Ts 62/04
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
301
POSTANOWIENIE
z dnia 20 lipca 2004 r.
Sygn. akt Ts 62/04
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Jerzy Stępień,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zygmunta Krasuckiego w sprawie zgodności:
art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) z art. 32 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej z 30 marca 2004 r. pełnomocnik skarżącego zakwestionował zgodność z Konstytucją art. 15 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa). Zaskarżonemu przepisowi zarzucił, że arbitralnie ogranicza korzystanie z jednej z możliwości obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury przez zawężenie uwzględnianego okresu zatrudnienia do ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku o emeryturę, wyłączając tym samym dopuszczalność takiego obliczenia w oparciu o cały okres zatrudnienia i płacenia składek na fundusz emerytalny. W ocenie skarżącego prowadzi to do naruszenia art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny. Decyzją z 8 marca 2000 r. (sygn. 1820072/E) Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił podstawę wymiaru emerytury należnej skarżącemu, przyjmując do obliczenia wynagrodzenie z 20 lat kalendarzowych wybranych z okresu jego zatrudnienia w latach 1957-1978. Tym samym organ rentowy ustalił podstawę wymiaru emerytury według art. 15 ust. 6 ustawy, stwierdzając, że skarżący nie przedłożył zarobków za okres 1980-1998, co stanowi warunek ustalenia tej podstawy zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy. Odwołanie od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 15 listopada 2000 r. (sygn. akt XIV U 1136/00). Apelacja skarżącego od tego orzeczenia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 9 maja 2002 r. (sygn. akt AUa 2022/00). Sądy podzieliły argumentację organu rentowego, uznając, że skarżący wnioskuje o ustalenie podstawy należnej emerytury w sposób nieprzewidziany przez obowiązujące przepisy. Wobec nieuzyskiwania przez skarżącego zarobków w latach 1980-1998, podstawa ta mogła być ustalona jedynie na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 2004 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez zakwestionowany w skardze konstytucyjnej przepis ustawy.
W piśmie z 18 maja 2004 r. pełnomocnik skarżącego ponowił zarzut naruszenia przez art. 15 ust. 1 ustawy zasady równego traktowania, gwarantowanej przez art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, służącym eliminacji z systemu prawnego przepisów ustaw lub innych aktów normatywnych, które stanowiły podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, obowiązkiem skarżącego jest wskazanie, jakie przysługujące mu konstytucyjne prawa lub wolności i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze unormowania. Wykonując powyższy obowiązek, winien więc skarżący określić konstytucyjny układ odniesienia kontroli zakwestionowanych przepisów. Wykluczone jest przy tym precyzowanie bądź korygowanie tak wyznaczonego wzorca przez działający z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny. Stanowi to konsekwencję zasady wyrażonej w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zgodnie z którą Trybunał orzekając jest związany granicami skargi konstytucyjnej. Należy w tym miejscu podkreślić, że kontrola unormowań prowadzona w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną wykazuje daleko idącą specyfikę względem pozostałych procedur kontroli realizowanych przed Trybunałem Konstytucyjnym (tzn. uruchamianych przez wnioski i pytania prawne). Wzorzec kontroli przepisów kwestionowanych w skardze może być wyznaczony wyłącznie takimi unormowaniami konstytucyjnymi, które dają podstawę dla konkretnych podmiotowych praw skarżącego, naruszonych zastosowaniem tych przepisów przez sąd lub organ administracji publicznej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, w niniejszej sprawie nie doszło do prawidłowego zrealizowania wskazanego wyżej ustawowego obowiązku. Wobec zaskarżonego przepisu ustawy skarżący formułuje ogólnie postawiony zarzut naruszenia zasady równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji). W odniesieniu do tak sformułowanego zarzutu stwierdzić należy, że w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazywano już na ograniczoną dopuszczalność traktowania tej zasady jako wzorca kontroli unormowań kwestionowanych za pomocą skargi konstytucyjnej. Dopuszczalność weryfikacji zaskarżonych przepisów w stosunku do art. 32 ust. 1 Konstytucji uzależniona jest od sprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakiego przysługującego mu prawa podmiotowego, znajdującego podstawę w unormowaniach konstytucyjnych, zasada ta doznała niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia (por. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98. OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz postanowienie pełnego składu TK z 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, w niniejszej sprawie zarówno w uzasadnieniu samej skargi konstytucyjnej, jak i w treści pisma uzupełniającego jej braki, takie konieczne doprecyzowanie rodzaju naruszonego prawa skarżącego nie nastąpiło.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 20 lipca 2004 r.
