Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 5 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Piotr Jarmundowicz

Protokolant: Alicja Czarnota

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 stycznia 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa Ł. G.

przeciwko (...) SA z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powoda Ł. G. kwotę 327 000 zł. (trzysta dwadzieścia siedem tysięcy zł.) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 100 000 zł. od dnia 14 listopada 2010 r. do dnia zapłaty i od kwoty 227 000 zł. od dnia 1 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty,

II.  ustala, że strona powodowa (...) SA z siedzibą w W. ponosi wobec powoda Ł. G. odpowiedzialność na przyszłość za skutki wypadku z dnia 8 sierpnia 2009 r.,

III.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

IV.  nie obciąża powoda kosztami procesu poniesionymi przez stronę pozwaną.

Sygn. akt I C 597/11

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 26.05.2011 r. powód Ł. G., reprezentowany przez pełnomocnika adwokata, wniósł o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. w W. kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 23.03.2010 r. do dnia zapłaty, a także o ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość wobec powoda za skutki wypadku z dnia 08.08.2009 r. Powód domagał się też zasądzenia od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w łącznej wysokości 7.200 zł i opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Na uzasadnienie swych żądań powód podał, że w dniu 08.08.2009 r. uległ wypadkowi przy prasowaniu słomy. Powód wraz z bratem S. G.podłączyli urządzenie do prasowania słomy do traktora, którym pojechali na miejsce prac. Ruch traktora był objęty ochroną ubezpieczeniową na podstawie polisy OC zawartej z pozwanym zakładem ubezpieczeń. Urządzenie do prasowania słomy cały czas było podłączone do ciągnika, napędzane jego silnikiem i gotowe do pracy. Przed wypadkiem S. G.został wezwany do pomocy przy obsłudze innej maszyny i zostawił powoda przy włączonym urządzeniu i ciągniku. Doszło wówczas do tragicznego wypadku, w wyniku którego powód doznał bardzo rozległych, poważnych obrażeń ciała w bezpośredni sposób zagrażających jego życiu tj. ostrej niewydolności oddechowej, ciężkiego rozlanego urazu czaszkowo – mózgowego ze stłuczeniem płatów czołowych mózgu, licznych złamań podstawy czaszki z rozerwaniem opony twardej i płynotokiem nosowym, licznych złamań twarzoczaszki z obniżeniem oczodołu prawego, licznych ran ciętych okolicy czołowej, skroniowej prawej wargi górnej i nosa oraz amputacji przedramienia lewego. Powód został przewieziony do Szpitala im. (...). (...)na Oddział (...) w T., gdzie przebywał do dnia 24.08.2009 r. W czasie hospitalizacji przeszedł zabieg operacyjny trepanacji czaszki i usunięcia odłamów kostnych uciskających mózg, usunięcia krwiaka nadtwardówkowego oraz amputacji przedramienia lewego. Następnie powód został przekazany do (...) Szpitala (...)we W., a w dalszej kolejności do Kliniki (...). Powód opisał, że w następstwie przedmiotowego wypadku całkowicie zmieniła się jego sytuacja życiowa. Przed wypadkiem wiódł ustabilizowane życie, przepełnione wieloma obowiązkami zarówno rodzinnymi jak i związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Powód odczuwał satysfakcję z własnej samodzielności, niezależności i sprawności fizycznej. Mógł także zapewnić byt swojej rodzinie. Aktywnie spędzał czas z żoną i córką – jeździli razem na basen i do kina. Od chwili wypadku powód zdany jest na pomoc innych osób w wielu podstawowych czynnościach dnia codziennego. Świadomość tych ograniczeń negatywnie wpływa na jego samopoczucie potęgując doznaną przez niego krzywdę i zwiększając frustrację oraz brak społecznej użyteczności. Dodatkowo przebyty poważny uraz czaszkowo - mózgowy powoduje spustoszenie w pamięci powoda, co zmusza go do ciągłego przebywania w domu, bowiem każde wyjście z domu wiąże się z ryzykiem braku możliwości odnalezienia drogi powrotnej. Ograniczenia zdrowotne wpłynęły także w negatywny sposób na relacje rodzinne powoda. Żona powoda została obciążona wieloma nowymi i często ciężkimi obowiązkowymi związanymi z pracą w gospodarstwie np. rąbaniem drewna, paleniem w piecu, w których to powód nigdy już nie będzie mógł pomoc. Również i 2 - letnia córka nie mogła zrozumieć nagłej zmiany w ich życiu, a przede wszystkim tego, że powód musiał zaprzestać noszenia jej na rękach a także zabawy takiej jak dawniej. Powyższe okoliczności doprowadziły do poróżnienia się powoda z jego najbliższą rodziną. Powód wskazał także, że wypadek spowodował u niego ogromne poczucie bezradności i przygnębienie z powodu braku kontaktu z przyjaciółmi. Każde odwiedziny znajomych oczywiście bardzo go cieszą, jednak w związku ze swoim kalectwem i oszpeceniem czuje bardzo duży dyskomfort, który odciska coraz większe piętno na jego stanie psychicznym. Biorąc pod uwagę wskazane okoliczności, doznane obrażenia i okres leczenia, wypadek z dnia 08.08.2009 r. spowodował destabilizację jego zdrowia i życia wpływając w negatywny sposób na codzienną egzystencję i współżycie społeczne.

W dalszej kolejności powód podkreślał, że w następstwie wypadku, ze względu na charakter doznanych obrażeń, wymagał i w dalszym ciągu wymaga opieki i pomocy ze strony osób trzecich. Opiekę tę sprawowała rodzina poszkodowanego i dotyczyła ona wszystkich podstawowych czynności życiowych związanych z przygotowywaniem i spożywaniem posiłków, utrzymywaniem czystości, praniem, prasowaniem, ubieraniem się, zakupami, załatwianiem spraw poza domem, w tym spraw urzędowych, opłacaniem rachunków, opieką nad dzieckiem, dowozami do placówek medycznych. Nie mogło to pozostać bez wpływu na jego psychikę i poczucie krzywdy, jaka go spotkała.

Powód powołując się na treść art. 445 k.c. a także na poglądy wyrażone w orzecznictwie związanym z kwestią zadośćuczynienia wskazywał, że żądana kwota 100.000 zł stanowić może adekwatne zadośćuczynienie do doznanej krzywdy, bólu i cierpienia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego, długiej hospitalizacji, rehabilitacji i nieodwracalnych skutków wypadku. Powód wyjaśnił także, że żądanie zasądzenie odsetek od powyższej kwoty od dnia 23.03.2010 r. do dnia zapłaty uzasadnione jest faktem iż w dacie tej strona pozwana, wydając decyzję o odmowie wypłaty zadośćuczynienia, dysponowała już wszelką możliwą wiedzą i dokumentacją, umożliwiającą podjęcie właściwej decyzji zarówno w przedmiocie swojej odpowiedzialności, jak i adekwatnej kwoty zadośćuczynienia.

