Pełny tekst orzeczenia

292/4/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 11 grudnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 71/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Piotr Tuleja,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej A.C. w sprawie zgodności:
art. 419 § 2 pkt 1 w związku z art. 418 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.) z art. 169 ust. 2 zdanie pierwsze w związku z art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 27 lutego 2013 r. A.C. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 419 § 2 pkt 1 w związku z art. 418 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.; dalej: Kodeks wyborczy) z art. 169 ust. 2 zdanie pierwsze w związku z art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji.
Skargę konstytucyjną wniesiono w związku z następującym stanem faktycznym. Uchwałą nr XXXII/249/2012 z 25 października 2012 r. Rada Miasta Sulejówek dokonała podziału tego miasta na jednomandatowe okręgi wyborcze. Skarżący wraz z innymi mieszkańcami Sulejówka wnieśli skargę na tę uchwałę. Zarzucili w niej Radzie Miasta Sulejówek, że doprowadziła do poważnych nierówności w dokonanym podziale. Postanowieniem z 12 listopada 2012 r. (nr 19/12) Komisarz Wyborczy w Siedlcach oddalił skargę wyborców. Uchwałą z 26 listopada 2012 r. (sygn. akt ZPOW-730-62/12) Państwowa Komisja Wyborcza utrzymała w mocy zaskarżone postanowienie Komisarza Wyborczego w Siedlcach.
Uzasadniając zarzut niekonstytucyjności, skarżący stwierdził, że art. 419 § 2 pkt 1 w związku z art. 418 § 1 Kodeksu wyborczego prowadzi do naruszenia przysługującego mu prawa podmiotowego do „posiadania równej (jednakowej) siły głosu w wyborach organu stanowiącego (…) podstawowej jednostki samorządu terytorialnego w porównaniu z siłą głosu przysługującą pozostałym mieszkańcom tejże jednostki”.
W zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 16 kwietnia 2013 r. skarżącego wezwano do uzupełnienia braków formalnych rozpatrywanej skargi konstytucyjnej przez wskazanie przysługujących mu i naruszonych praw podmiotowych oraz określenie sposobu ich naruszenia.
W piśmie procesowym z 29 kwietnia 2013 r. skarżący ustosunkował się do tego zarządzenia. Podniósł, odwoławszy się do wyroku TK z 13 marca 2007 r. (K 8/07, OTK ZU nr 3/A/2006, poz. 26), że z art. 169 ust. 2 zdanie drugie Konstytucji wynika prawo podmiotowe do czynnego prawa wyborczego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegóławiającymi go art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi konstytucyjnej jest każdy, czyje wolności lub prawa zostały naruszone w wyniku wydania przez sąd lub organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia, którego podstawą prawną jest przepis aktu normatywnego. Skargę konstytucyjną można więc wnieść po spełnieniu łącznie następujących warunków. Po pierwsze, zaskarżony przepis powinien być podstawą prawną ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego w indywidualnej sprawie skarżącego. Po drugie, źródłem naruszenia praw i wolności skarżącego ma być normatywna treść kwestionowanych przepisów, na podstawie których tenże organ lub sąd orzekły o tych prawach i wolnościach, przy czym sposób ich naruszenia musi wskazać sam skarżący w uzasadnieniu wnoszonej skargi (art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK).
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna wymienionych warunków nie spełnia.
Wzorcem kontroli w rozpatrywanej sprawie jest art. 169 ust. 2, przywołany przez skarżącego w związku z art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji. Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że zasada proporcjonalności oraz zasada równości wobec prawa każdorazowo wymagają wskazania, które prawo podmiotowe zostało naruszone w kontekście reguł wyrażonych we wskazanych przepisach ustawy zasadniczej. W niniejszej sprawie podstawowe znaczenie ma więc zbadanie, czy z art. 169 ust. 2 Konstytucji wynika prawo podmiotowe do głosowania w wyborach samorządowych. Odpowiedź na to pytanie jest negatywna z trzech względów. Po pierwsze, z systematyki ustawy zasadniczej wynika, że art. 169 ust. 2 Konstytucji jest przepisem ustrojowym. Znajduje się on w jej VII rozdziale poświęconym pozycji ustrojowo-prawnej samorządu terytorialnego. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie stwierdzał, że przepisy obowiązującej Konstytucji przewidują obszerny katalog wolności i praw jednostki. Te wolności, prawa i obowiązki zostały wymienione w rozdziale II Konstytucji. W jego podrozdziałach (art. 30-86) zostały zgrupowane przepisy określające zarówno zasady ogólne, jak i postanowienia dotyczące poszczególnych wolności, praw, środki ich ochrony oraz obowiązki. Świadczy to o woli ustrojodawcy, by kompleksowo uregulować konstytucyjny status jednostki (zob. postanowienie TK z 7 lipca 2004 r., SK 69/03, OTK ZU nr 7/A/2004, poz. 75).
Po drugie, Trybunał Konstytucyjny, uzależnił możliwość wyprowadzania skonkretyzowanych norm dotyczących wolności lub praw z ogólnych norm Konstytucji od ustalenia, że regulacja tych praw nie wynika z rozdziału II (zob. postanowienie TK z 3 listopada 2004 r., SK 24/01, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 111). Konstytucja poręcza prawo do głosowania w wyborach lokalnych w odrębnym przepisie – art. 62 ust. 1 – i niezrozumiałe jest to, że skarżący pomija treść tego postanowienia ustawy zasadniczej.
Po trzecie, adresatem art. 169 ust. 2 Konstytucji – który stanowi: „Wybory do organów stanowiących są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów określa ustawa” – nie jest wyborca, lecz ustawodawca mający obowiązek prawnego uregulowania wyborów samorządowych zgodnie z dyrektywami wynikającymi ze zdania pierwszego przytoczonego przepisu. Artykuł 169 ust. 2 Konstytucji nie jest zatem źródłem czynnego prawa wyborczego jednostki.
Z kolei z pozostałych przepisów przywołanych przez skarżącego – art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji – nie wynikają samoistne prawa podmiotowe, których ochrony można domagać się w postępowaniu skargowym. Ani zasada proporcjonalności ograniczeń konstytucyjnych wolności i praw, ani zasada równości wobec prawa nie mogą być podstawą skargi konstytucyjnej, jeśli nie zostaną powiązane z przepisami konstytucyjnymi statuującymi prawa podmiotowe (zob. np. postanowienia TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225 oraz 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60).

Skoro żaden ze wskazanych przepisów Konstytucji nie wyraża praw podmiotowych, to merytoryczne rozpatrzenie analizowanej skargi konstytucyjnej jest niedopuszczalne i dlatego Trybunał Konstytucyjny postanowił odmówić nadania jej dalszego biegu (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK).