Pełny tekst orzeczenia

184/5/B/2007

POSTANOWIENIE
z dnia 21 listopada 2007 r.
Sygn. akt Tw 9/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak – przewodniczący
Marek Kotlinowski – sprawozdawca
Jerzy Stępień,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 września 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Rady Miejskiej Wrocławia,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

We wniosku z 27 marca 2006 r. Rada Miejska Wrocławia wnosi o zbadanie zgodności art. 6 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419) z art. 12, art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji; art. 8 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 Konstytucji; art. 10 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 32 ust. 1 i art. 165 ust. 1 zd. 2 Konstytucji; art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 167 ust. 1 Konstytucji; art. 16 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 i art. 84 Konstytucji; art. 17 ust. 2 i 3 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 i art. 21 Konstytucji; art. 36 ust. 5 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 77 ust. 2 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 20 września 2006 r. odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie stwierdzenia zgodności art. 6 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419) z art. 12, art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji; art. 8 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 Konstytucji; art. 10 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 32 ust. 1 Konstytucji; art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 167 ust. 1 Konstytucji; art. 16 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 i art. 84 Konstytucji; art. 17 ust. 2 i 3 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 Konstytucji oraz art. 36 ust. 5 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 77 ust. 2 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż większość z zaskarżonych przepisów ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych (art. 6, 8, 10, 16 i 36 ust. 5) nie dotyczy spraw objętych zakresem działania jednostek samorządu terytorialnego. Natomiast art. 12 ust. 1 i 2 ustawy nie zawiera uzasadnienia zarzutu zgodności z art. 167 ust. 1 zd. 2 Konstytucji, co również stanowi przesłankę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi.
Pełnomocnik wnioskodawcy 3 października 2006 r. zaskarżył postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 20 września 2006 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie stwierdzenia zgodności: art. 6 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419) z art. 12, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji; art. 8 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 Konstytucji; art. 10 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 32 ust. 1 i art. 165 ust. 1 zd. 2 Konstytucji; art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 167 ust. 1 Konstytucji; art. 16 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 i art. 84 Konstytucji oraz art. 36 ust. 5 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 77 ust. 2 Konstytucji.
W ocenie wnioskodawcy poglądy wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia są nietrafne, zaś wszystkie zakwestionowane we wniosku regulacje ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych objęte są zakresem działania wnioskodawcy jako jednostki samorządu terytorialnego, co wprost wynika z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, poczynając od Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Podmiot legitymowany szczególnie, który występuje do Trybunału Konstytucyjnego o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm, ma obowiązek wykazać, że posiada zdolność wnioskową, konieczną z punktu widzenia wszczęcia postępowania przed Trybunałem. Musi zatem udowodnić, że jest jednym z podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji, a ponadto uzasadnić, że kwestionowany akt normatywny (lub jego część) dotyczy spraw objętych jego zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Na płaszczyźnie procesowej, wnioskodawca jest zobligowany wykazać swoją legitymację nie później niż do dnia wydania przez Trybunał Konstytucyjny postanowienia o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu (por. postanowienie z 4 lipca 2002 r., sygn. Tw 25/02, OTK ZU nr 3/B/2002, poz. 190). Rozpatrując zażalenie na powyższe postanowienie, Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał na etapie rozpoznania zażalenia, analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń, przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

2. Pełnomocnik wnioskodawcy zaskarża postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 20 września 2006 r. i wnosi o jego uchylenie oraz nadanie biegu wnioskowi w zakresie przedstawionym w zażaleniu.

2a. Po rozpoznaniu zarzutów podniesionych w zażaleniu, Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje swoje stanowisko odnośnie odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie stwierdzenia zgodności art. 6 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 12, art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji oraz art. 10 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż zarzut naruszenia art. 32 Konstytucji winien opierać się na takiej argumentacji, która uzasadni dyskryminowanie lub faworyzowanie adresatów zaskarżonego przepisu, mimo że wszystkie te podmioty charakteryzuje dana cecha istotna (relewantna). Jeżeli zatem organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego dowodzi naruszenia konstytucyjnej zasady równości, której jest adresatem, to musi wykazać, że inny jej adresat (podmiot podobny), a więc organ stanowiący samorządu terytorialnego, jest traktowany inaczej. W konsekwencji art. 32 Konstytucji będzie adekwatnym wzorcem kontroli zawsze wtedy, gdy organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego odniesie zarzut zróżnicowania sytuacji prawnej do sytuacji podmiotów podobnych. Zarzut jednak nie został tak sformułowany przez wnioskodawcę.
Trybunał jednocześnie podtrzymuje swoje stanowisko, iż w ramach abstrakcyjnej kontroli norm jednostki samorządu terytorialnego nie mogą powoływać się na naruszenie równości między obywatelami. W ramach legitymacji szczególnej nie jest dopuszczalne wyjście zakresem zaskarżenia poza sprawy należące do zadań jednostek samorządu terytorialnego.