Powód wskazał także, że zgłosił szkodę do pozwanego zakładu ubezpieczeń pismem z dnia 08.08.2010 r. przedstawiając całokształt okoliczności sprawy i obszerną dokumentację medyczną. Pismem z dnia 23.03.2010 r. strona pozwana odmówiła jednak przyjęcia odpowiedzialności za wypadek i wypłaty jakiegokolwiek zadośćuczynienia twierdząc, że szkoda nie powstała w związku z ruchem ciągnika, bowiem ciągnik i prasa w momencie wypadku nie przemieszczały się. Powód argumentował jednak, że urządzenie do prasowania słomy było w momencie wypadku podłączone do ciągnika ubezpieczonego u pozwanego i praca silnika tego ciągnika wprawiała prasę w ruch. Silnik ciągnika był uruchomiony i bez jego uruchomienia nie dałoby się uruchomić prasy. W związku z powyższym, zaistnienie szkody pozostaje w związku z ruchem ubezpieczonego ciągnika.

Powód podkreślał, że w doktrynie prawa cywilnego wielokrotnie wskazywano, że o ruchu pojazdu nie przesądza fakt poruszania się w znaczeniu fizycznym. Przyjmuje się bowiem, że pojazd mechaniczny zawsze jest w ruchu z włączonym silnikiem, nawet gdy stoi w miejscu. W związku z powyższym, zdaniem powoda, szkoda nastąpiła na skutek działania maszyny rolniczej połączonej z ciągnikiem i wprawianej w ruch za pomocą silnika tegoż ciągnika. Właściciel ciągnika - S. G. odchodząc od miejsca zdarzenia pozostawił maszynę i ciągnik włączone, zaś poszkodowany Ł. G. nie przystąpił do obsługi ciągnika, lecz wykonywania prac rolniczych, a zatem nie stał się kierującym i użytkownikiem pojazdu mechanicznego. Po wypadku nie został odnaleziony za kierownicą ciągnika, czy nawet w jego pobliżu, lecz w miejscu, gdzie wykonywał prace rolnicze. W związku z powyższym, pozwany zakład ubezpieczeń nie może uchylić od odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenie, niezasadnie sugerując, iż poszkodowany nie był osobą trzecią w rozumieniu art. 822 § 1 k.c. w związku z przepisem art. 34 ust. 1, art. 38 ust. 1 pkt. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Na koniec powód, powołując się na orzecznictwo sądowe wskazał, że ciągnik połączony z maszyną rolniczą, wykonujący typowe prace rolnicze pozostaje mechanicznym środkiem komunikacji w rozumieniu art. 436 k.c. Bezsprzecznie zatem, jego zdaniem, strona pozwana odpowiada na zasadzie ryzyka na podstawie art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 k.c., nie mniej jednak S. G., za którego odpowiedzialność odszkodowawczą ponosi strona pozwana, można także przypisać nieumyślną winę, polegającą na lekkomyślnym opuszczeniu miejsca wykonywanej pracy i pozostawieniu włączonego ciągnika i połączonej z nim prasy w sytuacji, gdy w obrębie pojazdu znajdowały się inne osoby. Powyższe stanowisko powód przedstawił stronie pozwanej w toku postępowania likwidacyjnego wzywając ją jednoczenie do zapłaty zadośćuczynienia. Strona pozwana nie zmieniła jednak stanowiska i nie wypłaciła żądanej kwoty.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) S.A. w W. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwana zarzuciła, że nie ponosi odpowiedzialności za skutki wypadku, jakiemu uległ powód, ponieważ ciągnik stanowiący źródło napędu urządzenia do prasowania słomy nie stanowił w chwili wypadku mechanicznego środka komunikacji (pojazdu mechanicznego) w rozumieniu ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Ubezpieczenie OC posiadacza pojazdu mechanicznego obejmuje nie tylko ruch pojazdu w znaczeniu kinetycznym, tj. przemieszczanie się z włączonym lub wyłączonym silnikiem, jednakże nie ma podstaw do przyjęcia odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń w sytuacji, gdy ciągnik stanowi jedynie źródło napędu innej maszyny rolniczej, nie różniąc się w tym momencie od każdego innego silnika umożliwiającego działanie takiej maszyny. Funkcja napędowa silnika, niezależnie od możliwości użycia go jako pojazdu mechanicznego, nie wchodzi w zakres ochrony z ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody wyrządzone w związku z jego ruchem jako pojazdu mechanicznego. Zespół ciągnik – prasa nie był również zespołem pojazdów w rozumieniu art. 37 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Dalej pozwana wskazała, że wypadek powoda miał związek z prasą słomy. Odpowiedzialności na zasadzie ryzyka nie można wiązać z każdym ruchem pojazdu mechanicznego, przy pominięciu przyczynowości w rozumieniu art. 361 k.c., w konsekwencji powstanie wypadku musi być przyczynowo rzeczywiście powiązane z ruchem pojazdu mechanicznego poruszanego za pomocą sił przyrody.

Pozwana zarzuciła ponadto, że przeszkodą uznania roszczeń powoda w oparciu o umowę ubezpieczenia OC jest fakt, iż w momencie wypadku powód sam był tym posiadaczem – był osobą ubezpieczoną, nie zaś osobą trzecią, za szkody której odpowiada sprawca, a w jego miejsce zakład ubezpieczeń. Pozwana zarzuciła również, że nie wiadomo, wskutek czego powód doznał obrażeń. Z jego oświadczenia wynika, że nie wie, co się stało a z oświadczenia jego brata – że powód zastąpił obsługę pojazdu i że brat usłyszał krzyk powoda, ponadto S. G. złożył oświadczenie, że jako właściciel pola, na którym doszło do wypadku, nie dopilnował odpowiedniego zabezpieczenia maszyny rolniczej i w wyniku jego zaniedbania powód odniósł uszczerbek na zdrowiu. Z oświadczenia tego wynika, że brak zabezpieczenia maszyny rolniczej był przyczyną nieszczęśliwego wypadku.

Zdaniem pozwanej, powód nie wykazał ani podstaw faktycznych ani prawnych swojego roszczenia.

Wdając się w polemikę z argumentacją strony pozwanej, powód w piśmie z dnia 17.08.2011 r. podtrzymał wyrażone w pozwie stanowisko co do odpowiedzialności odszkodowawczej spółki podkreślając, że właściciel ciągnika – S. G. zawarł z pozwana umowę ubezpieczenia OC a zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym, ciągnikiem rolniczym jest pojazd skonstruowany do używania łącznie ze sprzętem do prac rolnych, leśnych lub ogrodniczych, może być także przystosowany do ciągnięcia przyczep oraz innych prac ziemnych. Zatem z samej definicji ustawowej wynikało, że ciągnik służy do używania go łącznie z maszynami rolniczymi i w takim zakresie podlega ochronie ubezpieczeniowej.

