Pełny tekst orzeczenia

79/2/B/2006



POSTANOWIENIE

z dnia 26 stycznia 2005 r.

Sygn. akt Tw 39/04



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Mazurkiewicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych o stwierdzenie zgodności:

§ 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielenia pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne (Dz. U. Nr 114, poz. 1194) z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 19 września 2003 r. o zmianie ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr 189, poz. 1850 ze zm.),



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.



UZASADNIENIE:



W dniu 6 września 2004 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych o zbadanie zgodności § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielenia pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne (Dz. U. Nr 114, poz. 1194) z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 19 września 2003 r. o zmianie ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr 189, poz. 1850 ze zm.).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 17 listopada 2004 r. wezwano pełnomocnika wnioskodawcy do uzupełnienia braków formalnych przez dołączenie jednej kopii wniosku, doręczenie czterech kopii uchwały Rady Krajowej Polskiej Organizacji Osób Niepełnosprawnych z 10 sierpnia 2004 r. (nr 29/2004), doręczenie czterech egzemplarzy statutu wnioskodawcy oraz doręczenie czterech egzemplarzy aktualnego wyciągu z Krajowego Rejestru Sądowego.

W dniu 1 grudnia 2004 r. zostało dostarczone Trybunałowi Konstytucyjnemu pismo, w którym pełnomocnik wnioskodawcy odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych wniosku.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 36 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek, który wpłynął do Trybunału od jednego z podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji, podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym przez wyznaczonego sędziego, w celu sprawdzenia jego zgodności z wymogami formalnymi wymienionymi w art. 32 ustawy o TK. Procedura ta zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). W trakcie wstępnego rozpoznania badaniu podlega nie tylko spełnienie wymagań stawianych pismom procesowym, ale także kwestia, czy podmiot występujący z wnioskiem spełnia kryteria konieczne do zakwalifikowania go do kręgu podmiotów legitymowanych do wniesienia wniosku, o którym mowa w art. 32 ustawy o TK.



2. W treści kwestionowanego przez wnioskodawcę § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 maja 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielenia pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne nie ma zawartej samodzielnej normy prawnej, która mogłaby podlegać ocenie zgodności z normą wyższego rzędu. Normę taką § 1 powyższego rozporządzenia może tworzyć tylko w połączeniu z innymi regulacjami. Kwestionowanym przepisem wymienionym we wniosku jest jednak wyłącznie § 1 powyższego rozporządzenia. W myśl art. 66 ustawy o TK, Trybunał jest związany zakresem wniosku i w związku z tym nie może samodzielnie wskazywać innych przepisów, które w połączeniu z kwestionowanym przepisem tworzyłyby normę prawną, będącą przedmiotem abstrakcyjnej kontroli.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK, Trybunał orzeka o zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami. Trybunał nie może orzekać o zgodności przepisu z aktem normatywnym wyższego rzędu w przypadku, gdy jest on pozbawiony treści normatywnej. W myśl art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK nienormatywny charakter kwestionowanego przepisu uniemożliwia wydanie orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny, niezależnie od podmiotu, którego wniosek wszczyna postępowanie.



3. Art. 191 ust. 1 Konstytucji enumeratywnie wylicza podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188 Konstytucji. W stosunku do podmiotów wymienionych w treści art. 191 ust. 1 pkt 3-5 ustrojodawca wprowadza ograniczoną zdolność wnioskową polegającą na wymaganiu wskazania, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania danego pomiotu. Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o TK, wniosek pochodzący od takiego podmiotu powinien zawierać powołanie przepisu prawa lub statutu, wskazującego, że kwestionowana ustawa lub inny akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania.

Ograniczenie przedmiotowego zakresu regulacji, które mogą być kwestionowane we wniosku podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, wynika także z brzmienia art. 191 ust. 2 ustawy zasadniczej. Podmioty, których prawo do inicjowania postępowania przed Trybunałem oparte jest na art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji, mogą występować z wnioskami w sprawie abstrakcyjnej kontroli jedynie tych aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych ich zakresem działania. Zgodnie z ustaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego organizacje pracodawców mogą występować z wnioskiem do Trybunału tylko w zakresie spraw dotyczących relacji pracodawca – pracobiorca (por. postanowienia z: 18 listopada 1998 r., K. 20/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 5; 28 stycznia 2004 r., Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2). Organizacje pracodawców i związki zawodowe, o których mowa w art. 191 Konstytucji są organizacjami, które zrzeszają osoby będące jedną ze stron stosunku pracy. Intencją ustrojodawcy było przyznanie ochrony tylko takim interesom tychże organizacji, które mają pewien wspólny mianownik. Są to odpowiednio interesy pracodawców w związku z zatrudnianiem pracowników i interesy pracownicze. Art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji wyraża normę, ograniczającą kompetencje pracodawców w zakresie ich legitymacji do występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego. Przepis ten w sposób jednoznaczny wskazuje wolę ustrojodawcy do ograniczenia „zdolności wnioskowej” organizacji skupiających pracodawców, jedynie do spraw dotyczących stosunków pracodawca – pracobiorca. Realizacja ochrony innego rodzaju interesów pracodawców przed Trybunałem Konstytucyjnym może się odbywać jedynie w trybie skargi konstytucyjnej lub wniosku podmiotów legitymowanych ogólnie.

Jak wynika z treści wniosku Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, wnioskodawca chce zakwestionować warunki udzielania pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne. Interesy te odnoszą się w sposób bezpośredni do relacji pracodawca – podmiot udzielający pomocy, nie zaś pracodawca – pracobiorca. Jednocześnie należy zauważyć, że § 1 kwestionowanego rozporządzenia określa szczegółowe warunki udzielania pomocy państwa wszystkim przedsiębiorcom, w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807). Obejmuje ono zatem swoim zakresem nie tylko sferę praw i obowiązków przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne, ale także liczne inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą i zatrudniające pracowników. W świetle wskazanego wyżej sposobu rozumienia zakresu legitymacji procesowej organizacji pracodawców w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym należy stwierdzić, że kwestionowane przepisy nie należą do zakresu spraw, które mogłyby stanowić podstawę wystąpienia przez Polską Organizację Pracodawców Osób Niepełnosprawnych z wnioskiem w trybie abstrakcyjnej kontroli norm.



Z tych wszystkich względów Trybunał postanowił jak w sentencji.