Ts 160/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:SK 10/01 Ts 309/11 Ts 309/11 Ts 47/98 Ts 47/98 VII Pa 13/14 VII Pa 13/14 VII Pa 13/14 II K 25/12 IV Ka 201/13 XP 549/13
Pełny tekst orzeczenia
512/5/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 7 października 2014 r.
Sygn. akt Ts 160/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej R.G. w sprawie zgodności:
art. 109 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323 ze zm.) w zakresie, w jakim przepis ten nie przewiduje przywrócenia funkcjonariusza celnego na jego wniosek do służby na poprzednich warunkach w przypadku prawomocnego orzeczenia o umorzeniu wobec niego postępowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 sierpnia 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
postanawia
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
1. W skardze konstytucyjnej sporządzonej przez adwokata i wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 17 czerwca 2014 r. (data nadania), R.G. (dalej: skarżący) zakwestionował niezgodność art. 109 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323 ze zm.; dalej: ustawa o SC) w zakresie, w jakim przepis ten nie przewiduje przywrócenia funkcjonariusza celnego na jego wniosek do służby na poprzednich warunkach w przypadku prawomocnego orzeczenia o umorzeniu wobec niego postępowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 sierpnia 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.; dalej: k.p.k.), z art. 32 Konstytucji.
2. Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą.
Na podstawie decyzji z 28 października 2011 r. skarżący został zawieszony w pełnieniu obowiązków służbowych na trzy miesiące oraz zwolniony od wykonywania obowiązków służbowych w związku z wszczęciem wobec niego postępowania karnego w sprawie o przestępstwo umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego. W konsekwencji trwającego postępowania karnego, decyzją z 19 stycznia 2012 r., okres zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych został skarżącemu przedłużony do czasu zakończenia tegoż postępowania.
W dniu 8 stycznia 2013 r. skarżący został zwolniony ze służby na podstawie art. 105 pkt 10 ustawy o SC w związku z upływem dwunastomiesięcznego okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych oraz nieustąpieniem przyczyny będącej podstawą tegoż zawieszenia, tj. trwającego postępowania karnego.
Postępowanie karne wobec skarżącego zakończyło się w dniu 24 czerwca 2013 r. wydaniem przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, IV Wydział Karny Odwoławczy (sygn. akt IV Ka 201/13) prawomocnego wyroku uchylającego wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim – II Wydział Karny z 15 stycznia 2013 r. (sygn. akt II K 25/12) i umarzającego postępowanie karne wobec skarżącego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.
W dniu 24 czerwca 2013 r. skarżący złożył do Dyrektora Izby Celnej w Łodzi wniosek o przywrócenie do służby na poprzednich warunkach. Pismem z 4 lipca 2013 r. Dyrektor Izby Celnej w Łodzi odmówił przywrócenia skarżącego do służby z powodu braku podstaw prawnych. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgodnie z art. 109 ustawy o SC funkcjonariusza celnego, na jego wniosek, przywraca się do służby na poprzednich warunkach jedynie w przypadku: uniewinnienia, uchylenia prawomocnego wyroku skazującego oraz umorzenia postępowania karnego lub postępowania karnego skarbowego ze względu na okoliczności wymienione w art. 17 § 1 pkt 1 (czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia), pkt 2 (czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa) i pkt 6 k.p.k. (nastąpiło przedawnienie karalności). Zwrócono ponadto uwagę na to, że postępowanie karne wobec skarżącego zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. (społeczna szkodliwość czynu jest znikoma), w związku z czym nie ma prawnej możliwości przywrócenia skarżącego do służby.
Wobec powyższego 1 sierpnia 2013 r. skarżący wniósł powództwo o przywrócenie do służby na poprzednich warunkach. Wyrokiem z 31 października 2013 r. (sygn. akt XP 549/13) Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo. Od powyższego orzeczenia skarżący złożył środek odwoławczy.
Sąd Okręgowy w Łodzi VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację skarżącego od wyroku z 31 października 2013 r. wyrokiem z 28 stycznia 2014 r. (sygn.. akt VII Pa 13/14).
W dniu 17 czerwca 2014 r. skarżący wniósł skargę konstytucyjną, w której postawił zarzut niezgodności art. 109 ustawy o SC w zakresie, w jakim przepis ten nie przewiduje przywrócenia funkcjonariusza celnego na jego wniosek do służby na poprzednich warunkach w przypadku prawomocnego orzeczenia o umorzeniu wobec niego postępowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej skarżący wskazuje, że podobne ograniczenia nie obowiązują w stosunku do pozostałych służb mundurowych, tj. Policji, Straży Granicznej czy Służby Więziennej. Ponadto podnosi, że zróżnicowanie sytuacji funkcjonariuszy celnych jest całkowicie bezpodstawne, co w konsekwencji prowadzi do naruszenia art. 32 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy spełnia ona wymogi określone przez prawo.
2. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może wnieść „każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone”. Oznacza to, że warunkiem złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. W skardze konstytucyjnej trzeba zatem wskazać zarówno konkretną osobę, której wolności lub prawa naruszono, jak i te wolności i prawa (poręczone, zapewnione, gwarantowane, chronione) określone w Konstytucji, które naruszono, a także określić sposób tego naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o TK.
3. Zasada równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne, wynikająca z art. 32 ust. 1 Konstytucji, nie jest samoistnym źródłem praw podmiotowych, których ochrony skarżący mógłby domagać się w skardze konstytucyjnej. Może ona być wzorcem kontroli, lecz tylko wówczas, gdy zasady z niej wynikające zostaną odniesione do przepisów Konstytucji wyrażających wolności i prawa. Ze względu na sposób sformułowania uzasadnienia rozpatrywanej skargi nie jest możliwe zrekonstruowanie konkretnego konstytucyjnego prawa podmiotowego, które miałoby zostać naruszone w sprawie skarżącego (zob. postanowienia TK z 7 lutego 2012 r., Ts 309/11, OTK ZU nr 2/B/2013, poz. 191 oraz z 27 kwietnia 1998 r., Ts 47/98, OTK ZU z 1999 r. SUP., poz. 41). Na temat charakteru normy określonej w art. 32 Konstytucji Trybunał wypowiedział się w wydanym w pełnym składzie postanowieniu z 24 października 2001 r. W sprawie o sygn. SK 10/01 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: „art. 32 Konstytucji wyraża przede wszystkim zasadę ogólną, i dlatego winien być w pierwszej kolejności odnoszony do konkretnych przepisów Konstytucji, nawet jeżeli konstytucyjna regulacja danego prawa jest niepełna i wymaga konkretyzacji ustawowej. W takim zakresie wyznacza on także konstytucyjne prawo do równego traktowania. Mamy tu do czynienia z sytuacją »współstosowania« dwóch przepisów Konstytucji, a więc nie tylko z prawem do równego traktowania, ale ze skonkretyzowanym prawem do równej realizacji określonych wolności i praw konstytucyjnych. W skardze konstytucyjnej należy powołać oba przepisy Konstytucji, dopiero one wyznaczają bowiem konstytucyjny status jednostki, który przez regulację ustawową lub podustawową został naruszony. Natomiast gdy chodzi o uprawnienia określone w innych niż Konstytucja aktach normatywnych – jeśli treść konkretnego prawa ustala się wyłącznie na ich podstawie – art. 32 Konstytucji stanowi zasadę systemu prawa, a nie wolność lub prawo o charakterze konstytucyjnym” (OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).
4. Wobec powyższego skardze konstytucyjnej należało odmówić nadania dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 i w zw. art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK).
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 7 października 2014 r.
Sygn. akt Ts 160/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej R.G. w sprawie zgodności:
art. 109 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323 ze zm.) w zakresie, w jakim przepis ten nie przewiduje przywrócenia funkcjonariusza celnego na jego wniosek do służby na poprzednich warunkach w przypadku prawomocnego orzeczenia o umorzeniu wobec niego postępowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 sierpnia 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
postanawia
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
1. W skardze konstytucyjnej sporządzonej przez adwokata i wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 17 czerwca 2014 r. (data nadania), R.G. (dalej: skarżący) zakwestionował niezgodność art. 109 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323 ze zm.; dalej: ustawa o SC) w zakresie, w jakim przepis ten nie przewiduje przywrócenia funkcjonariusza celnego na jego wniosek do służby na poprzednich warunkach w przypadku prawomocnego orzeczenia o umorzeniu wobec niego postępowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 sierpnia 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.; dalej: k.p.k.), z art. 32 Konstytucji.
2. Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą.
Na podstawie decyzji z 28 października 2011 r. skarżący został zawieszony w pełnieniu obowiązków służbowych na trzy miesiące oraz zwolniony od wykonywania obowiązków służbowych w związku z wszczęciem wobec niego postępowania karnego w sprawie o przestępstwo umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego. W konsekwencji trwającego postępowania karnego, decyzją z 19 stycznia 2012 r., okres zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych został skarżącemu przedłużony do czasu zakończenia tegoż postępowania.
W dniu 8 stycznia 2013 r. skarżący został zwolniony ze służby na podstawie art. 105 pkt 10 ustawy o SC w związku z upływem dwunastomiesięcznego okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych oraz nieustąpieniem przyczyny będącej podstawą tegoż zawieszenia, tj. trwającego postępowania karnego.
Postępowanie karne wobec skarżącego zakończyło się w dniu 24 czerwca 2013 r. wydaniem przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, IV Wydział Karny Odwoławczy (sygn. akt IV Ka 201/13) prawomocnego wyroku uchylającego wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim – II Wydział Karny z 15 stycznia 2013 r. (sygn. akt II K 25/12) i umarzającego postępowanie karne wobec skarżącego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.