W piśmie z dnia 06.09.2011 r. strona pozwana oświadczyła, że podtrzymuje wyrażone wcześniej stanowisko, wnioski oraz twierdzenia zarzucając, że powoływane przez powoda orzecznictwo nie przystaje do przedmiotowego stanu faktycznego.

W wyroku wstępnym wydanym w dniu 18.10.2011 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny uznał roszczenie powoda Ł. G. za usprawiedliwione w zasadzie tj. co do odpowiedzialności pozwanego na podstawie umowy obowiązkowego ubezpieczenia Ciągnika U. na podstawie polisy OC nr (...).

W dniu 22.11.2011 r. strona pozwana wywiodła od powyższego orzeczenia apelację wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie w całości.

W wyroku z dnia 07.02.2012 r. (sygn. I ACa 1382/11) Sąd Apelacyjny we Wrocławiu I Wydział Cywilny oddalił apelację strony pozwanej.

W piśmie z dnia 21.11.2012 r. powód rozszerzył żądanie pozwu formułując następujące roszczenia:

- zasądzenie na jego rzecz kwoty 700 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę w związku z wypadkiem z dnia 08.08.2009 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 100 000 zł od dnia 23.03.2010 r. do dnia zapłaty oraz do kwoty 600 000 zł od dnia następującego po dacie przedmiotowego pisma do dnia zapłaty,

- ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku z dnia 08.08.2009 r.

- zasądzenia na jego rzecz kwoty 90 000 zł tytułem zwrotu kosztów opieki za okres 12.11.2009 r. do 20.11.2012 r. wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia następującego po dniu wniesienia przedmiotowego pisma do dnia zapłaty,

- zasądzenia na jego rzecz dożywotnio renty z tytułu trwale zwiększonych potrzeb w kwocie 4200 zł miesięcznie płatnej począwszy od grudnia 2012 do 10 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybiania terminowi płatności,

- zasądzenia od pozwanej spółki na jego powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 14 000 zł wraz z opłatą skarbową.

W odpowiedzi, w piśmie z dnia 31.12.2012 r., strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa także w rozszerzonym zakresie. Pozwana zarzuciła, że powód przyczynił się do zaistnienia szkody a także jej rozmiaru i to w znacznym stopniu. Uzasadniała, że nie było świadków wypadku a powód w swych zeznaniach podał, że nie pamięta jego przebiegu. Zdaniem pozwanej z dużym prawdopodobieństwem graniczącym nawet z pewnością można przyjąć, że nieszczęśliwy wypadek wynikał z jego co najmniej nieostrożności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 08.08.2009 r. powód Ł. G. pomagał swojemu bratu S. G. w pracach polowych. W godzinach przedpołudniowych pojechali razem na pole ciągnikiem, do którego była podłączona maszyna do prasowania słomy, napędzana silnikiem ciągnika poprzez wałek łączący tę maszynę z ciągnikiem. Około godziny 11.00 – 12.00 S. G. został zawołany do pomocy przy pracującym w pobliżu kombajnie zbożowym. Zostawił ciągnik nieruchomy, ale z włączonym silnikiem i podłączoną prasą do słomy. W czasie jego kilkuminutowej nieobecności, Ł. G. uległ wypadkowi z udziałem maszyny prasującej. S. G. odnalazł go w odległości około pół metra od maszyny prasującej, nieprzytomnego i pozbawionego ręki, która została wciągnięta w maszynę.

Dowód:

- zeznania świadka S. G. – k. 166;

- zeznania świadka K. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 04:52 - 25:43, e protokół z dnia 18.11.2013 r. 12:28 - 28:15,

- zeznania powoda Ł. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 26:19 – 05:05,

Bezpośrednio po urazie powód został w stanie ogólnym bardzo ciężkim (nieprzytomny) przewieziony do Szpital im. (...). (...)w T.gdzie wykonano komplet badań diagnostycznych w tym: TK głowy, w którym stwierdzono masywny wielomiejscowy uraz twarzoczaszki ze złamaniem kości czołowej, kości klinowej, sitowia, kości jarzmowych, kości podstawy czaszki, kości ograniczenia oczodołów z przemieszczeniem odłamów kostnych, złamanie prawej kości skroniowej z wgłobieniem odłamów kostnych do światła czaszki na odcinku ok. 4,5 cm, zniekształcenie kości czaszki w okolicy skroniowej prawej na odcinku 11 cm. Ponadto stwierdzono śladową ilość krwi w układzie komorowym po stronie prawej, wynaczynienie krwi do struktur mózgowia w płatach czołowych o charakterze stłuczenia i obrzęk mózgowia. Powód został zaintubowany i podłączony do respiratora. W trybie natychmiastowym powód był operowany. Wykonano kraniotomię odbarczającą okolicy czołowo - skroniowo - czołowej prawej z usunięciem krwiaka nadtwardówkowego, wykonano również opracowanie chirurgiczne kikuta amputowanej ręki lewej na wysokości przedramienia. Po zabiegu powód był hospitalizowany w (...) (...)Szpitala ww. placówki, gdzie włączono intensywne leczenie farmakologiczne. W dniu 09.08.2009 r. oraz 12.08.2009 r. u powoda wykonano kontrolne badania TK głowy oraz kręgosłupa szyjnego. W 12 dobie leczenia u powoda wykonano operację rewizji kikuta przedramienia lewego i usunięto rurkę intubacyjną. W następnych dniach stan ogólny powoda poprawiał się i rozpoczęto karmienie doustne.

W dniu 24.08.2009 r. powód został przekazany do Kliniki (...) we W. celem dalszego leczenia. Przy wypisie stan powoda oceniano jako: przytomny, w prostym kontakcie logicznym, stabilny, wydolny oddechowo - krążeniowo. W rozpoznaniu wpisano: ostra niewydolność oddechowa; rozlany uraz czaszkowo mózgowy ze stłuczeniem mózgu, liczne złamania kości czaszki i twarzoczaszki w tym kości skroniowej prawej z wgłobieniem, amputacja przedramienia lewego, rany cięte okolicy czołowej i skroniowej prawej, wargi górnej, nosa, stan po kraniotomii prawostronnej.

W Klinice (...) we W. wykonano u powoda kontrolne badanie TK głowy, rtg zatok obocznych nosa. Po konsultacji neurochirurgicznej z powodu płynotoku nosowego odstąpiono od zabiegu operacyjnego oczodołu prawego i przekazano powoda do Kliniki (...) celem leczenia operacyjnego - plastyki przedniego dołu czaszki. W Klinice (...) powód był hospitalizowany od 26.08.2009 r. do 30.09.2009 r., gdzie w dniu 28.08.2009 r. wykonano zabieg operacyjny plastyki przedniego dołu czaszki z plastyką opony okolicy czołowej i plastyki kości skroniowej prawej cementem kostnym. Przebieg pooperacyjny niepowikłany, stwierdzono, że ubytek skóry w okolicy czołowo - skroniowej wygojony poprzez ziarninowanie.

