Pełny tekst orzeczenia

129/2/B/2010

POSTANOWIENIE
z dnia 1 grudnia 2009 r.
Sygn. akt Ts 183/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Europapier – Impap sp. z o.o. w sprawie zgodności:
art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 1 i 2 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 31 lipca 2009 r. zakwestionowana została zgodność art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 1 i 2 oraz z art. 78 Konstytucji. Skarżąca stoi na stanowisku, że przewidziany w kwestionowanej regulacji rygor odrzucania pism składanych przez profesjonalnego pełnomocnika, nienależycie opłaconych, bez wzywania do uiszczenia opłaty, narusza konstytucyjne prawa do sądu oraz do zaskarżania orzeczeń zapadłych w pierwszej instancji. Zdaniem skarżącej zaskarżony przepis narusza również konstytucyjne prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej oraz zakaz zamykania sądowej drogi dochodzenia naruszonych wolności i praw.

Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny sprawy.
Postanowieniem z 21 kwietnia 2009 r. (sygn. akt IX Gc 522/08) Sąd Okręgowy w Poznaniu odrzucił apelację skarżącej od wyroku tego sądu z uwagi na niewłaściwe opłacenie środka odwoławczego. Postanowienie to zostało zaskarżone zażaleniem, które Sąd Apelacyjny w Poznaniu oddalił postanowieniem z 20 maja 2009 r. (sygn. akt I ACz 623/09).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze nie może być nadany dalszy bieg, albowiem merytoryczne rozpatrzenie sformułowanych w niej zarzutów jest zbędne.
Kwestionowane przez skarżącą regulacje kodeksu postępowania cywilnego były przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego w kontekście wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli (z wyjątkiem art. 77 ust. 1 Konstytucji). Wyrokiem z 17 listopada 2008 r. Trybunał orzekł, że: „art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłaconą apelację wniesioną przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej” (SK 33/07, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154). Podobne stanowisko wyrażone zostało w wyroku z 28 maja 2009 r., w którym Trybunał stwierdził, że: „art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłacone zażalenie wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej” (P 87/08, OTK ZU nr 5/A/2009, poz. 72).
We wskazanym wyżej wyroku z 17 listopada 2008 r. (SK 33/07) Trybunał Konstytucyjny podniósł, że rygoryzm przewidziany przez ustawodawcę w powyższym przepisie jest niedopuszczalny, gdy strona działa sama bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Nie można natomiast mówić o nadmiernym rygoryzmie, jeżeli strona postępowania jest zastąpiona przed sądem powszechnym przez adwokata, radcę prawnego czy rzecznika patentowego. Dopuszczalność stosowania surowszego rygoru w odniesieniu do pism procesowych obarczonych brakami formalnymi, wnoszonych przez profesjonalnych pełnomocników procesowych została uznana za uzasadnioną.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 28 maja 2009 r. (P 87/08) wskazał, że wymóg ustanowiony w art. 1302 § 3 k.p.c. nie może być uznany za nadmierny lub nadmiernie utrudniony. W związku z powyższym brak jest podstaw do uznania, że rygoryzm nałożony przez ustawodawcę narusza prawo do sądu. W powyższej sprawie Trybunał uznał, że argumentacja przedstawiona w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 17 listopada 2008 r. zachowała aktualność.
Artykuł 39 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22). Trybunał Konstytucyjny stoi przy tym na stanowisku, że konieczność uwzględniania określonej w ustawie o TK przesłanki zbędności wydania orzeczenia uwidacznia się na każdym etapie postępowania inicjowanego skargą (por. postanowienie TK z 3 września 2007 r., Ts 94/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 75).
Jednocześnie należy podkreślić, że brak rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego w zakresie zgodności zaskarżonego przepisu z art. 77 ust. 1 Konstytucji nie stoi na przeszkodzie odmowie nadania skardze dalszego biegu. Skarżąca, mimo powołania powyższego wzorca w petitum skargi, nie wskazuje sposobu naruszenia konstytucyjnego prawa do wynagrodzenia szkody, jaka została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.
Zważywszy, że przedmiot niniejszej sprawy jest zbieżny z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo we wspomnianym wyroku z 17 listopada 2008 r. (SK 33/07) oraz w wyroku z 28 maja 2009 r. (P 87/08), należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej wniesionej przez skarżącą z uwagi na zbędność orzekania.

Na marginesie należy wskazać, że art. 1302 § 3 k.p.c., będący przedmiotem skargi konstytucyjnej, utracił moc obowiązującą z dniem 1 lipca 2009 r.