Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział XII Gospodarczy – Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący- Sędzia: SO Bożena Cincio-Podbiera (spr.)

Sędzia: SO Beata Kozłowska-Sławęcka

Sędzia: SR del. Honorata Paluch

Protokolant: st. protokolant sądowy Rafał Czopek

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2014 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. F.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez stronę pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie

z dnia 4 marca 2014 r. sygn. akt V GC 1231/11/S

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda koszty postępowania apelacyjnego w kwocie 600,00 zł (sześćset złotych).

XII Ga 323/14

UZASADNIENIE

Powód J. F. domagał się zasądzenia od strony pozwanej (...) S.A. w W. kwoty 25 262,30 zł z należnościami ubocznymi tytułem reszty odszkodowania za szkodę całkowitą w pojeździe, stanowiącego różnicę pomiędzy przyjętą przez powoda wartością netto pojazdu przed zdarzeniem w wysokości 94 262,30 zł, a wartością uznaną przez ubezpieczyciela w rozmiarze 69 000 zł netto.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła brak legitymacji czynnej po stronie powoda, uznając umowę cesji wierzytelności z polisy ubezpieczeniowej za nieważną. Zdaniem ubezpieczyciela podpisująca tą umowę ze strony (...) S.A. G. S. posiadała umocowanie ograniczone do zawierania umów przeniesienia wierzytelności. Ponieważ w dacie zawarcia umowy cesji (...) nie pozostawał już właścicielem pojazdu osoba ta nie miała być uprawniona do złożenia zakwestionowanego oświadczenia woli, a ponadto jej pełnomocnictwo obciążone było brakiem podpisów osób umocowanych ze strony (...). W zakresie wyliczenia szkody strona pozwana podtrzymała stanowisko zajęte w postępowaniu likwidacyjnym.

Okoliczności powstania szkody oraz treść umowy ubezpieczenia jak i owu pozostawały bezsporne.

Sąd Rejonowy w oparciu o dowody z dokumentów, zeznania powoda i opinie biegłego ustalił, iż pojazd, oddany powodowi w leasing wg. umowy z dnia 14 listopada 2007 roku objęty był ubezpieczeniem OC/Ac/NNW/(...) pojazdów mechanicznych w leasingu w oparciu o Generalną Umowę Ubezpieczeń Komunikacyjnych łączącą pozwanego ubezpieczyciela z leasingodawcą (...) S.A. w W.. Wartość rynkowa samochodu opiewała na kwotę 114 tysięcy złotych na dzień zdarzenia to jest na 22 października 2009 roku. Pojazd nie był powypadkowy , a jego rzeczywisty przebieg wynosił 120 tysięcy km. Dla rozliczenia szkody całkowitej ubezpieczyciel przyjął wartość netto pojazdu w wysokości 77 500 zł, wartość pozostałości w wysokości 11 541 zł, po czym po korekcie wartości wyjściowej do kwoty 69 000 zł ustalił odszkodowanie na kwotę 57 459 zł. W opinii prywatnej powoda wartość wyjściowa wyniosła 94 262,30 zł brutto ze względu na bezwypadkowość i bardzo dobre wyposażenie. W dniu 28 stycznia 2010 roku powód nabył pojazd od (...)jako rozliczenie leasingu operacyjnego , otrzymał też zwrot wypłaconego odszkodowania. Z kolei w dniu 18 lutego 2010 roku strony te zawarły umowę cesji polisy ubezpieczeniowej.

Wartość pojazdu przed zdarzeniem według wyliczenia biegłego w oparciu o program (...) wyniosła netto 79 250 zł, a wartość pozostałości- 4 840 zł, przy uwzględnieniu przebiegu i zwiększonej mocy silnika. Wyliczenie biegłego w programie (...) opiewało na kwotę 74 672 zł netto, z uwzględnieniem przebiegu. Wartość pojazdu przed zdarzeniem wyniosła w tym systemie kwotę 89 188 zł netto.

