Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2014r.

Sąd Rejonowy w R a c i b o r z u Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Anna Maksoń-Prach

Protokolant: Agata Grzesiak

w obecności Prokuratora: Krzysztofa Gruda

po rozpoznaniu w dniu: 09/06/2014r., 08/09/2014r.

sprawy:

M. M. (1)

s. W. i B.

ur. (...) w P.

oskarżonego o to, że:

I. w dniu 25. 10. 2013r. na terenie Zakładu Karnego w R. znieważył funkcjonariusza służby więziennej Zakładu Karnego w R. oddziałowego R. T. podczas i związku z pełnieniem obowiązków służbowych przez wymienionego poprzez wypowiedzenie słów powszechnie uznawanymi za obelżywe,

tj. o czyn z art. 226 § 1 kk

II. w dniu 25. 10. 2013r. na terenie Zakładu Karnego w R. działając w zamiarze popełnienia czynu zabronionego zmierzając bezpośrednio do jego dokonania usiłował naruszyć nietykalność cielesną funkcjonariusza służby więziennej Zakładu Karnego w R. oddziałowego R. T. podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych poprzez zadanie uderzenia z „główki” co jednak nie nastąpiło z uwagi na odsunięcie się wymienionego przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat, będąc uprzednio skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w G. Ośrodek (...) w W. z dnia 23. 11. 2009r. sygn. V K 14/08 za umyślne przestępstwo podobne z art. 148 § 1 kk zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w K.z dnia 17. 06. 2010r., sygn. II AKa 160/10, na karę 15 lat pozbawienia wolności, którą odbywa od 09. 09. 2011r. do nadal, z zaliczeniem okresu od 15. 06. 2007r. do 03. 06. 2011r.

tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 222 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

1.  oskarżonego M. M. (1) uznaje winnego popełnienia zarzucanego mu przestępstwa z art. 226 § 1 kk opisanego w pkt I części wstępnej wyroku i za to na podstawie tego przepisu wymierza mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  oskarżonego M. M. (1) uznaje winnego popełnienia zarzucanego mu przestępstwa z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 222 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk opisanego w pkt II części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 222 § 1 kk wymierza mu karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

3.  na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk orzeka wobec oskarżonego M. M. (1) karę łączną 7 (siedmiu) miesięcy pozbawiania wolności;

4.  na podstawie art. 618 § 1 kpk 11 kpk i Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28. 09. 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądza od Skarbu Państwa koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. S. S. 615,90 (sześćset piętnaście 90/100) złotych w tym VAT;

5.  na podstawie art. 624 § 1 kpk zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych i od opłaty w sprawie.

Sędzia:

Sygn. akt II K 32/14

UZASADNIENIE

Oskarżony M. M. (1) w październiku 2013 r. odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w R.. W dniu 25 października 2013 r. w Zakładzie Karnym w R. przeprowadzano alarm szkoleniowy, w związku z czym czas oczekiwania skazanych na wyjście na spacer został wydłużony. Zniecierpliwiony oskarżony podczas oczekiwania na wyjście na spacer uderzał w drzwi swojej celi. Gdy oddziałowy R. T. otworzył drzwi celi oskarżony zaczął krzyczeć na niego używając słów powszechnie uważanych za wulgarne, m.in.: „ty c., ty p. z.”. M. M. (1) nie reagował na polecenia wydawane zarówno przez pokrzywdzonego, jak i przez wychowawcę M. B.. W pewnym momencie oskarżony chcąc uderzyć R. T. wykonał w jego kierunku zdecydowany ruch głową. Pokrzywdzony odsunął się, a M. B. próbował zamknąć drzwi do celi oskarżonego.