W dniu 30.09.2009 r. powód został wypisany do domu z zaleceniem dalszego leczenia i rehabilitacji w trybie ambulatoryjnym.

Od 15.10.2009 r. powód został przyjęty do Kliniki (...) we W. z powodu infekcji rany pooperacyjnej. Po zastosowaniu leczenia zachowawczego w dniu 26.10.2009 r. powód był reoperowany - usunięto płat kostny i założono drenaż płuczący. Zastosowano antybiotykoterapię celowaną. W dniu 12.11.2009 r. powód został wypisany do domu z zaleceniem dalszego leczenia i rehabilitacji w trybie ambulatoryjnym.

Od 13.06.2011 r. do 22.06.2011 r. powód był ponownie hospitalizowany w Klinice (...)we W.celem leczenia operacyjnego ubytku kości czaszki w okolicy czołowej. Ze względu na znaczne zniekształcenie skóry okolicy ubytku kości czaszki odstąpiono od leczenia operacyjnego i zaproponowano leczenie w Oddziale (...) (...) (...) Centrum Medycznegow P.. W dniu 12.10.2011 r. powód był konsultowany ww. placówce, gdzie został zakwalifikowany do leczenia operacyjnego ubytku kości czaszki poprzez modelowanie czoła przeszczepami kości z żeber.

Dowód:

- dokumentacja medyczna z leczenia w Szpitalu im. (...). (...)w T.– k. 19 - 91, 93 - 94, 256 - 329,

- dokumentacja medyczna z leczenia powoda w (...) Szpitalu (...) we W. – k. 92, 95 - 101, 353 - 426,

- dokumentacja zdjęciowa – k. 102,

- opinia biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii, neurotraumatologii i chirurgii dziecięcej lek. med. J. C. – k. 331 - 337,

- zeznania świadka K. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 04:52 - 25:43, e protokół z dnia 18.11.2013 r. 12:28 - 28:15,

- zeznania powoda Ł. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 26:19 – 05:05,

W dniu 20.01.2010 r. (...) (...) orzekł o zaliczeniu powoda do osób ze znacznym stopniem niepłenosprawnosci. Orzeczenie wydano do dnia 21.01.2013 r.

Dowód:

- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 20.01.2010 r. – k. 250 - 251

- zeznania świadka K. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 04:52 – 25:43,

- zeznania powoda Ł. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 26:19 – 05:05,

S. G. w dniu 28.01.2010 r. złożył pisemne oświadczenie, przekazane pozwanemu, w którym stwierdził, że jako właściciel pola, na jakim 08.08.2009 r. doszło do wypadku, nie dopilnował odpowiedniego zabezpieczenia maszyny rolniczej i w wyniku jego zaniedbania pracujący u niego w tym dniu Ł. G. odniósł bardzo poważny uszczerbek na zdrowiu.

Dowód:

- oświadczenie – k. 121 akt szkody,

Należący do S. G.ciągnik (...) o numerze rejestracyjnym (...), którym w dniu wypadku posługiwali się S. G.i Ł. G., był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego w (...) S.A.z siedzibą w W.(polisa nr (...)).

W dniu 08.03.2010 r. powód, działając na pośrednictwem (...) S.A., dokonał zgłoszenia szkody u strony pozwanej. W piśmie tym opisał zdarzenie z dnia 08.08.2009 r. a także charakter doznanych obrażeń i wezwał spółkę do zapłaty kwoty 13 600 zł z tytułu kosztów opieki oraz 2550 zł z tytułu kosztów lepszego odżywiania.

W dniu 11.03.2010 r. powód, działając za pośrednictwem pełnomocnika dokonał zgłoszenia szkody w pozwanym zakładzie ubezpieczeń, domagając się zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 500.000 zł z zastrzeżeniem, że kwota ta może ulec zmianie w zależności od stanu zdrowia powoda.

W odpowiedzi, w piśmie z dnia 23.03.2010 r. strona pozwana odmówiła wypłaty świadczenia stwierdzając, że brak jest podstaw do przyjęcia jej odpowiedzialności z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ciągnika (...) nr rej. (...). Podała, że ciągnik z podłączoną do niego maszyną nie stanowił zespołu pojazdów, który jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, ponieważ za taki uważa się w myśl art. 37 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych pojazd silnikowy złączony z przyczepą, natomiast urządzenia do prasowania słomy mimo złączenia z ciągnikiem nie można uznać za przyczepę.

W dniu 22.07.2010 r. reprezentująca powoda spółka (...) S.A. ponownie zwróciła się do pozwanej o zapłatę należnych świadczeń, jednak pozwana podtrzymała stanowisko w sprawie.

Dowód:

- pismo z dnia 08.03.2010 r. – k. 103 - 106,

- pismo z dnia 23.03.2010 r. – k. 107,

- zgłoszenie szkody – k. 136 - 139 akt szkody,

- pismo z dnia 22.07.2010 r. – k. 108 - 109,

- pismo z dnia 10.09.2010 r. – k. 110 - 111,

W dniu 26.10.2010 r. powód, działając przez pełnomocnika adwokata, wystosował do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty kwoty 100 000 zł z tytułu zadośćuczynienia na podstawie art. 445 § 1 k.c. w terminie 14 dni od daty doręczenia pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wezwanie powyższe pozostało jednak bezskuteczne.

Dowód:

- przesądowe wezwanie do zapłaty – k. 112 - 115,

Odniesione w wyniku wypadku z dnia 08.08.2009 r. obrażenia w zakresie powłok czaszki skutkują u powoda trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 10 %, ubytek w kościach czaszki w wysokości 25 %

Pourazowy zanik nerwu wzrokowego, ślepota oka prawego asymetria oczodołów a także krótkowzroczność z małym astygmatyzmem oka lewego spowodował trwały okulistyczny uszczerbek na zdrowiu w wysokości 35 %.

Utrata kończyny na 1/3 części bliższej przedramienia z kikutem nieprzystosowanym do protezowania skutkuje trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 50 %.

Powód nie doznał uszczerbku stomatologicznego. W wyniku wypadku u powoda rozwinęły się ograniczenia zaburzenia osobowości i zachowania.