Sąd w oparciu o stanowisko biegłego nadto ustalił, że system (...) pozostaje bardziej adekwatny dla wyceny wartości pojazdu, jako że zbierane w nim dane są miarodajne i pozwalają na wycenę nietypowego wyposażenia jakim dysponował przedmiotowy (...). Sąd Rejonowy wskazał na podstawy dokonanych przez biegłego korekt wartości samochodu, podkreślając ujawnioną okoliczność dokonania przez ubezpieczyciela w polisie określenia wartości pojazdu na potrzeby ubezpieczenia bez jakiejkolwiek wyceny, jedynie w oparciu o kwotę wskazaną w umowie leasingu. Wskazał też Sąd, że wartość ujawniona w polisie nie mogła być ustalona na podstawie systemu (...) albowiem zachodziła zbyt dużą różnica pomiędzy wartością z polisy, a wyliczoną przez biegłego w tym programie. W związku z tym konieczne było wyliczenie wartości pojazdu na podstawie (...) na dzień podpisania polisy, który to dowód Sąd dopuścił jako niezbędny dla poczynienia właściwych ustaleń faktycznych. Niemniej za podstawę ustalenia wartości pojazdu nieuszkodzonego Sąd przyjął wynik z programu (...) jako bardziej miarodajny, także z uwagi na brak podstaw do zastosowania (...), którego to systemu ubezpieczyciel, wbrew swym twierdzeniom, nie użył przy zawarciu umowy ubezpieczenia.

W zakresie zarzutów związanych z brakiem legitymacji czynnej po stronie powoda Sąd wskazał, że legitymacji tej nie kwestionowano w postępowaniu likwidacyjnym, a zakres i cel pełnomocnictwa udzielonego p.B. nie może budzić wątpliwości ze względu na treść jego zapisów. Wskazano tam bowiem , iż umocowanie dotyczy cesji praw z umów ubezpieczenia, przy czym pełnomocnik miała prowadzić sprawy dot. dochodzenia świadczeń z tych umów kompleksowo, w tym sprawy wynikające z toku postępowania likwidacyjnego. Uprzednie rozliczenie umowy leasingu nie podważyło tego umocowania ponieważ pojazd od zawarcia umowy ubezpieczenia do rozliczenia leasingu stanowił własność (...) Sąd zinterpretował pełnomocnictwo z punktu widzenia jego celu, uznając że ze względu na szeroki zakres czynności jego treść wymagała pewnej ogólnikowości, też z uwagi na nieprzewidywalność pewnych zdarzeń czasowych. Sąd podkreślił, iż do dnia 1 lipca 2011 roku postępowanie toczyło się przed sądem cywilnym, zaś zakreślony 12 maja 2011 roku powodowi termin do odniesienia się do tego zarzutu został zachowany i w tym też czasie złożono/m.in./ pismo skierowane do (...) w celu potwierdzenia czynności pełnomocnika, co nastąpiło. Stosowne dowody powód złożył w terminie i były to wnioski dowodowe zawarte już we wniosku z dnia 25 maja 2011 roku. Uzyskanie i przedłożenie tych dowodów było zaś usprawiedliwione zarzutami strony pozwanej. Sąd Rejony wskazał, że nie doszło do naruszenia zasad prekluzji dowodowej, a nadto dopuszczenie tych dowodów byłoby uzasadnione treścią art. 232 kpc, zwłaszcza że zarzuty te ubezpieczyciel podniósł dopiero w procesie.

Wyrokiem z dnia 4 marca 2014 roku Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powoda kwotę 9 585 zł z odsetkami ustawowymi, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Wywiódł, że istota sprawy sprowadzała się do ustalenia wartości samochodu przed wypadkiem albowiem kwestia ta przesądza o wysokości należnego powodowi odszkodowania. Ze względu na brak wyceny pojazdu przez ubezpieczyciela na datę zawarcia umowy ubezpieczenia oraz z uwagi na wykazaną opinią biegłego wyższą miarodajność systemu (...) Sąd za podstawę wyliczeń przyjął ten system. Wskazał nadto, że żądanie ubezpieczyciela aby wartość samochodu została ustalona w systemie (...) jest nieuzasadnione ponieważ systemu tego, wbrew pierwotnym twierdzeniom pozwanego, nie zastosowano ustalając składkę ubezpieczeniową, która w tych okolicznościach przedstawia się jako zawyżona. Sąd dokonał przy tym korekty wyceny w zakresie ustalonego przebiegu pojazdu, wprowadzając korektę dodatnią w rozmiarze 840 zł brutto. W efekcie wartość samochodu przed wypadkiem zamknęła się kwotą 78 585 zł. Mając na uwadze to, iż powód dochodził różnicy wysokości odszkodowania w kwocie 25 262,30 zł pomiędzy wartością pojazdu przed zdarzeniem przyjętą przez powoda na kwotę 94 262,30 zł, a uznaną przez ubezpieczyciela wartością 69 000 zł i mając na względzie wysokość dokonanej już wypłaty Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powoda kwotę 9 585 zł/ 78 585 zł – 69 000 zł/ z odsetkami ustawowymi, na podstawie art. 805 kc w zw z art. 361 kc i par. 21 ust. 1 i 5 owu. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc.

