Ts 207/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
279/3/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 24 października 2012 r.
Sygn. akt Ts 207/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Urszuli G. w sprawie zgodności:
art. 1 pkt 8 w związku z art. 3 ustawy z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 95, poz. 1100) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 20 sierpnia 2012 r. Urszula G. (dalej: skarżąca, podatniczka) zakwestionowała zgodność art. 1 pkt 8 w związku z art. 3 ustawy z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 95, poz. 1100; dalej: ustawa zmieniająca) w zakresie, w jakim pozbawia podatnika podatku akcyzowego będącego zakładem pracy chronionej prawa do zwrotu kwoty podatku od towarów i usług na rzecz zakładu pracy chronionej (dalej: ZPChr), przed upływem 3-letniego okresu przewidzianego w art. 30 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997 r. Nr 123, poz. 776 ze zm.; dalej: ustawa o rehabilitacji zawodowej), w brzmieniu obowiązującym w dniu 30 listopada 1999 r., z zasadą ochrony praw nabytych i zasadą ochrony interesów w toku wyrażonymi w art. 2 Konstytucji, w zakresie, w jakim nie przewiduje regulacji przejściowych niezbędnych dla zapewnienia ochrony interesów podatników podatku akcyzowego prowadzących zakłady pracy chronionej, którzy – w zaufaniu do dotychczasowych przepisów – rozpoczęli realizację długookresowych przedsięwzięć na rzecz osób niepełnosprawnych zatrudnionych w ich zakładach.
Skarga konstytucyjna została sformułowana na podstawie następującego stanu faktycznego i prawnego. W wyniku kontroli skarbowej stwierdzono, że skarżąca, prowadząca działalność gospodarczą w formie ZPChr, w rozliczeniu podatku od towarów i usług za miesiące: kwiecień, maj i czerwiec 2000 r. oraz kwiecień 2001 r. uwzględniła podatek naliczony wynikający z faktur zakupu dokumentujących czynności niedokonane, bowiem spółka wystawiająca faktury nie funkcjonowała podatkowo. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Łodzi w decyzji z 17 czerwca 2003 r. (Nr VII/IV-502/D-34/45/0594/2002/2003/R; dalej: decyzja z 17 czerwca 2003 r.) dokonał rozliczenia podatku z pominięciem wymienionych faktur. W wyniku postępowania odwoławczego, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi decyzją z 30 września 2004 r. uchylił decyzję z 17 czerwca 2003 r. w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, wskazując przede wszystkim na konieczność uwzględnienia przy ponownym rozpoznaniu sprawy rozstrzygnięć w zakresie podatku dochodowego. Po ponownym rozpoznaniu sprawy organ pierwszej instancji wydał 29 września 2005 r. kolejną decyzję określającą zobowiązanie w podatku od towarów i usług za kwiecień, maj i czerwiec 2000 r., za marzec i kwiecień 2001 r. oraz kwotę nadwyżki za luty 2001 r. Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi decyzją z 16 grudnia 2005 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. Pełnomocnik strony zaskarżył tę decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, który wyrokiem z 14 czerwca 2006 r., (sygn. akt I SA/Łd 266/06), uwzględnił skargę spółki. Po ponownym rozpoznaniu sprawy Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi decyzją z 25 września 2007 r. (Nr III-1/4407-0144/06/VAT/KS/AM/44633), utrzymał w mocy powołaną wyżej decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Łodzi z 29 września 2005 r. określającą wysokość zobowiązania podatkowego skarżącej za kwiecień, maj i czerwiec 2000 r., za marzec i kwiecień 2001 r. i kwotę nadwyżki za luty 2001 r.
Skarżąca zaskarżyła decyzję organu odwoławczego do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę skarżącej (wyrok z 9 grudnia 2010 r., sygn. akt I SA/Łd 1058/09). Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną skarżącej (wyrok z 31 maja 2012 r., sygn. akt I FSK 799/11) stwierdzając, że nie ma ona uzasadnionych podstaw.
W przekonaniu wnoszącej niniejszą skargę konstytucyjną zakwestionowany przepis jest niezgodny z zasadą lojalności państwa wobec obywatela, zasadą ochrony praw nabytych i interesów w toku, w zakresie, w jakim – wprowadzając nieprzewidzianą wcześniej w przepisach prawa zasadę, iż nie przysługuje zwrot wpłaconego podatku podatnikom, u których występują zaległości w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (mimo iż zaległości te zostały rozłożone na raty i spłacone w wyznaczonym terminie) – nie przewiduje regulacji przejściowych niezbędnych dla zapewnienia ochrony interesów prowadzących zakłady pracy chronionej, którzy – w zaufaniu do dotychczasowych przepisów – rozpoczęli realizację długookresowych przedsięwzięć na rzecz osób niepełnosprawnych zatrudnionych w ich zakładach.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego wniesienie wymaga spełnienia przesłanek wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Precyzując zasady, na jakich dozwolone jest korzystanie z tego środka ochrony praw i wolności, ustawodawca nałożył na podmiot wnoszący skargę konstytucyjną szereg obowiązków, których niespełnienie pociąga za sobą odmowę nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Jednym z obowiązków, przewidzianym w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, jest wskazanie, które konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez przepisy zakwestionowane w skardze konstytucyjnej. W ten sposób skarżący określa podstawę wnoszonej skargi konstytucyjnej, której granicami Trybunał, orzekając, jest związany (art. 66 ustawy o TK).
