Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 223/12

0.a.W Y R O K

0.b.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Mariusz Tchórzewski

Protokolant: Anita Listoś

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2014 r. w Lublinie

połączonych spraw z powództw (...) Banku (...) w C. przeciwko:

A.  K. S. (1), A. S., A. J. (1), Z. J. o zapłatę kwoty 417786,91 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24.11.2011 r.

B.  K. S. (1), A. S., A. J. (1), Z. J., I. J. (1), K. J. (1) o zapłatę kwoty 379253,54 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24.11.2011 r.

I.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy w Lublinie w dniu 3 lutego 2012 r., w sprawie I Nc 13/12;

II.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy w Lublinie w dniu 3 lutego 2012 r., w sprawie I Nc 14/12, w części obejmującej:

a.  zasądzenie należności głównej do kwoty 261738,30 (dwieście sześćdziesiąt jeden tysięcy siedemset trzydzieści osiem 30/100) zł z odsetkami ustawowymi od tej kwoty, od dnia 18 lipca 2013 r.

b.  zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 309521,04 (trzysta dziewięć tysięcy pięćset dwadzieścia jeden 04/100) zł za okres od dnia 29 czerwca 2012 r. do dnia 17 lipca 2013 r.

c.  zasądzenie kosztów postępowania nakazowego;

II.  kosztami postępowań, od ponoszenia, których pozwani byli zwolnieni, obciąża Skarb Państwa.

I C 223/12 (I C 224/12) UZASADNIENIE

Pozwem z 19.01.2012 r. (k.19) (...) Bank (...) w C. pozwał solidarnie K. S. (1), A. S., A. J. (1), Z. J. o zapłatę kwoty 417.786,91 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 24.11.2011 r., wywodząc odpowiedzialność pozwanych z tytułu poręczenia wekslowego wystawionego na zabezpieczenie kredytu dłużnika osobistego banku, uzasadniając datę początkową roszczenia akcesoryjnego, jako dzień następny po upływie terminu do wykupu weksla.

Sąd Okręgowy w Lublinie, w sprawie I Nc 13/12, w dniu 3.02.2012 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, uwzględniając powództwo (k.22).

Zarzuty od nakazu zapłaty wnieśli wszyscy pozwani (k.33, 47, 66, 80), zgłaszając tożsame zarzuty dotyczące weksla i stosunku podstawowego:

• nieważności zobowiązania wekslowego, z uwagi na wypełnienie weksla przez powoda po ogłoszeniu upadłości dłużnika osobistego banku – wystawcy weksla

• nieprawidłowe oznaczenie remitenta w treści weksla – odmienne od oznaczenia kredytodawcy w deklaracji wekslowej

• brak umocowania osoby przyjmującej weksel w imieniu powoda, do reprezentowania go w stosunkach zewnętrznych, w tym nieważność oświadczeń woli tej osoby składanych przy zawieraniu umowy kredytowej z wystawcą weksla

• nadużycie prawa podmiotowego przez powoda, poprzez zastosowanie „środków zbyt kosztownych” dla pozwanych

• przedwczesność wytoczenia powództwa z uwagi na niezakończenie postępowania upadłościowego wystawcy weksla, dającego szanse zaspokojenia powoda z masy upadłości wystawcy weksla.

Pozwem z 19.01.2012 r. (k.149) (...) Bank (...) w C. pozwał solidarnie K. S. (1), A. S., A. J. (1), Z. J., I. J. (1), K. J. (1) o zapłatę kwoty 379253,54 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 24.11.2011 r., wywodząc odpowiedzialność pozwanych z tytułu poręczenia wekslowego wystawionego na zabezpieczenie kredytu dłużnika osobistego banku, uzasadniając datę początkową roszczenia akcesoryjnego, jako dzień następny po upływie terminu do wykupu weksla.

Sąd Okręgowy w Lublinie, w sprawie I Nc 14/12, w dniu 3.02.2012 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, uwzględniając powództwo (k.152).