W apelacji od tego wyroku strona pozwana zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie art. 479/12/ par. 1 kpc poprzez dopuszczenie dowodów niezgłoszonych przez powoda w pozwie, a nadto złożenie ich z przekroczeniem zakreślonego terminu oraz naruszenie art. 233 par. 1 kpc na skutek dokonania ustaleń faktycznych w oparciu o sprekludowane dowody na okoliczność umocowania p. B. S. do podpisywania jednoosobowo umowy cesji zwrotnej wierzytelności z umowy AC. Dalej skarżąca zarzuciła sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym, polegającą na uznaniu, że powód wykazał swoją legitymację czynną a pełnomocnictwo w/wym obejmowało prawo do zawierania umów cesji pojazdów nie będących już własnością leasingodawcy.

W motywach apelacji wskazano, że zarzuty te podniesiono już w sprzeciwie a mimo tego powód dopiero w dopowiedzi na sprzeciw złożył (...) lecz datowany na okres późniejszy niż udzielenie pełnomocnictwa. Termin wyznaczony przez Sąd na rozprawie 12 maja 2011 roku nie został zachowany bowiem powód złożył odpowiedź Funduszu w dniu 22 czerwca 2011 roku, jednak pismo to nie było podpisane przez osoby upoważnione do reprezentowania (...). Właściwe pismo zostało złożone w dniu 13 lipca 2011 roku. Zdaniem apelanta okoliczność, że sprawa toczyła się przed sądem cywilnym nie posiada wpływu na stosowanie przepisów o prekluzji dowodowej wobec czego legitymacja czynna powoda nie została wykazana, zaś Sąd winien był pominąć tak przedstawione dowody.

W dalszych wywodach skarżąca podniosła, iż treść pełnomocnictwa p.B. winna być wykładana zgodnie z jego literalnym brzmieniem, które wskazuje na ograniczenie składania oświadczeń woli do spraw dotyczących pojazdów stanowiących własność leasingodawcy.

W odpowiedzi na apelację powód domagał się jej oddalenia i zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja nie jest uzasadniona.

Wstępnie wskazać należy, iż prekluzja dowodowa była związana wyłącznie z postępowaniem przed sądem gospodarczym i zawierała się w przepisach Działu IV a kpc. Przede wszystkim jednak prekluzja , mająca na celu dyscyplinowanie stron, nie była skierowana do sądu meriti lecz do stron. Przypomnieć trzeba zatem, że o ile strony wiązała prekluzja dowodowa, o tyle w sposób ostateczny i bez wyjątku nie wiązała sądów/ wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2007 roku, III CSK 108/07/. Nie można też pominąć konsekwentnie prezentowanych stanowisk judykatury, które odchodziły od literalnego stosowania przepisów o prekluzji. I tak w wyroku z dnia 12 grudnia 2006 roku/I ACa 598/06/ Sąd Apelacyjny w Poznaniu podał, że zasada prekluzji dowodowej w postępowaniu pomiędzy podmiotami gospodarczymi ma wprawdzie istotne znaczenie, jednak do oceny sądu należy uznanie, czy wszystkie istotne okoliczności zostały wyjaśnione i w zakresie dyskrecjonalnej władzy sędziego pozostaje uznanie, czy przeprowadzenie nawet spóźnionych dowodów jest konieczne dla należytego wyjaśnienia sprawy. Zasadność takiej wykładni potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2009 roku/ III CSK 292/08/ gdzie podał: istnienie potrzeby powoływania przez powoda środków dowodowych i twierdzeń w późniejszym terminie podlega ocenie sądu meriti in concreto. Przepisy o prekluzji dowodowej , przewidzianej w art. 479/12/ par. 1 kpc, nie mogą być interpretowane i stosowane w sposób formalistyczny kosztem możliwości merytorycznego rozpoznania sprawy. W konsekwencji, z uwagi na dyskrecjonalną władzę sędziego, zarzut naruszenia art. 233 kpc poprzez oparcie ustaleń faktycznych na sprekludowanych-jak chce skarżący-dowodach nie może się ostać albowiem sąd orzekający zasad prekluzji, skierowanych nie do sądu lecz do stron, naruszyć nie może.