Trybunał od momentu wejścia w życie obecnie obowiązującej Konstytucji wielokrotnie podkreślał, że szeroki katalog praw i wolności, wymienionych w rozdziale II Konstytucji, obejmuje i zasadniczo wyczerpuje pojęcie „konstytucyjnych wolności lub praw”, o których mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. W interpretacji przepisów zawartych w tym rozdziale mogą być pomocne klauzule generalne, takie jak klauzula demokratycznego państwa prawnego, ale nie one będą stanowić samoistną podstawę skargi konstytucyjnej. Podstawy takiej należy szukać w konkretnych postanowieniach Konstytucji statuujących określone prawo lub wolność.
Art. 2 Konstytucji oraz inne przepisy wyrażające zasady ogólne mogą natomiast nadal stanowić podstawę do wywodzenia – niewyrażonych w Konstytucji explicite – konstytucyjnych zasad działania organów władzy publicznej. Zasady te nie mają jednak charakteru samoistnych praw lub wolności konstytucyjnych o charakterze podmiotowym (zob. wyrok TK z 23 listopada 1998 r., SK 7/98, OTK ZU nr 7/1998, poz. 114; wyrok TK z 10 lipca 2000 r., SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144; postanowienie TK z 18 września 2001 r., Ts 71/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 239, wyrok TK z 10 lipca 2007 r., SK 50/06, OTK ZU nr 7/A/2007, poz. 75). W związku z powyższym, odwołanie się do nich musi być poprzedzone określeniem przysługującego skarżącemu prawa lub wolności rangi konstytucyjnej, w związku z którym zasady te zostały naruszone (por. np. postanowienia z: 27 kwietnia 1998 r., Ts 46/98, OTK ZU nr 30/1999, poz. 39; 3 listopada 1998 r., Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 30 listopada 1999 r., Ts 97/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 19; 15 listopada 2000 r., Ts 86/00, OTK ZU nr 8/2000, poz. 308; 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12). Jednak w niniejszej skardze sytuacja taka nie miała miejsca.
Tym samym, biorąc pod uwagę unormowanie art. 39 ust. 1 pkt 1 oraz art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 24 października 2012 r.
Sygn. akt Ts 207/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Urszuli G. w sprawie zgodności:
art. 1 pkt 8 w związku z art. 3 ustawy z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 95, poz. 1100) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 20 sierpnia 2012 r. Urszula G. (dalej: skarżąca, podatniczka) zakwestionowała zgodność art. 1 pkt 8 w związku z art. 3 ustawy z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 95, poz. 1100; dalej: ustawa zmieniająca) w zakresie, w jakim pozbawia podatnika podatku akcyzowego będącego zakładem pracy chronionej prawa do zwrotu kwoty podatku od towarów i usług na rzecz zakładu pracy chronionej (dalej: ZPChr), przed upływem 3-letniego okresu przewidzianego w art. 30 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997 r. Nr 123, poz. 776 ze zm.; dalej: ustawa o rehabilitacji zawodowej), w brzmieniu obowiązującym w dniu 30 listopada 1999 r., z zasadą ochrony praw nabytych i zasadą ochrony interesów w toku wyrażonymi w art. 2 Konstytucji, w zakresie, w jakim nie przewiduje regulacji przejściowych niezbędnych dla zapewnienia ochrony interesów podatników podatku akcyzowego prowadzących zakłady pracy chronionej, którzy – w zaufaniu do dotychczasowych przepisów – rozpoczęli realizację długookresowych przedsięwzięć na rzecz osób niepełnosprawnych zatrudnionych w ich zakładach.
