Ts 102/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
268/4/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 15 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 102/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Wróbel – przewodniczący
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Wojciech Hermeliński,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej K.K.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 24 kwietnia 2012 r. K.K. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 216 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) z art. 2, art. 23, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 2 w zw. z art. 21 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 24 września 2012 r. Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Najwyższym, zainicjowanego wniesieniem przez skarżącą skargi kasacyjnej. Postanowieniem z 16 maja 2013 r. (sygn. akt IV CSK 256/12) Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w Olsztynie w części, w której sąd oddalił apelację skarżącej (pkt III postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie) i zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Mrągowie w ten sposób, że obniżył o 1/3 wysokość spłaty zasądzonej od skarżącej na rzecz jednej z uczestniczek postępowania – z 226 720,26 zł do 151 146,84 zł.
Postanowieniem z 26 listopada 2013 r. Trybunał Konstytucyjny podjął zawieszone postępowanie i odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na to, że w sprawie skarżącej nie doszło do zarzucanego naruszenia praw lub wolności konstytucyjnych.
W zażaleniu na postanowienie Trybunału skarżąca podniosła, że Sąd Najwyższy nie podważył podstawy ustalenia wysokości spłaty, którą od niej zasądzono, lecz dokonał jedynie jej miarkowania. Skarżąca podkreśliła, że Sąd Najwyższy obniżył spłatę w sposób zupełnie dowolny, nie posługując się w tym zakresie żadną normą. Jej zdaniem rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego nie doprowadziło do uchylenia zarzucanego w skardze naruszenia praw i wolności konstytucyjnych. Skarżąca zauważyła nadto, że skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, a możliwość jej wniesienia jest uzależniona od wartości przedmiotu zaskarżenia. Jak podniosła skarżąca, gdyby w jej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia była niższa od 50 000 zł, nie mogłaby złożyć skargi kasacyjnej.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada – w zakresie zarzutów sformułowanych w zażaleniu – czy w wydanym postanowieniu prawidłowo ustalił przesłanki odmowy nadania skardze dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.
Trybunał przypomina, że naruszenie konstytucyjnych praw lub wolności powinno istnieć w chwili rozpatrywania skargi (zob. postanowienia TK z: 20 lutego 2008 r., SK 44/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 23 oraz 29 listopada 2010 r., SK 8/10, OTK ZU nr 9/A/2010, poz. 117). W niniejszej sprawie skarżąca zarzuciła art. 216 § 2 k.c. niezgodność z Konstytucją w zakresie, w jakim przewiduje on fakultatywność obniżenia spłat z gospodarstwa rolnego (sąd może to zrobić, ale nie musi) i nieuwzględniania przy określeniu stopnia obniżenia spłat okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego przez osobę zobowiązaną do spłat. Skoro jednak Sąd Najwyższy – w odróżnieniu od sądów pierwszej i drugiej instancji – obniżył spłaty, a ponadto, jak wynika z uzasadnienia postanowienia SN z 16 maja 2013 r., wziął pod uwagę okres prowadzenia gospodarstwa rolnego przez skarżącą, skarga straciła swoją aktualność. Trafnie zatem stwierdził Trybunał w postanowieniu o odmowie nadanie skardze dalszego biegu, że w sprawie skarżącej ostatecznie nie doszło do zarzucanego w skardze naruszenia praw lub wolności konstytucyjnych.
Skarżąca podniosła w zażaleniu, że gdyby wartość przedmiotu zaskarżenia w jej sprawie była niższa, to nie mogłaby wnieść skargi kasacyjnej i w ten sposób dochodzić obrony naruszonych konstytucyjnych praw i wolności. Trybunał zauważa, że przedstawione argumenty są oderwane od realiów sprawy, w związku z którą została wniesiona skarga konstytucyjna. Skarżąca nie może działać w obronie praw bliżej nieokreślonych osób, które w odróżnieniu od niej nie mogły wnieść skargi kasacyjnej. Podmiot wnoszący skargę konstytucyjną może działać tylko w obronie własnego prawa, tj. jeżeli wykaże, że ma w tym osobisty i aktualny interes.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.
