Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2013r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2013 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa H. Ł. , J. Ł.

przeciwko Gminie M. A.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Augustowie

z dnia 30 lipca 2013r., sygn. akt I C 101/13

1.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że

- po punkcie I dodaje pkt. II następującej treści: „Zasądza od pozwanej Gminy M. A. na rzecz powodów J. Ł. i H. Ł. solidarnie kwotę 184,99 zł (sto osiemdziesiąt cztery złote dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) z odsetkami ustawowymi od dnia 19 marca 2013r. do dnia zapłaty”;

- punktowi II nadaje numer III;

- dodaje pkt. IV o treści: „Umarza postępowania co do zapłaty kwoty 2.171,19 zł (dwa tysiące sto siedemdziesiąt jeden złotych dziewiętnaście groszy) ;

- punktowi III nadaje numer V o następującej treści: „Zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 743 zł (siedemset czterdzieści trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 617 zł (sześćset siedemnaście złotych ) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

2. Oddala apelację w pozostałej części.

3. Zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 348 zł (trzysta czterdzieści osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 300 zł (trzysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II – giej instancji.

Sygn. akt: I. Ca. 321/13

Uzasadnienia

Powodowie H. Ł. i J. Ł. - ostatecznie precyzując stanowisko w sprawie - domagali się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz solidarnie kwoty 341,32 zł z odsetkami od dnia 18 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty odsetek ustawowych od kwoty 2.512,71 zł za okres od 19 marca 2013 r. do dnia 17 kwietnia 2013 r. oraz solidarnie kwoty kosztów procesu i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych liczonych od pierwotnej wartości roszczenia objętego pozwem. Jako podstawę swojego roszczenia wskazali art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz art. 417 k.c.

Podnieśli, że pozwana nie zapewniła lokalu socjalnego osobom, które zajmują ich lokal mieszkalny położony w A. przy ul. (...), pomimo, ze obowiązek taki wynikał z prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Augustowie z dnia 5 października 2011 r. w sprawie o eksmisję sygn. akt I C 87/11. Zaniechanie pozwanej uniemożliwiło wykonanie eksmisji i lokatorzy nadal zajmują powodów lokal, nie ponosząc opłat za jego użytkowanie.

Pozwana Gmina M. A. wniosła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie o sygn. akt: I. C. 101/13 Sąd Rejonowy w Augustowie zasądził od pozwanej Gminy M. A. na rzecz powodów J. Ł. i H. Ł. solidarnie tytułem odszkodowania kwotę ustawowych odsetek od kwoty 2.171,19 zł liczonych od dnia 19 marca 2013 r. do dnia 17 kwietnia 2013 r., z ustawowymi odsetkami od dnia 18 kwietnia 2013 r. i do dnia zapłaty i w pozostałym zakresie oddalił powództwo. Ponadto zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne:

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwana w dniu 17 kwietnia 2013 r. zapłaciła solidarnie na rzecz powodów kwotę 2.171,19 zł, a więc zasadne jest żądanie powodów w zakresie odsetek od tej kwoty. Sąd Rejonowy nie podzielił jednak roszczenia powodów w zakresie kwoty 341,52 zł tytułem odszkodowania za centralne ogrzewanie za okres 2011/2012, albowiem odszkodowanie obejmuje okres do 15 października 2012 r.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na mocy art. 100 k.p.c.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez powodów w całości, zarzucając Sądowi I instancji:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez:

a)  niewłaściwą wykładnię art. 18 ust. 5 w zw. z art. 14 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 21 czerwca 2011 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, w zw. z art. 417 § 1 k.c. tj. nieuzasadnione przyjęcie, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu należności w kwocie 199,22 zł stanowiącej dopłatę do centralnego ogrzewania za sezon grzewczy 2011/2012 (obliczonej proporcjonalnie do czasu trwania odpowiedzialności pozwanej za okres marzec wrzesień 2012 r., przy uwzględnieniu okresu trwania sezonu grzewczego 01.10.2011 r. - 30.09.2012 r.) i przyjęcie, że w zakresie powyższej należności prawomocnie rozstrzygnięto w ramach sprawy Sądu Rejonowego w Augustowie sygn. I C 233/12, w której w postępowaniu drugoinstancyjnym orzekał Sąd Okręgowy w Suwałkach za sygn. I Ca 418/12;

2)  n aruszenie przepisów postępowania, tj.:

a)  naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, tj. brak wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego, poprzez:



nieuzasadnione przyjęcie, że dopłata do centralnego ogrzewania za sezon grzewczy 2011/2012 w kwocie 341,52 zł została uwzględniona w wysokości odszkodowania zasądzonego od pozwanego w sprawie o sygn. I C 233/12 (I Ca 418/12) podczas gdy z akt sprawy I C 233/12, I Ca 418/12 oraz zestawienia Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 11 marca 2013 r. załączonego do pozwu w sprawie wynika, że należność ta nie została wykazana w ramach uprzednio rozstrzyganej sprawy za sygn. I C 233/12 (I Ca 418/12) i została naliczona po dniu 15 października 2012 r. tj. po dacie końcowej okresu odszkodowawczego wskazywanego przez powodów;



