Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2011 r.

Sąd Rejonowy w Suwałkach I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 02 czerwca 2011 r. w Suwałkach na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w L. Oddziału B.

przeciwko J. D.

o ustalenie istnienia służebności gruntowej

oddala powództwo.

SSR Izabela Sadłowska

Sygn. akt I.C. 55/11

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. w L. Oddział w B. wystąpił przeciwko J. D. z pozwem, w którym domagał się ustalenia, iż jego poprzednik prawny z dniem 07.01.1991r. nabył z mocy prawa służebność gruntową odpowiadającą treści służebności przesyłu na nieruchomości o numerach geodezyjnych (...) położonych we wsi W. stanowiących obecnie własność pozwanej polegającą na:

1.  znoszeniu istnienia posadowionych na nieruchomościach obciążonych urządzeń elektroenergetycznego w postaci linii: SN 20 kV F. - M., służących do przesyłu energii elektrycznej i prowadzenia za jej pomocą dystrybucji energii elektrycznej,

2.  prawie do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji linii elektroenergetycznych, prawie każdorazowego usunięcia awarii, dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji i przebudowy urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, o których mowa w pkt. 1, wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem przez pracowników i poprzedników prawnych (...) S.A. Oddział B. i każdoczesny właściciel urządzeń elektroenergetycznych posługuje się w związku z prowadzaną działalnością.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w latach 1959 - 1960, miedzy innymi na nieruchomości o numerach geodezyjnych (...) położonych we wsi W., została wybudowana linia napowietrzna SN w relacji P. - W. w oparciu o Projekt opracowany przez (...) Przedsiębiorstwo (...). Linia została wybudowana zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami, tj. m.in. Ustawą z 28 czerwca 1950r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli. W dokumentacji posiadanej przez wnioskodawcę dotyczącej w/w linii energetycznej nie zachowały się jednak, szczegółowe dokumenty z tamtego okresu. Mając na uwadze wielkość inwestycji i jej charakter nie ma wątpliwości, choć wnioskodawca nie może przedstawić stosownych dokumentów, że linia ta została wybudowana zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W związku z licznymi awariami w miesiącach jesienno - zimowych wywołanych
zjawiskiem nazwanym nadmierną sadzą katastrofalną, która występuje na obszarach
(...), w roku 1968 przeprowadzono remont linii w oparciu o Projekt Biura Studiów i (...).

Przedmiotowa linia do 07.01.1991 była własnością Skarbu Państwa i jednocześnie w dyspozycji Przedsiębiorstwa Państwowego Zakładu (...). Powyższe wynikało z obowiązywaniem do 1 lutego 1989r. zasady jednolitego funduszu własności ogólnonarodowej (państwowej), którą wyrażał art. 128 § 1 k.c., stanowiący, że własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługiwała niepodzielnie państwu.

Jednocześnie nieruchomości o numerach geodezyjnych (...) położonych we wsi
W. do 1992r. stanowiły własność Skarbu Państwa. W związku z powyższym do
07.01.1991 właścicielem zarówno urządzeń jak i nieruchomości był ten sam podmiot którym był Skarb Państwa. Ten fakt przesądza o tym, iż nie mogło dojść do zasiedzenia służebności przesyłu odpowiadającej treścią służebności przesyłu.

W związku z powyższym należy odpowiedzieć na pytanie z czego wynika, iż od
07.01.1991 r. właścicielem przedmiotowych urządzeń wraz z ograniczonym prawem
rzeczowym w postaci służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu
stało się Przedsiębiorstwo Państwowe.

Powyższe wynika z faktu, z tego że uchylenie art. 128 k.c. w pierwotnym brzmieniu w dniu 1 lutego 1989 r. nie spowodowało "uwłaszczenia" z tym dniem państwowych osób prawnych co do składników mienia państwowego znajdujących się w ich zarządzie. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów - zasadzie prawnej - z dnia 18 czerwca 1991 r., III CZP 38/91, "uwłaszczenie" takie nastąpiło dopiero na podstawie ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz przepisów określających ustrój majątkowy państwowych osób prawnych (art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 20 grudnia 1990. r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych obowiązujący od_07.01.1991 r.). Dopóty zatem, dopóki wspomniane "uwłaszczenie" nie nastąpiło (07.01.1991), państwowe osoby prawne nie mają samodzielnych praw do składników mienia państwowego, którym dotychczas zarządzały; nadal wykonywały w tym zakresie jedynie uprawnienia Skarbu Państwa.

