Ts 128/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
402/5/B/2009
POSTANOWIENIE
z dnia 22 września 2009 r.
Sygn. akt Ts 128/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz – przewodniczący
Mirosław Granat – sprawozdawca
Bohdan Zdziennicki,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 listopada 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jana G.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału w dniu 18 kwietnia 2008 r. skarżący zarzucił, że art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.; dalej: u.p.d.o.f.) w związku z art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, ze zm.), w zakresie nielimitowania lub limitowania darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą, jest niezgodny z art. 25, art. 53 oraz art. 32 Konstytucji. Art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b u.p.d.o.f. w związku z art. 22, art. 27, art. 28 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisanego w Warszawie w dniu 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318), w zakresie nielimitowania lub limitowania darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą, jest niezgodny z art. 8 ust. 1, art. 25 ust. 4, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 165 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.), w zakresie braku możliwości wznowienia postępowania, jest niezgodny z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego z 1 września 2008 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi przez: wskazanie ostatecznego orzeczenia, z którym skarżący wiąże naruszenie wolności lub praw, o których mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji; wskazanie, jakie wolności lub prawa konstytucyjne zostały zdaniem skarżącego naruszone oraz wskazanie sposobu ich naruszenia; uzasadnienie skargi z podaniem opisu stanu faktycznego. Zarządzenie zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego w dniu 8 września 2008 r.
W piśmie nadanym 11 września 2008 r. pełnomocnik skarżącego odniósł się do powyższego zarządzenia.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Wyrokiem z 24 października 2003 r. (sygn. akt SA/Po 4650/01) Naczelny Sąd Administracyjny – Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu oddalił skargę na decyzję Izby Skarbowej w Poznaniu – Ośrodek Zamiejscowy w Pile z 21 listopada 2001 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2000 r. Skarga o wznowienie postępowania sądowego została odrzucona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowieniem z 13 kwietnia 2006 r. (sygn. akt I SA/Po 490/05). Postanowieniem z 29 listopada 2007 r. (sygn. akt II FSK 1428/06) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z 24 października 2003 r.
Postanowieniem z 6 listopada 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu z uwagi na błędne określenie przez skarżącego ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz niewskazanie sposobu naruszenia wolności lub praw przez przepisy będące przedmiotem skargi konstytucyjnej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zarzuty skarżącego przedstawione w skardze oraz piśmie uzupełniającym jej braki dotyczyły kwestii stosowania prawa, nie zaś normatywnej podstawy rozstrzygnięć sądowych.
Na powyższe postanowienie skarżący 15 listopada 2008 r. złożył zażalenie, w którym wniósł o nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych praw. Przysługuje ona tylko wtedy, gdy źródłem naruszenia praw skarżącego jest akt normatywy, na podstawie którego zostało wydane adresowane do skarżącego indywidualne rozstrzygnięcie. Warunkiem dopuszczalności skargi konstytucyjnej jest więc uczynienie jej przedmiotem wyłącznie takich przepisów, które stanowiły normatywną podstawę ostatecznego orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zastrzeżenie to jest konsekwencją przyjętej w polskim prawie konstrukcji skargi konstytucyjnej, mającej charakter środka inicjowania tzw. konkretnej kontroli konstytucyjności prawa. W odróżnieniu więc od wniosków kierowanych do Trybunału Konstytucyjnego (art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji) nie jest możliwe wszczęcie za pomocą skargi konstytucyjnej kontroli przepisów, które nie znalazły ostatecznego zastosowania w indywidualnej sprawie skarżącego. Jednocześnie, zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), obowiązkiem nałożonym na osobę występującą ze skargą konstytucyjną jest wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jej zdaniem – zostały naruszone przez zakwestionowane unormowanie. Tym samym obowiązkiem skarżącego jest przy tym nie tylko wskazanie określonego rodzaju naruszonego prawa lub wolności, ale również sformułowanie argumentów, które mogą przynajmniej uprawdopodobnić postawiony zarzut niekonstytucyjności kwestionowanych przepisów.