Zarzuty od nakazu zapłaty wnieśli wszyscy pozwani (k.164, 174, 186, 200, 217, 231). K. S. (1), A. S., A. J. (1), Z. J. zgłosili tożsame zarzuty dotyczące weksla i stosunku podstawowego:

• nieważności zobowiązania wekslowego, z uwagi na wypełnienie weksla przez powoda po ogłoszeniu upadłości dłużnika osobistego banku – wystawcy weksla

• nieprawidłowe oznaczenie remitenta w treści weksla – odmienne od oznaczenia kredytodawcy w deklaracji wekslowej

• brak umocowania osoby przyjmującej weksel w imieniu powoda, do reprezentowania go w stosunkach zewnętrznych, w tym nieważność oświadczeń woli tej osoby składanych przy zawieraniu umowy kredytowej z wystawcą weksla

• nadużycie prawa podmiotowego przez powoda, poprzez zastosowanie „środków zbyt kosztownych” dla pozwanych

• przedwczesność wytoczenia powództwa z uwagi na niezakończenie postępowania upadłościowego wystawcy weksla, dającego szanse zaspokojenia powoda z masy upadłości.

K. J. (1), I. J. (1) zgłosiły tożsame zarzuty dotyczące weksla i stosunku podstawowego:

• nieważności zobowiązania wekslowego, z uwagi na wypełnienie weksla przez powoda po ogłoszeniu upadłości dłużnika osobistego banku – wystawcy weksla

• nieprawidłowe oznaczenie remitenta w treści weksla – odmienne od oznaczenia kredytodawcy w deklaracji wekslowej

• złożenie podpisu na blankiecie weksla i deklaracji wekslowej z grzeczności

• niedopełnienie przez powoda obowiązku pełnego poinformowania pozwanych o stanie zadłużenia wystawcy weksla oraz o skutkach prawnych poręczenia wekslowego

• nadużycie prawa podmiotowego przez powoda, poprzez zastosowanie „środków zbyt kosztownych” dla pozwanych.

Postanowieniem z dnia 20.09.2012 r. Sąd połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia oba postępowania, które po wniesieniu zarzutów zostały zarejestrowane w repertorium C pod numerami 223/12 i 224/12 (k.341).

Pismem z dnia 20.08.2012 r. (k.305) powód wniósł o utrzymanie w całości nakazów podnosząc, że pozwanymi są wyłącznie avaliści, których zobowiązanie wekslowe jest niezależne od zobowiązań wystawcy weksli, a tym samym jego upadłość nie wpływa na możność dochodzenia roszczeń przez remitenta od poręczycieli. W zakresie zarzutu podpisu z grzeczności powód wskazał, że mógłby być on zgłoszony wyłącznie wobec tej osoby, z którą podpisujący umówiłby się na takie zwiększenie jej wiarygodności, a nie wobec innych podmiotów (remitenta). Powód wskazał także na zmianę firmy banku pomiędzy datą podpisania deklaracji wekslowej, a datą wypełnienia weksla in blanco, załączył także dowody wskazujące, że w dacie czynności bankowych z pozwanymi osoba współ reprezentująca bank była formalnie ustanowiona pełnomocnikiem przez zarząd banku.

Pismem z 20.09.2012 r. (k.340), uzupełnionym w zakresie braków formalnych w dniu 24.09.2012 r. (k.365) i sprecyzowanym pismem z dnia 5.10.2012 r. (k.420) oraz pismem z dnia 30.11.2012 r. (k.436), powód przed pierwszą rozprawą częściowo cofnął powództwo w sprawie połączonej I C 224/12 (I Nc 14/12), ponad kwotę należności głównej 309521,04 zł i w zakresie odsetek ustawowych dochodzonych do dnia 28.06.2012 r. włącznie, z uwagi na częściowe zaspokojenie tej wierzytelności po wszczęciu postępowania.