Z powyższych wyjaśnień wynika, że nie tylko do 31 stycznia 1989 r., ale aż do chwili wspomnianego "uwłaszczenia", przedsiębiorstwa państwowe będące poprzednikami prawnymi powódki, korzystając z nieruchomości w zakresie niezbędnym do eksploatacji znajdujących się na niej urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej jak również z samych urządzeń, wykonywały jedynie uprawnienia należące do sfery mienia państwowego. To ich działanie mieściło się zatem w sferze, którą był objęty również zarząd całą nieruchomością, sprawowany w tym czasie przez inną jednostkę państwową. I tak jak zarząd całą nieruchomością sprawowany przez tę inną jednostkę państwową, również działania przedsiębiorstw państwowych - poprzedników prawnych powódki w stosunku do nieruchomości były oparte na tytule prawnym.

Powódka podnosi, że uchylenie zasady jednolitego funduszu własności
ogólnonarodowej (państwowej), którą wyrażał art. 128 § 1 k.c. i wejście w rzycie art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, miało na celu, w związku z trwającymi reformami dążącymi do przejścia do gospodarki
wolnorynkowej, wyposażyć państwowe osoby prawne w majątek do dalszego prowadzenia swojej działalności. W związku z powyższym należy przyjąć, iż chodziło o przeniesienie wszystkich niezbędnych praw do dalszego prowadzenia działalności przez te osoby prawne. Skoro wiec wolą ustawodawcy było przeniesienie własności urządzeń Skarbu Państwa znajdujący się na nieruchomościach Skarbu Państwa na rzecz przedsiębiorstwa państwowego, to tym samym jedynym racjonalnym podejściem do analizowanego zagadnienia jest takie, iż jego wolą było również wyposażenie tego przedsiębiorstwa w inne prawa niezbędne do korzystania z tych urządzeń. Więc skoro przedsiębiorstwo państwowe dotychczas korzystało z urządzeń Skarbu Państwa i prawnie korzystało z nieruchomości Skarbu Państwa w zakresie ograniczonego prawa rzeczowego w celu korzystania z tych urządzeń, to w przypadku "uwłaszczenia" w zakresie własności urządzeń doszło do uwłaszczenia w zakresie ograniczonego prawa rzeczowego niezbędnego do korzystania z tych urządzeń. Nie można przyjąć, iż wolą ustawodawcy przy wskazanym "uwłaszczeniu" było wywołanie stanu bezprawności korzystania z nieruchomości. Należy z całą stanowczością stwierdzić, iż wolą ustawodawcy było podzielenie funduszu własności państwowej w taki sposób by każda jednostka państwowa otrzymała to z tego funduszu z czego dotychczas korzystała, a nie ulega wątpliwości, iż energetyczne przedsiębiorstwo państwowe, korzystało z nieruchomości będącej w zarządzie innej jednostki państwowej, jedynie w zakresie ograniczonego prawa rzeczowego. Należy wskazać, iż w uzasadnieniu Postanowienia z dnia 11 grudnia 2008 II CSK 314/08 Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał na możliwość uwłaszczenia w zakresie ograniczonego prawa rzeczowego w ramach zmian w strukturze własnościowej majątku Skarbu Państwa "nie można bowiem wykluczyć przekształcenia wspomnianego tytułu w samodzielne uprawnienie w ramach poruszonego wcześniej "uwłaszczenia". W związku z powyższym powódka wnosi o ustalenie istnienia wskazanego uprawnienia.

Należy wskazać, iż zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 III CZP 89/08 jak również wyrokiem z dnia 12 grudnia 2008 II CSK 389/08 przed
ustanowieniem uregulowania służebności przesyłu (art. 305 ¹ - 305 ⁴ k.c.) dopuszczalne było nabycie, między innymi w drodze zasiedzenia, służebności odpowiadającej treści
służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa.

