Pełny tekst orzeczenia

95/1/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 16 maja 2011 r.
Sygn. akt Ts 237/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Biernat,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Wioletty D. w sprawie zgodności:
art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, ze zm.) z:
art. 2 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
art. 7 Konstytucji,
art. 67 w związku z art. 30 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji;
art. 5a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, ze zm.) z art. 67 w związku z art. 30 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej Wioletty D. (dalej: skarżąca), wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 16 września 2010 r. (data nadania), zarzucono niezgodność: (1) art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, ze zm.; dalej: u.u.s.r.) z art. 2 w związku z art. 32 ust. 1, z art. 7, a także z art. 67 w związku z art. 30 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji; (2) art. 5a ust. 1 u.u.s.r. z art. 67 w związku z art. 30 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Skarga została wniesiona w związku z wydaniem przez Sąd Apelacyjny w Krakowie – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyroku z 18 maja 2010 r. (sygn. akt III AUa 2023/09), którym utrzymano w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie – VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 5 sierpnia 2009 r. (sygn. akt VI U 3858/08) oddalający odwołanie skarżącej od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 31 lipca 2008 r. (nr PT/B-400-1799/2008) w przedmiocie ustania wobec skarżącej ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego oraz ubezpieczenia emerytalno-rentowego za okresy wskazane w tej decyzji.

W petitum skargi konstytucyjnej podniesiono, że zaskarżone przepisy u.u.s.r. naruszać mają: prawo do zabezpieczenia społecznego, zasadę ochrony godności, prawo do ochrony zdrowia, zasadę równości dostępu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, „prawo do pewności, trwałości, stabilności i nieprzypadkowości orzeczeń przyznających uprawnienia do zabezpieczenia społecznego”, zasadę ochrony praw nabytych oraz „prawo do jednoznacznej określoności sytuacji prawnej”. Jednakże w uzasadnieniu skargi skarżąca poprzestała jedynie na krytyce rozstrzygnięcia organu rentowego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy skarga odpowiada określonym prawem wymogom, a także czy postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi podlegałoby umorzeniu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.

W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że skarga konstytucyjna stanowi środek prawny służący ochronie konstytucyjnych wolności oraz praw o charakterze podmiotowym, do których naruszenia doszło na skutek wydania rozstrzygnięcia na podstawie przepisu, którego konstytucyjność się kwestionuje. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wynika obowiązek wskazania przez skarżącego, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez kwestionowane przepisy aktu normatywnego. Z kolei art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK nakłada na skarżącego obowiązek stosownego uzasadnienia zarzutów postawionych w skardze konstytucyjnej wraz z powołaniem dowodów na ich poparcie. W niniejszej sprawie przesłanka ta nie została spełniona. Skarżąca w petitum skargi wprawdzie powołuje szereg postanowień Konstytucji, jednakże w jej uzasadnieniu nie przedstawia stosownej argumentacji, w jaki sposób prawa lub wolności z nich wywodzone zostały naruszone przez zaskarżone przepisy ustawy; przeciwnie – ogranicza się do krytyki zapadłego wobec niej rozstrzygnięcia. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że prawidłowe wykonanie przez skarżącego obowiązku przedstawienia, jakie konstytucyjne prawa lub wolności (i w jaki sposób) zostały naruszone przez przepisy stanowiące przedmiot wnoszonej skargi konstytucyjnej, polegać musi nie tylko na wskazaniu (numerycznym) w petitum skargi postanowień Konstytucji oraz określeniu praw lub wolności z nich wywodzonych, z którymi – zdaniem skarżącego – niezgodne są kwestionowane przepisy. Powinna temu towarzyszyć bowiem szczegółowa i precyzyjna jurydyczna argumentacja uprawdopodabniająca stawiane zarzuty. Z powyższego obowiązku nie może zwolnić skarżącego, działający z własnej inicjatywy, Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91). W konsekwencji niedopuszczalne jest samodzielne precyzowanie przez Trybunał, a tym bardziej uzasadnianie – jak w analizowanej sprawie – jedynie ogólnikowo sformułowanych zarzutów niekonstytucyjności zaskarżonych art. 5a ust. 1 oraz art. 36 ust. 1 pkt 1 u.u.s.r. (por. postanowienie TK z 4 lutego 2009 r., Ts 256/08, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 138). Należy również w tym miejscu podkreślić, że zgodnie przepisami Konstytucji oraz ustawy o TK skarga konstytucyjna dotyczy badania zgodności z Konstytucją przepisów ustaw lub innych aktów normatywnych, nie zaś indywidualnych rozstrzygnięć w konkretnej sprawie. Trybunał Konstytucyjny nie jest ani sądem faktu, ani tym bardziej sądem orzekającym w sprawie w postępowaniu instancyjnym. Skarga konstytucyjna nie jest też instrumentem kontroli wymierzonym w organy państwa stosujące prawo. Nie może zatem być przedmiotem skargi konstytucyjnej jednostkowe zastosowanie przepisu, nawet jeśli prowadziłoby ono do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności jednostki (por. wyrok TK z 8 listopada 2000 r., SK 18/99, OTK ZU nr 7/2000, poz. 258).
W świetle powyższego Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że wobec niewykonania przez skarżącą obowiązku wynikającego z art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK.