2b. Pełnomocnik wnioskodawcy ponownie zwraca się o zbadanie zgodności art. 10 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 165 ust. 1 zd. 2 Konstytucji.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, argumentacja przedstawiona we wniosku jest oczywiście bezzasadna. Trybunał zwraca uwagę, że przepis został już przekazany do merytorycznego rozpoznania na rozprawie i nie był objęty postanowieniem o odmowie nadania biegu wnioskowi.

2c. Pełnomocnik wnioskodawcy zwrócił się również o zbadanie zgodności art. 8 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 Konstytucji, art. 16 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 i 84 Konstytucji, natomiast nie zwrócił się o zbadanie zgodności art. 17 ust. 2 i 3 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 2 Konstytucji.
W ocenie wnioskodawcy, nie budzi wątpliwości, iż cytowane przepisy jako naruszające zasadę legislacji są niezgodne z art. 2 Konstytucji. Zdaniem Rady Miejskiej Wrocławia w odniesieniu do art. 8 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych można się spodziewać z bardzo wysokim prawdopodobieństwem, iż przepis ten stanowić będzie pole daleko idących rozbieżności interpretacyjnych wynikających z użycia wysoce nieokreślonego terminu określającego zakres obowiązku gminy, co uzasadnia jego zakwestionowanie w ramach abstrakcyjnej kontroli norm sprawowanej przez Trybunał Konstytucyjny.
Mając na względzie taką argumentację, należy podkreślić, iż Trybunał Konstytucyjny, działając jako sąd prawa, nie opiera się na celowości analizowanych rozwiązań, dokonując hierarchicznej kontroli norm. Z tego też względu podtrzymuje swoje stanowisko, iż brak jest podstaw do uznania zasadności tej części wniosku. Również w tym zakresie zażalenie nie zasługuje zatem na uwzględnienie.

2d. Pełnomocnik wnioskodawcy nie zgodził się również z poglądem, iż nie uzasadnił zarzutu zgodności art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 167 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje również swoje stanowisko w kwestii orzekania w tej sprawie. Jednocześnie informuje, iż Trybunał Konstytucyjny ma możliwość przeprowadzania kontroli norm na każdym etapie postępowania i decyzja o wezwaniu czy też nie do uzupełnienia braków należy do Trybunału Konstytucyjnego.
Trybunał Konstytucyjny zwraca ponownie uwagę, iż Rada Miejska Wrocławia nie przytacza żadnych argumentów mogących potwierdzać tezę, iż ustalony obecnie udział tej jednostki samorządu terytorialnego w dochodach publicznych jest nieodpowiedni w stosunku do przypadających jej zadań, w tym także tych obowiązków, które wynikają z kwestionowanych przepisów ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.
Konkludując, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż wnioskodawca nie uzasadnił zarzutu niezgodności art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 167 ust. 1 Konstytucji.

2e. Analogicznie pełnomocnik wnioskodawcy nie podzielił poglądu Trybunału Konstytucyjnego w zakresie zgodności art. 36 ust. 5 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z art. 77 ust. 2 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje swoje stanowisko, argumentując brak dopuszczalności orzekania w tej sprawie. Kwestionowany przepis, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie należy do zakresu działania gminy. Gmina nie jest podmiotem powołanym do ochrony praw i wolności obywateli, a jej uprawnienie do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm służyć może wyłącznie kwestionowaniu tych regulacji, które odnoszą się do statusu prawnego oraz zakresu działania tej jednostki samorządu terytorialnego. Tak zatem i w tym zakresie zażalenie nie zostało uwzględnione.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.