Z ostrożności procesowej, w przypadku gdyby Sad uznał, iż w przedstawiony sposób nie mogło dojść do ustanowienia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, powód wniósł o stwierdzenie, iż poprzednik prawny powódki nabył służebność publiczną, która powstaje z mocy prawa np. po wydaniu decyzji administracyjnej. Możliwość nabycia z mocy prawa, prawa do korzystania z nieruchomości, tzw. służebności publicznej wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu Postanowienie z dnia 17 grudnia 2008 I CSK 171/08. Nie budzi też wątpliwości, że przekazanie przez poprzedników prawnych, tj. Zakład (...), Zakład (...) S.A. i (...) B. Sp. z 0.0. dla wnioskodawczyni własności w/w urządzeń i prawa do korzystania z nieruchomości następowało na zasadzie przekształceń dokonywanych na podstawie ówcześnie obowiązujących przepisów w ramach sukcesji uniwersalnej. Z dniem bowiem komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego (12 lipca 1993r.) na mocy Zarządzenia Nr 184/0rg/93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993 Zakład (...) S.A. nabył przedmiotowe urządzenia i prawo do korzystania z nieruchomości, następnie w dniu przeniesienia przedsiębiorstwa na mocy umowy aportowej (...) Sp. z o.o. nabyła owe urządzenia na własność i prawo do korzystania z nieruchomości, a następnie w dniu połączenia (31.08.201 Or.) (...) Sp. z o.o. z (...) S.A., powódka nabyła owe urządzenia na własność i prawo do korzystania z nieruchomości.

Przeniesienie zaś własności urządzeń i prawa do korzystania z nieruchomości przez Skarb Państwa na rzecz Zakładu (...), w związku z uchyleniem w 1989 r. zasady jednolitego funduszu własności ogólnonarodowej (państwowej), którą wyrażał art. 128 § 1 k.c., stanowiący, że własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługiwała niepodzielnie państwu, nastąpiło na podstawie art. 1 pkt. 9 ustawy z dnia 20.12.1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych. W ustawie tej skreślono bowiem przepis, iż "przedsiębiorstwo państwowe wykonuje wszelkie uprawnienia w stosunku do mienia ogólnonarodowego będącego w jego dyspozycji, z wyjątkiem uprawnień wyłączonych przepisami ustawowymi", a jednocześnie wprowadzono przepis, że "przedsiębiorstwo, gospodarując wydzielonym mu i nabytym mieniem, zapewnia jego ochronę", z czego wynika, że mienie wydzielone państwowej osobie prawnej przez Skarb Państwa oraz mienie nabyte przez państwową osobę prawną, z dniem uchylenia zasady jednolitego funduszu własności ogólnonarodowej, stała się własnością danej osoby prawnej. Fakt ten potwierdziła uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasadzie prawnej - z dnia 18.06.1991 r. (III CZP 38/91),która w swojej treści stwierdza, że odniesieniu do składników majątkowych, które w dniu 1 lutego 1989 r. były w dyspozycji państwowych osób prawnych, przekształcenie własnościowe nastąpiło na podstawie przepisów regulujących strukturę majątkową państwowych osób prawnych, a jakimi przepisami w odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych jest właśnie art. 1 pkt. 9 ustawy z
dnia 20.12.1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

Stanowisko to należy uznać o tyle za trafne, że ustawodawca ustawą z dnia 28.07.1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny /Dz. U. 1990, nr 55, poz. 321/ wprowadził do kodeksu cywilnego art. 55 ¹ stanowiący definicję przedsiębiorstwa. Zgodnie z tą definicją za przedsiębiorstwo, jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, w szczególności nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały. Zatem należy przyjąć, że zamiarem
ustawodawcy wprowadzającego ów przepis do kodeksu było również uregulowanie kwestii, przynależności składników mienia należących do państwowych osób prawnych po uchyleniu zasady jednolitego funduszu własności państwowej. Z art. 55 ¹ k.c. wynika bowiem wprost, że mienie należące do przedsiębiorstwa, które służy realizacji zadań gospodarczych stanowi własność tego przedsiębiorstwa.

Interes prawny powódki do wystąpienia z pozwem wynika z faktu, iż pozwana nie
uznaje istnienia prawa powódki do korzystania z przedmiotowych nieruchomości czemu dała wyraz występując do Sądu z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu za
wynagrodzeniem.

W odpowiedzi na powyższe powódka wniosła o oddalenie pozwu, wskazując, iż zgodziłaby się ona ewentualnie na ustanowienie służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem. Podniosła również, iż nie zgadza się ze stanowiskiem procesowym powódki, iż istnieje prawo służebności gruntowej odpowiadające treści służebności przesyłu, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa – prawo służebności może być ustanowione tylko za odpłatnością i tylko za zgodą właściciela nieruchomości lub w drodze ewentualnego przymusu przez Sąd. Natomiast w przedmiotowej sprawie – nigdy prawa służebności pozwana nie ustanawiała na rzecz powoda, a wręcz bez zgody pozwanej powód przeprowadził linię energetyczną – uważając, iż w ten sposób uzyskał prawo służebności. Służebność nigdy nie była ustanowiona odpłatnie na nieruchomości pozwanej, ani nie była za zgodą pozwanej nieodpłatnie ustawiona, ani nigdy powód nie dokonał zasiedzenia prawa służebności gruntowej, ani Sąd przymusowo nie ustanowił prawa służebności na nieruchomości pozwanej na rzecz powoda i ewentualnie jego następców prawnych, w tym również ewentualnych poprzedników prawnych powoda.

Ponadto w żadnej mierze powód nie udowodnił prawa istnienia służebności na rzecz powoda, zwłaszcza, iż powód sam w treści pozwu stwierdza, iż nie zachowała się żadna dokumentacja dotycząca okresu wybudowania linii energetycznej na nieruchomości pozwanej. Pozwana kwestionuje, iż linia energetyczna istniała już w 1950 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

Do dnia 11 listopada 1992 roku Skarb Państwa był właścicielem nieruchomości położonych we wsi W. gm. P. oznaczonych m.in. numerami geodezyjnymi (...). Z kolei decyzją Urzędu Wojewódzkiego w S. z dnia 01 kwietnia 1992 roku nr G.III. (...)-93/92 powyższe działki wchodzące w skład Państwowego Funduszu Ziemi zostały przejęte przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa (dowód: akt notarialny w aktach KW nr SU1S/00031044/9).

Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 12.11.1992 roku J. D. od Skarbu Państwa – Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa nabyła powyższe nieruchomości rolne. Na działkach tych znajdują się urządzenia elektroenergetyczne w postaci linii SN 20 kv F. – M. (okoliczność bezsporna). Na dzień zawarcia powyższej umowy na powyższych nieruchomości nie była ustawiona służebność gruntowa odpowiadająca w treści służebności przesyłu na rzecz Zakładu (...) w B. a polegająca na znoszeniu istnienia posadowionych na nieruchomościach obciążonych urządzeń elektroenergetycznego w postaci linii: SN 20 kV F. - M., służących do przesyłu energii elektrycznej i prowadzenia za jej pomocą dystrybucji energii elektrycznej, oraz na prawie do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji linii elektroenergetycznych, prawie każdorazowego usunięcia awarii, dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji i przebudowy urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, o których mowa w pkt. 1, wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem przez pracowników i poprzedników prawnych (...) S.A. Oddział B. i każdoczesny właściciel urządzeń elektroenergetycznych posługuje się w związku z prowadzaną działalnością (dowód: akt notarialny w aktach KW nr SU1S/00031044/9, zarządzenie k..14, dodatkowo okoliczność bezsporna).

Brak jest jakiejkolwiek dokumentacji potwierdzającej kiedy i przez kogo została wybudowana powyższa linia energetyczna, jak również do kogo ona należy (okoliczność przyznana przez powoda).

J. D. wystąpiła do tut. Sądu z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Uczestnikiem tego postępowania jest (...) S.A. w L. (dowód: akta sprawy tut. Sądu I.Ns. 1046/10).

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się orzeczenia wyrokiem, iż jej poprzednik prawny z mocy prawa nabył z dniem 07.01.1991 roku służebność gruntową odpowiadającą w treści służebności przesyłu zgodnie z treścią pozwu.

Tak sformułowane powództwo należy niewątpliwie do kategorii powództw o ustalenie, którego podstawę stanowi art. 189 kpc (w tym zakresie por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 09 lutego 1999 r. w sprawie sygn. akt . I ACa 1105/98 opubl. w zbiorze orzecznictwa S.A. w W. rok 1999 Nr 4 poz. 40).

Zgodnie z art. 189 kpc powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. W wypadku zatem wystąpienia z żądaniem znajdującym oparcie w przywołanym przepisie podstawową kwestią podlegającą rozstrzygnięciu Sądu jest istnienie interesu prawnego po stronie zgłaszającego żądanie. Dopiero ustalenie, iż interes taki zachodzi uzasadnia dokonanie dalszej merytorycznej oceny zgłoszonego roszczenia.