W związku z wypadkiem pod względem psychiatrycznym powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 70 %.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii, neurotraumatologii i chirurgii dziecięcej lek. med. J. C. – k. 331 - 337, 486 - 488,

- opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowo – ortopedycznej dr n.med. K. C. – k. 435 - 437,

- opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii lek. med. T. G. – k. 454 - 551, ustna opinia uzupełniająca – e protokół z dnia 18.11.2013 r. 02:04 – 11:15,

- opinia biegłego sądowego z zakresu stomatologii zachowawczej i endodoncji dr n. med. P. K. – k. 649 - 651, ustna opinia uzupełniająca – e protokół z dnia 12.01.2015r. – 01:36 – 07:40,

- opinia biegłej sądowej z zakresu chorób oczu lek. med. E. K. – k. 677 - 680,

Powód będzie odczuwał już zawsze skutki wypadku i będą one rzutowały na jego aktywność życiową w sposób negatywny. Obrażenia, jakich powód doznał wiązały się i będą wiązać się ze znacznymi dolegliwościami bólowymi i cierpieniem. Istnieje konieczność dalszego leczenia powoda. Powód wymaga dalszego korzystania z zabiegów fizjoterapeutycznych i rehabilitacyjnych a także protezowania (nowoczesnej protezy) kończyny górnej lewej. Wymaga także objawowego leczenia psychiatrycznego.

Powód, po konsultacji w 10.2011 r. w Poradni (...) (...) (...) Centrum Medycznegow P.został zakwalifikowany do leczenia operacyjnego ubytku kości czaszki poprzez modelowanie czoła przeszczepami kości z żeber. Powód nie wyraża jednak zgody na proponowane leczenie operacyjne. Ponadto wymaga protezowania kończyny górnej lewej.

Obecnie nie ma możliwości aby powód podjął jakąkolwiek pracę;

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii, neurotraumatologii i chirurgii dziecięcej lek. med. J. C. – k. 331 - 337, 486 - 488,

- opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowo – ortopedycznej dr n.med. K. C. – k. 435 - 437,

- opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii lek. med. T. G. – k. 454 - 551, ustna opinia uzupełniająca – e protokół z dnia 18.11.2013 r. 02:04 – 11:15,

- opinia biegłego sądowego z zakresu stomatologii zachowawczej i endodoncji dr n. med. P. K. – k. 649 - 651, ustna opinia uzupełniająca – e protokół z dnia 12.01.2015 r. – 01:36 – 07:40,

- opinia biegłej sądowej z zakresu chorób oczu lek. med. E. K. – k. 677 - 680,

Powód jest samodzielny w takich czynnościach życiowych jak przemieszczenie się z łóżka na krzesło i z powrotem, siadania, korzystanie z toalety, poruszenie się po powierzchniach płaskich, wchodzenie i schodzenie po schodach, kontrolowanie zwieracza odbytu, kontrolowanie zwieracza pęcherza moczowego. Powód po wypadku nie wymaga także stałej opieki osób trzecich w podstawowych czynnościach dnia codziennego takich jak spożywanie posiłku, utrzymywanie higieny osobistej, mycie i kąpiel całego ciała.

Powód wymaga i będzie wymagał pomocy osób trzecich w zakresie pomocy w ubieraniu się (np. zakładanie skarpetek), regularnym podawaniu leków, przygotowywaniu posiłków, załatwianiu spraw urzędowych, w tym wizyt u lekarza i komunikacji międzyludzkiej. Szacunkowy czas koniecznej opieki wynosi około 3 godzin dziennie. Średnia wysokość stawki godzinowej z tytułu opieki świadczonej przez Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej w Polce oraz średnie stawki usług opiekuńczych na rynku w Polsce wynoszą około 10 zł za godzinę.

Dowód:

- dokumentacja medyczna – k. 242 - 249,

- opinia biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii, neurotraumatologii i chirurgii dziecięcej lek. med. J. C. – k. 331 - 337, 486 - 488,

- opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowo – ortopedycznej dr n.med. K. C. – k. 435 - 437,

- opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii lek. med. T. G. – k. 454 - 551, ustna opinia uzupełniająca – e protokół z dnia 18.11.2013 r. 02:04 – 11:15,

- opinia biegłego sądowego z zakresu stomatologii zachowawczej i endodoncji dr n. med. P. K. – k. 649 - 651, ustna opinia uzupełniająca – e protokół z dnia 12.01.2015 r. – 01:36 – 07:40,

- opinia biegłej sądowej z zakresu chorób oczu lek. med. E. K. – k. 677 - 680,

- zeznania świadka K. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 04:52 - 25:43, e protokół z dnia 18.11.2013 r. 12:28 - 28:15,

- zeznania powoda Ł. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 26:19 – 05:05,

W chwili wypadku powód miał 26 lat. Gospodarstwo domowe prowadził z żoną i dwuletnią wtedy córką. Powód z uwagi na niepełnosprawność związaną z przebytym w dzieciństwie powikłanym zapaleniem opon mózgowo – rdzeniowych, otrzymywał zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł a także rentę socjalną w wysokości 540 zł.

Z uwagi na stwierdzone upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim powód ukończył szkołę podstawową. Często pomagał w pracach polowych swojemu bratu S. G.. Przed wypadkiem powód i jego żona stanowili zgodne małżeństwo. Powód pomagał jej w opiece na córką, często się z nią bawił, karmił i usypiał. Powód lubił słuchać muzyki i utrzymywał stosunki towarzyskie z szeregiem przyjaciół i znajomych.

Po wypadku powód przeżył szok. Kiedy zorientował się, że nie ma ręki, zaczął płakać. Powód wpadł w depresję. Często zamykał się w pokoju i nie chciał z nikim rozmawiać. Obecnie ma poważne kłopoty z pamięcią. Po krótkim czasie od wypadku jego żona wystąpiła z pozwem o rozwód. Powód biernie czeka na jego orzeczenie i nie wykazuje inicjatywy kontaktów z córką. Wszystkie sprawy załatwia za niego matka K. G., która pomaga mu także w bieżących sprawach życia codziennego. Powód nie ma obecnie przyjaciół ani znajomych.

Dowód:

- decyzja z dnia 31.08.2006 r. – k. 121,

- decyzja o podwyższeniu renty – k. 122 - 123,

- zeznania świadka S. G. – k. 166;

- zeznania świadka K. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 04:52 - 25:43, e protokół z dnia 18.11.2013 r. 12:28 - 28:15,

- zeznania powoda Ł. G. – e protokół z dnia 05.07.2012 r. 26:19 – 05:05,

Opisany wyżej stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie nie budzących wątpliwości dokumentów, w szczególności dokumentacji medycznej ze szpitala im. (...). (...)w T.oraz (...) Szpitala (...)we W., które dotyczyły wypadku, jakiemu uległ powód w dniu 08.08.2009 r., doznanych obrażeń oraz przebiegu leczenia powoda.

W toku postępowania dowodowego Sąd przesłuchał także świadków S. G., K. G. oraz powoda.

Zeznania świadka S. G. pozwoliły jedynie na ustalenie okoliczności towarzyszących zdarzeniu z dnia 08.08.2009 r., ponieważ nie był on naocznym jego świadkiem i tylko w takim zakresie zostały one uwzględnione w stanie faktycznym. Z kolei zeznania świadka K. G. Sąd uwzględnił w całości, gdyż były spontaniczne i szczere a także znalazły potwierdzenie w dokumentach przedłożonych do sprawy dotyczących przebiegu leczenia powoda, sprawowanej opieki a także skutków wypadku w jego życiu osobistym.

