Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Dorota Stawicka - Moryc

Protokolant : Robert Purchalak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 stycznia 2013 r. we W.

sprawy z powództwa Ł. M. (1)

przeciwko (...) we W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód Ł. M. (1)w pozwie skierowanym przeciwko (...) we W.wniósł o zasądzenie od strony pozwanej na jego rzecz kwoty 81.650,99 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania.

Uzasadniając swoje żądanie powód wskazywał, że w dniu 27 czerwca 1998 roku został mianowany na stopień podporucznika i powołany do stałej służby wojskowej.

W trakcie odbywania służby powód w dniu 3 sierpnia 1999 roku wystąpił do (...)w S.z wnioskiem o przydział osobnej kwatery stałej opierając żądanie na art. 22 ust. 2 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej. W dniu 10 października 2001 roku powodowi wypowiedziano stosunek służbowy w związku z likwidacją jednostki służbowej, w której pełnił służbę. Okres wypowiedzenia upłynął w dniu 31 stycznia 2002 roku i do tego czasu powód nie otrzymał kwatery stałej i nie złożył wniosku o wypłacenie ekwiwalentu w zamian za rezygnację z kwatery.

W dalszej kolejności powód podnosił, że w dniu 14 sierpnia 2002 roku wystąpił z wnioskiem o wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 31 stycznia 2002 roku do dnia zapłaty, na podstawie art. 23 ust. 2 i art. 24 ust. 1 i 4 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej. Powód wskazywał, że do zawarcia stosownej umowy o wypłatę ekwiwalentu doszło dopiero w dniu 1 czerwca 2010 roku, natomiast środki z tego tytułu zostały przelane na jego rachunek w dniu 23.06.2010 r. Z uwagi na opóźnienie strony pozwanej w wypłacie ekwiwalentu powód wyliczył należne mu odsetki na kwotę 81.650,99 zł. Powód podkreślał, iż wzywał pozwaną do zapłaty należnej kwoty, jednakże kierowane do niej wezwania pozostały bez odpowiedzi.

Nakazem zapłaty z 26 kwietnia 2012 roku, wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie I Nc 192/12, Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny orzekł, że pozwana powinna zapłacić na rzecz powoda kwotę 81.650,99 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 marca 2012 roku do dnia zapłaty, kosztami zastępstwa procesowego w kwocie 3.617 zł i kosztami sądowymi w kwocie 1.021 zł.

Od powyższego nakazu zapłaty strona pozwana w ustawowym terminie wniosła sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu strona pozwana potwierdziła okoliczność, że powód złożył w dniu 14.08.2002 r. wniosek o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery. W dniu 01.06.2010 r. pomiędzy Dyrektorem (...) we W.a powodem Ł. M. (1)oraz jego żoną K. M.doszło do zawarcia umowy nr (...)o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery, w której strony ustaliły, że wypłata nastąpi w terminie 90 dni od dnia zawarcia umowy. Kwota ekwiwalentu została wypłacona w dniu 23.06.2010 r., a więc w terminie ustalonym w umowie.

W dalszej kolejności strona pozwana zarzucała, że powód nie wykazał, aby nastąpiło opóźnienie w wypłacie ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery. Powód nie wskazał też za jaki okres domaga się odsetek, jaka stopa oprocentowania została przyjęta za podstawę obliczeń oraz w jaki sposób odsetki te zostały wyliczone.