W tym samym dniu Wychowawca D. Penitencjarnego Zakładu Karnego w R. wystosował wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej skazanemu M. M. (1) z uwagi na jego zachowanie wobec funkcjonariusza R. T., który został rozpoznany pozytywnie, w wyniku czego oskarżony został umieszczony w celi izolacyjnej na okres 14 dni.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

- zeznań pokrzywdzonego R. T. (k. 7 – 8, 95);

- zeznań świadka M. B. (k. 16, );

- zawiadomienia z Zakładu Karnego w R. wraz z załącznikami (k. 1 – 4);

Oskarżony M. M. (1) nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i odmówił składania wyjaśnień zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i sądowym. W odpowiedzi na pytanie Sądu wyjaśnił, iż w dniu zdarzenia czekał na wyjście na spacer ponad 2 godziny, w związku z czym był zdenerwowany. Jednakże z całą stanowczością zaprzeczył, by wyzywał funkcjonariusza słowami powszechnie uważanymi za wulgarne oraz by chciał go uderzyć.

Oskarżony był wielokrotnie karany sądownie. Obecnie odbywa karę pozbawienia wolności m.in. za popełnienie czynu z art. 148 § 1 kk.

Dowód:

- wyjaśnienia oskarżonego M. M. (2) (k. 24 – 25, 94v.)

- odpisy wyroków (k. 30 – 39)

- karta karna (k. 26 – 27, 105 – 107)

Wyjaśnienia oskarżonego zasługują na aprobatę Sądu jedynie w części, gdzie przyznał on, iż wiedział, że w dniu 25 października 2013 r. w Zakładzie Karnym w R. odbywał się alarm szkoleniowy, w związku z czym wyjście osadzonych na spacer zostało opóźnione. Sąd nie dał wiary co do słów oskarżonego jakie miały paść w trakcie tej dyskusji. Przede wszystkim należy wskazać, iż pokrzywdzony nie był w żadnym stopniu skonfliktowany z M. M. (1), a zatem brak jest racjonalnych powodów dla których miałby on bezpodstawnie obciążać oskarżonego. R. T. w sposób spontaniczny i szczery opisał natomiast zdarzenie w trakcie którego został pokrzywdzony słowami i zachowaniem oskarżonego, który był zniecierpliwiony opóźnianiem się wyjścia na spacer, kopał w drzwi celi i zachowywał się agresywnie chcąc uderzyć funkcjonariusza. Zeznania pokrzywdzonego były spójne i konsekwentne w czasie całego postępowania, a dodatkowo znajdują potwierdzenie w treści pozytywnie rozpoznanego wniosku o wymierzenie skazanemu kary dyscyplinarnej oraz zeznaniach świadka M. B..

Zeznań świadka K. B. – współosadzonego, który w momencie zdarzenia znajdował się w celi razem z M. M. (1) nie sposób uznać za wiarygodne. Świadek przyznał, iż nic nie słyszał, gdyż w momencie zdarzenia spał, a obudził się dopiero, gdy funkcjonariusze zamknęli drzwi celi. Zdaniem Sądu postawa taka jest podyktowana solidarnością świadka z oskarżonym i ukierunkowana na obronę oskarżonego.

Świadek M. B. w swoich zeznaniach przyznał, iż słyszał jak oskarżony znieważa R. T. słowami powszechnie uważanymi za wulgarne. Świadek dodał również, iż zauważył jak oskarżony zbliża się do pokrzywdzonego z wyraźnym zamiarem uderzenia go, jednakże pokrzywdzony odsunął się unikając uderzenia. Świadek próbował wraz z pokrzywdzonym zamknąć drzwi do celi oskarżonego jednak ten utrudniał tę czynność. Świadek podkreślił, iż po ok. 20 minutach osadzeni zostali wyprowadzeni na spacer i wtedy poinformowano M. M. (1) o konsekwencjach jego wcześniejszego zachowania. Zeznania świadka korespondują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a ponadto są spójne i konsekwentne, w związku z czym Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

Świadek M. M. (3) – pełniący w dniu 25 października 2014 r. obowiązki dowódcy zmiany ochrony zeznał, iż nie został powiadomiony o napaści na funkcjonariusza do której miało dojść w tym dniu. Jednakże świadek przyznał również, iż nie musi zostać powiadomiony o przypadku znieważenia funkcjonariusza. Zależy to od uznania samego pokrzywdzonego, który może jedynie napisać notatkę do Dyrektora Zakładu Karnego i wystąpić z wnioskiem o wymierzenie skazanemu kary dyscyplinarnej. Jak podkreślił świadek znieważeni funkcjonariusze nie muszą mu przedkładać notatek, które sporządzili. Zeznania świadka są spójne, logiczne i konsekwentne. Potwierdzają również, iż sposób działania funkcjonariuszy w przedmiotowej sprawie był prawidłowy i zgodny z obowiązującymi procedurami.