Zauważyć w tym miejscu należy, że przez "interes prawny" w znaczeniu art. 189 k.p.c. rozumieć należy istniejącą potrzebę uzyskania korzyści w sferze prawnej czy też, inaczej rzecz ujmując, potrzebę uzyskania wyroku odpowiedniej treści, wywołaną rzeczywistym naruszeniem albo zagrożeniem określonej sfery prawnej. Udzielenie ochrony przez sąd następuje tylko wówczas, gdy po stronie podmiotu ochrony tej żądającego, interes prawny w jej uzyskaniu rzeczywiście zachodzi (w tym zakresie por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 kwietnia 1999 r. w sprawie sygn. akt I ACa 1046/98 opubl. w OSA z roku 1999 Nr 11-12, poz. 49, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 maja 2000 r. sygn. akt V CKN 29/00 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX nr 52427). Interes prawny, o którym mowa w art. 189 k.p.c., nie może być przy tym rozumiany subiektywnie, tj. według odczucia powoda, ale obiektywnie, tj. na podstawie rozumnej oceny sytuacji, w której powód występuje z tego rodzaju powództwem. Interes prawny powoda musi być ponadto zgodny z prawem i zasadami współżycia społecznego, jak również z celem, któremu służy art. 189 k.p.c. ( tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 listopada 2002 r. sygn. akt II CKN 1047/00 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX nr 75344). Wykazanie istnienia interesu prawnego – zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 6 kc – obciąża powoda.

W okolicznościach sprawy niniejszej istnienie po stronie powódki interesu prawnego w dochodzeniu zgłoszonego żądania uznał Sąd za niewątpliwe. Pozwana nie uznaje istnienia prawa powódki do korzystania z przedmiotowych nieruchomości czemu dała wyraz występując do Sądu z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem, jak również w odpowiedzi na pozew.

Zatem przechodząc do merytorycznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy w pierwszej kolejności wskazać należy, iż służebności gruntowe powstają na podstawie umowy, orzeczenia sądowego (art.285 kc), nabycia przez upływ czasu (zasiedzenie – art. 292 kc) i decyzji administracyjnej w wypadkach, w których ustawa tak stanowi.

Do 03 sierpnia 2008 roku kodeks cywilny nie przewidywał expressis verbis ani w art. 145 kc, ani w żadnym innym przepisie ustanowienia służebności gruntowej polegającej na obciążeniu nieruchomości sąsiedniej prawem przeprowadzenia sieci i przewodów energetycznych. Jednakże społeczne i gospodarcze względy sprawiły, iż doktryna i judykatura uznały, że w drodze analogii do art. 145 kc, dopuszczalne jest ustanowienie służebności gruntowej umożliwiającej przyłączenie do sieci i innych urządzeń przemysłowcy nieruchomości zabudowanej lub niezabudowanej, pozbawionej połączenia z siecią i obciążenie tą służebnością nieruchomości mającej bezpośrednią łączność z tą siecią (orz. SN z 3 czerwca 1965, III CO 34/65, OSNCP 7-8/66, poz. 109, z 30.08.1991r. III CZP 73/91, OSNCP 4/92, poz. 53).

Mając na uwadze powyższe rozważania wątpliwości Sądu nie budził fakt, iż służebność gruntowa odpowiadająca w swej treści służebności przesyłu zgodnie z treścią pozwu na rzecz Zakładu (...) w B. – poprzednika prawnego (...) S.A. w L. nigdy nie została ustanowiona ani na podstawie umowy, ani orzeczenia sądowego. Nie doszło do tego również na skutek zasiedzenia, co sam przyznał powód w uzasadnieniu pozwu. Nie została również wydana w tym zakresie stosowna decyzja administracyjna.

Ponadto zgodzić natomiast należało się z pozwaną, iż w niniejszej sprawie powód nie wykazał, by do urządzeń przesyłowych (urządzeń elektroenergetycznych) przysługiwał mu tytuł własności. Tytułu takiego nie można bowiem, zdaniem Sądu, domniemywać (jak chciał tego powód) z faktu, iż uczestnik postępowania w przeszłości korzystał z tych urządzeń. Brak jest bowiem przepisu, który do domniemania takiego by uprawniał. W szczególności, do domniemania takiego nie uprawnia ani treść art. 49 kc, art.55 ¹ kc ani treść art. 191 kc. Połączenie urządzenia przesyłowego z siecią stanowiącą własność przedsiębiorstwa oznacza bowiem jedynie, iż urządzenie to przestaje być częścią składową gruntu, na którym jest posadowione. Nie oznacza natomiast wcale, że właścicielem takiego urządzenia staje się przedsiębiorstwo przesyłowe. Nie ma bowiem żadnych przeszkód, aby przedsiębiorca przesyłowy korzystał z urządzeń należących do inwestora (podmiotu, który urządzenia na gruncie zlokalizował z własnych funduszy) na podstawie umowy obligacyjnej lub nawet bezumownie (por. G. Bieniek, S. Rudnicki „Nieruchomości. Problematyka prawna. Wydawnictwo prawnicze LexisNexis, Warszawa 2006, s. 699-706, uchwała 7 sędziów Sądu najwyższego z dnia 08 marca 2006 r. w sprawie III CZP 105/05 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr 172363, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03 grudnia 2004 r. w sprawie IV CK 347/04 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr 578161).