Ostatecznie Sąd Najwyższy potwierdził i tą zasadę, iż nawet gdy dla strony przeprowadzenie dowodu jest niemożliwe z powodu prekluzji dowód ten może dopuścić i przeprowadzić sąd w trybie art. 232 kpc zd. 2/ wyrok z dnia 5 grudnia 2007r., I CSK 295/07/.

Na taką też interpretację , jak i na treść art. 232 zd. 2 kpc, powołał się Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku.

Niezależnie od powyższego nie można pominąć okoliczności związanej z trybem prowadzenia nin. postępowania. Wszak do dnia 1 lipca 2011 roku toczyło się ono przed sądem cywilnym i nieuprawnione jest twierdzenie, że fakt ten nie może mieć wpływu na zarzuty związane z naruszeniem zasad rządzących prekluzją dowodową. Postępowanie takie wówczas nie charakteryzowało się surowością dowodową znaną postępowaniu przed sądem gospodarczym. Nadto, złożone przez powoda dowody były w istocie dowodami wnioskowanymi w maju 2011 roku czyli w czasie gdy sprawa nie była objęta trybem postępowania właściwym dla spraw gospodarczych. Nie może też stanowić skutecznego argumentu apelacji okoliczność błędnego i opóźnionego złożenia oświadczenia przez (...)/brak podpisu pod pierwotnym pismem/. Z takich okoliczności nie można wysnuwać wniosków niekorzystnych dla strony, która w toku postępowania likwidacyjnego nie usłyszała zarzutu braku legitymacji do otrzymania odszkodowania, przeciwnie odszkodowanie zostało wypłacone. Roszczenie powoda uznał więc ubezpieczyciel co do zasady i powód nie mógł przed procesem spodziewać się zarzutu braku legitymacji czynnej. Powód zresztą dołączył do pozwu umowę cesji i pełnomocnictwo, uprzednio nie kwestionowane. Sąd Okręgowy podziela zatem stanowisko Sądu Rejonowego w zakresie zarzutu prekluzji, do którego Sąd Rejonowy odniósł się obszernie w uzasadnieniu wyroku w sposób poprawny motywując swoje stanowisko związane z przeprowadzeniem przedmiotowych dowodów.

Nie uznaje też Sąd Okręgowy za słuszne stanowiska ubezpieczyciela w kwestii treści pełnomocnictwa p. B..

Po pierwsze oświadczenie woli należy badać w kontekście jego złożenia, mając na względzie zamiar strony, a to z uwagi na treść art. 65 kc. Nie można też pominąć, jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy, trudności jakie napotyka werbalizacja wszystkich zdarzeń przyszłych. Wszak przedmiotowe pełnomocnictwo charakteryzowało się obszernym zakresem uprawnień, zawartych aż w 9 punktach, co zresztą samo przez się świadczy o zamiarze przekazania kompetencji w maksymalnym rozmiarze. W szczególności katalog tych uprawnień nie został zamknięty o czym przesądza treść pkt. 9. Sąd okręgowy podziela pogląd Sądu Rejonowego, iż celem pełnomocnictwa pozostawało umocowanie w/wym do kompleksowego prowadzenia spraw związanych realizacją świadczeń w umów ubezpieczenia przedmiotów leasingu, w tym spraw związanych z prowadzeniem postępowania likwidacyjnego. Równocześnie przedmiot leasingu aż do momentu rozliczenia umowy leasingowej pozostawał własnością(...), a umowa cesji została zawarta w celu wykonania zobowiązań cedenta wynikających z rozliczenia umowy leasingu. Nadto, ostatecznie wszystkie czynności p.B. zostały potwierdzone przez mocodawcę/ zarząd (...)/ na wniosek powoda wynikły ze stanowiska zajętego w sprawie przez ubezpieczyciela, odmiennego od stanowiska reprezentowanego w postępowaniu likwidacyjnym w zakresie praw powoda do przyjęcia odszkodowania.

W tym stanie rzeczy apelacja jako niezasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 kpc. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono po myśli art. 89 kpc w zw z art. 108 par. 1 kpc.

Ref. I inst. SSR K. Szymska