Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2014 roku

Sąd Rejonowy w Przasnyszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 roku w Przasnyszu na rozprawie

sprawy z powództwa (...).à.r.l z siedzibą w L.

przeciwko M. W.

o zapłatę

Oddala powództwo.

Sygn. akt I C 975/13

UZASADNIENIE

Powód (...).á r.l. z siedzibą w L. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej M. W. kwoty 6.398,56 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15.10.2002 roku do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej zwrotu kosztów sądowych, w tym opłaty od pozwu i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 30.12.2006 roku przejął od firmy (...) Sp. z o.o. prawa do wierzytelności wobec pozwanego z tytułu nienależnie pobranej prowizji wpłaconej na podstawie umowy agencyjnej zawartej przez pozwaną z TU na (...) S.A. Nadmienił, że wierzytelność była przedmiotem cesji na rzecz (...) Sp. z o.o. od firmy TU na (...) S.A. Wskazał, że dochodzi od pozwanej zapłaty za nienależnie pobraną prowizję w wysokości 6.398,56 złotych zgodnie z załączonym częściowym wykazem wierzytelności do umowy cesji z dnia 10.11.2005 roku oraz częściowym wykazem wierzytelności do umowy cesji z dnia 30.12.2006 roku. Pozwana do dnia dzisiejszego nie uregulowała swego zadłużenia.

Referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydziału Cywilnego nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt VI Nc-e 460290/13 z dnia 22.03.2013 roku nakazał pozwanej M. W., aby zapłaciła na rzecz powoda (...).á r.l. z siedzibą w L. żądaną kwotę z odsetkami oraz kosztami procesu (k. 5).

Wobec skutecznego wniesienia przez pozwaną sprzeciwu od powyższego nakazu zapłaty postanowieniem z dnia 10.06.2013 roku referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Przasnyszu (k.11).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana zgłosiła zarzut przedawnienia roszczenia.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie bezsporne pozostawało, że w dniu 10.11.2005 roku poprzednik prawny powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (Cesjonariusz) zawarł z Towarzystwem (...) S.A. z siedziba w W. (Cedent) umowę przelewu wierzytelności, których źródłem były nieuregulowane zobowiązania z tytułu nierozliczonej prowizji pobranej przez dłużników zgodnie z zapisami umowy agencyjnej zgodnie z wykazem wierzytelności (k. 25v). Z treści częściowego wykazu wierzytelności do umowy o przelew wierzytelności z dnia 10.11.2005 roku wynika, że M. W. posiadała dług względem TU na (...) S.A. z siedzibą w W. w kwocie 6.398,56 złotych. Zadłużenie to wynikało z tytułu prowizji - dokumentu numer (...) z dnia 14.10.2002 roku, płatnej do dnia 14.10.2002 roku (k. 22v). Zgodnie z treścią oświadczenia zawartą w § 1 ust. 1 powyższej umowy sprzedaży wierzytelności przysługujące zbywcy są niesporne i wymagalne (k. 25v).

Następnie w dniu 30.12.2006 roku (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarł z powodem umowę sprzedaży wierzytelności pieniężnych (k. 26). Z treści częściowego wykazu wierzytelności do umowy o przelew wierzytelności z dnia 30.12.2006 roku wynika, że M. W. posiadała dług względem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w kwocie 6.398,56 złotych. Zadłużenie to wynikało z tytułu prowizji - dokumentu numer (...) z dnia 14.10.2002 roku, płatnej do dnia 14.10.2002 roku (k. 23). Zgodnie z treścią oświadczenia zawartą w § 3 ust. 1 powyższej umowy sprzedaży wierzytelności przysługujące zbywcy są niesporne i wymagalne (k. 26).

Pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia umowy przelewu wierzytelności pomiędzy pierwotnym wierzycielem a ostatecznie powodem w niniejszej sprawie. Nie kwestionowała też ani istnienia wierzytelności, ani jej wysokości, ani też terminu wymagalności. Okoliczności te, jako niezaprzeczone należało uznać za przyznane (art. 230 kpc). Pozwana podniosła natomiast zarzut przedawnienia roszczenia.

Zgodnie z art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć z tym, że dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata.

Roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej mogą wynikać z różnych zdarzeń prawnych, które nie muszą być związane ze stosunkami kontraktowymi przedsiębiorcy. Roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (w tym: oparte na konstrukcji nienależnego świadczenia) mogą być zatem zakwalifikowane jako pozostające w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej i w konsekwencji przedawniać się w terminie trzech lat. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 6 czerwca 2012 roku w sprawie III CSK 282/12 (Lex nr 1212813) i z dnia 14 listopada 2013 roku w sprawie II CSK 104/13 (Lex nr 1415499), który Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podzielił. Związanie roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z prowadzeniem działalności gospodarczej ma miejsce niezależnie od tego, czy status przedsiębiorcy służy wzbogaconemu czy zubożonemu. Oczywiście nie każde działanie i roszczenie osoby prowadzącej działalność gospodarczą należy kwalifikować jako pozostające w związku z tą działalnością. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w powołanym wyroku z dnia 6 czerwca 2012 roku w orzecznictwie wyrażony został pogląd, że niektóre z działań podejmowanych przez przedsiębiorcę mają związek z prowadzeniem przedsiębiorstwa, ale nie z prowadzeniem przez niego działalności gospodarczej. W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 14 maja 1998 roku, III CZP 12/98 (OSNC 1998, nr 10, poz. 151) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że sam przymiot działania w charakterze przedsiębiorcy nie przesądza o tym, iż każde roszczenie tego podmiotu można uznać za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz rozróżnił roszczenia związane z działalnością gospodarczą i związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa . To drugie pojęcie, jako szersze, obejmuje także czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, które nie polegają na prowadzeniu działalności gospodarczej. Tego rodzaju czynności nie pozostają bowiem w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie polegają na uczestnictwie w obrocie gospodarczym, nie prowadzą do wytwarzania dóbr materialnych, a także nie przynoszą żadnego zysku. Nie wykazują zatem cech pozostających w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Czynności podejmowane przez podmiot gospodarczy wchodzą w zakres jego działalności gospodarczej, gdy pozostają w normalnym, funkcjonalnym związku z tą działalnością, w szczególności poodejmowane są w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego podmiotu (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 1992 r., III CZP 64/92, OSNCP 1992, nr 12, poz. 225). Wykładnia art. 118 kc dokonana w uchwale z dnia 14 maja 1998 r., III CZP 12/98 została potwierdzona w kolejnych orzeczeniach Sądu Najwyższego (por. wyroki z dnia 1 października 1998 r., I CKN 558/98, niepubl.; z dnia 26 listopada 1998 r., I CKU 108/98, niepubl.; z dnia 3 października 2008 r., I CSK 155/08, niepubl.). W konkluzji tych rozważań Sąd Najwyższy uznał, że wykładni art. 118 kc w zakresie odnoszącym się do pojęcia „roszczenie związane z działalnością gospodarczą" dokonuje się z uwzględnieniem ratio legis uregulowania zawartego w tym przepisie. Wprowadzając krótszy, trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, ustawodawca uwzględnił wymagania prawidłowego funkcjonowania gospodarki rynkowej. W stosunkach między partnerami działalności gospodarczej, profesjonalistami, roszczenia powinny być realizowane sprawnie i szybko. Instrumentem skłaniającym podmioty gospodarcze do takiego sprawnego działania jest krótki, trzyletni termin przedawniania. Jego zastosowanie wymaga jednak w stosunkach między podmiotami istnienia partnerstwa w obrocie gospodarczym.

O związku roszczenia z prowadzeniem działalności gospodarczej powinny decydować okoliczności istniejące w chwili jego powstania i za takie czynności uznaje się działania podejmowane w celu realizacji zadań mieszczących się w przedmiocie działalności w sposób pośredni lub bezpośredni pod warunkiem, że zachodzi pomiędzy nimi normalny i funkcjonalny związek. Roszczenia te mogą nadto wynikać z różnych zdarzeń prawnych i nie muszą być związane ze stosunkami kontraktowymi przedsiębiorcy, a więc roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia mogą być również kwalifikowane, jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W niniejszej sprawie powód dochodzi zapłaty z tytułu nienależnie pobranej przez pozwaną prowizji wypłaconej na podstawie umowy agencyjnej zawartej przez pozwaną z pierwotnym wierzycielem – Towarzystwem (...). Zgodnie z art. 758 § 1 kc przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Z przepisu tego wynika, że agent jest przedsiębiorcą, prowadzącym we własnym imieniu, w sposób stały, zorganizowany i zarobkowy działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług agencyjnych. Zakres działalności jego przedsiębiorstwa obejmuje pośredniczenie w zawieraniu umów z klientami na rzecz innych przedsiębiorców albo zawieranie umów w ich imieniu.

Świadczenie pierwotnego wierzyciela polegające na wypłacie pozwanej prowizji w wysokości dochodzonej pozwem w niniejszej sprawie dokonane zostało w związku z prowadzoną przez pozwaną działalnością gospodarczą i w zakresie tej działalności (tj. było wynikiem pośredniczenia w zawieraniu umów z klientami na rzecz innych przedsiębiorców albo zawierania umów w ich imieniu), nie zaś w związku z prowadzeniem przez pozwaną jej przedsiębiorstwa. Wynika to jednoznacznie z charakteru „prowizji” , którą definiuje art. 758 ¹kc jako wynagrodzenie przysługujące agentowi w związku z wykonywaniem zleconych mu czynności w ramach umowy agencyjnej. W sprawie znajduje zatem zastosowanie trzyletni okres przedawnienia. Skoro prowizja płatna była (według niezakwestionowanych przez pozwaną twierdzeń powoda) do 14.10.2002 roku, to roszczenie powoda stało się wymagalne w dniu 15.10.2002 roku, a więc trzyletni termin przedawnienia upłynął w dniu 15.10.2005 roku. Pozew w niniejszej sprawie wniesiony natomiast został dopiero w dniu 20.02.2013 roku. Powód nie wskazał przy tym żadnych okoliczności mogących skutkować przerwaniem biegu przedawnienia, a w konsekwencji nie mógł domagać się od pozwanej zapłaty dochodzonej pozwem kwoty.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo na podstawie art. 6 kc, art. 513 § 1 kc i 509 kc i art. 118 kc i art. 120 kc.