Na rozprawie w dniu 5.12.2013 r. pełnomocnik procesowy powoda złożył oświadczenie o kolejnym, częściowym cofnięciu powództwa z uwagi na dalsze, częściowe zaspokojenie powoda w toku procesu (protokół k.501v), oświadczenie to zostało sprecyzowane (w tym, jako odnoszące się również do sprawy I C 224/12) w piśmie z 10.03.2014 r. (k.510) i z (k.), na rozprawie w dniu 17.03.2014 r. (k.527) oraz jednoznacznie w piśmie z dnia 24.03.2014 r. Pełnomocnicy pozwanych, w terminie zakreślonym w art. 203 § 3 zd. 2 k.p.c. nie zgłosili sprzeciwu (bezsporne).

Ostatecznie, zatem, w sprawie I C 224/12 powód domagał się zasądzenia kwoty 261738,30 zł z odsetkami od dnia 18.07.2013 r. oraz odsetek ustawowych od kwoty 309521,04 zł za okres od dnia 29.06.2012 r., do dnia 17.07.2013 r.

Stanowiska stron były podtrzymywane do końca procesu z zastrzeżeniem, że ostatecznie pozwani podtrzymali już tylko zarzut braku umocowania osoby przyjmującej weksel w imieniu powoda, do reprezentowania go w stosunkach zewnętrznych, w tym nieważność oświadczeń woli tej osoby składanych przy zawieraniu umowy kredytowej z wystawcą weksla (protokół rozprawy z 17.03.2014 r., k.527).

Sąd Okręgowy ustalił następujący, bezsporny między stronami, stan faktyczny w obu połączonych procesach.

W dniu 12.03.2008 r. Zarząd Banku (...) w C. podjął Uchwałę nr (...) w przedmiocie ustanowienia pełnomocników banku (k.309). W § 1 uchwały ustanowiono jednym z takich pełnomocników dyrektora oddziału banku w C. – E. B., której wystawiono formalne pełnomocnictwo podpisane przez wszystkich członków zarządu banku (k.308). W § 2 uchwały postanowiono, że pełnomocnik banku może składać w jego imieniu oświadczenia woli w zakresie umów kredytu łącznie z drugim pełnomocnikiem – do wysokości kwoty umocowania określonej w dokumencie pełnomocnictwa, lub członkiem zarządu banku – do wysokości wyższej, niż ujęta w umocowaniu.

W dniu 18.01.2010 r. Bank (...) w C., reprezentowany przez Prezesa zarządu J. D. (1) i pełnomocnika E. B. zawarł z (...) Sp. z o.o. w C., reprezentowaną przez Prezesa zarządu A. J. (1) i wiceprezesa K. S. (1), umowę o kredyt w rachunku bieżącym nr (...) (k.397-400). Zgodnie z ust. 4 umowy, zabezpieczeniem spłaty udzielonego kredytu miał być, między innymi, weksel własny in blanco kredytobiorcy, poręczony wekslowo przez udziałowców spółki (A. J. (1), K. S. (1)), ich współmałżonków (A. S., Z. J.).

W dniu 4.10.2010 r. (...) Bank (...) w C., reprezentowany przez Prezesa zarządu J. D. (1) i pełnomocnika E. B. zawarł z (...) Sp. z o.o. w C., reprezentowaną przez Prezesa zarządu A. J. (1) i wiceprezesa K. S. (1), umowę o kredyt obrotowy nr (...) (k.386-389). Zgodnie z ust. 7 umowy, zabezpieczeniem spłaty udzielonego kredytu miał być, między innymi, weksel własny in blanco kredytobiorcy, poręczony wekslowo przez udziałowców spółki (A. J. (1), K. S. (1)), ich współmałżonków (A. S., Z. J.) oraz K. J. (1), I. J. (1).

Zgodnie z treścią umów, kredytobiorca podpisał druki weksli niezupełnych, na odwrocie których, avaliści złożyli swoje podpisy przy klauzulach „poręczam za wystawcę”, zgodnie z treścią podpisanych jednocześnie „porozumień wekslowych” (k.4 i 5, 130-131).

