z powołaniem dowodów na jego poparcie. Kwestia, czy wniosek odpowiada wymaganiom ustawowym i czy pochodzi od uprawnionego podmiotu, podlega badaniu w postępowaniu przed Trybunałem już w fazie wstępnego rozpoznania (art. 36 ustawy o TK). Dla ustalenia, że wniosek pochodzi od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, a nie od osoby fizycznej, która go podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionego organu. Uzasadnia to wymaganie dołączenia do wniosku odpisu uchwały tego organu, która może być podjęta przed sporządzeniem wniosku, łącznie z wnioskiem (jako załącznik do uchwały) albo po jego sporządzeniu w formie projektu, ale w każdym razie przed wniesieniem wniosku do Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyrok TK z 20 lutego 2002 r., K 39/00, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 4).
Treść uchwały i wniosku musi być zbieżna, ale to nie oznacza, że sprecyzowane w ustawie o TK wymagania co do treści wniosku odnoszą się także do uchwały. Zbieżność treściowa uchwały i wniosku nie oznacza wymagania całkowitego pokrywania się ich treści. Minimalna zbieżność, która musi cechować wniosek i uchwałę, dotyczy wskazania: przedmiotu postępowania (kwestionowanego przepisu) przez odpowiednie oznaczenie aktu normatywnego, woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz zarzutu niezgodności z przepisem aktu normatywnego wyższego rzędu, którym w przypadku ustawy może być Konstytucja lub ratyfikowana umowa międzynarodowa (por. postanowienie TK z 10 marca 2004 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 9).

2. Rada Miasta w Piotrkowie Trybunalskim podjęła 30 czerwca 2004 r. uchwałę Nr XXI/324/04 o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Uchwały tej nie można jednak uznać za podstawę prawną wniosku Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie kontroli konstytucyjności norm, złożonego do Trybunału Konstytucyjnego 13 sierpnia 2004 r.

2.1. Zgodnie z § 1 tejże uchwały „Rada Miasta w Piotrkowie Trybunalskim występuje do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości (Dz. U. Nr 113, poz. 1209 ze zm.) z Konstytucją”.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w uchwale tej nie sformułowano zarzutu niezgodności kwestionowanego przepisu ustawy z wyraźnie wskazanym przepisem (przepisami) Konstytucji jako podstawą kontroli. Oznacza to, że uchwała Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim nie spełnia wymogu, określonego w art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK.

2.2. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że skonkretyzowanie wzorców kontroli, tzn. oznaczenie art. 21, art. 64, art. 165 ust. 1 oraz art. 167 Konstytucji, nastąpiło natomiast we wniosku, złożonym 13 sierpnia 2004 r do Trybunału przez Przewodniczącego Rady Miasta w Piotrkowie Trybunalskim.
Przedstawiciel wnioskodawcy, również podmiot sporządzający czy podpisujący wniosek, jest zobowiązany do działania w granicach i w zakresie udzielonego mu umocowania. Nie posiada zatem kompetencji do samodzielnego kształtowania zarówno przedmiotu, jak i wzorców kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji stwierdza, że „wniosek” samoistnie określając podstawy kontroli kwestionowanego przepisu ustawy, pochodzi od podmiotu nieuprawnionego do zainicjowania postępowania w sprawie hierarchicznej kontroli norm.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił, jak w sentencji.