Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka S. O. wniosła pozew przeciwko (...)Funduszowi (...)w W. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Nakle nad Notecią w sprawie I Nc 226/09 z dnia 02 marca 2009 r. w części dotyczącej pkt 1 tego nakazu, w którym zasądzono od S. O. na rzecz (...)Funduszu (...)w W. kwotę 6.087 zł tytułem spłaty zadłużenia wynikającego z przelewu na rzecz (...) wierzytelności (...) powstałej na mocy umowy nr (...) z dnia 31 marca 2001r. zawartej przez powódkę z (...) Bank S.A. w L. reprezentowanym przez (...) BANK S.A. Ponadto w części dotyczącej pkt 2 ) nakazu zapłaty, zasadzającego od powódki kwotę 1.279,50 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Nadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, iż od maja 2001r. do lutego 2003r. dokonywała na rachunek (...) Banku S.A. okresowych wpłat tytułem zwrotu zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt. W tym okresie powódka dokonała wpłat o łącznej wartości 5.248 zł. Nadto przeciwko powódce (...) BANK prowadził postępowanie egzekucyjne, w trakcie którego wyegzekwowano kwotę l.998,46 zł . Powódka podkreśliła, że zapłaciła już na rzecz poprzednika prawnego pozwanego kwotę 7.246,49 zł i wydała mu pojazd, będący przedmiotem umowy o kredyt. Dlatego też, w ocenie powódki wierzytelność, którą nabył pozwany od (...) BANK S.A. w chwili obecnej nie istnieje. Nadto powódka powołała się na zarzut przedawnienia.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł, iż powódka nie złożyła sprzeciwu od nakazu zapłaty, ani też wniosku o przywrócenie terminu do jego złożenia, a zamiast tego wniosła powództwo przeciwegzekucyjne.

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2013 roku Sad Rejonowy w Szubinie V Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Nakle nad Notecią oddalił powództwo S. O. przeciwko (...)Funduszowi (...)w W. o pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach natury prawnej.

W dniu 04 kwietnia 2001 r. powódka S. O. zawarła umowę z (...) Bankiem S.A. w L. o kredyt na zakup pojazdu. W wyniku umowy powódka otrzymała kwotę 7.600 zł, którą miała spłacić w 48 ratach począwszy od 25.04.2001 r. Powódka nie spłaciła kredytu w terminie. W związku z tym (...) Bank S.A. (poprzednio (...) Bank S.A.) wypowiedział powódce kredyt, a następnie w oparciu o bankowy tytuł wykonawczy zaopatrzony w klauzulę wykonalności wszczął przeciwko niej postępowanie egzekucyjne. Bank nadto przejął pojazd, który powódka zakupiła na kredyt i sprzedał go za kwotę 2.600 zł, co zostało uwzględnione w zadłużeniu powódki.

W dniu 21 listopada 2007 r. (...) Bank S.A. sprzedał (...)Funduszowi (...)w W. wierzytelność przysługującą mu wobec S. O.. W związku z tym w dniu 19 marca 2008 r. komornik na wniosek (...) Banku S.A. umorzył postępowanie egzekucyjne Km 1114/06

Pozwany po zakupie wierzytelności wystąpił przeciwko S. O. z powództwem o zapłatę. W dniu 2 marca 2009 r. Sąd w sprawie I Nc 226/09 uwzględnił powództwo w całości i wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. S. O. osobiście odebrała nakaz zapłaty wraz pozwem oraz pouczeniem i nie złożyła sprzeciwu. Nakaz uprawomocnił się 03 kwietnia 2009 r. Po wydaniu nakazu zapłaty powódka zwracała się do pozwanego o odstąpienie od dochodzenia pozostałej kwoty zadłużenia, na co pozwany nie wyraził zgody.

W dniu 19 marca 2013 r. pozwany wszczął przeciwko powódce egzekucją w sprawie Km 743/13, w której nie została wyegzekwowana żadna kwota. Po zawiadomieniu powódki o wszczęciu egzekucji wystąpiła ona z niniejszym pozwem.

Sąd Rejonowy podkreślił, że powyższy stan faktyczny był w zasadzie między stronami bezsporny. Powódka bowiem przyznała, iż w 2001 r. pobrała kredyt na samochód, którego nie spłaciła i została poinformowana, że Bank sprzedał wierzytelność z tego tytułu pozwanemu. Sąd jedynie nie dał wiary powódce w tym zakresie, w którym twierdziła, iż nie wiedziała, że został wydany nakaz zapłaty w sprawie I Nc 226/09, bowiem z tych akt wynika, że powódka osobiście odebrała nakaz zapłaty i nie złożyła sprzeciwu . Powódka w tej sprawie pismem z dnia 15.06.2009r. domagała się nawet nadania klauzuli wykonalności, który to wniosek został oddalony. O wydanym nakazie zapłaty wiedział także pełnomocnik powódki, gdyż już w sprawie I Nc 226/09 powódka przedstawiła udzielone mu pełnomocnictwo.