Ponadto, Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że załączone do skargi konstytucyjnej pełnomocnictwo do jej sporządzenia nie odpowiada wymaganiom pełnomocnictwa szczególnego, które wynikają z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 48 ust. 1 w związku z art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 in principio ustawy o TK, gdyż nie określa konkretnej sprawy objętej umocowaniem.
Sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej nie nosi znamion jakiejkolwiek czynności przewidzianej w przepisach procedury cywilnej, karnej czy sądowoadministracyjnej, a zatem warunkiem dopuszczalności skargi konstytucyjnej jest prawidłowe umocowanie pełnomocnika przez skarżącego, które legitymizuje działania mandatariusza w imieniu mandanta, co oznacza, że pełnomocnik sporządzający w imieniu skarżącego skargę konstytucyjną jest zobowiązany do działania w granicach i w zakresie udzielonego mu umocowania. Minimalna zbieżność, która musi cechować pełnomocnictwo (wyrażające wolę skarżącego) i skargę konstytucyjną, obejmuje wskazanie kwestionowanego przepisu przez odpowiednie oznaczenie aktu normatywnego (przedmiot kontroli), wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem Konstytucji (wzorzec kontroli). Pełnomocnik procesowy skarżącego nie posiada zatem kompetencji do samodzielnego kształtowania ani wzorców, ani przedmiotu kontroli, gdyż wiąże go treść pełnomocnictwa. Oznacza to, że w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym pełnomocnictwo (rozumiane jako umocowanie udzielane w formie pisemnej) zawierać winno oświadczenie woli mocodawcy w przedmiocie konkretnej sprawy dotyczącej zbadania konstytucyjności aktu normatywnego w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie zaś ogólne upoważnienie – jak w analizowanej sprawie – „do sporządzenia skargi konstytucyjnej na ograniczenie do 5 lat terminu uchylenia decyzji administracyjnej o niekonstytucyjnej podstawie prawnej”. Do ustalenia bowiem, że skarga konstytucyjna w konkretnej sprawie pochodzi od skarżącego (ergo – stanowi wykonanie jego woli), a nie od osoby, która ją sporządziła i podpisała, potrzebny jest dowód, że została ona wniesiona na podstawie stosownego umocowania (por. postanowienia TK z 13 stycznia 2011 r., Ts 301/09, Ts 302/09, Ts 304/09, Ts 309/09 i Ts 310/09 oraz 19 stycznia 2011 r., Ts 303/09, wszystkie jeszcze niepubl.).
Niezałączenie do skargi pełnomocnictwa, które spełniałoby wyżej opisane warunki, przemawia także za odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.