Sygn. akt Ts 62/04
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Jerzy Stępień,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zygmunta Krasuckiego w sprawie zgodności:
art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) z art. 32 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej z 30 marca 2004 r. pełnomocnik skarżącego zakwestionował zgodność z Konstytucją art. 15 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa). Zaskarżonemu przepisowi zarzucił, że arbitralnie ogranicza korzystanie z jednej z możliwości obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury przez zawężenie uwzględnianego okresu zatrudnienia do ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku o emeryturę, wyłączając tym samym dopuszczalność takiego obliczenia w oparciu o cały okres zatrudnienia i płacenia składek na fundusz emerytalny. W ocenie skarżącego prowadzi to do naruszenia art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny. Decyzją z 8 marca 2000 r. (sygn. 1820072/E) Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił podstawę wymiaru emerytury należnej skarżącemu, przyjmując do obliczenia wynagrodzenie z 20 lat kalendarzowych wybranych z okresu jego zatrudnienia w latach 1957-1978. Tym samym organ rentowy ustalił podstawę wymiaru emerytury według art. 15 ust. 6 ustawy, stwierdzając, że skarżący nie przedłożył zarobków za okres 1980-1998, co stanowi warunek ustalenia tej podstawy zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy. Odwołanie od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 15 listopada 2000 r. (sygn. akt XIV U 1136/00). Apelacja skarżącego od tego orzeczenia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 9 maja 2002 r. (sygn. akt AUa 2022/00). Sądy podzieliły argumentację organu rentowego, uznając, że skarżący wnioskuje o ustalenie podstawy należnej emerytury w sposób nieprzewidziany przez obowiązujące przepisy. Wobec nieuzyskiwania przez skarżącego zarobków w latach 1980-1998, podstawa ta mogła być ustalona jedynie na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 2004 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez zakwestionowany w skardze konstytucyjnej przepis ustawy.
W piśmie z 18 maja 2004 r. pełnomocnik skarżącego ponowił zarzut naruszenia przez art. 15 ust. 1 ustawy zasady równego traktowania, gwarantowanej przez art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, służącym eliminacji z systemu prawnego przepisów ustaw lub innych aktów normatywnych, które stanowiły podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, obowiązkiem skarżącego jest wskazanie, jakie przysługujące mu konstytucyjne prawa lub wolności i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze unormowania. Wykonując powyższy obowiązek, winien więc skarżący określić konstytucyjny układ odniesienia kontroli zakwestionowanych przepisów. Wykluczone jest przy tym precyzowanie bądź korygowanie tak wyznaczonego wzorca przez działający z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny. Stanowi to konsekwencję zasady wyrażonej w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zgodnie z którą Trybunał orzekając jest związany granicami skargi konstytucyjnej. Należy w tym miejscu podkreślić, że kontrola unormowań prowadzona w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną wykazuje daleko idącą specyfikę względem pozostałych procedur kontroli realizowanych przed Trybunałem Konstytucyjnym (tzn. uruchamianych przez wnioski i pytania prawne). Wzorzec kontroli przepisów kwestionowanych w skardze może być wyznaczony wyłącznie takimi unormowaniami konstytucyjnymi, które dają podstawę dla konkretnych podmiotowych praw skarżącego, naruszonych zastosowaniem tych przepisów przez sąd lub organ administracji publicznej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, w niniejszej sprawie nie doszło do prawidłowego zrealizowania wskazanego wyżej ustawowego obowiązku. Wobec zaskarżonego przepisu ustawy skarżący formułuje ogólnie postawiony zarzut naruszenia zasady równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji). W odniesieniu do tak sformułowanego zarzutu stwierdzić należy, że w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazywano już na ograniczoną dopuszczalność traktowania tej zasady jako wzorca kontroli unormowań kwestionowanych za pomocą skargi konstytucyjnej. Dopuszczalność weryfikacji zaskarżonych przepisów w stosunku do art. 32 ust. 1 Konstytucji uzależniona jest od sprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakiego przysługującego mu prawa podmiotowego, znajdującego podstawę w unormowaniach konstytucyjnych, zasada ta doznała niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia (por. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98. OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz postanowienie pełnego składu TK z 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, w niniejszej sprawie zarówno w uzasadnieniu samej skargi konstytucyjnej, jak i w treści pisma uzupełniającego jej braki, takie konieczne doprecyzowanie rodzaju naruszonego prawa skarżącego nie nastąpiło.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.