Pomiędzy datą pierwszej umowy i porozumienia wekslowego (18.01.2010 r.), a datą drugiej umowy i porozumienia wekslowego (4.10.2010 r.) doszło do zmiany nazwy banku, bez przekształcenia podmiotowego, z „Bank (...) w C.”, na „(...) Bank (...) w C.” (odpis KRS k.311), co znalazło odzwierciedlenie zarówno w treści umowy z 4.10.2010 r., jak i zawartego przy niej porozumienia wekslowego (j.w.).

W związku z niepowodzeniem gospodarczym kredytobiorcy (zeznania A. J. i K. S. k. 363, 456 i 527), w dniu 22.08.2011 r. (...) Sp. z o.o. w C. skutecznie złożyła w Sądzie Rejonowym Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku wniosek o ogłoszenie upadłości, stosowne postanowienie zapadło w dniu 18.10.2011 r., w sprawie IX GU 169/11 (postanowienia k.168-169 i 171-172).

Pismami z dnia 7.11.2011 r. bank poinformował poręczycieli upadającego dłużnika o wypełnieniu weksli gwarancyjnych do kwot odpowiadających wymagalnym zadłużeniom zaewidencjonowanym w księgach bankowych i wezwał ich do wykupu weksli, do dnia 23.11.2011 r., wezwania zostały odebrane, lecz termin upłynął bezskutecznie (k.6-13 i 132-143). Z uwagi na stały upływ czasu, zadłużenie poręczycieli wekslowych, według stanu na dzień wystawienia weksli, było wyższe od wierzytelności zgłoszonej wobec kredytobiorcy, w postępowaniu upadłościowym, według stanu na dzień ogłoszenia upadłości (bezsporne, por. wyciąg z ksiąg bankowych k.402-403, aktualizacja zgłoszenia k.508).

W dniu 29.06.2012 r. bank zaliczył na poczet należności z umowy nr (...) część kwoty uzyskanej przez pozwanych z tytułu sprzedaży nieruchomości, ustalając pozostałe zadłużenie na kwotę 309521,04 zł (pisma j.w., pismo k.436, pismo k.469). W toku trwającego postępowania upadłościowego kredytobiorcy, do chwili obecnej, bank nie uzyskał zaspokojenia swoich zgłoszonych wierzytelności, za wyjątkiem kwoty 47782,74 zł uzyskanej z tytułu sprzedaży mikrokoparki (...) 18, przewłaszczonej na bank, jako zabezpieczenie kredytu nr (...) (zeznania J. D. k.501 v i 527, pismo syndyka k.505, zgłoszenie wierzytelności k. 508).

Opisany, bezsporny w istocie między stronami ( vide oświadczenia A. J. i K. S. k. 527 ) stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody opisane powyżej, przeprowadzone na wniosek stron i z urzędu, w postaci dokumentów urzędowych i prywatnych (w formie kopii i odpisów), których żadna strona nie kwestionowała, co do prawdziwości i autentyczności oraz korespondujące z nimi w pełni zeznania przedstawiciela powoda oraz pozwanych aktywnie uczestniczących w procesie. Żaden z dowodów w sprawie nie został uznany za niewiarygodny. Sąd pominął niewymienione dowody (dokumenty), jako nieistotne dla rozstrzygnięcia w połączonych sprawach.

Sąd zważył, co następuje.

Co do zasady, powództwa zasługiwały na uwzględnienie.

W świetle przeprowadzonych w sprawie dowodów należało uznać, że w zakresie kwoty należności głównej, skapitalizowanych odsetek i dalszych należności ubocznych, weksle wystawione przez biorącą kredyty upadłą spółkę zostały prawidłowo wypełnione przez kredytodawcę, w świetle wymogów art. 101 pr.weksl., a po częściowej spłacie długu w trakcie procesu, w sprawie I C 224/12, obejmują pozostałą część tych kwot (opisanych w pozwie). Obowiązek ich zapłaty wynika zaś z art. 720 k.c. w zw. z art. 9 i 10 pr.weksl. (wobec spółki) oraz w zw. z art. 32 pr. weksl. (wobec pozwanych avalistów). Wywód ten należy uzupełnić o stwierdzenie, że w judykaturze dopuszcza się – o ile rozstrzyga o tym stosunek podstawowy – możliwość ujęcia w sumie wekslowej, jako elementu składowego, innych kwot, np. odsetek za opóźnienie (por. uzasad. wyroku SN z 30.06.2010 r. V CSK 461/09) i bezspornie takie postanowienie strony zawarły w § 3 spisanych deklaracji wekslowych.