pominięcie faktu, iż zapłata należności w kwocie 2.171,19 zł nastąpiła po dniu wytoczenia powództwa w sprawie i doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu, a powodowie pismem procesowym z dnia 21 czerwca 2013 r. ograniczyli powództwo do kwoty 341,52 zł a więc w zakresie kwoty 2.171,19 zł postępowanie należało umorzyć;

b)  naruszenie art. 366 k.p.c. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i przyjęcie, że w zakresie kwoty 341,52 zł orzekał uprzednio Sąd Rejonowy w Augustowie za sygn. I C 233/12 oraz Sąd Okręgowy w Suwałkach za sygn. I Ca 418/12, podczas gdy kwota ta nie była ujęta w zestawieniu należności dochodzonej pozwem w w/w sprawie;

c)  naruszenie art. 98 w zw. z art. 100 k.p.c. poprzez niewłaściwą jego wykładnię i wzajemne zniesienie kosztów procesu, podczas gdy pozwany spełniając świadczenie po dniu wytoczenia powództwa jest traktowany, jak strona przegrywająca spór, a powód uległ jedynie w nieznacznej części swojego żądania, tj. w zakresie kwoty 142,50 zł i należało orzec o obowiązku zwrotu kosztów procesu przez pozwanego na rzecz powodów.

Mając na uwadze powyższe, wnieśli o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na ich rzecz solidarnie kwoty 199,22 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 199,22 zł za okres od dnia 19 marca do dnia zapłaty, odsetek ustawowych od kwoty 2.171,19 zł za okres od dnia 19 marca 2013 r. do dnia 17 kwietnia 2013 r., z ustawowymi odsetkami od dnia 18 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty; umorzenie postępowania w zakresie kwoty 2.171,19 zł i zasądzenie od pozwanego na ich rzecz solidarnie kwoty 760,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwoty 600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

2)  zasądzenie od pozwanego na ich rzecz solidarnie kwoty kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wywołanych postępowaniem przed Sądem II Instancji,

ewentualnie

3)  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Augustowie do ponownego rozpoznania wraz z pozostawieniem mu rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja powodów w znacznej części zasługiwała na uwzględnienie.

Nie budzi wątpliwości, że podstawę odpowiedzialności gminy związanej z niedostarczeniem lokalu socjalnego osobom do niego uprawnionym stanowi art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów. Przewiduje on odpowiedzialność gminy w tym zakresie na podstawie art. 417 k.c. W związku z tym ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania. Wątpliwy pozostaje natomiast zakres szkody, który pozostaje w normalnym związku przyczynowym z niewykonaniem przez gminę obowiązku dostarczenia lokalu zamiennego lub socjalnego, w zakresie, w którym szkoda właścicieli lokalu polega na konieczności ponoszenia opłat związanych z korzystaniem z lokalu.

Jak wiadomo, zakres szkody pozostającej w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem stanowiącym źródło szkody powinien opierać się na porównaniu stanu majątku poszkodowanego istniejącego po wystąpieniu zdarzenia wyrządzającego szkodę, z możliwym stanem tego majątku w przypadku gdyby zdarzenie to nie wystąpiło, z uwzględnieniem warunku, czy stan ten jest typowym, zazwyczaj występującym następstwem zdarzenia wyrządzającego szkodę. W związku z tym należy podkreślić, że konieczność ponoszenia przez właściciela lokalu kosztów związanych z korzystaniem z mieszkania przez lokatorów, którzy nie ponoszą takich opłat jest co do zasady normalnym następstwem niewykonania przez gminę obowiązku dostarczenia im lokalu socjalnego. Brak jest bowiem w istocie podstaw do innego traktowania jako elementu szkody strat wynikających z niemożliwości uzyskania czynszu najmu i strat będących następstwem konieczności ponoszenia przez samego właściciela opłat za korzystanie z lokalu obejmujących np. należności za wodę, energię elektryczną i ogrzewanie mieszkania. Ocena istnienia szkody w tym zakresie wymaga jednak indywidualnej oceny, uwzględniającej okoliczności towarzyszące możliwości wynajmowania konkretnego lokalu. Pozostaje bowiem kwestią konkretnych ustaleń, czy na określonym rynku najmu lokali jego właściciel - przy uwzględnieniu określonej rynkowej stawki czynszu - może uzyskać dodatkowo od wynajmującego także należności pokrywające w całości lub w części wysokość opłat związanych z korzystaniem z lokalu. W przypadku wykazania takiej okoliczności szkoda, o której mowa w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów obejmowałaby tego rodzaju opłaty. Można zatem przyjąć, że konieczność ponoszenia przez właściciela takich opłat jest wyłącznie następstwem niezgodnego z prawem działania lokatora i nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z niedostarczeniem lokalu socjalnego przez gminę. W konsekwencji należy stwierdzić, iż strata właściciela lokalu spowodowana nieuiszczaniem przez lokatora opłat za używanie lokalu mieszkalnego pozostaje w normalnym związku przyczynowym z zaniechaniem wypełnienia przez gminę obowiązku dostarczenia takiej osobie lokalu socjalnego (por. wyrok SN z dnia 19 czerwca 2008 r., V CSK 31/08 i z dnia 13 stycznia 2010 r., II CSK 323/09, uchwała SN z dnia 16 maja 2012 r., III CZP 12/12).