Sąd Rejonowy powołując treść art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. wskazał, że w niniejszej sprawie powódka wskazała, iż podstawą powództwa jest art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. i powoływała się na zarzut spełnienia świadczenia i przedawnienia. Powódka winna zatem powoływać się na zdarzenia, które miały miejsce po powstaniu tytułu egzekucyjnego, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Sąd Rejonowy podkreślił, że z uzasadnienia uchwały III CZP 47/10 z 21.07.2010r. Sądu Najwyższego wynika, że ze sformułowania ustawy "jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie" wynika, że chodzi o zarzut zgłoszony przez pozwanego, do którego jednak sąd się nie ustosunkował, nie może być bowiem przedmiotem rozpoznania sądu okoliczność niepodniesiona przez stronę. Nadto Sąd Najwyższy podkreślił, że uznanie, iż dłużnik może zgłosić zarzut spełnienia świadczenia dopiero po zamknięciu rozprawy i powoływać go jako podstawę powództwa opozycyjnego z art. 840 § 1 pkt 2 in fine k.p.c. godziłoby w fundamentalne instytucje procesu cywilnego, tj. prawomocność orzeczenia sądowego, związanie sądu i stron takim orzeczeniem (art. 365 k.p.c.) oraz powagę rzeczy osądzonej art 366 k.p.c).

Natomiast z akt sprawy I Ne 226/09 wynika, że powódka w ogóle nie powoływała się w tej sprawie na spełnienie świadczenia, choć już wtedy znane jej były okoliczności, które podnosi dopiero w niniejszej sprawie. Jak bowiem sama powódka wyjaśniła, zobowiązanie w kwocie 5.248 zł miała spełnić w latach 2001r. do 2003r. Powódka zresztą dołączyła dowody wpłat właśnie z tego okresu. Natomiast kwota 1.998,46 zł została uzyskana przez Bank w toku postępowania egzekucyjnego, zakończonego postanowieniem o jego umorzeniu 19.03.2008 r. Dokonane wpłaty przez powódkę nastąpiły przed wydaniem tytułu wykonawczego. Nakaz zapłaty w sprawie I Nc 226/09 został wydany bowiem w dniu 02.03.2009 r. i został zaopatrzony w klauzulę wykonalności 04.06.2009r. Bezsporne zatem było, że te okoliczności były znane powódce zanim doszło do wydania tytułu wykonawczego w sprawie I Nc 226/09. Nadto po wydaniu nakazu zapłaty, w dniu 15 czerwca 2009 roku powódka ustanowiła pełnomocnika procesowego celem reprezentowania jej w sprawie przeciwko(...)Funduszowi (...)w W.. Mimo to, w tej sprawie nie zostały złożone żadne wnioski w celu wzruszenia nakazu zapłaty.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy uznał, iż powódka mogła podnosić okoliczności spełnienia świadczenia już w sprawie I Nc 226/09, a nie uczyniła tego tylko z powodu biernego zachowania w tym postępowaniu.

W niniejszej sprawie powódka powoływała się także na przedawnienie wykonania tytułu wykonawczego, a zatem zdarzenie, które miało miejsce po powstaniu tytułu egzekucyjnego, wskutek którego zobowiązanie nie może być egzekwowane. W sprawie bezsporne jest, że pozwany dysponuje przeciwko powódce tytułem wykonawczym wydanym w 2009 r., który skierował do egzekucji 25 marca 2013 r. Postępowanie egzekucyjne Km 743/13 trwa do chwili obecnej. Zgodnie zaś z art. 125 § 1 k.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziecięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Natomiast zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Z akt egzekucyjnych Km 743/13 wynika, że egzekucja przeciwko S. O. została wszczęta 25 marca 2013 r. na podstawie tytułu wykonawczego wydanego 04 czerwca 2009 r. w sprawie I Ne 226/09 i trwa do chwili obecnej. Okoliczność ta jest bezsporna i wynika z wyżej wskazanych akt.

Zatem zgodnie z art. 123 § 1 piet 1 k.c. wszczęcie egzekucji przez wierzyciela w 2013 r. spowodowało przerwanie biegu przedawnienia.

Skoro postępowanie egzekucyjne wszczęte skutecznie przez wierzyciela w 2013 r. do chwili obecnej nie zostało prawomocnie zakończone, to przerwany wtedy bieg przedawnienia w ogóle jeszcze nie zaczął biec na nowo.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż powódka nie może w tej sprawie skutecznie powoływać się ani na zarzut spełnienia świadczenia, ani też na zarzut przedawnienia roszczenia.

W związku z powyższym Sąd powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekał zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. i 108 § 1 k.p.c., na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego pozwanego.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości, domagając się jego zmiany i uwzględnienia powództwa, ewentualnie uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Skarżąca zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i niezastosowanie. Ponadto naruszenie art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c., jak i art. 125 k.c. oraz art. 6 k.c. poprzez ich niezastosowanie.

Pozwany w odpowiedzi na apelacje wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie podlegała uwzględnieniu.

Podkreślić w pierwszym rzędzie należy, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie były prawidłowe, zostały dokonane bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 § 1 k.p.c., a nadto nie były kwestionowane przez strony stąd Sąd odwoławczy w całości je akceptuje i przyjmuje za własne.