Zeznania powoda Ł. G. Sąd uwzględnił jedynie w takim zakresie, w jakim zbieżne były z zeznaniami świadka K. G. oraz treścią zgromadzonych w sprawie dokumentów. Powód nie pamiętał w jaki sposób doszło do wypadku i relacjonował tylko o niektórych aspektach swojego leczenia.

Istotne dla oceny roszczenia powoda były także przeprowadzone z inicjatywy stron dowody z opinii biegłych sądowych: z zakresu neurochirurgii, neurotraumatologii i chirurgii dziecięcej lek. med. J. C., z zakresu chirurgii urazowo – ortopedycznej dr n.med. K. C., z zakresu psychiatrii lek. med. T. G., z zakresu stomatologii zachowawczej i endodoncji dr n. med. P. K. oraz z zakresu chorób oczu lek. med. E. K..

Sąd ocenił, że sporządzone przez nich opinie były wewnętrznie spójne, logiczne oraz prawidłowo sporządzone. Biegli, na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej oraz badań fizykalnych powoda, kompleksowo ocenili doznane przez niego obrażenia a także jego skutki oraz obecny stan jego zdrowia.

Podkreślenia wymaga okoliczność, że powołani biegli oszacowali procentowy uszczerbek na zdrowiu powoda w podobnych wysokościach, byli także jednogłośni co do kwestii rokowań na przyszłość oraz kwestii związanych ze sprawowaniem nad nim opieki.

Sąd zauważa, że biegli w przedstawionych opiniach w różny sposób określili jedynie uszczerbek na zdrowiu w zakresie zaburzeń psychiatrycznych (encefalopatię ze zmianami charakterologicznymi). Biegły z zakresu neurotraumatologii lek. med. J. C. określił go na poziomie 50 % przyjmując wcześniejszy deficyt związany z lekkim upośledzeniem umysłowym powoda, a biegły sądowy z zakresu psychiatrii lek. med. T. G. na 70 %. Sąd przyjął jednak, że powstały u powoda uszczerbek w zakresie zaburzeń psychiatrycznych należy szacować na 70 % przyjmując za uzasadnione wyjaśnienia biegłego lek. med. T. G., iż nie było podstaw by zmniejszać wysokość uszczerbku. Organiczne zaburzenia osobowości i zachowania, jakich powód doznał w wyniku wypadku są inną kategorią diagnostyczną niż upośledzenie umysłowe czy otępienie związane z poziomem intelektualnym. Poziom intelektualny powoda wskutek wypadku, zdaniem biegłego, nie zmienił się, dlatego nie było podstaw by lekkie upośledzenie umysłowe stwierdzone u powoda już we wczesnych latach życia uwzględniać przy szacowaniu uszczerbku w zakresie charakteropatii powstałych w wyniku wypadku.

Sąd nie znalazł także podstaw do uwzględnienia wniosku pełnomocnika strony pozwanej o powołanie innego biegłego sądowego z zakresu stomatologii (rozprawa z dnia 12.01.2015 r.) ponieważ uznał, że opinia sporządzona przez biegłego z zakresu stomatologii zachowawczej dr n. med. P. K. została sporządzona w sposób prawidłowy i rzetelny. Nadto materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w tym twierdzenia powoda oraz wnioski wyciągnięte przez biegłych sądowych sporządzających opinie w sprawie, nie wskazywały by powód w wypadku z dnia 08.08.2009 r. doznał szkody w zakresie jamy ustnej.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Roszczenia powoda zasługiwały częściowo na uwzględnienie.

Po ostatecznym sprecyzowaniu roszczenia w piśmie z dnia 21.11.2012 r. powód domagał się zasądzenia na jego rzecz następujących należności:

- kwoty 700 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę w związku z wypadkiem z dnia 08.08.2009 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 100 000 zł od dnia 23.03.2010 r. do dnia zapłaty oraz do kwoty 600 000 zł od dnia następującego po dacie przedmiotowego pisma do dnia zapłaty,

- kwoty 90 000 zł tytułem zwrotu kosztów opieki za okres 12.11.2009 r. do 20.11.2012 r. wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia następującego po dniu wniesienia przedmiotowego pisma do dnia zapłaty,

- renty z tytułu trwale zwiększonych potrzeb w kwocie 4200 zł miesięcznie płatnej począwszy od grudnia 2012 do 10 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybiania terminowi płatności.

Roszczenie obejmowało także ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku z dnia 08.08.2009 r. oraz zasądzenia od pozwanej spółki na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 14 000 zł wraz z opłatą skarbową.

Pozwany ubezpieczyciel na początkowych etapach postępowania wskazywał na konieczność oddalenia powództwa argumentując, że nie ponosi odpowiedzialności za skutki zdarzenia z dnia 08.08.2009 r. W prawomocnym wyroku wstępnym z dnia 18.10.2011 r. Sąd Okręgowy definitywnie rozstrzygnął jednak powołaną kwestię ustalając, że ponosi ona odpowiedzialność względem powoda na podstawie umowy obowiązkowego ubezpieczenia ciągnika (...) (polisa (...) nr (...)).

Wobec powyższego rozstrzygnięcia strona pozwana zarzucała, że powód przyczynił się do zaistnienia szkody a także jej rozmiaru i to w znacznym stopniu dodając, że z dużym prawdopodobieństwem graniczącym nawet z pewnością można przyjąć, że nieszczęśliwy wypadek wynikał z jego co najmniej nieostrożności.

Zgodnie z normą art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

W niniejszej sprawie strony nie pozostawały w sporze co do faktu, iż właściciel ciągnika rolniczego S. G. ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Wobec treści wyroku wstępnego z dnia 18.10.2011 r. nie było także wątpliwości o możliwości zastosowania powołanej normy prawnej do rozstrzygnięcia niniejszego sporu. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń jest odpowiedzialnością za ubezpieczającego, ten zaś odpowiada na zasadzie statuowanej w art. 436 k.c. Odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek, ponosi samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wypadkiem oznacza zatem obowiązek naprawienia szkody majątkowej wynikłej z wypadku, jak i obowiązek zadośćuczynienia doznanej krzywdy (szkody na osobie).

Podstawą materialną dochodzonego przez powoda roszczenia były przepisy art. 444 § 1 i 2 k.c. i art. 445 § 1 k.c.