Skoro zaś powód nie wykazał, by w odniesieniu do urządzeń przesyłowych znajdujących się na nieruchomości pozwanej przysługiwał mu tytuł własności, to zgłoszone przez niego żądanie ustalenia, iż posiada on służebność gruntową odpowiadającą służebności przesyłu nie mogło zostać uwzględnione. Raz jeszcze podkreślić bowiem należy, że z wnioskiem o ustanowienie czy ustalenie że przysługuje służebność przesyłu wystąpić może tylko takie przedsiębiorstwo, które jest właścicielem urządzeń przesyłowych, przy czym ciężar dowodu w powyższym zakresie – zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 6 kc – spoczywa właśnie na tymże przedsiębiorstwie. Stąd też orzeczono jak w sentencji wyroku.

Tym samym Sąd nie podzielił argumentacji wskazanej przez powoda jakoby w związku z uchyleniem w 01 lutego 1989 r. zasady jednolitego funduszu własności ogólnonarodowej (państwowej), którą wyrażał art. 128 § 1 k.c., stanowiący, że własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługiwała niepodzielnie państwu, oraz na podstawie art. 1 pkt. 9 ustawy z dnia 20.12.1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych przeniesienie własności urządzeń i prawa do korzystania z nieruchomości przez Skarb Państwa na rzecz Zakładu (...) doprowadziło do tego, iż z dniem 07.01.1991 roku powstała służebność przesyłu o treści jak wskazanej w pozwie. Tym bardziej, iż takiego sposobu powstania służebności nie przywidywały ani wówczas obowiązujące przepisy prawa, ani również nie przewidują tego obecne. Ponadto powód w ogóle nie wykazał tytułu własności do urządzeń przesyłowych posadowionych na nieruchomości pozwanej. Nie wynika to również z orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 roku, sygn. II CSK 314/08 (opublikowanego w zbiorze LEX nr 490513), na które powoływał się powód z uzasadnieniu pozwu. Wskazać bowiem należy, iż sprawa rozpoznawana przez powyższy Sąd dotyczyła kwestii zasiedzenia służebności gruntowej, a mianowicie ustalenia daty początkowego terminu od którego należałoby liczyć wymagany do stwierdzenia zasiedzenia okres posiadania służebności.

Nie podzielił Sąd również stanowiska powoda, iż do powstania takiej służebności mogło dojść z mocy prawa np. po wydaniu decyzji administracyjnej, na co wskazywał w innym orzeczeniu sygn. I CSK 171/08 z dnia 17 grudnia 2008 roku Sąd Najwyższy (opublikowane w zbiorze LEX za nr (...)) na podstawie art. 35 ust 1 Ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości albowiem jak wyżej już podkreślano, powód sam przyznał, iż nie posiada jakichkolwiek decyzji związanych z wybudowaniem przedmiotowej linii energetycznej, a to go w tym zakresie obciążał ciężar dowodu.

Odnośnie natomiast wniosków pełnomocnika pozwanej o połączenie przedmiotowej sprawy ze sprawą I.Ns. 1046/10 toczącą się przed tut. Sądem oraz o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, który by ustalił wysokość wynagrodzenia należnego pozwanej w zamian za ustanowienie służebności przesyłu to Sąd uznając je za niezasadne i nieprzydatne w niniejszym postępowaniu oddalił. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż niniejsza sprawa o ustalenie prawa może być rozpoznawana tylko i wyłącznie w trybie procesowym, dlatego też nie można było jej połączyć ze sprawą I.Ns. 1046/10, która rozpoznawana jest w trybie nieprocesowym. Z kolei dowód z opinii biegłego nie miał żadnego znaczenia dla merytorycznego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a niewątpliwie winien być zgłoszony w sprawie, w o ustanowienie służebności przesyłu, która toczy się przed tut. Sądem.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji wyroku.

SSR Izabela Sadłowska