Pozostałe dowody w postaci zawiadomienia Zakładu Karnego wraz z załącznikami oraz karty karnej wraz z odpisami wyroków nie budzą żadnych wątpliwości co do ich wiarygodności i rzetelności. Zostały one sporządzone przez powołane do tego organy w zakresie ich właściwości, w sposób nie uchybiający stosownym przepisom prawa, a ich treść nie była przez strony kwestionowana, do czego i Sąd nie znalazł podstaw.

Sąd zważył co następuje:

M. M. (1) został oskarżony o to, że w dniu 25 października 2013 r. na terenie Zakładu Karnego w R. znieważył funkcjonariusza służby więziennej Zakładu Karnego w R. oddziałowego R. T. podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych przez wymienionego poprzez wypowiedzenie słów powszechnie uznanych za obelżywe, tj. o popełnienie przestępstwa z art. 226 § 1 kk. M. M. oskarżono również o to, że w dniu 25.10.2013 r. na terenie Zakładu Karnego w R. działając w zamiarze popełnienia czynu zabronionego zmierzając bezpośrednio do jego dokonania usiłował naruszyć nietykalność cielesną funkcjonariusza służby więziennej Zakładu Karnego w R. oddziałowego R. T. podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych poprzez zadanie uderzenia z „główki” co jednak nie nastąpiło z uwagi na odsunięcie się wymienionego, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat, będąc uprzednio skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w G. Ośrodek (...) w W. z dnia 23.11.2009 r., sygn. akt V K 14/08 za umyślne przestępstwo podobne z art. 148 § 1 kk zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 17.06.2010 r., sygn. akt II AKa 160/10, na karę 15 lat pozbawienia wolności, którą odbywa od 09.09.2011 r. do nadal, z zaliczeniem okresu od 15.06.2007 r. do 03.06.2011 r., tj. o popełnienia przestępstwa z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 222 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk.

Zdaniem Sądu analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w pełni potwierdziła, iż wina oskarżonego M. M. (1) nie budzi wątpliwości. Swoimi słowami zawierającymi wulgaryzmy skierowanymi wobec pełniącego swoje obowiązki funkcjonariusza Służby Więziennej niewątpliwie znieważył on R. T.. Nie ulega również wątpliwości, iż oskarżony chciał uderzyć funkcjonariusza Służby Więziennej, a zamiar ten został udaremniony przez samego pokrzywdzonego, który się odsunął. Z uwagi na odbywaną przez oskarżonego karę pozbawienia wolności za czyn z art. 148 § 1 kk należało przyjąć, iż czynu tego dopuścił się w warunkach recydywy.

Określone w art. 226 § 1 kk przestępstwo znieważenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych oznacza lżenie, upokarzanie lub wyrażanie pogardy słownie lub w inny sposób (np. w piśmie czy karykaturze) obliczone na naruszenie godności danej osoby. W tym miejscu należy przywołać orzeczenie Sądu Apelacyjnego w B. z dnia 06 grudnia 2012 r., sygn. akt II AKa 218/12, w którym wyrażono pogląd, że występek z art. 226 § 1 kk jest przestępstwem bezskutkowym, tj. nie wymaga nawet doznania przez adresata poczucia poniżenia – co ma istotne znaczenie w kontekście miejsca i okoliczności, w którym słowa oskarżonego zostały wypowiedziane, a mianowicie w Zakładzie Karnym, gdzie panuje specyficzne środowisko i bez wątpienia często dochodzi do używania słów nieprzyzwoitych, a dodatkowo w obecności współosadzonych.

Zgodnie z utrwaloną w prawie polskim formułą (analogiczne było jej określenie w poprzednich kodeksach) usiłowaniem z art. 13 §1 kk jest czyn podjęty w zamiarze popełnienia przestępstwa zmierzający bezpośrednio do dokonania, które jednak nie następuje. Brak dokonania oznacza, że zachowanie się sprawcy nie zrealizowało wszystkich znamion czynu zabronionego, w szczególności nie spowodowało skutku, do którego sprawca zmierzał.