Strona pozwana podnosiła, że roszczenie o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery przysługuje od dnia zawarcia umowy – źródłem świadczenia o wypłatę ekwiwalentu nie jest wniosek o wypłatę, lecz umowa o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery. Umowa taka została zawarta w dniu 01 czerwca 2010 roku i na jej podstawie wypłacono powodowi ekwiwalent pieniężny w terminie wynikającym z tej umowy. Pozwana zwracała uwagę na to, że o opóźnieniu można mówić dopiero wówczas, gdyby nie został zachowany 90-dniowy termin zakreślony w umowie, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Z ostrożności procesowej strona pozwana wskazywała, że w dacie zwolnienia powoda ze służby wojskowej oraz złożenia przez niego wniosku o wypłatę ekwiwalentu organem właściwym do rozpoznania tego wniosku był Dyrektor Oddziału (...)w S., który wielokrotnie wzywał powoda do zawarcia przedmiotowej umowy, jednakże powód nie reagował na te wezwania. Pozwana zwracała uwagę na to, że od momentu złożenia wniosku o wypłatę ekwiwalentu do dnia zawarcia umowy zmieniała się sytuacja rodzinna powoda, wpływająca na jego uprawnienia odnośnie wypłaty ekwiwalentu. Od momentu rozwiązania pierwszego małżeństwa powoda do zawarcia powtórnego związku małżeńskiego w dniu 3.10.2009 r., powodowi przysługiwała tylko jedna norma (art. 26 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP). Zdaniem pozwanej znamienne jest, że gdy w 2006 roku powód odmawiał zawarcia umowy o wypłatę ekwiwalentu posiadał uprawnienie do wypłaty ekwiwalentu na 1 normę. Kwota ekwiwalentu, jak przysługiwałaby powodowi w przypadku zawarcia umowy z Dyrektorem (...)w S.w 2002 roku byłaby mniejsza od wypłaconej przez stronę pozwaną, ponieważ przy naliczeniu wysokości przysługującego świadczenia uwzględniona byłaby obowiązująca wówczas w Oddziale (...) w S.średnia cena 1 m ² powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego w S..

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanego od nakazu zapłaty, powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Powód zgodził się ze stanowiskiem pozwanej, iż źródłem zobowiązania o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego należnego za rezygnację z kwatery jest umowa zawarta pomiędzy dyrektorem oddziału regionalnego (...) a osobą uprawnioną. Wskazywał jednak, że brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że termin zawarcia tej umowy może być odsuwany w czasie bez konsekwencji prawnych. Zdaniem powoda, przedmiotowa umowa powinna być zawarta niezwłocznie po złożeniu wniosku, zaś dniem przyznania ekwiwalentu w rozumieniu art. 47 ust. 2 i 4 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej, jest dzień złożenia wniosku. Wedle powoda, wyplata ekwiwalentu miałby nastąpić zatem najpóźniej z dniem zwolnienia ze służby.

Powód zaznaczał, że wbrew twierdzeniom pozwanej umowa o wypłatę ekwiwalentu nie została zawarta niezwłocznie po złożeniu wniosku przez powoda. Powód został zwolniony ze służby w dniu 31 stycznia 2002 roku, wniosek o wypłatę ekwiwalentu złożył w sierpniu 2002 roku, zaś stosowna umowa została zawarta dopiero w dniu 1 czerwca 2010 roku. W ocenie powoda, opóźnienie w zawarciu umowy i wypłacie ekwiwalentu leży wyłącznie po stronie pozwanej i rodzi konsekwencje w postaci obowiązku zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w płatności na rzecz powoda, stosownie do art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Powód wyjaśniał, że odsetki za opóźnienie zostały wyliczone za okres od dnia 01 lutego 2002 roku do dnia 23 czerwca 2010 roku, przy uwzględnieniu stawek odsetek ustawowych obowiązujących w tym okresie.

Jednocześnie powód podkreślał, że zarówno w dniu zwolnienia ze służby, jak i w dniu złożenia wniosku o wypłatę ekwiwalentu, przysługiwało mu uprawienie do 3 norm powierzchni mieszkalnej, stosownie do treści art. 26 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP. W związku z faktem, że w ocenie powoda przysługiwały mu 3 normy powierzchni mieszkaniowej, odmawiał on podpisania umów o proponowanej mu treści, bowiem umowy te naruszałyby jego uzasadniony interes.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód Ł. M. (1)był żołnierzem zawodowym. W dniu 27 czerwca 1998 roku powód został mianowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na stopień podporucznika, co oznaczało powołanie do służby stałej. Rozkazem Ministra Obrony Narodowej z dnia 24.06.1999 r. powód został wyznaczony na stanowisko służbowe w (...)Pułku (...)w S.. W dniu 03.08.1999 r. Ł. M. (1)złożył wniosek w Oddziale (...) w S.o przydział osobnej kwatery stałej.

Z dniem 10 października 2001 r. powodowi wypowiedziano stosunek służbowy, w związku z likwidacją jednostki wojskowej, w której pełnił służbę. Okres wypowiedzenia upłynął w dniu 31 stycznia 2002 roku.

dowód: bezsporne, ponadto: wyciąg z rozkazu dziennego nr (...)z dnia 21.01.2002 r. (...)Komendanta (...) w S.k. 10, wniosek powoda z dnia 14.08.2002 r. k.11-12, przesłuchanie powoda k.113-115.

Wnioskiem z dnia 14 sierpnia 2002 roku skierowanym do Dyrektora Oddziału (...) w S.powód zwrócił się o wypłatę ekwiwalentu w zamian za rezygnację z kwatery wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, liczonymi od dnia 31.01.2002 r. do dnia zapłaty.

Powołując się na przepisy art., 23 ust. 2 oraz art. 24 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (tj. Dz.U. 1997, Nr 10, poz.55) w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia wniosku, powód zwracał uwagę na to, iż jako żołnierz zwolniony z czynnej służby wojskowej pełnionej jako służba stała, który nie nabył uprawnień do emerytury lub wojskowej renty inwalidzkiej i któremu wypowiedziano stosunek służbowy z powodu likwidacji jednostki wojskowej – jest on uprawniony do otrzymania kwatery bądź też ekwiwalentu za rezygnację z kwatery. Skoro do czasu zwolnienia ze służby wojskowej powodowi nie przydzielono kwatery, uważał on, iż najpóźniej z dniem zwolnienia ze służby należało wypłacić mu ekwiwalent.

dowód: wniosek powoda z dnia 14.08.2002 r. k. 11-12.

W dacie składania wniosku o przyznanie ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery powód posiadał uprawnienia do powierzchni mieszkalnej kwatery na trzy osoby – tj. na siebie, żonę i córkę.

dowód: wniosek z dnia 30.08.2002 r. k.37.

Po złożeniu przez powoda wniosku o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego, Dyrektor Oddziału (...) w S., odmówił przyznania powodowi przedmiotowego świadczenia, informując powoda w piśmie z dnia 11.09.2002 r. o braku podstaw prawnych do zrealizowania wniosku. Od powyższej decyzji powód składał liczne zażalenia, które rozpatrywane były odmownie.

W 2003 roku powód Ł. M. (1)wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę na bezczynność Dyrektora Oddziału (...) w S.w przedmiocie wypłaty ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery. Skarga ta została odrzucona postanowieniem tegoż Sądu z dnia 24 września 2003 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt SAB/Sz 134/03

Wniesiona przez powoda od powyższego postanowienia skarga kasacyjna została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 06.07.2004 r. (sygn. akt OSK 44/04). W uzasadnieniu wyroku podniesiono, iż ekwiwalent, o którym mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej wypłaca się na podstawie umowy zawartej pomiędzy dyrektorem oddziału (...) a osobą uprawnioną, co oznacza, że następuje to na zasadach określonych w prawie cywilnym. Skarga na bezczynność w tym przypadku była niedopuszczalna, albowiem dotyczyła bezczynności w sprawie cywilnej.

dowód: teczka z dokumentacją dot. powoda przedłożona przez pozwaną k. 28-35, 64-67.

Po rozpoznaniu licznych odwołań składanych przez powoda, Prezes (...) jako organ nadrzędny ostatecznie w dniu 18.11.2005 r. uznał uprawnienie Ł. M. (1)do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery.

W 2006 roku Dyrektor Oddziału (...) w S. wielokrotnie wzywał Ł. M. (1) do zawarcia umowy o wypłatę ekwiwalentu. Powód nie zgłaszał się jednak na wyznaczone terminy zawarcia umowy, z uwagi na to, że był wówczas w trakcie rozwodu ze swoją pierwszą żoną E. M.. Tymczasem do zawarcia umowy o wypłatę ekwiwalentu konieczna była zgoda i obecność małżonki uprawnionego.

dowód: pismo Dyrektora Oddziału (...) w S. z dnia 11.09.2002 r. k. 81, pismo z dnia 13.02.2006 r. k.33, pismo z dnia 08.03.2006 r. k.34, pismo z dnia 03.04.2006 r. k.35,82, przesłuchanie powoda k. 113-115.

Małżeństwo powoda z E. M. zostało rozwiązane przez rozwód w listopadzie 2006 roku. W dniu 18 grudnia 2006 roku powód osobiście udał się do Oddziału (...) w S., celem ustalenia warunków zawarcia umowy o wypłatę ekwiwalentu. Powód został poinformowany wówczas, że w związku z rozwodem przysługuje mu 1 norma powierzchni mieszkaniowej. Z tego powodu Ł. M. (1) nie przystąpił do zawarcia umowy o wypłatę ekwiwalentu.

dowód: protokół w sprawie przyjęcia interesanta w dniu 18.12.2006 r. k.38-39, pismo z dnia 07.03.2007r.

W dniu 03.10.2009 r. powód zawarł związek małżeński z K. M. oraz przeprowadził się do W.. Ze związku tego powód ma syna F. M..

dowód: kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa k.41, przesłuchanie powoda

Po przeprowadzeniu się powoda ze S.do W., pomiędzy oddziałami (...)trwał spór kompetencyjny, dotyczący właściwości do rozpoznania wniosku powoda o wypłatę ekwiwalentu. Spór ten ostatecznie został rozstrzygnięty przez Prezesa (...), który wskazał jako organ właściwy do rozpatrzenia wniosku powoda (...) Oddział (...)we W..

W dniu 05.02.2010 r. do Oddziału (...) we W. została przekazana dokumentacja dotycząca wniosku powoda. Po zapoznaniu się z wnioskiem powoda, Dyrektor Oddziału (...) we W. kilkakrotnie wzywał powoda do przedłożenia dodatkowych dokumentów, wskazania rachunku bankowego na który ma zostać wpłacony ekwiwalent oraz potwierdzenia miejsca pobytu powoda i członków jego rodziny, od których będzie naliczane świadczenie.

dowód: pismo z dnia 25.09.2009 r. k. 83, pismo z 21.01.2010 r. k.85, pismo z dnia 27.10.2009 r. k. 60, pismo z dnia 02.02.2010 r. k.42, pismo z dnia 11.02.2010 r. k.43, pismo z 26.03.2010 r. k.44, zeznania świadka Z. M. e-protokół rozprawy z dnia 01.10.2012r. od 00:05:18 do 00:18:49, przesłuchanie powoda k. 113-115.

Po złożeniu przez powoda wszystkich niezbędnych dokumentów, w dniu 01.06.2010 r. pomiędzy (...), reprezentowaną przez dyrektora Oddziału (...)we W.a powodem Ł. M. (1)została zawarta umowa nr (...)o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery. Zgodnie z brzmieniem § 1 tejże umowy, na podstawie art. 47 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 22.06.1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu obowiązującym do dnia 30.04.2004 r. oraz art. 19 ust. 3 ustawy z dnia16.04.2004 r. o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP oraz niektórych innych ustaw, strona pozwana – jako świadczeniodawca zobowiązała się wobec powoda do wypłacenia na jego rzecz ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery w wysokości 75.098,40 zł w terminie do 90 dni od daty zawarcia umowy. Dla obliczenia ekwiwalentu przyjęto posiadane na dzień zawarcia umowy uprawnienia do 30 m ² powierzchni użytkowej podstawowej, wynikające z faktu, iż stan rodzinny powoda wynosił łącznie z nim 3 osoby (3 x 10 m ² = 30m ²) oraz cenę rynkową zakupu lokalu mieszkalnego za 1 m ² powierzchni użytkowej w kwocie 2.320 zł.

Przyznany na podstawie umowy ekwiwalent powód otrzymał w dniu 23.06.2010 r.

dowód: umowa nr (...) z dnia 01.06.2010 r. k. 13, potwierdzenie przelewu k.14, zeznania świadka Z. M. e-protokół rozprawy z dnia 01.10.2012r. od 00:05:18 do 00:18:49, przesłuchanie powoda k. 113-115.

