Pełny tekst orzeczenia

285/3/B/2012



POSTANOWIENIE

z dnia 11 czerwca 2012 r.

Sygn. akt Ts 326/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Stanisław Biernat – przewodniczący

Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca

Andrzej Wróbel,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Dariusza J.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W petitum skargi konstytucyjnej wniesionej do Trybunału 1 grudnia 2010 r. Dariusz J. (dalej: skarżący) zarzucił, że art. 180 § 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.; dalej: kodeks pracy) jest niezgodny z art. 32 ust. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim uniemożliwia udzielenie urlopu macierzyńskiego pracownikowi-ojcu, w sytuacji gdy matka dziecka nie jest pracownicą, lecz osobą prowadzącą działalność gospodarczą, która z tytułu urodzenia dziecka pobiera zasiłek macierzyński. W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej (s. 2) skarżący zarzucił, że interpretacja zakwestionowanego przepisu kodeksu pracy jest niezgodna również z art. 33 Konstytucji oraz art. 112 i art. 113 kodeksu pracy.

Postanowieniem z 18 lipca 2011 r. (doręczonym pełnomocnikowi 25 lipca 2011 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie, Trybunał stwierdził, że skarżący nie sprecyzował, jakie konstytucyjne wolności i prawa doznały naruszenia, a w konsekwencji nie wskazał sposobu ich naruszenia. Trybunał ustalił również, że część zarzutów skargi konstytucyjnej odnosiła się do płaszczyzny stosowania prawa oraz przypomniał, że podstawą skargi konstytucyjnej mogą być wyłącznie przepisy ustawy zasadniczej, a nie ustaw zwykłych.

W zażaleniu z 1 sierpnia 2011 r. (data nadania) skarżący, powołując się na wyrok Trybunału z 23 listopada 1998 r. w sprawie SK 7/98 (OTK ZU nr 7/1998, poz. 114), zarzucił Trybunałowi błędne przyjęcie, że art. 32 ust. 2 Konstytucji nie może stanowić samodzielnej podstawy skargi konstytucyjnej. Stwierdził też, że – wbrew stanowisku Trybunału – uprawdopodobnił niekonstytucyjność zakwestionowanego w skardze art. 180 § 5 kodeksu pracy. Skarżący nie odniósł się natomiast do pozostałych podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, tzn. uznania niedopuszczalności wskazania jako wzorców kontroli art. 33 Konstytucji oraz art. 112 i art. 113 kodeksu pracy.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w zw. z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie podważają podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu.

W zażaleniu skarżący przekonuje o dopuszczalności wskazania art. 32 ust. 2 Konstytucji jako samoistnego wzorca kontroli kwestionowanego przepisu, powołując się na wyrok Trybunału w sprawie SK 7/98.

Wymaga przypomnienia, że wyrok w sprawie SK 7/98 zapadł znacznie wcześniej niż orzeczenie Trybunału z 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225), przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Co istotne, skarżący nie uwzględnił okoliczności, że postanowienie w sprawie SK 10/01 zostało podjęte przez pełny skład Trybunału Konstytucyjnego. Wyraża ono zatem pogląd prawny, którym związane są wszystkie składy orzekające, a odstąpienie od przyjętego w powyższym orzeczeniu poglądu – w myśl art. 25 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o TK – jest możliwe wyłącznie w pełnym składzie Trybunału. Postanowienie z 24 października 2001 r. kształtuje orzecznictwo Trybunału w sprawach zainicjowanych wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z: 28 sierpnia 2002 r., Ts 57/02, OTK ZU nr 4/B/2002, poz. 285; 20 lipca 2004 r., Ts 62/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 301; 27 czerwca 2007 r., Ts 80/07, OTK ZU nr 5/B/2007, poz. 250).

Trybunał jest związany zapadłym orzeczeniem. Jednocześnie podziela przyjęty w nim pogląd, zgodnie z którym „art. 32 Konstytucji wyraża przede wszystkim zasadę ogólną, i dlatego winien być w pierwszej kolejności odnoszony do konkretnych przepisów Konstytucji, nawet jeżeli konstytucyjna regulacja danego prawa jest niepełna i wymaga konkretyzacji ustawowej. W takim zakresie wyznacza on także konstytucyjne prawo do równego traktowania. Mamy tu do czynienia z sytuacją »współstosowania« dwóch przepisów Konstytucji, a więc nie tylko z prawem do równego traktowania, ale ze skonkretyzowanym prawem do równej realizacji określonych wolności i praw konstytucyjnych. W skardze konstytucyjnej należy powołać oba przepisy Konstytucji, dopiero one wyznaczają bowiem konstytucyjny status jednostki, który przez regulację ustawową lub podustawową został naruszony” (SK 10/01).

W badanej skardze konstytucyjnej skarżący zarzucił niezgodność art. 180 § 5 kodeksu pracy z art. 32 ust. 2 ustawy zasadniczej, jednakże wzorca tego nie powiązał z postanowieniami Konstytucji wyrażającymi konkretne prawa podmiotowe. Orzekający w sprawie skarżącego Trybunał zasadnie przyjął zatem, że takie określenie podstaw skargi konstytucyjnej jest niewystarczające z punktu widzenia art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. Ponadto – zdaniem Trybunału – zależność między prawidłowym określeniem podstaw tego środka prawnego, a wskazaniem sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw, jest tak ścisła, że wadliwe – tak jak w sprawie skarżącego – określenie wzorca konstytucyjnego uniemożliwia w praktyce spełnienie przesłanki z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.



Mając zatem na względzie, że zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy o TK orzekł jak w sentencji.