W dniu 24 czerwca 2013 r. skarżący złożył do Dyrektora Izby Celnej w Łodzi wniosek o przywrócenie do służby na poprzednich warunkach. Pismem z 4 lipca 2013 r. Dyrektor Izby Celnej w Łodzi odmówił przywrócenia skarżącego do służby z powodu braku podstaw prawnych. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgodnie z art. 109 ustawy o SC funkcjonariusza celnego, na jego wniosek, przywraca się do służby na poprzednich warunkach jedynie w przypadku: uniewinnienia, uchylenia prawomocnego wyroku skazującego oraz umorzenia postępowania karnego lub postępowania karnego skarbowego ze względu na okoliczności wymienione w art. 17 § 1 pkt 1 (czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia), pkt 2 (czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa) i pkt 6 k.p.k. (nastąpiło przedawnienie karalności). Zwrócono ponadto uwagę na to, że postępowanie karne wobec skarżącego zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. (społeczna szkodliwość czynu jest znikoma), w związku z czym nie ma prawnej możliwości przywrócenia skarżącego do służby.
Wobec powyższego 1 sierpnia 2013 r. skarżący wniósł powództwo o przywrócenie do służby na poprzednich warunkach. Wyrokiem z 31 października 2013 r. (sygn. akt XP 549/13) Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo. Od powyższego orzeczenia skarżący złożył środek odwoławczy.
Sąd Okręgowy w Łodzi VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację skarżącego od wyroku z 31 października 2013 r. wyrokiem z 28 stycznia 2014 r. (sygn.. akt VII Pa 13/14).
W dniu 17 czerwca 2014 r. skarżący wniósł skargę konstytucyjną, w której postawił zarzut niezgodności art. 109 ustawy o SC w zakresie, w jakim przepis ten nie przewiduje przywrócenia funkcjonariusza celnego na jego wniosek do służby na poprzednich warunkach w przypadku prawomocnego orzeczenia o umorzeniu wobec niego postępowania karnego na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej skarżący wskazuje, że podobne ograniczenia nie obowiązują w stosunku do pozostałych służb mundurowych, tj. Policji, Straży Granicznej czy Służby Więziennej. Ponadto podnosi, że zróżnicowanie sytuacji funkcjonariuszy celnych jest całkowicie bezpodstawne, co w konsekwencji prowadzi do naruszenia art. 32 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy spełnia ona wymogi określone przez prawo.
2. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może wnieść „każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone”. Oznacza to, że warunkiem złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. W skardze konstytucyjnej trzeba zatem wskazać zarówno konkretną osobę, której wolności lub prawa naruszono, jak i te wolności i prawa (poręczone, zapewnione, gwarantowane, chronione) określone w Konstytucji, które naruszono, a także określić sposób tego naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o TK.
3. Zasada równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne, wynikająca z art. 32 ust. 1 Konstytucji, nie jest samoistnym źródłem praw podmiotowych, których ochrony skarżący mógłby domagać się w skardze konstytucyjnej. Może ona być wzorcem kontroli, lecz tylko wówczas, gdy zasady z niej wynikające zostaną odniesione do przepisów Konstytucji wyrażających wolności i prawa. Ze względu na sposób sformułowania uzasadnienia rozpatrywanej skargi nie jest możliwe zrekonstruowanie konkretnego konstytucyjnego prawa podmiotowego, które miałoby zostać naruszone w sprawie skarżącego (zob. postanowienia TK z 7 lutego 2012 r., Ts 309/11, OTK ZU nr 2/B/2013, poz. 191 oraz z 27 kwietnia 1998 r., Ts 47/98, OTK ZU z 1999 r. SUP., poz. 41). Na temat charakteru normy określonej w art. 32 Konstytucji Trybunał wypowiedział się w wydanym w pełnym składzie postanowieniu z 24 października 2001 r. W sprawie o sygn. SK 10/01 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: „art. 32 Konstytucji wyraża przede wszystkim zasadę ogólną, i dlatego winien być w pierwszej kolejności odnoszony do konkretnych przepisów Konstytucji, nawet jeżeli konstytucyjna regulacja danego prawa jest niepełna i wymaga konkretyzacji ustawowej. W takim zakresie wyznacza on także konstytucyjne prawo do równego traktowania. Mamy tu do czynienia z sytuacją »współstosowania« dwóch przepisów Konstytucji, a więc nie tylko z prawem do równego traktowania, ale ze skonkretyzowanym prawem do równej realizacji określonych wolności i praw konstytucyjnych. W skardze konstytucyjnej należy powołać oba przepisy Konstytucji, dopiero one wyznaczają bowiem konstytucyjny status jednostki, który przez regulację ustawową lub podustawową został naruszony. Natomiast gdy chodzi o uprawnienia określone w innych niż Konstytucja aktach normatywnych – jeśli treść konkretnego prawa ustala się wyłącznie na ich podstawie – art. 32 Konstytucji stanowi zasadę systemu prawa, a nie wolność lub prawo o charakterze konstytucyjnym” (OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).
4. Wobec powyższego skardze konstytucyjnej należało odmówić nadania dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 i w zw. art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK).
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.