Przedmiotem bezpośredniego działania, jako znamienia czynu zabronionego określonego w art. 222 §1 kk jest funkcjonariusz publiczny lub osoba do pomocy mu przybrana. Przepis art. 222 §1 kk penalizuje naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych. Jest to typ kwalifikowany w stosunku do określonego w art. 217 §1 kk przestępstwa naruszenia nietykalności człowieka, przy czym zaostrzenie odpowiedzialności następuje ze względu na związek naruszenia nietykalności funkcjonariusza z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych. Tak więc omawiane przestępstwo godzi nie tylko w nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego, lecz także w powagę reprezentowanego przez niego urzędu i niezakłóconą realizację zadań związanych z pełnioną funkcją. Użytemu w art. 222 §1 kk pojęciu naruszenie nietykalności należy nadawać takie samo znaczenie, jak w art. 217 §1 kk określającym ogólny typ tego przestępstwa. Naruszenie nietykalności funkcjonariusza jest przestępstwem umyślnym, przy czym do zastosowania przepisu art. 222 §1 kk konieczne jest ustalenie, że sprawca obejmował swoją świadomością, iż jego działanie skierowane jest przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu lub osobie do pomocy mu przybranej oraz że ma ono związek z pełnieniem przez funkcjonariusza obowiązków służbowych. Dla bytu omawianego przestępstwa nie jest natomiast istotny rodzaj motywu kierującego sprawcą.

Swoim zachowaniem oskarżony naruszył przedmiot ochrony jakim jest autorytet osób, które pełniąc swoje obowiązki służbowe realizują działalność instytucji państwowych, a także ich godność. W przedmiotowej sprawie jest to kwestia priorytetowa z uwagi na miejsce w jakim doszło do zdarzenia, gdzie funkcjonariusze Służby Więziennej są szczególnie narażeni na uszczerbek swojej godności osobistej, co często jest związane z wykonywaniem przez nich obowiązków służbowych. Ignorowanie takich zachowań prowadzić może do ich eskalacji i poczucia bezkarności sprawców, co zdaniem Sądu przemawia za surowym ich karaniem. Uznać zatem należało, że stopień społecznej szkodliwości jest znaczny – równy stopniowi winy, co znajduje swoje odbicie w karze orzeczonej wobec sprawcy.

Przy wymiarze kary Sąd wziął pod uwagę dyrektywy wymiaru kary z art. 53 kk. Za pierwszy z zarzucanych czynów Sąd na podstawie art. 226 § 1 kk wymierzył oskarżonemu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności. Za drugi z zarzucanych czynów na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 222 § 1 kk Sąd wymierzył M. M. (2) karę 7 miesięcy pozbawienia wolności. Na postawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk Sąd orzekł wobec oskarżonego karę łączną 7 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd wymierzając bezwzględną karę izolacyjną uznał, iż żadna inna sankcja nie spełni celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Należy wskazać, iż przesłanką decydującą o tym czy kara ma być orzeczona w postaci bezwzględnej czy też z warunkowym zawieszeniem jej wykonania jest ocena, w jakiej postaci kara ta osiągnie cele wobec sprawcy przestępstwa, a rozstrzygnięcie to musi znajdować uzasadnienie w pozytywnej lub negatywnej prognozie kryminologicznej. Przepis art. 69 § 2 kk nakazuje, aby zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności Sąd uwzględnił przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Jak wynika z informacji o karalności oskarżonego był on wielokrotnie karany, w tym m.in. za czyn z art. 148 § 1 kk.

Z uwagi na pomoc prawną udzieloną z urzędu, na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 kpk i Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2005 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. S. S. kwotę 615,90 zł w tym podatek VAT.

Na podstawie art. 624 § 1 kpk Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych i opłaty w sprawie, gdyż w związku z odbywaniem kary w Zakładzie Karnym nie jest on w stanie pokryć kosztów procesu w przedmiotowej sprawie.

Sędzia: