Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia, 29 maja 2013r

Sąd Rejonowy w Oleśnicy I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR Aleksandra Sobieska

Protokolant Agnieszka Mazur

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2013r w Oleśnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa D. Ś. (1)

przeciwko J. D. (1)

o zapłatę

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.217,00 zł tytułem zwrotu

kosztów procesu.

Z/ - kal 21 dni

29.05.2013r

Sygn. akt I C 672/12

UZASADNIENIE

Powódka – D. Ś. (2) wystąpiła z powództwem przeciwko pozwanemu – J. D. (1) wnosząc po sprecyzowaniu żądania (k.8) o zasądzenie na jej rzecz kwoty 10.000 zł. Powódka dodała, że domaga się swojej części z kwoty 50.000 zł z tego tytułu, że na podstawie wyroku z dnia 8.03.2011r., sygn. akt II K 663/10 warunkowo umorzono postępowanie pozwanemu. Pozwany zabrał przedmioty o wartości 50.000 zł stanowiące własność jej siostry, której jest jedną ze spadkobierczyń. Przedmioty te to: kuta brama ogrodowa, lodówka, dwie kuchnie gazowe, kuchenka mikrofalowa, robot kuchenny, frytkownica, zamrażarka, zlewozmywak ze stali nierdzewnej, meble kuchenne, szafy wnękowe, meble pokojowe, łóżko, zestaw wypoczynkowy, telewizor, meble ogrodowe, duży grill ogrodowy, kosiarka do trawy, solarium, rower treningowy, bieżnia, atlas, pas do masażu, drabinka i materac sportowy, biurko, sekretarzyk, serwisy obiadowe, sztućce, rzeczy osobiste, albumy książki, kołdry, poduszki, koce, bielizna pościelowa.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów sporu. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że brak jest podstaw faktycznych i prawnych dochodzonego przez powódkę roszczenia. Pozwany wraz ze zmarłą siostrą powódki – U. P. (1) pozostawali w wieloletnim związku konkubenckim. Z uwagi na brak uregulowania przez pozwanego i U. P. (1) sytuacji prawnej nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), spadkobiercami stało się rodzeństwo zmarłej oraz jej matka. Pozwany wystąpił do Sądu z pozwem o zapłatę, która to sprawa zakończyła się wyrokiem zasądzającym od spadkobierców na rzecz pozwanego solidarnie kwotę 50.000 zł. Takie niekorzystne rozstrzygnięcie spowodowało, że powódka podjęła kolejne kroki, tym razem mające na celu pociągnięcie pozwanego do odpowiedzialności karnej, to jednakże nie powiodło się ponieważ postępowanie karne zostało warunkowo umorzone, wbrew twierdzeniom powódki, nie został orzeczony obowiązek naprawienia szkody. Dodatkową złość powódki czyni fakt, że z uwagi na brak zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 50.000 zł wynikającej z prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy w sprawie I C 527/05, pozwanemu została przysądzona na własność nieruchomość stanowiąca uprzednio własność powódki i aktualnie toczy się postępowanie o jej eksmisję, bowiem powódka uniemożliwia pozwanemu wykonywanie prawa własności i nie dopuszcza go do posiadana nieruchomości, jak również uchyla się od zapłaty za bezumowne zajmowanie nieruchomości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. D. (1) pozostawał w związku konkubenckim przez 20 lat z U. P. (1). U. P. (1) była siostrą powódki D. Ś. (1).

(okoliczności bezsporne)

J. D. (1) mieszkał wraz z U. P. (1) przez dwa lata przed jej śmiercią w jej domu znajdującym się w S. przy ul. (...). W domu tym znajdowały się meble przewiezione w ich poprzedniego miejsca zamieszkania oraz rzeczy osobiste J. D. (1).

(dowód: przesłuchanie J. D. (1) – k. 36)

W dniu 24 stycznia 2011r. U. P. (1) zmarła. Po jej śmierci J. D. (1) nadal zamieszkiwał w nieruchomości położonej przy ul. (...) w S..

(okoliczności bezsporne)

Prawomocnym postanowieniem z dnia 19 grudnia 2002r., sygn. akt I Ns 18/02 Sąd Rejonowy w Oleśnicy stwierdził, że spadek po U. P. (1) zmarłej 24 stycznia 2001r. we W., ostatnio zamieszkałej w S. na podstawie ustawy nabyli: matka A. P. w 15/40 części oraz rodzeństwo D. Ś. (2), B. N., H. P., S. P., J. P. po 5/40 części i wprost.

(dowód: postanowienie z dnia 19.12.2001r. – k. 104 akta I Ns 18/02)

Spadkobiercy U. P. (1) dokonali sprzedaży domu położonego w S. przy ul. (...). Nowy nabywca została wprowadzony do domu pod nieobecność J. D. (1). Nabywca dokonał wymiany zamków i J. D. (1) nie został już wpuszczony do przedmiotowej nieruchomości.

(dowody: zeznania świadka J. D. (2) – k. 35;

przesłuchanie pozwanego J. D. (1) – k. 36-37)

Wyrokiem zaocznym z dnia 12 lutego 2007r., sygn. akt I C 527/05 Sąd Rejonowy w Oleśnicy zasądził od pozwanych D. Ś. (1), A. P., B. N., J. P., H. P., S. P. solidarnie na rzecz powoda J. D. (1) kwotę 50.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 września 2005r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2915 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(dowód: wyrok z dnia 12.02.2007r. – k. 119 akta I C 527/05)

Wyrokiem z dnia 8 marca 2011r. Sąd Rejonowy w Oleśnicy II K 663/10 uznał J. D. (1) za winnego tego, że w bliżej nieustalonym czasie pomiędzy 2001 a 2006 w S. przy ulicy (...) przywłaszczył rower treningowy, przyrząd wieloczynnościowy o wartości nie mniejszej niż 300 zł, czym działał na szkodę D. Ś. (1), A. P., B. N., H. P., S. P., J. P. tj. przestępstwa z art. 284 § 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego na okres próby wynoszący 1 rok.

(dowód: wyrok z dnia 08.03.2011r. – k. 280-281 akta II K 663/10)

Sąd zważył:

Powództwo nie zasługiwał ona uwzględnienie.

Powódka domagała się od pozwanego zasądzenia na swoją rzecz kwoty 10.000 zł, która stanowić miała jej część spadku po zmarłej siostrze U. P. (1), w postaci szeregu ruchomości, które miały zostać bezprawnie zabrane przez pozwanego J. D. (1). Powódka na uzasadnienie swojego żądania wskazała, że przeciwko pozwanemu zapadł w dniu 8 marca 2011r. wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne i w aktach tych znajdują się wszystkie dowody.

Pozwany kwestionował żądanie pozwu wskazując, że pozbawione jest ono zarówno podstaw faktycznych jak i prawnych, zaprzeczył także, aby dokonywał zaboru jakichkolwiek ruchomości należących do U. P. (1). Wskazał także, że złożenie przedmiotowego pozwu wynika z faktu, że uzyskał wobec spadkobierców po U. P. (2) prawomocny wyrok zasądzający na jego rzecz solidarnie kwotę 50.000 zł. Wobec braku zapłaty przez powódkę przysądzona została na jego rzecz własność jej nieruchomości i toczy się postępowanie o eksmisję powódki.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w polskim systemie prawnym obowiązuje zasada, iż w razie istnienia sporu między stronami stosunku cywilnoprawnego obowiązek (ciężar dowodu) udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Unormowania kodeksowe przywiązują duże znaczenie do zasad kontradyktoryjności i dyspozycyjności, co znajduje szczególny wyraz w tym, że strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 k.p.c.). Stosownie do zasady wyrażonej w art. 3 k.p.c., a rozwiniętej m.in. w art. 232 zd. 1 k.p.c., dowody są obowiązane przedstawiać strony, a rozkład ciężaru dowodu wynikający także z art. 6 k.c. powoduje to, że strona, która chce dochodzić roszczeń wymagających dowodzenia środkami dowodowymi, z których może skorzystać, powinna liczyć się z koniecznością przedstawienia takich dowodów, gdyż w przeciwnym razie jej powództwo może być oddalone. Zatem ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (tak: Stanisław Dmowski, Stanisław Rudnicki „Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga pierwsza, część ogólna”, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis). Samo zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę procesową wywołuje ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione, zaś w razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28.04.1975 r., III CRN 26/75, LEX nr 7692).

Powódka powoływała się na fakt, że pozwany skazany został wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 8 maca 2011r. i że w aktach tych znajdują się wszystkie dowody.

Zgodnie z treścią art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.

Wyrokiem z dnia 8 marca 2011r. Sąd Rejonowy w Oleśnicy II K 663/10 uznał J. D. (1) za winnego tego, że w bliżej nieustalonym czasie pomiędzy 2001 a 2006 w S. przy ulicy (...) przywłaszczył rower treningowy, przyrząd wieloczynnościowy o wartości nie mniejszej niż 300 zł, czym działał na szkodę D. Ś. (1), A. P., B. N., H. P., S. P., J. P. tj. przestępstwa z art. 284 § 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego na okres próby wynoszący 1 rok.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 11 k.p.c. Sąd cywilny związany jest tylko ustaleniami dotyczącymi popełnienia przestępstwa - a więc okolicznościami składającymi się na jego stan faktyczny, czyli osobą sprawcy, przedmiotem przestępstwa oraz czynem przypisanym oskarżonemu - które znajdują się w sentencji wyroku. Oznacza to, że sąd - rozpoznając sprawę cywilną - musi przyjąć, że skazany popełnił przestępstwo przypisane mu wyrokiem karnym (wyrok SN z dnia 14 kwietnia 1977 r., IV PR 63/77, LEX nr 7928). A contrario nie mają zaś mocy wiążącej orzeczenia karne umarzające postępowanie (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 2005 r., II PK 217/04, OSNP 2005, nr 18, poz. 285) ani umarzające warunkowo postępowanie nie są to bowiem wyroki skazujące (por. uchwałę połączonych Izb Karnej i Wojskowej z dnia 22 grudnia 1978 r., VII KZP 23/77, wyrok SN z dnia 20 września 1973 r., II PR 223/73, NP 1974, nr 6, s. 846, z glosą aprobującą J. Tyszki oraz uchwałę składu siedmiu sędziów SN z dnia 22 października 1974 r., III PZP 20/74, OSNCP 1975, nr 2, poz. 17).

Mając zatem na względzie, że nie pozostawał związany wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 8 marca 2011r., II K 663/10, powódka w toku niniejszego postępowania powinna wykazać wszystkie przesłanki warunkujące przyjęcie odpowiedzialności pozwanego tj. faktu dokonania przez J. D. (1) zaboru wyszczególnionych w pozwie ruchomości, faktu, iż stanowiły one rzeczywiście własność U. P. (1) oraz ich wartości. Za niewystarczające uznać nalazło odwołanie się do dowodów znajdujących się w aktach II K 663/10. Sąd cywilny samodzielnie prowadzi postępowanie dowodowe, a procedura cywila nie zna dowodu z akt innej sprawy. Przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków bezpośrednio przed sądem orzekający ma decydujące znaczenie dla prawidłowości jego oceny, a zatem z reguły oparcie ustaleń na takim dowodzie przeprowadzonym w innej sprawie stanowi naruszenie zasady bezpośredniości.

Powódka w zasadzie nie podjęła żadnej inicjatywy dowodowej w niniejszym postępowaniu. Była zaś pouczana o zasadzie rozkładu ciężaru dowodu i trybie składnia wniosków dowodowych, w końcowej fazie procesu była zaś reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, który również nie zgłosił wniosków dowodowych.

Wyłącznym dowodem mającym świadczyć o fakcie dokonania zaboru przez pozwanego ruchomości stanowiących własność U. P. (1) były twierdzenia samej powódki. Powódka nie przedstawiał przy tym żadnego dowodu, że przedmioty wymienione i bardzo ogólnie opisane w pozwie stanowiły własność U. P. (1), jak również że przedstawiały wartość 50.000 zł. Nie przedłożyła żadnych faktur, rachunków, bądź innych dowodów pozwalający faktycznie ustalić ruchomości, które weszły w skład spadku po U. P. (1). Powódka sama wskazała, że nie wie ile są warte poszczególne kuchnie gazowe, nie zna nawet ich marek, natomiast co do bramy kutej to była to normalna brama, jaką widzi się przy posesjach i że zdaje się jej, że brama miała wartość 2000 zł. Pozwany stanowczo przeczył, aby zabrał jakiekolwiek ruchomości z domu przy ul. (...) w S.. Wskazywał przy tym, że z domu tego został wyrzucony, podczas jego nieobecności wymieniono zamki, a później nie miał już do niego dostępu. Dodał, że w domu zostały rzeczy, których nie zabrał jak również, że nowy nabywca kazał mu szukać jego rzeczy na śmietniku. Świadek J. D. (2) zeznał natomiast , że jego brat mieszkał w tym domu do momentu, kiedy zakupił go nowy właściciel, który „włamał się do tego domu” pod nieobecność brata. Dodał, że był w tym domu w dni wymiany zamków iż w dniu tym nieruchomość była umeblowana. Wskazał także, że jego J. D. (1) nic nie zabrał z tej nieruchomości oraz że nic mu nie jest wiadomym, aby po tym zdarzeniu brat był jeszcze w tej nieruchomości. Z twierdzeń samej powódki wynikało, że dostęp do domu przy ul. (...) w S. miały różne osoby. Powódka wymienił przy tym, że klucze te posiadać miała E. K., J. O., siostrzeniec J. D. (1), nie zaprzeczyła również temu, że przez jakiś czas to również ona posiadała dostęp do tej nieruchomości. Tym samym nie sposób przyjąć było, że to wyłącznie pozwany mógł dokonać ewentualnego zaboru rzeczy znajdujących się w tym domu.

Powtórzyć należy, że powódka nie przedstawiła żadnych dowodów o charakterze obiektywny, z których wynikałoby, że pozwany faktycznie przywłaszczył rzeczy stanowiące uprzednio własność jej siostry oraz wartość tychże przedmiotów. Powództwo nie mogło zostać uwzględnione tylko na tej podstawie, że w ocenie i przekonaniu powódki wymienione w pozwie ruchomości stanowią łącznie wartość 50.000 zł.

Z tego względu powództwo, jako nieudowodnione podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w pkt I wyroku.

Podstawę orzeczenia o kosztach stanowiły uregulowania art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym powódka, jako strona przegrywająca spór obowiąż an jest do zwrotu na rzecz pozwanego poniesionych przez niego kosztów, na które składały się kwota 1217 zł kosztów zastępstwa procesowego pozwanego (zgodnie z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa).

Sąd nie znalazł przy tym podstaw do skorzystania z uregulowania art. 102 k.p.c. Jak bowiem wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 15 listopada 2011r.,I ACa 610/12 sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona bez uszczerbku dla utrzymania własnego i członków rodziny nie byłaby w stanie ponieść kosztów, nie stanowi sama przez się szczególnie uzasadnionego wypadku o którym mowa w art. 102 k.p.c. Sąd miał przy tym również na uwadze intencje, którymi kierował się powódka wytaczając niniejsze powództwo. Powódka przyznał bowiem, że powodem dla którego wytoczyła powództwo był fakt, że pozwany pozwał ją o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, która uprzednio stanowiła jej własność.