Żądanie zasądzenia odsetek ustawowych, w tym od kwoty skapitalizowanych odsetek, znajduje, co do zasady, umocowanie w treści art, 481 § 1 k.c. i art. 482 § 1 k.c. w zw. z art. 5 pr.weksl. Co do zasady (art. 38 pr.weksl.), weksel niedomicylowany (jak w sprawie) winien być przedstawiony do zapłaty wystawcy sola weksla, ale jeżeli oznaczono w wekslu miejsce płatności to, to samo miejsce jest również miejscem przedstawienia dłużnikowi weksla do zapłaty (por. I Heropolitańska „Prawo wekslowe. Komentarz”, tezy do art. 38), opóźnienie po stronie dłużnika (w tym avalisty), w zapłacie sumy wekslowej, powstaje dopiero po dacie przedstawienia weksla do zapłaty. W sprawie datą tą jest bezspornie 24.11.2011 r.

Pozwani przedstawili szereg zarzutów w trybie art. 493 § 1 k.p.c., lecz żaden nie mógł odnieść oczekiwanego skutku.

Pierwszoplanowo należy wskazać, że zarzuty wniesione przez wszystkich pozwanych w sprawie I Nc 14/12 (I C 224/12) związane z nieprawidłowym oznaczeniem remitenta w treści weksla – odmiennym od oznaczenia kredytodawcy w deklaracji wekslowej należało odczytać, jako oczywistą omyłkę, związaną z wykorzystywaniem tych samych szablonów pisma przez pozwanych we wszystkich trzech postępowaniach toczących się przed tutejszym Sądem (wliczając prawomocnie zakończoną sprawę I Nc 12/12) w sytuacji, gdy wszyscy pozwani połączeni są więzami rodzinnymi, lub towarzysko-biznesowymi. Bezspornym jest, że kredyt nr (...) był udzielony upadłej spółce w wyniku umowy ze (...) Bankiem (...) w C., z tak oznaczonym podmiotem pozwani spisali deklarację wekslową i tak oznaczony podmiot jest wskazany, jako remitent w wekslu. Zarzuty powtórzone ze sprawy I Nc 13/12 są, zatem bezprzedmiotowe. W sprawie I Nc 13/12 (I C 223/12) istotnie porozumienie wekslowe pozwani zawarli z Bankiem (...) w C., zaś jako remitent w wekslu został podany (...) Banki (...) w C., jednakże z jawnych rejestrów sądowych (KRS), dostępnych choćby za pośrednictwem strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że zmiana ta wynikała wyłącznie ze zmiany nazwy banku, zaistniałej pomiędzy podpisaniem deklaracji, a wypełnieniem weksla.