W ocenie Trybunału, zarówno skarga konstytucyjna, jak również pismo stanowiące uzupełnienie jej braków nie spełniały powyższych warunków. W szczególności należy wskazać, że przedmiotem skargi skarżący uczynił przepisy niebędące podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia. W skardze zabrakło również wymaganego przez ustawę o TK wskazania sposobu naruszenia wolności lub praw, ogólnikowo jedynie zdefiniowanych przez skarżącego jako ogół praw podmiotowych związanych z dobrami materialnymi. Zdawkowe argumenty sprowadzają się jedynie do próby wykazania wadliwości rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego, tym samym nie odnoszą się do wykazania wadliwości jego podstawy normatywnej (zob. np.: „Uzasadnienie tego postanowienia budzi wątpliwości, dlatego z jego treścią skarżący się nie zgadza”). W konsekwencji, Trybunał Konstytucyjny słusznie odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W ocenie Trybunału wniesione zażalenie nie podważa ustaleń poczynionych w skarżonym postanowieniu. W uzasadnieniu pełnomocnik skarżącego ograniczył się jedynie do wyrażenia swojej subiektywnej oceny zapadłego rozstrzygnięcia. Nie można bowiem uznać za skuteczne podważenie podstaw odmowy skargi stwierdzenie, że treść samej skargi oraz pisma stanowiącego odpowiedź na zarządzenie sędziego Trybunału wzywające do usunięcia jej braków spełniają wymogi przewidziane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46-48 ustawy o TK.
Jednocześnie, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że badanie warunków dopuszczalności skargi jest możliwe na każdym etapie postępowania (por. postanowienie TK z 6 lipca 2004 r., SK 47/03, OTK ZU nr 7/A/2004, poz. 74 i cytowane tam orzeczenia). Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie postanowił wskazać również inne okoliczności, które przemawiają za odmową nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
W szczególności należy wskazać, że w zakresie, w jakim skarżący domaga się oceny zaskarżonych przepisów z art. 2 i art. 32 Konstytucji, w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ukształtował się pogląd wskazujący na ograniczoną dopuszczalność traktowania powyższych zasad jako wzorca kontroli unormowań kwestionowanych za pomocą skargi konstytucyjnej. Dopuszczalność weryfikacji zaskarżonych przepisów względem art. 32 Konstytucji uzależniona jest od sprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakiego przysługującego mu prawa podmiotowego, znajdującego podstawę w unormowaniach konstytucyjnych, zasada ta doznała niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia (por. postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Wymogu takiej konkretyzacji nie spełnia również odwołanie się przez skarżącego do art. 2 Konstytucji. Ogólne wskazanie tej zasady jako układu odniesienia dla kontroli kwestionowanych przepisów nie skutkuje samo przez się sprecyzowaniem treści prawa podmiotowego przysługującego skarżącemu.
W tym stanie rzeczy należało nie uwzględnić zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 6 listopada 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
POSTANOWIENIE
z dnia 22 września 2009 r.
Sygn. akt Ts 128/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz – przewodniczący
Mirosław Granat – sprawozdawca
Bohdan Zdziennicki,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 listopada 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jana G.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału w dniu 18 kwietnia 2008 r. skarżący zarzucił, że art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.; dalej: u.p.d.o.f.) w związku z art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, ze zm.), w zakresie nielimitowania lub limitowania darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą, jest niezgodny z art. 25, art. 53 oraz art. 32 Konstytucji. Art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b u.p.d.o.f. w związku z art. 22, art. 27, art. 28 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisanego w Warszawie w dniu 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318), w zakresie nielimitowania lub limitowania darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą, jest niezgodny z art. 8 ust. 1, art. 25 ust. 4, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 165 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.), w zakresie braku możliwości wznowienia postępowania, jest niezgodny z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego z 1 września 2008 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi przez: wskazanie ostatecznego orzeczenia, z którym skarżący wiąże naruszenie wolności lub praw, o których mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji; wskazanie, jakie wolności lub prawa konstytucyjne zostały zdaniem skarżącego naruszone oraz wskazanie sposobu ich naruszenia; uzasadnienie skargi z podaniem opisu stanu faktycznego. Zarządzenie zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego w dniu 8 września 2008 r.
W piśmie nadanym 11 września 2008 r. pełnomocnik skarżącego odniósł się do powyższego zarządzenia.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Wyrokiem z 24 października 2003 r. (sygn. akt SA/Po 4650/01) Naczelny Sąd Administracyjny – Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu oddalił skargę na decyzję Izby Skarbowej w Poznaniu – Ośrodek Zamiejscowy w Pile z 21 listopada 2001 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2000 r. Skarga o wznowienie postępowania sądowego została odrzucona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowieniem z 13 kwietnia 2006 r. (sygn. akt I SA/Po 490/05). Postanowieniem z 29 listopada 2007 r. (sygn. akt II FSK 1428/06) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z 24 października 2003 r.
Postanowieniem z 6 listopada 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu z uwagi na błędne określenie przez skarżącego ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz niewskazanie sposobu naruszenia wolności lub praw przez przepisy będące przedmiotem skargi konstytucyjnej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zarzuty skarżącego przedstawione w skardze oraz piśmie uzupełniającym jej braki dotyczyły kwestii stosowania prawa, nie zaś normatywnej podstawy rozstrzygnięć sądowych.