POSTANOWIENIE
z dnia 15 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 102/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Wróbel – przewodniczący
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Wojciech Hermeliński,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej K.K.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 24 kwietnia 2012 r. K.K. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 216 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) z art. 2, art. 23, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 2 w zw. z art. 21 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 24 września 2012 r. Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Najwyższym, zainicjowanego wniesieniem przez skarżącą skargi kasacyjnej. Postanowieniem z 16 maja 2013 r. (sygn. akt IV CSK 256/12) Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w Olsztynie w części, w której sąd oddalił apelację skarżącej (pkt III postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie) i zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Mrągowie w ten sposób, że obniżył o 1/3 wysokość spłaty zasądzonej od skarżącej na rzecz jednej z uczestniczek postępowania – z 226 720,26 zł do 151 146,84 zł.
Postanowieniem z 26 listopada 2013 r. Trybunał Konstytucyjny podjął zawieszone postępowanie i odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na to, że w sprawie skarżącej nie doszło do zarzucanego naruszenia praw lub wolności konstytucyjnych.
W zażaleniu na postanowienie Trybunału skarżąca podniosła, że Sąd Najwyższy nie podważył podstawy ustalenia wysokości spłaty, którą od niej zasądzono, lecz dokonał jedynie jej miarkowania. Skarżąca podkreśliła, że Sąd Najwyższy obniżył spłatę w sposób zupełnie dowolny, nie posługując się w tym zakresie żadną normą. Jej zdaniem rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego nie doprowadziło do uchylenia zarzucanego w skardze naruszenia praw i wolności konstytucyjnych. Skarżąca zauważyła nadto, że skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, a możliwość jej wniesienia jest uzależniona od wartości przedmiotu zaskarżenia. Jak podniosła skarżąca, gdyby w jej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia była niższa od 50 000 zł, nie mogłaby złożyć skargi kasacyjnej.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada – w zakresie zarzutów sformułowanych w zażaleniu – czy w wydanym postanowieniu prawidłowo ustalił przesłanki odmowy nadania skardze dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.
Trybunał przypomina, że naruszenie konstytucyjnych praw lub wolności powinno istnieć w chwili rozpatrywania skargi (zob. postanowienia TK z: 20 lutego 2008 r., SK 44/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 23 oraz 29 listopada 2010 r., SK 8/10, OTK ZU nr 9/A/2010, poz. 117). W niniejszej sprawie skarżąca zarzuciła art. 216 § 2 k.c. niezgodność z Konstytucją w zakresie, w jakim przewiduje on fakultatywność obniżenia spłat z gospodarstwa rolnego (sąd może to zrobić, ale nie musi) i nieuwzględniania przy określeniu stopnia obniżenia spłat okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego przez osobę zobowiązaną do spłat. Skoro jednak Sąd Najwyższy – w odróżnieniu od sądów pierwszej i drugiej instancji – obniżył spłaty, a ponadto, jak wynika z uzasadnienia postanowienia SN z 16 maja 2013 r., wziął pod uwagę okres prowadzenia gospodarstwa rolnego przez skarżącą, skarga straciła swoją aktualność. Trafnie zatem stwierdził Trybunał w postanowieniu o odmowie nadanie skardze dalszego biegu, że w sprawie skarżącej ostatecznie nie doszło do zarzucanego w skardze naruszenia praw lub wolności konstytucyjnych.
Skarżąca podniosła w zażaleniu, że gdyby wartość przedmiotu zaskarżenia w jej sprawie była niższa, to nie mogłaby wnieść skargi kasacyjnej i w ten sposób dochodzić obrony naruszonych konstytucyjnych praw i wolności. Trybunał zauważa, że przedstawione argumenty są oderwane od realiów sprawy, w związku z którą została wniesiona skarga konstytucyjna. Skarżąca nie może działać w obronie praw bliżej nieokreślonych osób, które w odróżnieniu od niej nie mogły wnieść skargi kasacyjnej. Podmiot wnoszący skargę konstytucyjną może działać tylko w obronie własnego prawa, tj. jeżeli wykaże, że ma w tym osobisty i aktualny interes.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.