Pozwani w obu sprawach zgłosili zarzuty nieważności zobowiązania wekslowego, z uwagi na wypełnienie weksla przez powoda po ogłoszeniu upadłości dłużnika osobistego banku – wystawcy weksla. Zarzuty te nie znajdują oparcia w obowiązującym prawie wekslowym – ustawie z 28.04.1936 r. (Dz.U. 1936/37/282). W myśl art. 47 pr. weksl. poręczyciel odpowiada solidarnie z wystawcą za zobowiązanie wekslowe, a swobodnej woli posiadacza weksla pozostawiono wybór dochodzenia roszczeń przeciwko jednemu lub kilku zobowiązanym z weksla. Zobowiązanie wekslowe powstaje z chwilą podpisania blankietu wekslowego przez wystawcę i wręczenia go remitentowi. Przy wekslach niezupełnych oczywistą jest konieczność uzupełnienia jego treści w przyszłości, lecz jest to warunek konieczny dla realizacji wierzytelności z weksla, a nie warunek powstania zobowiązania wekslowego (por. wyrok SN z 19.09.2007 r. II CSK 196/07). Bezspornym w obu połączonych sprawach jest to, że podpisanie obu weksli przez osoby upoważnione do reprezentacji wystawcy nastąpiło przed ogłoszeniem jego upadłości i w świetle przywołanych przepisów, w zw. z art. 32 pr.weksl. w zw. z art. 7 pr.weksl. to powód był uprawniony do podjęcia decyzji, przeciwko komu z zobowiązanych skieruje swoje roszczenia. Mógł, zatem uczynić to skutecznie i zgodnie z prawem w odniesieniu do avalistów, pomijając swego dłużnika osobistego – wystawcę. Odpowiedzialność poręczyciela wekslowego jest niesubsydiarna, niezależna materialnie, „akcesoryjna wyłącznie formalnie”, ma w istocie charakter samodzielny (por. A.Szpunar „Komentarz do prawa wekslowego i czekowego” Wyd.Praw. W-wa 1996, s.136, t.3). W tym kontekście należy także zważyć, że niezasadne są dalsze zarzuty pozwanych, iż powód „zbędnie” nadużył swego prawa poprzez wytoczenie powództw, co wiązać się miało ze zwiększeniem kosztów postępowań, zamiast dochodzić obrony swych praw w drodze egzekucji opartej na b.t.e., a działanie to było przedwczesne z uwagi na wszczęte postępowanie upadłościowe wystawcy weksla. Co do pierwszego zarzutu należy wskazać, że prawem wierzyciela jest to, jaką drogę ochrony swych praw wybierze, a dla pozwanych musiała być oczywistą również możność ponoszenia odpowiedzialności na gruncie zobowiązania wekslowego – od chwili podpisania weksli, z uwagi na znany im fakt, że poręczali zobowiązania kredytodawcy nie jako poręczyciele cywilni, ale wekslowi. Musieli mieć, zatem świadomość, że w przypadku niespłacania długu przez podmiot, za który poręczali, będą wezwani do wykupu weksli – bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek dodatkowych kosztów, lub też staną się stroną określonych postępowań sądowych, potencjalnie ponosząc koszty z tym związane. Nie sposób czynić wierzycielowi zarzutu, że wybrał drogę postępowania nakazowego przed sądem powszechnym, jeżeli uwzględni się korzyści, jakich z tego tytułu mógł oczekiwać w świetle art. 492 § 3 k.p.c. To, że opisywane korzyści wierzyciela wiążą się z potencjalnie większym obciążeniem jego dłużników wekslowych w aspekcie kosztów postępowania, nie może stanowić zarzutu względem zachowania strony powodowej prawidłowo dbającej o swoje interesy, może być rozpatrywane wyłącznie w sferze postulacyjnej, względem prawodawcy. Niezasadnym i gołosłownym okazały się także zarzuty o przedwczesności obu powództw, jeżeli zważy się, że w czasie ponad dwóch lat trwania procesu, w ramach postępowania upadłościowego wypłacono powodowi kwotę niespełna 48 tys. zł (przy zadłużeniu na dzień wyrokowania ponad 800 tys. zł) i to pozyskaną ze sprzedaży składnika majątku wystawcy weksli, który i tak był przewłaszczony na powoda, tytułem zabezpieczenia spłaty jednej z umów. Pozwane I. J. i K. J. zgłosiły dwa odrębne zarzuty, w zakresie złożenia podpisu na blankiecie weksla i deklaracji wekslowej z grzeczności i niedopełnienia przez powoda obowiązku pełnego poinformowania pozwanych o stanie zadłużenia wystawcy weksla oraz o skutkach prawnych poręczenia wekslowego. Przypomnieć należy, że poręczały one za spółkę, którą kierował ich ojciec, będący jej współudziałowcem i jak wynika z treści zarzutów, obie pozwane zamieszkują z rodzicami w jednym gospodarstwie domowym, pozostając na utrzymaniu rodziców. Zasady doświadczenia życiowego nie pozwalają na przyjęcie za wiarygodne tez pozwanych, że w takiej sytuacji nie miały one wiedzy o stanie działalności gospodarczej ich rodzica, a zarzuty o ewentualnym niepoinformowaniu winny kierować właśnie do wstępnego, a nie podmiotu trzeciego. Niezasadnym jest także zarzut niepoinformowania ich przez bank o skutkach poręczenia, jeżeli zważy się, że dokonywały one tej czynności, jako osoby dorosłe, o pełnej zdolności do czynności prawnych, funkcjonujące w środowisku społecznym bezpośrednio zaangażowanym w działalność gospodarczą, wolnorynkową i to prowadzoną na dużą skalę. Co do zarzutu „podpisu z grzeczności”, to jest on bezskuteczny w świetle przepisów prawa wekslowego. Jak podkreśla się w doktrynie, jednoznaczna treść art. 30 pr.weksl. stanowi, że nawet wtedy, gdy osoba podpisująca weksel jako avalista umówi się z wystawcą weksla, że jej rola ma być inna (np. tylko wzmacniająca pozycję i wiarygodność wystawcy) i w takiej roli składa swój podpis, to tej treści porozumienie nie wywołuje żadnych skutków względem posiadacza weksla (A.Szpunar op.cit., s.130, t.5; por. orzecz. SN z 1.08.1931 r. OSP 1932, poz.79). Zamieszczenie wyrazu „poręczam” na odwrocie weksla usuwa, w świetle art. 31 pr.weksl., wszelkie wątpliwości, co do charakteru złożonego podpisu (por. J.Jastrzębski, M.Kaliński „Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz” LexisNexis W-wa 2008, s.247, t.2; wyrok SN z 24.10.2003 r. III CK 35/02). W konsekwencji, kto podpisał się na wekslu, jako poręczyciel, odpowiada jako poręczyciel chyba, że remitent wiedział, że taka osoba w ogóle nie zamierzała udzielić poręczenia (A.Szpunar op.cit., s.1303). Pozwane w ogóle nie podjęły inicjatywy dowodowej dla wykazania takiej okoliczności (obciążał je obowiązek udowodnienia wskazanej „wiedzy” remitenta, a nie samej możliwości wydedukowania takiego faktu z racji ich wieku i braku zatrudnienia). W toku sprawy ujawniono również okoliczność, że ich uzasadnienie przedmiotowego zarzutu nie było szczere i oparte na faktach. Powoływały się one w tym kontekście na całkowity brak majątku, zależność finansową od rodziców i w istocie formalną tylko możność ponoszenia odpowiedzialności za długi spółki ojca, jednakże wierzyciel (powód) ustalił, że w toku procesu sprzedały nieruchomość gruntową będącą ich współwłasnością, uniemożliwiając powodowi ewentualne zaspokojenie się z tego składnika majątkowego (por. k.512).