Pismem z dnia 08.02.2012 r. powód wezwał Dyrektora Oddziału (...) we W.do zapłaty na jego rzecz kwoty 81.650,99 zł tytułem odsetek ustawowych za okres opóźnienia w płatności ekwiwalentu tj. od dnia 01.02.2002 r. do dnia 23.06.2010 r. – w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma. W piśmie tym powód wskazał, iż w jego ocenie wypłata należnego mu ekwiwalentu winna nastąpić w dniu 31 stycznia 2002 roku.

W wyznaczonym terminie pozwana nie uregulowała żądanej przez powoda kwoty tytułem odsetek, nie odniosła się także merytorycznie do treści tego żądania.

dowód: pismo powoda z dnia 08.02.2012 r. k.15-16, pismo pozwanej z dnia 15.02.2012 r. k. 17, pismo powoda z dnia 24.02.2012 r. k.18.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, w tym w szczególności wniosków powoda z dnia 14.08.2002 r. i 30.08.2002 r. o przyznanie ekwiwalentu pieniężnego za rezygnację z kwatery, umowy nr (...)z dnia 01.06.2010 r. zawartej pomiędzy powodem o (...) we W.o wypłatę ekwiwalentu, potwierdzenia wypłaty przyznanego powodowi świadczenia w dniu 23.06.2010 r., a także pism Dyrektora Oddziału (...)w S.wzywających powoda do zawarcia umowy. Wiarygodność powyższych dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu, nie była ona również kwestionowana przez strony. Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się również na zeznaniach świadka Z. M.oraz przesłuchaniu powoda Ł. M. (1). Zeznania te Sąd ocenił również w całości jako wiarygodne, albowiem były one spójne, logiczne oraz korespondowały z dowodami z dokumentów.

W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 81.650,99 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery, naliczonych za okres od 1 lutego 2002 roku do dnia 23 czerwca 2010 roku.

Na wstępie wypada wskazać, iż uprawnienie powoda do otrzymania przedmiotowego świadczenia wynikało z treści art. 47 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 roku o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 41, poz. 398 z późn. zm., dalej zwana „ustawą”) w brzmieniu obowiązującym w dacie zwolnienia powoda ze służby ( to jest do dnia 30 czerwca 2004 roku) oraz z art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 1203 z późn. zm.).

Przepis art. 24 ust. 1 ustawy wskazuje, że prawo do kwatery realizuje się na wniosek m.in. żołnierza zawodowego czynnej służby wojskowej pełnionej jako służba stała bądź przez przydział kwatery, co może nastąpić tylko w czasie pełnienia takiej służby, bądź przez wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery. Ekwiwalent pieniężny jest wypłacany w czasie pełnienia służby, a jeśli do wypłaty nie doszło, najpóźniej z dniem zwolnienia żołnierza ze służby, o czym stanowi art. 24 ust. 4, nakazujący także odpowiednie stosowanie art. 47 ustawy.

Artykuł 47 w zakresie, w jakim dotyczy zasad wypłaty ekwiwalentu, stanowi w ustępie 1, że ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z kwatery wypłaca się na podstawie umowy zawartej między dyrektorem oddziału (...) a osobą uprawnioną. Stosownie zaś do ust. 2 i 4 tego przepisu, wysokość ekwiwalentu określa się według wartości przysługującej kwatery, która wyliczana jest przy uwzględnieniu m in. maksymalnej powierzchni mieszkalnej należnej osobie uprawnionej w dniu przyznania ekwiwalentu oraz ceny metra kwadratowego powierzchni użytkowej kwatery ustalonej według średnich cen rynkowych w dniu przyznania ekwiwalentu.

Zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 września 1998 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu wypłaty ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery , obowiązującego w dacie złożenia przez powoda przedmiotowego wniosku o przyznanie świadczenia, wypłatę ekwiwalentu realizuje się na wniosek osoby uprawnionej, zarejestrowany w oddziale (...), na podstawie umowy zawartej między tą osoba a dyrektorem oddziału (...). Stosownie natomiast do §3 ust. 2 cytowanego rozporządzenia, organem właściwym do przyjęcia wniosku osoby uprawnionej, nie będącej żołnierzem zawodowym oraz do zawarcia umowy jest dyrektor oddziału (...), na którego terenie osoba uprawniona zamieszkuje (…).

