Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2013 r.

Sąd Rejonowy w Zgorzelcu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący - SSR Dorota Florkowska

Protokolant - S. D.

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2013 r. w Zgorzelcu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S. i S. S.

przeciwko Powiatowi (...)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Powiatu (...) solidarnie na rzecz powodów M. S. oraz S. S. kwotę 425,- zł (czterysta dwadzieścia pięć złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 12 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego Powiatu (...) solidarnie na rzecz powodów M. S. oraz S. S. kwotę 107,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 60,- zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 1296/12

UZASADNIENIE

Powodowie, S. i M. S., domagali się zasądzenia solidarnie na ich rzecz od strony pozwanej, Powiatu (...), kwoty 425 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu swojego żądania powodowie przytoczyli, iż w dniu 17 czerwca 2005 r. w Wydziale Komunikacji Starostwa Powiatowego w Z. wydano im kartę pojazdu (...) dla samochodu marki F. (...), nr rej. (...), który powodowie uprzednio nabyli z terenu Unii Europejskiej. Tytułem opłaty za wydanie karty pojazdy powodowie zapłacili stronie pozwanej kwotę 500 zł. Pismem z dnia 29 maja 2012 r. wezwali stronę pozwaną o zwrot kwoty 425 zł, tytułem nadpłaconej części opłaty za kartę pojazdu, jednakże strona pozwana nie zapłaciła żądanej kwoty. Zdaniem powodów dla dochodzenia przedmiotowego roszczenia jest dopuszczalna droga sądowa, a żądana kwota stanowi zwrot nienależnego świadczenia, spełnionego na podstawie aktu prawnego uznanego za niezgodny z prawem Wspólnot Europejskich (stanowiącego dochód powiatu).

W odpowiedzi na powyższe żądanie strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zarzuciła, iż powodowie nie wykazali, by rzeczywiście ponieśli koszty opłaty za kartę pojazdu, a przez to, by strona pozwana bezpodstawnie została wzbogacona o kwotę 425 zł. Strona pozwana zarzuciła także, iż decyzja o rejestracji pojazdu nie dowodzi faktu nabycia przez powodów pojazdu na terenie Unii Europejskiej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie, M. i S. S., w dniu 17 czerwca 2005 r. dokonali pierwszej rejestracji na terenie RP sprowadzonego z zagranicy samochodu osobowego marki F. (...), o nr rej. (...). Kartę pojazdu nr (...) wydano powodom w dniu 21 czerwca 2005 r.. Za wydanie karty pojazdu uiścili opłatę w kwocie 500 zł.

(dowód: karta pojazdu nr (...), k. 7)

Pismem z dnia 29 maja 2012 r. – doręczonym stronie pozwanej w dniu 4 czerwca 2012 r. – powodowie wezwali stronę pozwaną do zwrotu w terminie 7 dni kwoty 425 zł, tytułem nadpłaconej opłaty za wydanie karty pojazdu.

(dowód: pismo z dnia 29 maja 2012 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia, k 8-9)

Sąd zważył, co następuje:

