Pełny tekst orzeczenia

395/4/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 13 marca 2013 r.

Sygn. akt Ts 140/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Granat,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej K.K. w sprawie zgodności:

art. 21 ust. 21 w związku z art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE





W skardze konstytucyjnej z 11 czerwca 2012 r. K.K. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 21 ust. 21 w związku z art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.; dalej: ustawa podatkowa) z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji.


Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego i prawnego. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pucku decyzją z 13 grudnia 2010 r. (nr PP-1/41102-2/10/MDK/GL) określił skarżącemu zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu sprzedaży nieruchomości dokonanej 30 października 2008 r. Decyzję organu I instancji utrzymał w mocy Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku (decyzja z 28 marca 2011 r., PD-2/4117-001/11). Rozstrzygniecie to zapadło w związku z następującym stanem faktycznym i prawnym. Wskazaną wyżej nieruchomość skarżący nabył wraz z małżonką do majątku wspólnego na podstawie umowy sprzedaży w 1998 r. Małżonka skarżącego zmarła 18 maja 2008 r., w wyniku czego skarżący nabył udział w nieruchomości w drodze dziedziczenia na podstawie testamentu w całości z dobrodziejstwem inwentarza. 30 października 2008 r. skarżący dokonał sprzedaży nieruchomości. Organ I instancji, na podstawie powyższych danych uznał, że skarżący, sprzedając nieruchomość, uzyskał przychód podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy podatkowej, gdyż zbycie nastąpiło przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Jednocześnie organy podatkowe uznały, że skarżący nie dopełnił określonego przepisami prawa wymogu złożenia oświadczenia o tym, że spełniał warunki do zwolnienia z opodatkowania przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy podatkowej, co oznaczało, że nie nabył prawa do zwolnienia przedmiotowego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę na decyzję organu odwoławczego (wyrok z 13 września 2011 r., sygn. akt I SA/Gd 554/11), uznawszy, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu. Skarżący wniósł od powyższego orzeczenia skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, która została odrzucona postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 29 lutego 2012 r. (sygn. akt I SA/Gd 554/11) ze względu na nieuzupełnienie w terminie braków skargi.


W przekonaniu wnoszącego niniejszą skargę konstytucyjną zakwestionowane unormowanie jest niezgodne z zasadą demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) i narusza prawo do równości oraz prawo do własności (wywodzone przez skarżącego z art. 32 Konstytucji).




Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:





Skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw, którego merytoryczne rozpatrzenie uwarunkowane zostało spełnieniem szeregu przesłanek wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W drodze skargi konstytucyjnej można domagać się zbadania konstytucyjności tylko takich przepisów, na podstawie których orzeczono ostatecznie o przysługujących skarżącemu konstytucyjnych prawach lub wolnościach. Jednocześnie rozstrzygnięcie naruszające wskazane prawa i wolności uzyskuje walor ostateczności dopiero w momencie wyczerpania przysługującej skarżącemu drogi prawnej (zob. art. 46 ustawy o TK).


W sprawie, w związku z którą wniesiono do Trybunału Konstytucyjnego analizowaną skargę konstytucyjną, skarżący nie wyczerpał przysługującej mu drogi prawnej. Jako ostateczne rozstrzygniecie w sprawie wskazał postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 29 lutego 2012 r. (sygn. akt I SA/Gd 554/11), odrzucające skargę kasacyjną od wyroku tego sądu z 13 września 2011 r. (sygn. akt I SA/Gd 554/11). W świetle art. 194 § 1 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.), od takiego rozstrzygnięcia przysługiwało skarżącemu zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, z którego pełnomocnik skarżącego nie skorzystał. W niniejszej sprawie rezygnacja ze złożenia zażalenia oznacza niewyczerpanie drogi prawnej, co powoduje niedopuszczalność merytorycznego rozpoznania formułowanych w skardze zarzutów. W konsekwencji, na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o TK, należało odmówić nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.


Niezależnie od powyższego należy wskazać, że wniesionej skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg również dlatego, że zakwestionowane w niej unormowanie nie stanowiło podstawy prawnej wydania orzeczenia, z którym skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw konstytucyjnych (postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 29 lutego 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 554/11). Podstawą odrzucenia skargi kasacyjnej – jak jednoznacznie wynika z uzasadnienia wskazanego wyżej orzeczenia – było nieuzupełnienie w terminie braków wniesionego środka odwoławczego, tj. art. 178 p.p.s.a., nie zaś przepisy ustawy podatkowej.

Tym samym, na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, należało odmówić nadania skardze dalszego biegu.

Dodatkowo trzeba podkreślić, że rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia również wymogu wskazania przez skarżącego konstytucyjnych wolności lub praw, których naruszenie spowodowane zostało zastosowaniem zaskarżonego unormowania. Omawianej przesłanki dopuszczalności skargi konstytucyjnej nie wyczerpuje bowiem odwołanie się przez skarżącego do zasady demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji) oraz zasady równości i prawa własności (wywodzonych w treści skargi z art. 32 Konstytucji). Orzecznictwo TK jest w tej kwestii jednolite i nie pozostawia wątpliwości co do oceny rozpatrywanej skargi konstytucyjnej w zakresie jej podstawy.

Warto podkreślić, że art. 2 Konstytucji wyraża zespół zasad ustrojowych, ale samodzielnie nie jest podstawą żadnej wolności ani żadnego prawa podmiotowego. Powołanie się zatem na zasadę demokratycznego państwa prawa generalnie nie może być samoistną podstawą skargi konstytucyjnej. Pogląd taki został wyrażony w postanowieniu pełnego składu Trybunału z 23 stycznia 2002 r. (Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). Jednocześnie odwołanie się do powyższych zasad może mieć znaczenie wtedy, gdy skarżący wskaże prawo podmiotowe mające swoje źródło w innym przepisie Konstytucji, które doznało uszczerbku na skutek naruszenia tychże zasad. W niniejszej skardze skarżący nie wskazał jednak takiego prawa.

Z kolei z art. 32 Konstytucji, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, wynika prawo podmiotowe do równego traktowania, jednakże o szczególnym charakterze. Równość, ujmowana jako prawo podmiotowe, nie może być rozpatrywana samodzielnie, abstrakcyjnie, ma bowiem charakter kierunkowy, czy też raczej – celowy. Nie jest ona absolutnym nakazem traktowania zawsze wszystkich tak samo. Nakaz równego traktowania, któremu odpowiada po stronie obywatela prawo podmiotowe, konkretyzuje się tylko w takim zakresie, w jakim obywatel może domagać się określonego zachowania od państwa, przejawiającego się w zagwarantowaniu mu praw lub nałożeniu na niego obowiązków. Państwo, nakładając na obywatela obowiązki lub przyznając mu prawa, zobowiązane jest traktować wszystkie podmioty wykazujące daną relewantną cechę w taki sam sposób, a zatem przyznać im określone prawo lub nałożyć na nie obowiązek w takim samym rozmiarze i na takich samych podstawach. Prawo do równości winno być odczytywane w tym kontekście jako prawo do równego traktowania „w zakresie” (zob. postanowienie TK z 14 stycznia 2008 r., Ts 247/06, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 28). Równość pozbawiona tego rodzaju odniesienia staje się pojęciem pustym. Dlatego też Trybunał definiuje prawo do równości jako „metaprawo”, miernik innych praw, wolności lub obowiązków (por. wyrok TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).

Wobec powyższego, na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, należało odmówić nadania analizowanej skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu.



Tym samym Trybunał postanowił jak w sentencji.