Na gruncie przedmiotowej sprawy bezspornym było, iż powód nabył uprawnienie do uzyskania ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery. Z przedłożonych przez strony dokumentów wynika iż powód pełnił stałą służbę wojskową do 31 stycznia 2001 roku, kiedy to został zwolniony ze służby w związku z likwidacją jednostki wojskowej. W tym okresie powód nie otrzymał kwatery stałej, ani też nie złożył wniosku o wypłatę mu ekwiwalentu za rezygnację z kwatery.

W uchwale z dnia 1 grudnia 2004 r. (III CZP 73/04) Sąd Najwyższy stwierdził, iż żołnierz zawodowy, który w okresie obowiązywania art. 23 ust. 1 i 2, art. 24 ust. 1 i 4 oraz art. 47 ust. 1 i 7 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu nadanym przez ustawę nowelizującą z dnia 6 lipca 2001 r. (Dz. U. Nr 81, poz. 877) został zwolniony z czynnej służby wojskowej, zachowuje prawo do uzyskania ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery także wówczas, gdy nie nabył uprawnienia do emerytury wojskowej ani wojskowej renty inwalidzkiej.

W toku niniejszego procesu ustalono, że wniosek w przedmiocie przyznania stosownego ekwiwalentu powód Ł. M. (1)złożył do Dyrektora Oddziału (...) w S.w dniu 14 sierpnia 2002 roku, a następnie ponowił go w dniu 30 sierpnia 2002 roku. Do zawarcia umowy o wypłatę tego ekwiwalentu doszło w dniu 01 czerwca 2010 roku, natomiast wypłata przyznanego świadczenia nastąpiła 23 czerwca 2010 roku.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym źródłem zobowiązania (...)do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery jest umowa, która ma charakter cywilnoprawny (por. postanowienie SN z dnia 23.03.2001 r., IV CKN 1621/00, wyrok SN z dnia 23.03.2003 r., II CKN 1338/00, „Izba Cywilna” 2004, nr 3, s. 44, uchwała SN z 01.12.2004 r., III CZP 73/04, OSNC 200511/186). W sytuacji, gdy umowa o wypłatę ekwiwalentu nie została zawarta, osobie uprawnionej nie przysługuje roszczenie o wypłatę ekwiwalentu, natomiast w razie odmowy zawarcia takiej umowy przez dyrektora oddziału (...), osobie uprawnionej przysługuje roszczenie przewidziane w art. 64 k.c. o zobowiązanie (...) przez Sąd do złożenia odpowiedniego oświadczenia woli o zwarciu umowy. Powyższe stanowisko prowadzi zatem do wniosku, że roszczenie o wypłatę ekwiwalentu w ogóle nie powstaje, dopóki taka umowa nie zostanie zawarta.

Opierając się na treści przytoczonych regulacji prawnych oraz poglądach wyrażanych w orzecznictwie zdaniem Sądu przyjąć należy, że do zawarcia umowy o przyznanie ekwiwalentu w zamian za rezygnację z kwatery powinno dojść niezwłocznie po złożeniu przez uprawnionego wniosku w tym przedmiocie. Pogląd taki wyraził również Sąd Najwyższy w cytowanym przez powoda wyroku z dnia 08.03.2005 r. (IV CK 477/04, LEX nr 177271) stwierdzając, iż brak jest podstaw prawnych do odsuwania w czasie momentu zawarcia umowy oraz posługiwania się w tym zakresie listami kolejności zawierania umów.