Uwzględniając wyżej zaprezentowany wywód w kontekście oceny prawnej wyrażonej w wyroku Sądu Okręgowego w sprawie sygn. akt: I. Ca. 418/12, której niniejsza sprawa jest niejako kontynuacją, uznać należy, że odpowiedzialność pozwanej Gminy za straty powodów spowodowane nieuiszczeniem przez lokatorów opłat za używanie zajmowanego lokalu ogranicza się do opłat przysługujących Spółdzielni Mieszkaniowej w A. za okres od dnia 15 marca 2012 r. do dnia 15 października 2012 r.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie budzi wątpliwości, że Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie niezasadnie nie uwzględnił strat powodów spowodowanych nieuiszczeniem przez lokatorów opłat za centralne ogrzewanie za okres po dniu 15 marca 2012 r. Zarzuty apelacyjne w tym zakresie w znacznej mierze były trafne. Należy bowiem zauważyć, że rozliczenia końcowe za sezon grzewczy są realizowane po jego zakończeniu i należność ta nie była objęta oceną prawną w sprawie I. Ca. 418/13. Oznacza to, że od daty wymagalności tego roszczenia w zakresie należnego stronie powodowej odszkodowania, czyli od dnia 15 marca 2012 r., należność ta powinna być uiszczona za miesiące, z których ogrzewanie nie zostało rozliczone, a której nie obejmowało poprzednie postępowanie. W ocenie Sądu Okręgowego, należność ta powinna być więc liczona od dnia 15 marca 2012 r. do końca sezonu grzewczego (wrzesień 2012 r.), na co wskazał Sąd Okręgowy w Suwałkach w sprawie sygn. akt: I. Ca. 418/12, a zatem nie cały miesiąc podlegał rozliczeniu. Suma opłat za centralne ogrzewanie powinna więc zamykać się kwotą 184,99 zł, przyjmując, iż opłata za 1 miesiąc wynosi 28,46 zł (28,46 zł x 6 miesięcy + opłata za połowę miesiąca, czyli 14,23 zł = 170,76 zł + 14,23 zł = 184,99 zł), którą powinna uiścić pozwana Gmina jako odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego osobom do niego uprawnionym.

W niniejszej sprawie, bezsprzecznie też pozwana Gmina uregulowała kwotę 2.171,19 zł dochodzoną pozwem. Spór dotyczył kwestii, czy wpłata ta nastąpiła przed wytoczeniem powództwa czy też w jego trakcie.

W ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony materiał dowodowy daje podstawę do przyjęcia, iż kwota ta, co wynika z dowodu wpłaty (k. 81), została przekazana do rąk powodów w dniu 19 kwietnia 2013 r., a więc po upływie 2 dni od otrzymania pozwu. Fakt, że pozwana Gmina w dniu 17 kwietnia 2013 r. wydała dyspozycję odnośnie wypłaty kwoty 2.171,19 zł, nie świadczy, iż zaspokoiła roszczenie powodów. Wobec tego, wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, postępowanie w zakresie roszczenia o zapłatę kwoty 2.171,19 zł na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. należało umorzyć, albowiem powodowie w zakresie tej kwoty cofnęli powództwo (pismo - k. 51-52).

Nie ulega również wątpliwości, że zaspokojenie przez stronę pozwaną roszczenia w toku procesu należy uznać za jednoznaczne z jej przegraniem sprawy. Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, pozwany, który płaci dochodzoną należność po wniesieniu pozwu, chociaż przed otrzymaniem jego odpisu, z punktu widzenia przepisów k.p.c. o kosztach procesu uważany jest za przegrywającego sprawę i w konsekwencji zobowiązany jest zwrócić powodowi poniesione koszty (art. 98 § 1 k.p.c.) - por. postanowienie z dnia 20 sierpnia 1979 r., I CZ 92/79- LEX nr 8188. W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, że zapłata przez pozwanego w toku postępowania objętych powództwem należności skutkuje uznaniem go za przegrywającego proces, ze skutkami, o jakich mowa w art. 98 § 1 i 3 k.p.c., również w części dotyczącej zaspokojonego w ten sposób roszczenia, jeżeli tylko było ono wymagalne w dacie wniesienia pozwu (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 1979 r., I CZ 92/79, LEX nr 8188 oraz z dnia 6 listopada 1984 r., IV CZ 196)84, LEX nr 8642).

Skoro więc strona pozwana spełniła dochodzone świadczenie w toku procesu to stanowisko powodów w przedmiocie obowiązku zwrotu przez stronę pozwaną kosztów procesu jest w pełni zasadne.

Powyższe skutkowało koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. i orzeczeniem co do istoty sprawy. W pozostałym zakresie apelacja była niezasadna, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

Uwzględniając wynik postępowania apelacyjnego, o kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c.