Jak wynika z oświadczeń pozwanych i ich pełnomocników z dnia 17.03.2014 r. (k.527), de facto jedynym zarzutem, który faktycznie popierali i wysuwali przeciwko żądaniom pozwu w obu sprawach był brak właściwego umocowania osób reprezentujących kredytodawcę, przyjmujących weksel w imieniu powoda, do reprezentowania go w stosunkach zewnętrznych oraz nieważność oświadczeń woli tej osoby składanych przy zawieraniu umowy kredytowej z wystawcą weksla, z tego tytułu. Jak wskazano w ustaleniach faktycznych, bank przy obu umowach był reprezentowany przez pełnomocnika, który czynności dokonywał – w świetle treści pełnomocnictwa – z członkiem zarządu banku. Pierwszoplanowo należy podkreślić, że bezpodstawny był zarzut pełnomocnika części pozwanych o sprekludowaniu możności wykazania tej okoliczności, w świetle art. 495 § 3 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym w dacie czynności procesowej powoda). Takie twierdzenie strony pozwanej wynika z błędnego odczytywania normy prawa procesowego zawartej ówcześnie w przedmiotowej jednostce redakcyjnej ustawy. W judykaturze podkreśla się konsekwentnie, że prekluzja dowodowa odnosi się tylko do faktów i dowodów na ich potwierdzenie, jej skutki nie dotyczą natomiast argumentacji prawnej. Argumentację natury prawnej strona mogła zawsze przytaczać po upływie terminów z § 3 analizowanego artykułu, a takim „argumentem prawnym” jest zarzut nieważności lub teza o ważności umowy (por. wyrok SA w Katowicach z 30.06.2006 r. I ACa 246/06). Oczywistym jest, że dowody z tym związane nie są zaliczane do kategorii dowodów na poparcie faktów, zatem powód w każdej chwili procesu mógł dowodzić ważności stosunku podstawowego pomiędzy stronami. W judykaturze wskazuje się także, że kwestia odpowiedzialności podmiotów za zobowiązanie wekslowe jest kwestią prawa materialnego i chociażby określone kwestie nie zostały podniesione przez strony, sąd zobowiązany jest zbadać je i wziąć pod rozwagę z urzędu (por. wyrok SN z 6.04.1963 r. 1 CR 213/62 OSNCP 1964/6/113).

Przechodząc, zatem do merytorycznej oceny przedmiotowego, ostatniego z zarzutów pozwanych należy wskazać, że jest on niezasadny w świetle art. 13 ust. 1 ustawy z 7.12.2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz.U. 2000/119/1252 ze zm.)., zgodnie z którym oświadczenia woli w imieniu banku spółdzielczego składać może członek zarządu z pełnomocnikiem (tak, jak miało to miejsce w odniesieniu do obu umów z podstaw faktycznych powództw z obu połączonych spraw). Komentowany przepis nie wyłącza stosowania w bankach spółdzielczych art. 55 pr. spół. (red. M.Spyra „Komentarz do ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających” Lex/el, t.3; K.Wyrwińska „Zarząd banku spółdzielczego – powołanie i kompetencje” ABC nr 69846). Na tej podstawie udzielane jest przez zarząd banku spółdzielczego pełnomocnictwo pracownikom banku nie wchodzącym w skład jego zarządu, lub też poszczególnym członkom zarządu i wyłącznie od treści pełnomocnictw zależy, czy mają one charakter pełnomocnictw łącznych, czy samoistnych (por. Z.Truszkiewicz „ Kto reprezentuje spółdzielnię” Rzeczpospolita PCD 2010.4.6; Z.Kuniewicz „Cywilnoprawna reprezentacja spółdzielni…” Rejent 2000.2.47; L.Pawlikowski „W imieniu spółdzielni, czy za spółdzielnię?” PPH 2004.12.51). W judykaturze, spójnej z przywołanymi poglądami nauki prawa spółdzielczego wskazuje się wręcz, że pełnomocnictwo z art. 55 § 1 pr. spół. w zw. z art. 13 w/w ustawy może być udzielone zarówno w formie oświadczenia członków zarządu uprawnionych do reprezentacji banku spółdzielczego jak i w formie uchwały zarządu, jako organu kolegialnego (wyrok SN z 5.11.2010 r. I CSK 63/10 M.Spół. 2010/6/20-22). Reprezentacja powoda przyz zawieraniu obu umów była zatem legalna, a same umowy ważne.

Konkludując powyższe, na podstawie wskazanych przepisów i w oparciu o art. 496 k.p.c. Sąd orzekł, jak w punkcie I w odniesieniu do sprawy I C 223/12, jak w punkcie II w odniesieniu do sprawy I C 224/12 (wobec pozostałej części roszczenia, po częściowym cofnięciu powództwa i prawomocnym umorzeniu postępowania postanowieniem z dnia 28.04.2014 r.).

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych powstałych po wydaniu nakazów zapłaty oparto na dyspozycji art. 113 ust. 1 u.k.s.c.