Na powyższe postanowienie skarżący 15 listopada 2008 r. złożył zażalenie, w którym wniósł o nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych praw. Przysługuje ona tylko wtedy, gdy źródłem naruszenia praw skarżącego jest akt normatywy, na podstawie którego zostało wydane adresowane do skarżącego indywidualne rozstrzygnięcie. Warunkiem dopuszczalności skargi konstytucyjnej jest więc uczynienie jej przedmiotem wyłącznie takich przepisów, które stanowiły normatywną podstawę ostatecznego orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zastrzeżenie to jest konsekwencją przyjętej w polskim prawie konstrukcji skargi konstytucyjnej, mającej charakter środka inicjowania tzw. konkretnej kontroli konstytucyjności prawa. W odróżnieniu więc od wniosków kierowanych do Trybunału Konstytucyjnego (art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji) nie jest możliwe wszczęcie za pomocą skargi konstytucyjnej kontroli przepisów, które nie znalazły ostatecznego zastosowania w indywidualnej sprawie skarżącego. Jednocześnie, zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), obowiązkiem nałożonym na osobę występującą ze skargą konstytucyjną jest wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jej zdaniem – zostały naruszone przez zakwestionowane unormowanie. Tym samym obowiązkiem skarżącego jest przy tym nie tylko wskazanie określonego rodzaju naruszonego prawa lub wolności, ale również sformułowanie argumentów, które mogą przynajmniej uprawdopodobnić postawiony zarzut niekonstytucyjności kwestionowanych przepisów.
W ocenie Trybunału, zarówno skarga konstytucyjna, jak również pismo stanowiące uzupełnienie jej braków nie spełniały powyższych warunków. W szczególności należy wskazać, że przedmiotem skargi skarżący uczynił przepisy niebędące podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia. W skardze zabrakło również wymaganego przez ustawę o TK wskazania sposobu naruszenia wolności lub praw, ogólnikowo jedynie zdefiniowanych przez skarżącego jako ogół praw podmiotowych związanych z dobrami materialnymi. Zdawkowe argumenty sprowadzają się jedynie do próby wykazania wadliwości rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego, tym samym nie odnoszą się do wykazania wadliwości jego podstawy normatywnej (zob. np.: „Uzasadnienie tego postanowienia budzi wątpliwości, dlatego z jego treścią skarżący się nie zgadza”). W konsekwencji, Trybunał Konstytucyjny słusznie odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W ocenie Trybunału wniesione zażalenie nie podważa ustaleń poczynionych w skarżonym postanowieniu. W uzasadnieniu pełnomocnik skarżącego ograniczył się jedynie do wyrażenia swojej subiektywnej oceny zapadłego rozstrzygnięcia. Nie można bowiem uznać za skuteczne podważenie podstaw odmowy skargi stwierdzenie, że treść samej skargi oraz pisma stanowiącego odpowiedź na zarządzenie sędziego Trybunału wzywające do usunięcia jej braków spełniają wymogi przewidziane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46-48 ustawy o TK.
Jednocześnie, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że badanie warunków dopuszczalności skargi jest możliwe na każdym etapie postępowania (por. postanowienie TK z 6 lipca 2004 r., SK 47/03, OTK ZU nr 7/A/2004, poz. 74 i cytowane tam orzeczenia). Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie postanowił wskazać również inne okoliczności, które przemawiają za odmową nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
W szczególności należy wskazać, że w zakresie, w jakim skarżący domaga się oceny zaskarżonych przepisów z art. 2 i art. 32 Konstytucji, w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ukształtował się pogląd wskazujący na ograniczoną dopuszczalność traktowania powyższych zasad jako wzorca kontroli unormowań kwestionowanych za pomocą skargi konstytucyjnej. Dopuszczalność weryfikacji zaskarżonych przepisów względem art. 32 Konstytucji uzależniona jest od sprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakiego przysługującego mu prawa podmiotowego, znajdującego podstawę w unormowaniach konstytucyjnych, zasada ta doznała niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia (por. postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Wymogu takiej konkretyzacji nie spełnia również odwołanie się przez skarżącego do art. 2 Konstytucji. Ogólne wskazanie tej zasady jako układu odniesienia dla kontroli kwestionowanych przepisów nie skutkuje samo przez się sprecyzowaniem treści prawa podmiotowego przysługującego skarżącemu.
W tym stanie rzeczy należało nie uwzględnić zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 6 listopada 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.