W art. 445 § 1 k.c. dotyczącym zadośćuczynienia pieniężnego, ustawodawca posługuje się pojęciem niedookreślonym „suma odpowiednia". W bogatym w tej kwestii orzecznictwie ugruntował się aprobowany także i w piśmiennictwie pogląd opowiadający się za kompensacyjnym charakterem przewidzianego w art. 445 § 1 k.c. zadośćuczynienia. (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 8.12.1973 r., III CZP 37/73). Dla przykładu tylko Sąd wskazuje na pogląd Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wyrażony wyroku z dnia 13.09.2012 r. ( I ACa 349/12) zgodnie z którym zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę stanowi przybliżony ekwiwalent za doznaną przez pokrzywdzonego szkodę niemajątkową (krzywdę), a zatem powinno ono wynagrodzić doznane przez pokrzywdzonego cierpienia, utratę radości życia oraz ułatwić mu przezwyciężenie ujemnych przeżyć psychicznych. Celem zadośćuczynienia jest naprawienie szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych dlatego ustalając kwotę zadośćuczynienia należy mieć na uwadze rozmiar cierpień fizycznych związanych z zaistnieniem wypadku, jak i dolegliwości bólowe powstałe w następstwie urazu oraz długotrwałego leczenia. Wśród innych okoliczności wpływających na wysokość zadośćuczynienia jest między innymi wymóg ustalenia go w rozsądnych granicach adekwatnych do aktualnych stosunków majątkowych, bo jak wspomniano jego celem jest pokrycie szkody majątkowej, a nie wzbogacenie poszkodowanego. Kwota zadośćuczynienia winna przy tym odpowiadać aktualnym warunkom życiowym i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Przy ustalaniu zadośćuczynienia trzeba również uwzględniać: rodzaj naruszonego dobra, rozmiar krzywdy, stopień winy sprawcy, przyczynienia się pokrzywdzonego do szkody, wiek pokrzywdzonego. (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.06.1968 r., I PR 175/68, uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 8.12.1973 r., III CZP 37/73 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 03.11.1994 r., sygn. akt: APr 43/94).

Przy ustalaniu kwoty zadośćuczynienia nie można również pomijać czasokresu leczenia poszkodowanego i odczuwania dolegliwości fizycznych, uczucia krzywdy spowodowanej ułomnością, a także np. z niemożności korzystania z przyjemności uprawiania sportów (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10.04.1974 r., II CR 123/74).

Zakres ujemnych doznań pokrzywdzonego składających się na pojęcie krzywdy może zależeć również od takich okoliczności, jak np. wiek, rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość a także ograniczenie zdolności do pracy i utrudnienia w jej wykonywaniu, nie stanowiące podstawy do przyznania renty z ubezpieczenia społecznego (zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z 19.10.1961 r., 2 CR 804/60, wyrok Sądu Najwyższego z 12.04.1972 r. II CR 57/72, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.06.1968 r., I PR 175/68).

W tej kwestii wskazać także należy, że zgodnie z nowszym orzecznictwem Sądu Najwyższego (por: wyrok z 30.01.2004 r. I CK 131/03) powołanie się przez Sąd przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na potrzebę utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia; podobnie uwzględnianie stopy życiowej społeczeństwa przy określaniu wysokości zadośćuczynienia nie może podważać jego kompensacyjnej funkcji (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 10.03.2006 r. IV CSK 80/05).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, w ocenie Sądu, żądanie powoda zapłaty kwoty pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za doznaną wskutek wypadku z dnia 08.08.2009 r. krzywdę, zasługuje na uwzględnienie co do zasady, jednak jego wysokość wymaga ograniczenia.

Sąd doszedł do przekonania, że adekwatną kwotą zadośćuczynienia, o której jest mowa w art. 445 k.c., przy uwzględnieniu zakresu doznanych obrażeń, długości okresu leczenia i rehabilitacji, jego przebiegu a także ilości zabiegów operacyjnych oraz oszacowanego przez biegłego 100 % stopnia uszczerbku na zdrowiu, jest kwota 300 000 zł. Oczywistym jest, że doznane przez powoda urazy były tak rozległe, że nie tylko mają ale i będą mieć, pomimo znacznego upływu czasu (blisko 6 lat), nadal wpływ na psychiczną i fizyczną sferę jego życia. Nie należy zapominać, że długotrwały pobyt w szpitalu, przebyte operacje, a także rehabilitacja nie są niczym innym jak następstwami wypadku, wskutek których to wydarzeń powód w znacznej części utracił samodzielność. Powód nadal potrzebuje pomocy osób trzecich przy wykonywaniu niektórych czynności (ubieranie się, mycie) i wymaga właściwie całkowitej kontroli związanej z leczeniem i regularnym przyjmowaniem leków. Skutki wypadku powód odczuwa do chwili obecnej i wpływają one bezpośrednio na jego funkcjonowanie. Utrata widzenia w lewym oku, amputacja lewej ręki a także poważne zmiany charakterologiczne spowodowały diametralną zmianę w życiu powoda. Powyższe z kolei skutkuje koniecznością ciągłej obserwacji powoda, gdyż nie jest on w stanie samodzielnie o siebie zadbać, jak wyżej wskazano, o regularne przyjmowanie leków, terminowe wizyty u lekarzy czy o sprawy osobiste związane np. z rozwodem czy kontaktami z córką. Pomimo znacznego upływu czasu u powoda nadal występują zaburzenia pamięci i orientacji. Powód, jak wynikało z jego zeznań a także z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii lek. med. T. G., nie potrafi jednoznacznie umiejscawiać zdarzeń w czasie, nie ma inicjatywy właściwie do żadnej działalności i myli wydarzenia. Powód stał się całkowicie bezczynny. Mimo rozpadu związku i braku kontaktu z dzieckiem nie stara się nic zmienić, biernie czeka na orzeczenie rozwodu. Przyjmuje całkowicie bierną postawę pozostawiając działanie w rękach rodziny. Nie jest sam zainteresowany rehabilitacją i poprawą swojej sprawności. Należy pamiętać również, że powód w momencie zdarzenia miał 26 lat i był samodzielnym, pełnym życia mężczyzną utrzymującym rodzinę.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze jaką osobą był powód przed wypadkiem. Powód był głową rodziny i dbał o jej utrzymanie. Pomagał żonie w opiece nad córką a także prowadził życie towarzyskie. Nie bez znaczenia również dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia jest w ocenie Sądu fakt, iż jak wskazano powyżej powód nie powrócił do sprawności sprzed wypadku i nie jest możliwy powrót do stanu sprzed jego zajścia.

Zasądzona w pkt. I wyroku kwota 300 000 zł z tytułu zadośćuczynienia w ocenie Sądu nie jest wygórowana, a jednocześnie jest świadczeniem na tyle wymiernym ekonomicznie, aby zrekompensować powodowi jego krzywdę.

Na koniec, odnosząc się do zarzutu strony pozwanej, że powód przyczynił się do zaistnienia szkody a także jej rozmiaru i to w znacznym stopniu, Sąd wskazuje, że zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Zdaniem Sądu, to strona pozwana z powołanego faktu przyczynienia się pozwanego do wypadku wywodzi opisane w powołanych przepisach skutki prawne skutkujące co najmniej zmniejszeniem jej odpowiedzialności, zatem winna ona powołane okoliczności udowodnić. Strona pozwana popierała podniesiony zarzut jedynie twierdzeniem, że nie było świadków zdarzenia dodając, że z dużym prawdopodobieństwem graniczącym nawet z pewnością można przyjąć, że nieszczęśliwy wypadek wynikał z jego co najmniej nieostrożności. Zdaniem Sądu materiał dowodowy sprawy nie daje podstaw to ustalenia takiej okoliczności, zatem twierdzenia i zarzuty strony pozwanej pozostają nieudowodnione.

Datę początkową naliczania odsetek od kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania zasądzonej pkt. I wyroku, Sąd ustalił na podstawie art. 481 k.c. od kwoty 100 000 zł od dnia 14.11.2010 r. do dnia zapłaty z uwagi treść ostatecznego wezwania do zapłaty tej należności z dnia 29.10.2010 r. i wyznaczonego w nim 14 dniowego terminu do spełnienia świadczenia dodając kilka dni na obieg poczty oraz od kwoty 27 000 zł od dnia 01.12.2012 r. mając na uwadze, że w dniu 30.11.2012r. strona pozwana została zawiadomiona o rozszerzonym zakresie żądania z tytułu zadośćuczynienia, odszkodowania oraz renty.

Roszczenie w zakresie kwoty 90 000 zł z tytułu z tytułu zwrotu kosztów opieki za okres 12.11.2009 r. do 20.11.2012 r. wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia następującego po dniu wniesienia przedmiotowego pisma miało podstawę w art. 444 § 1 k.c. Sąd podkreśla w tej kwestii, że odszkodowanie przewidziane w tym przepisie obejmuje wszelkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.01.2008 r., II CSK 425/07). W orzecznictwie ukształtował się pogląd, który podziela też i Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę, że celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.01.2011 r., IV CSK 308/10). Zawsze jednak obowiązek zwrotu dotyczy wydatków rzeczywiście poniesionych i nie wystarczy wykazanie, że były one obiektywnie potrzebne. Odszkodowanie przysługuje bowiem w związku z poniesionym uszczerbkiem majątkowym, nie zaś w związku z uszczerbkiem na zdrowiu. (tak też w: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 08.02.2006 r., I ACa 1131/05 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30.07.1997 r., I ACr 450/96). W grupie wydatków celowych i koniecznych, pozostających w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia tradycyjnie wymienia się koszty leczenia (pobytu w szpitalu, pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych specjalistycznych aparatów i urządzeń (np. protez, kul, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego). Do grupy tej zalicza się również wydatki związane z transportem chorego na zabiegi i do szpitala, koszty związane z odwiedzinami chorego w szpitalu czy wynikające z konieczności specjalnej opieki i pielęgnacji nad chorym, koszty zabiegów rehabilitacyjnych, wreszcie koszty przygotowania do innego zawodu.

Dochodzone przez powoda roszczenie Sąd uwzględnił w zakresie kwoty 27 000 zł przyjmując, że powód wymagał opieki we wskazanym wyżej okresie w wysokości 3 godzin dzienne. Nadmienić należy, że powód w wykonaniu większości spraw życia codziennego jest samodzielny. Wymaga on jednak szczególnego nadzoru z uwagi na bardzo duże zaburzenia pamięci (nadzór nad przyjmowaniem leków, dbanie o higienę, regularne odżywianie się). Również i amputacja lewej ręki oraz ślepota lewego oka wymagają pomocy w wykonaniu niektórych czynności (np. ubieranie skarpetek) Z uwagi na powyższe szacowany czas opieki, zdaniem Sądu, zamyka się w trzech godzinach dzienne, co potwierdza także stanowisko biegłych sądowych sporządzających opinie w sprawie. Ustalając wysokość stawki godzinowej Sąd wziął pod uwagę wartość zbliżoną do ustalonej za 1 godzinę usług opiekuńczych świadczonych przez Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej w P. oraz średnie stawki usług opiekuńczych na rynku, które wynoszą około 10 zł za godzinę, co zgodne jest z treścią art. 363 § 2 k.c. Kwota 27 000 zł została wyliczona w następujący sposób: 3 godziny dziennie opieki x 10 zł stawki godzinowej za opiekę = 30 zł. Kwotę tą Sąd pomnożył następnie x 30 dni i x 30 miesięcy zgodnie z ilością wskazaną przez powoda.

Wobec faktu, iż wedle opinii biegłych sądowych stan zdrowia powoda może ulec pogorszeniu, a zatem nie można wykluczyć zwiększenia się potrzeb powoda w przyszłości, Sąd ustalił odpowiedzialność pozwanego na przyszłość, co skutkowało orzeczeniem jak w punkcie III wyroku. Ustalenie odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku opiera się na podstawie art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

W ocenie Sądu powód posiada interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego na przyszłość. Jak wynika z opinii biegłych skutki wypadku dla powoda w postaci urazów mają charakter rozległy i mogą dać o sobie znać lub się rozwinąć w przyszłości. Należy zauważyć, iż w przypadku takich urazów jakie doznał powód nie jest możliwe przewidzenie całkowitych skutków i następstw wypadku. Zasądzenie określonego świadczenia w sprawie o naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia ciała nie wyłącza jednoczesnego ustalenia w sentencji orzeczenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1970 r. (...) 34/69 publ. OSNC 1970/12/217).

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę, Sąd, działając na podstawie powołanych wyżej przepisów orzekł jak w pkt. I i II sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie, tj. ponad kwotę przyznaną z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania powództwo podlegało oddaleniu. Sąd nie znalazł przy tym podstaw dla uwzględnienia roszczenia powoda w renty z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 4200 zł miesięcznie płatnej począwszy od grudnia 2012 do 10 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybiania terminowi płatności. Należy podkreślić, że powód w toku całego postępowania nie wskazał składników obejmujących jego zwiększone potrzeby ani także ich wysokości. Faktem jest, że stan powoda wymaga dalszego leczenia, ciągłej, ograniczonej obecnie pomocy osób trzecich, a także opieki medycznej. Jednak powód zaniechał nie tylko szczegółowego wyliczenia dochodzonej kwoty (4200 zł miesięcznie) ale także nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających tak oszacowaną wysokość.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie IV sentencji orzeczenia, mając na uwadze, iż zarówno okoliczności, które legły u podstaw zwolnienia od kosztów oraz te wynikające z akt sprawy i ujawnione w toku postępowania przemawiały za koniecznością zastosowania art. 102 k.p.c., który przewiduje, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Biorąc pod uwagę sytuację rodzinną, osobistą, majątkową i dochody powoda, które to okoliczności legły u podstaw zwolnienia, Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu poniesionymi przez stronę pozwaną.