Mając na względzie okres czasu, jaki upłynął pomiędzy złożeniem przez powoda wniosku o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego a zawarciem stosownej umowy i wypłatą świadczenia na rzecz powoda, zdaniem Sądu nie sposób przyjąć, by realizacja złożonego wniosku nastąpiła „niezwłocznie”. Jednakowoż wskazać wypada, że wbrew twierdzeniom powoda, odkładanie w czasie zawarcia umowy o przyznanie ekwiwalentu upatrywać należy nie tyle w bezczynności strony pozwanej, co w zachowaniu powoda, który nie zgłaszał się na wyznaczone przez (...)terminy zawarcia umowy. Przedłożone przez pozwaną pisma z 2006 roku kierowane przez Dyrektora Oddziału (...)w S.jednoznacznie wskazują, że pozwana wykazywała dużą aktywność w kierunku uregulowania kwestii przysługującego powodowi świadczenia. Również po przekazaniu sprawy zgodnie z właściwością (ustaloną po rozstrzygnięciu sporu kompetencyjnego między oddziałami (...) w S.i W.), powód wzywany był kilkakrotnie do uzupełnienia brakujących dokumentów oraz stawienia się celem podpisania umowy o wypłatę ekwiwalentu.

Z przesłuchania powoda Ł. M. (1) oraz protokołu w sprawie przyjęcia interesanta w dniu 18.12.2006 r. (k.38-39) można wysunąć wniosek, iż powód nie przystępował do zawarcia spornej umowy z uwagi na swoją sytuację rodzinną. Początkowo powód nie stawiał się na wyznaczone terminy zawarcia umowy w związku z faktem, iż był w trakcie sprawy rozwodowej, a jego pierwsza żona E. M. nie wyrażała zgody na podpisanie takiej umowy. Bez zgody i obecności małżonki uprawnionego nie mogło natomiast dojść do skutecznego zawarcia umowy. Po zapadnięciu wyroku rozwodowego w listopadzie 2006 r. powód zgłosił się do Oddziału (...) w S., jednakże został wówczas poinformowany, że wobec zmiany sytuacji rodzinnej, przysługuje mu ekwiwalent w mniejszej wysokości, albowiem świadczenie naliczane będzie od 1 osoby, a nie jak dotychczas od 3 osób. W tej sytuacji powód zwlekał z zawarciem umowy do czasu ponownego zawarcia związku małżeńskiego i nabycia w związku z tym korzystniejszych warunków do ustalenia ekwiwalentu.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, zdaniem Sądu nie można stwierdzić, by to strona pozwana w jakikolwiek sposób uchylała się od zawarcia z powodem umowy o wypłatę ekwiwalentu. Nawet jednak przyjmując, że tak było, powodowi – jako osobie uprawnionej do zawarcia spornej umowy, służyło roszczenie przeciwko pozwanej o zobowiązanie jej do złożenia oświadczenia woli na podstawie art. 64 k.c. Wyrok uwzględniający takie powództwo ma charakter konstytutywny, co oznacza, że z chwilą uprawomocnienia się wyroku uwzględniającego powództwo dochodzi do zawarcia umowy i aktualizuje się wówczas roszczenie o wypłatę przyznanego świadczenia.

W świetle wskazanych faktów należało stwierdzić, że roszczenie powoda o zapłatę ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery powstało dopiero z chwilą zawarcia z pozwaną umowy nr (...) z dnia 1 czerwca 2010 roku. Od tej daty, strona pozwana miała termin 90 dni na wypłatę przyznanego świadczenia, co też uczyniła w dniu 23 czerwca 2010 roku. W realiach przedmiotowej sprawie brak jest zatem jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż strona pozwana była w opóźnieniu w spełnieniu na rzecz powoda świadczenia pieniężnego. Tymczasem zgodnie z art. 481 k.c. wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia w sytuacji, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Skoro zatem w rozpatrywanym przypadku nie doszło do opóźnienia w wypłacie na rzecz powoda ekwiwalentu pieniężnego przyznanego umową z dnia 01.06.2010 roku, powództwo o zapłatę odsetek jako bezzasadne podlegało w całości oddaleniu (pkt I wyroku).

Orzeczenie o kosztach w punkcie II sentencji wyroku znajduje podstawę w art. 98 § 1 K.p.c., stosownie do którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na zasądzoną na rzecz strony pozwanej kwotę 3617 zł składały się koszty zastępstwa procesowego ustalone zgodnie z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego udzielonego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.