Sąd Okręgowy wskazuje, że zarówno twierdzenia pozwu, jak również zarzuty zawarte we wniesionej przez powódkę apelacji, zmierzają jedynie do zakwestionowania prawomocnego wyroku wydanego w sprawie I Nc 226/09. W wytoczonym powództwie S. O. domagała się pozbawienia w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku sądowego. Podstawą prawną jego żądania stanowił więc art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. przewidujący, że dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części, gdy po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; a gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie. W judykaturze oraz nauce prawa procesowego ugruntowane jest stanowisko, że z chwilą uprawomocnienia się wyroku dochodzi do prekluzji materiału faktycznego sprawy, w której został on wydany. Oznacza to, że jeżeli określone okoliczności i oparte na nich zarzuty lub wypływające z nich wnioski istniały i dały się sformułować w chwili zamknięcia rozprawy, lecz strona skutecznie ich nie podniosła lub nie przytoczyła, w związku z czym nie zostały spożytkowane przez sąd przy wydawaniu wyroku, podlegają prekluzji, czyli "wykluczającemu działaniu prawomocności" (np. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna - z dnia 23 października 1954 r. I CO 41/54, OSN 1956, Nr 1, poz. 3 oraz uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 2010 r., III CZP 477/10, OSNC 2010, Nr 2, poz. 165 i z dnia 2 lutego 2011 r., III CZP 128/10, OSNC 2011, Nr 10, poz. 108). Jednocześnie podniesiono, że prekluzyjny skutek prawomocności oraz powagi rzeczy osądzonej jest niezależny od tego, czy strona ponosi winę w zaniechaniu przytoczenia określonych okoliczności lub podniesienia właściwych zarzutów (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 1954 r., II CO 26/54, OSN 1955, Nr 2, poz. 30).

Z powyższego wynika więc, że w sytuacji w której dłużnik w drodze powództwa opozycyjnego domaga się pozbawienia wykonalności orzeczenia sądowego to może on podnosić zarzuty oparte na zdarzeniach, które miały miejsce po zamknięciu rozprawy. Tym samym wykluczone jest ponowne podnoszenie zarzutów, które były przedmiotem rozpoznania przez sąd w trakcie wyrokowania, a także tych, które strona mogła do tego czasu, przy zachowaniu należytej staranności, podnieść. Inny sposób interpretacji podstawy powództwa opisanej w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. powodowałby możliwość ponownego rozpoznania tych samych zarzutów co w procesie, w którym powstał tytuł wykonawczy. Powyższy fakt godziłby więc w zasadę powagi rzeczy osądzonej (366 k.p.c.).

Zarzuty dotyczące skuteczności przelewu mogły zostać podniesione w toku postępowania I Nc 226/09. Tym bardziej także zarzut częściowego spełnienia świadczenia, gdyż jak zauważył już słusznie Sąd Rejonowy, powódka miała spełnić część świadczenia w latach 2001 - 2003. Miało to zatem miejsce przed wydaniem nakazu zapłaty w sprawie I Nc 226/09, a zarzutów tej treści powódka w ogóle nie sformułowała w toku postępowania.

Nie sposób oprzeć się wrażeniu, że skarżąca dokonuje bardzo subiektywnej interpretacji treści art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., albowiem ogranicza wykładnię przepisu jedynie do uznania, że wystarczy powództwo oprzeć na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania. Pomija jednak przytoczony powyżej dorobek orzecznictwa Sądu Najwyższego, który w sposób kategoryczny wskazuje na brak możliwości oparcia powództwa o okoliczności na jakie powoduje się powódka.

Jeszcze raz należy podkreślić, że powódka miała w uprzednio toczącym się postępowaniu możliwość podniesienia tych zarzutów. Przyczyny zaś, dla których tego nie uczyniła, nie mają znaczenia dla oceny zasadności wydanego wyroku oddalającego powództwo.

Podniesione w zakresie naruszenia przepisów o przedawnieniu zarzuty także nie zasługują na uwzględnienie

Słusznie Sad Rejonowy zastosował art. 125 k.c., albowiem wierzytelność stwierdzona wyrokiem przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia dla tego rodzaju roszczeń był krótszy.

To, że powódka dokonuje analizy art. 117 k.c., zakładając że nakaz zapłaty w sprawie I Nc 226/09 był wadliwy i wydany bez podstawy prawnej, w żadnym razie nie oznacza, że zastosowanie winien znaleźć termin 3 letni przedawnienia i to liczony od daty terminu wymagalności poszczególnych rat kredytu zawartego 04.04.2011 roku albo też by liczyć termin 3 letni od daty 20.01.2003 kiedy to według powódki rozwiązaniu miała ulec umowa o kredyt w związku z przejęciem na własność przedmiotu kredytu.

Reasumując, powódka w żaden sposób nie wykazała, aby po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane, a powinna to uczynić w myśl art. 6 k.c., stąd też nie może być mowy o naruszeniu treści art. 6 k.c. przez Sąd Rejonowy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i zasądził od powódki jako przegrywającej na rzecz pozwanego kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika pozwanego będącego radcą prawnym stosownie do § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – t.j. Dz. U. 2013 r., poz. 490).