Skarga konstytucyjna została sformułowana na podstawie następującego stanu faktycznego i prawnego. W wyniku kontroli skarbowej stwierdzono, że skarżąca, prowadząca działalność gospodarczą w formie ZPChr, w rozliczeniu podatku od towarów i usług za miesiące: kwiecień, maj i czerwiec 2000 r. oraz kwiecień 2001 r. uwzględniła podatek naliczony wynikający z faktur zakupu dokumentujących czynności niedokonane, bowiem spółka wystawiająca faktury nie funkcjonowała podatkowo. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Łodzi w decyzji z 17 czerwca 2003 r. (Nr VII/IV-502/D-34/45/0594/2002/2003/R; dalej: decyzja z 17 czerwca 2003 r.) dokonał rozliczenia podatku z pominięciem wymienionych faktur. W wyniku postępowania odwoławczego, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi decyzją z 30 września 2004 r. uchylił decyzję z 17 czerwca 2003 r. w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, wskazując przede wszystkim na konieczność uwzględnienia przy ponownym rozpoznaniu sprawy rozstrzygnięć w zakresie podatku dochodowego. Po ponownym rozpoznaniu sprawy organ pierwszej instancji wydał 29 września 2005 r. kolejną decyzję określającą zobowiązanie w podatku od towarów i usług za kwiecień, maj i czerwiec 2000 r., za marzec i kwiecień 2001 r. oraz kwotę nadwyżki za luty 2001 r. Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi decyzją z 16 grudnia 2005 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. Pełnomocnik strony zaskarżył tę decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, który wyrokiem z 14 czerwca 2006 r., (sygn. akt I SA/Łd 266/06), uwzględnił skargę spółki. Po ponownym rozpoznaniu sprawy Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi decyzją z 25 września 2007 r. (Nr III-1/4407-0144/06/VAT/KS/AM/44633), utrzymał w mocy powołaną wyżej decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Łodzi z 29 września 2005 r. określającą wysokość zobowiązania podatkowego skarżącej za kwiecień, maj i czerwiec 2000 r., za marzec i kwiecień 2001 r. i kwotę nadwyżki za luty 2001 r.
Skarżąca zaskarżyła decyzję organu odwoławczego do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę skarżącej (wyrok z 9 grudnia 2010 r., sygn. akt I SA/Łd 1058/09). Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną skarżącej (wyrok z 31 maja 2012 r., sygn. akt I FSK 799/11) stwierdzając, że nie ma ona uzasadnionych podstaw.
W przekonaniu wnoszącej niniejszą skargę konstytucyjną zakwestionowany przepis jest niezgodny z zasadą lojalności państwa wobec obywatela, zasadą ochrony praw nabytych i interesów w toku, w zakresie, w jakim – wprowadzając nieprzewidzianą wcześniej w przepisach prawa zasadę, iż nie przysługuje zwrot wpłaconego podatku podatnikom, u których występują zaległości w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (mimo iż zaległości te zostały rozłożone na raty i spłacone w wyznaczonym terminie) – nie przewiduje regulacji przejściowych niezbędnych dla zapewnienia ochrony interesów prowadzących zakłady pracy chronionej, którzy – w zaufaniu do dotychczasowych przepisów – rozpoczęli realizację długookresowych przedsięwzięć na rzecz osób niepełnosprawnych zatrudnionych w ich zakładach.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego wniesienie wymaga spełnienia przesłanek wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Precyzując zasady, na jakich dozwolone jest korzystanie z tego środka ochrony praw i wolności, ustawodawca nałożył na podmiot wnoszący skargę konstytucyjną szereg obowiązków, których niespełnienie pociąga za sobą odmowę nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Jednym z obowiązków, przewidzianym w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, jest wskazanie, które konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez przepisy zakwestionowane w skardze konstytucyjnej. W ten sposób skarżący określa podstawę wnoszonej skargi konstytucyjnej, której granicami Trybunał, orzekając, jest związany (art. 66 ustawy o TK).
Trybunał od momentu wejścia w życie obecnie obowiązującej Konstytucji wielokrotnie podkreślał, że szeroki katalog praw i wolności, wymienionych w rozdziale II Konstytucji, obejmuje i zasadniczo wyczerpuje pojęcie „konstytucyjnych wolności lub praw”, o których mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. W interpretacji przepisów zawartych w tym rozdziale mogą być pomocne klauzule generalne, takie jak klauzula demokratycznego państwa prawnego, ale nie one będą stanowić samoistną podstawę skargi konstytucyjnej. Podstawy takiej należy szukać w konkretnych postanowieniach Konstytucji statuujących określone prawo lub wolność.
Art. 2 Konstytucji oraz inne przepisy wyrażające zasady ogólne mogą natomiast nadal stanowić podstawę do wywodzenia – niewyrażonych w Konstytucji explicite – konstytucyjnych zasad działania organów władzy publicznej. Zasady te nie mają jednak charakteru samoistnych praw lub wolności konstytucyjnych o charakterze podmiotowym (zob. wyrok TK z 23 listopada 1998 r., SK 7/98, OTK ZU nr 7/1998, poz. 114; wyrok TK z 10 lipca 2000 r., SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144; postanowienie TK z 18 września 2001 r., Ts 71/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 239, wyrok TK z 10 lipca 2007 r., SK 50/06, OTK ZU nr 7/A/2007, poz. 75). W związku z powyższym, odwołanie się do nich musi być poprzedzone określeniem przysługującego skarżącemu prawa lub wolności rangi konstytucyjnej, w związku z którym zasady te zostały naruszone (por. np. postanowienia z: 27 kwietnia 1998 r., Ts 46/98, OTK ZU nr 30/1999, poz. 39; 3 listopada 1998 r., Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 30 listopada 1999 r., Ts 97/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 19; 15 listopada 2000 r., Ts 86/00, OTK ZU nr 8/2000, poz. 308; 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12). Jednak w niniejszej skardze sytuacja taka nie miała miejsca.
Tym samym, biorąc pod uwagę unormowanie art. 39 ust. 1 pkt 1 oraz art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.