Powodowie – wbrew zarzutom strony pozwanej – w sposób należyty wykazali okoliczność poniesienia opłaty za kartę pojazdu oraz pierwszej rejestracji pojazdu sprowadzonego z zagranicy. Okoliczności te wynikały z treści przedstawionej przez nich karty pojazdu (...), wydanej przez Starostę (...), w której powodowie wymienieni zostali jako pierwsi właściciele pojazdu zarejestrowanego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 17 czerwca 2005 r.. Zauważyć przy tym należy, iż karta pojazdu jest dokumentem przypisanym do pojazdu, zawierającym dane identyfikacyjne pojazdu, jego parametry techniczne, dane identyfikacyjne właściciela pojazdu oraz dane potwierdzające rejestrację pojazdu. Kartę pojazdu dla nowego pojazdu samochodowego wprowadzonego do obrotu handlowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany wydać właścicielowi pojazdu jego producent lub importer, a dla innych pojazdów samochodowych kartę pojazdu wydaje organ właściwy w sprawach rejestracji pojazdów przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (vide: art. 77 ust. 1-3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym). Karty pojazdu – w tym spersonalizowane karty pojazdu – wytwarza producent kart na zamówienie podmiotów uprawnionych do wydawania kart pojazdów (organu rejestrującego pojazdy albo producenta lub importera nowego pojazdu), które sprzedaje podmiotom zamawiającym, z zachowaniem warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 29 września 2004 r. w sprawie warunków dystrybucji kart pojazdów (Dz. U. Nr 229, poz. 2311). Karta pojazdu samochodowego jest szczególnym dokumentem związanym z określonym pojazdem, wytwarzanym i wydawanym w szczególnym trybie, identyfikującym ten pojazd oraz jego właściciela. Skoro zatem przedmiotowa karta pojazdu została wydana przez Starostę (...), oznacza to, że przed dniem 17 czerwca 2005 r. pojazd nie był zarejestrowany w Polsce, a jednocześnie nie mógł być to pojazd nowy rejestrowany po raz pierwszy, gdyż w takiej sytuacji kartę pojazdu wydałby producent lub importer. W tym stanie rzeczy – mając na uwadze dyspozycję art. 231 kpc – jedynym logicznym wnioskiem jest to, że przedmiotowy pojazd był samochodem używanym i musiał być wcześniej zarejestrowany za granicą.

Stosownie do przepisu art. 73 ust. 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, rejestracji pojazdu dokonuje na wniosek właściciela właściwy organ w drodze decyzji administracyjnej (vide: uchwała NSA z dnia 15 listopada 1999 r., (...) 24/99). Dokonując rejestracji, organ wydaje dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeżeli jest wymagana. Kartę pojazdu wydaje również właściwy organ rejestrując pojazd samochodowy (vide: art. 77 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym). Wydanie karty pojazdu jest prostą konsekwencją rejestracji pojazdu, następuje w toku rejestracji pojazdu i nie stanowi odrębnej sprawy. Składając wniosek o zarejestrowanie pojazdu, właściciel pojazdu obowiązany jest uiścić opłaty za wydanie dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego), tablic rejestracyjnych oraz karty pojazdu. Uiszczenie tych opłat jest warunkiem zarejestrowania pojazdu, co oznacza, że wydanie karty pojazdu jest uzależnione od uprzedniego uiszczenia opłaty. Z faktu wydania powodom karty pojazdu – w drodze domniemania faktycznego – należało wywieść niewątpliwy wniosek o uiszczeniu przez nich opłaty za kartę pojazdu w kwocie 500 zł (vide: art. 231 kpc).

Podstawę materialną roszczenia powodów stanowił art. 410 § 2 kc w zw. z art. 405 kc. Zgodnie z uchwałą SN z dnia 16 maja 2007 r., w sprawie o sygnaturze akt III CZP 35/07, dopuszczalna jest droga sądowa dla dochodzenia roszczenia o zapłatę, którego podstawę stanowi nienależne pobranie opłaty za wydanie karty pojazdu, określonej w § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu.

Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006 r., w sprawie o sygn. akt U 6/04, przepis § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz. U. Nr 137, poz. 1310), wprowadzający opłatę w kwocie 500 zł został uznany za niezgodny z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym oraz z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP. Ustalona w tym przepisie wysokość opłaty za wydanie karty pojazdu uwzględniała dodatkowo inne koszty administracji publicznej, nie przewidziane w ustawowym upoważnieniu. Tym samym jej wysokość została określona z przekroczeniem delegacji ustawowej. W części wynikającej z jej podwyższenia opłata ta w istocie stanowiła daninę publiczną, której wprowadzenie zarezerwowane jest dla aktów prawnych o randze ustawy. Pomimo tego, że utratę mocy obowiązującej przedmiotowego przepisu Trybunał odroczył do dnia 1 maja 2006 r., przepis ten od samego początku obowiązywania był niekonstytucyjny, sprzeczny z ustawą i prawem wspólnotowym. Przepis ten naruszał mianowicie art. 90 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (obecnie art. 110 akapit 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) - postanowienie TS z dnia 12 grudnia 2007r., sygn. akt C – 134/07. Traktat ten obowiązywał w Polsce od 1 maja 2004 r. i miał pierwszeństwo przed prawem polskim (vide: art. 91 Konstytucji). Postanowienia traktatu sprzeciwiały się opłacie takiej, jaka była przewidziana w § 1 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wysokości opłat, która to opłata była nakładana w związku z pierwszą rejestracją używanego pojazdu przywiezionego z innego państwa członkowskiego, a nie była nakładana w związku z nabyciem w Polsce używanego pojazdu, jeśli był on tam już zarejestrowany.

Dla rozstrzygnięcia w sprawie nie miało znaczenia, czy pojazd został nabyty przez powodów z państwa członkowskiego, czy też z innego państwa, gdyż Sąd w całości podzielił stanowisko Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r., a na podstawie art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, był uprawniony do odmowy zastosowania tego przepisu także wówczas, gdy Trybunał Konstytucyjny stwierdził już jego niezgodność z Konstytucją i orzekł o odroczeniu utraty mocy obowiązującej tego przepis (vide: uzasadnienie wyroku SN z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CNP 11/11. W konsekwencji należało pominąć § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu i należało przyjąć, iż należna opłata za wydanie karty pojazdu powinna zamykać się w kwocie 75 zł – jako że taka wysokość odpowiadała opłacie za wydanie wtórnika karty pojazdu zgodnie z kolejnym rozporządzeniem Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 marca 2006 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu. (Dz. U. Nr 59, poz. 421).

Obowiązek zwrotu nienależytego świadczenia ma charakter bezterminowy (vide: wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2004 r., V CK 461/03) i dlatego jego zwrot powinien nastąpić po wezwaniu dłużnika (art. 455 k.c.) Wobec bezskutecznego upływu wyznaczonego w wezwaniu terminu, powodom należały się odsetki ustawowe od dnia 12 czerwca 2012 r..

Nie mógł się ostać zarzut pozwanego dotyczący braku wzbogacenia. Stosownie do treści art. 409 kc in fine, obowiązek zwrotu uzyskanej korzyści istnieje, jeżeli wyzbywający się jej powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Pozwany winien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu kwoty pobieranej z tytułu opłaty za kartę pojazdu w sytuacji, gdy pobierana opłata przewyższała faktyczne koszty wydania takiej karty pojazdu, to jest kwotę 75 złotych. Nawet przy przyjęciu, że pozwany nie mógł się liczyć z obowiązkiem zwrotu kwoty pobieranej w oparciu o ówcześnie obowiązujące przepisy rozporządzenia, to nie sposób przyjąć, że pozwany nie jest już wzbogacony kwotą dochodzoną przez powoda. Zasadne powołanie się na wygaśnięcie obowiązku wydania korzyści wymaga nie tylko udowodnienia jej zużycia, lecz nadto takiego zużycia, które powoduje trwający brak wzbogacenia. Gdy korzyść stanowią sumy pieniężne nie wystarcza zatem samo się ich wyzbycie (wydatkowanie), gdyż chodzi o takie wydatkowanie, które nie pozostawia stanu wzbogacenia. Zainwestowanie w całości lub w części walorów pieniężnych (…) nie czyni zadość przesłankom wygaśnięcia obowiązku wydania korzyści (vide: wyrok SN z 4 kwietnia 2008r., I PK 247/07). Tym samym pozwany wydatkując kwoty uzyskane z opłat za karty pojazdu nawet na cele związane z realizacją zadań publicznych określonych w art. 4 ustawy z dnia 05 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1592 z późn. zm.), nadal pozostał wzbogacony.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc, albowiem powodowie wygrali proces. Tym samym należało zasądzić na ich rzecz zwrot opłaty od pozwu w kwocie 30 zł, kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 60 zł (stosownie do § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu) i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec, jak w sentencji wyroku.