Pełny tekst orzeczenia

138/2/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 15 kwietnia 2014 r.

Sygn. akt Ts 33/13



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Teresa Liszcz – przewodnicząca

Stanisław Rymar – sprawozdawca

Andrzej Rzepliński,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 kwietnia 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej D.K.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



1. W sporządzonej przez adwokata skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 8 lutego 2013 r. (data nadania), D.K. (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność: (1) art. 540 § 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1, art. 42 ust. 1 i 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji; (2) art. 547 § 1 k.p.k. w zakresie, w jakim wyłącza dopuszczalność zaskarżenia w drodze zażalenia postanowienia w sprawie oddalenia wniosku o wznowienie postępowania, wydanego przez sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy, z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji.

Zdaniem skarżącej art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. narusza konstytucyjną zasadę zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa. Ponadto, przepis ten godzi w: konstytucyjny zakaz pociągania do odpowiedzialności karnej osoby, która nie popełniła czynu zabronionego, prawo do obrony, prawo do sądu oraz zasadę proporcjonalności, gdyż „uzależnienie wznowienia [postępowania karnego] od ujawnienia się nowych faktów lub dowodów narusza istotę prawa podmiotowego do sprawiedliwego rozpoznania sprawy”, a tym samym „wprowadza ograniczenie w zakresie korzystania przez obywatela z jego prawa podmiotowego do sprawiedliwego rozpoznania sprawy oraz prawa do rzetelnego i uczciwego wymiaru sprawiedliwości”. Z kolei art. 547 § 1 k.p.k. – według skarżącej – narusza: konstytucyjną zasadę zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa, prawo do sądu, prawo do dwuinstancyjnego rozpoznania sprawy, prawo do obrony oraz zasadę proporcjonalności, ponieważ wyłącza procedurę odwoławczą od postanowienia w przedmiocie oddalenia wniosku o wznowienie postępowania, wydanego przez sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy.



2. Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej: (1) w zakresie badania konstytucyjności art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. – na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – ze względu na oczywistą bezzasadność; (2) w zakresie badania konstytucyjności 547 § 1 k.p.k. – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 39 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK – z powodu niedopuszczalności orzekania.



2.1. W odniesieniu do zarzutu niekonstytucyjności art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. Trybunał przypomniał, że ocena tego, czy zawarta w tym przepisie przesłanka wznowienia postępowania karnego została spełniona zawsze należy do orzekającego sądu, którego właściwość ustala się stosownie do art. 544 k.p.k. Wznowienie postępowania ma charakter instytucji gwarancyjnej, pozwalającej na kontrolę prawomocnych rozstrzygnięć sądowych zapadających w postępowaniu karnym. Jest to wszakże jeden z wielu środków ochronnych przewidzianych w polskiej procedurze karnej, z których – co wymaga podkreślenia – podstawowym jest prawo do zaskarżania wyroków wydanych przez sądy pierwszej instancji w drodze apelacji, stanowiącej zwykły środek odwoławczy. Dlatego nie można było uznać za zasadne twierdzenia skarżącej, że określone w art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. przesłanki wystąpienia z wnioskiem o wznowienie postępowania karnego stanowią naruszenie praw konstytucyjnych, wywodzonych z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 31 ust. 3 ustawy zasadniczej. O ile bowiem strony postępowania mają pełny dostęp do rozbudowanych gwarancji procesowych w pierwszej i drugiej instancji, o tyle wniosek o wznowienie postępowania jest środkiem nadzwyczajnym, istniejącym niejako „ponadstandardowo”; prawo do tego wniosku, jako przewidziane przez ustawę zwykłą prawo wnioskowania o wzruszenie prawomocnego orzeczenia, nie jest koniecznym i konstytutywnym składnikiem prawa do sądu. Ma ono – poza przypadkiem przewidzianym w art. 190 ust. 4 Konstytucji – charakter wyłącznie ustawowy. Należało zatem uznać, że, mimo iż art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. – przez ustanowienie przesłanek uwzględnienia przez sąd, o którym mowa w art. 544 k.p.k., wniosku o wznowienie postępowania – ogranicza w pewnym zakresie dostęp do wskazanego środka prawnego, to jednak ograniczenie to nie narusza konstytucyjnego prawa do sądu, które nie obejmuje prawa do wniesienia nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

Trybunał Konstytucyjny uznał za oczywiście bezzasadny także zarzut skarżącej, że warunek udowodnienia przez osobę składającą wniosek o wznowienie postępowania przesłanki „ujawnienia nowych faktów” stanowi naruszenie zasad konstytucyjnych wywodzonych z art. 42 ust. 1 i 2 ustawy zasadniczej. Konieczność przedstawienia dowodów na zaistnienie okoliczności stanowiących podstawę wystąpienia z określonym wnioskiem procesowym należy bowiem do istoty każdego postępowania mającego charakter sądowej drogi dochodzenia naruszonych praw lub wolności (art. 77 ust. 2 Konstytucji). Stanowiący podstawę oddalenia przez sąd wniosku obrońcy skarżącej o wznowienie postępowania art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. – ze względu na swój zakres przedmiotowy – nie wkracza w materię konstytucyjnego zakazu pociągania do odpowiedzialności karnej osoby, która nie popełniła czynu zabronionego. Przedmiotem postanowienia wskazanego sądu była bowiem ocena zasadności powołanych przez obrońcę skarżącej dowodów przemawiających za wznowieniem prawomocnie zakończonego postępowania karnego; orzeczenie to w żadnym razie więc nie odnosiło się do sfery praw i wolności określonych w art. 42 ust. 1 i 2 Konstytucji.



2.2. Odnośnie do badania zgodności art. 547 § 1 k.p.k. z Konstytucją Trybunał zwrócił uwagę, że orzeczeniem, które wskazuje skarżąca jako ostateczne rozstrzygnięcie o swoich prawach i wolnościach, jest postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – II Wydział Karny z 14 grudnia 2012 r. (sygn. akt II AKo 133/12), oddalające wniosek o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnymi wyrokami Sądu Rejonowego w Olsztynie – VII Wydział Karny z 7 grudnia 2010 r. (sygn. akt VII K 1574/09) oraz Sądu Okręgowego w Olsztynie – VII Wydział Karny Odwoławczy z 24 maja 2011 r. (sygn. akt VII Ka 183/11). Jak wynikało z akt postępowania przed Trybunałem, skarżąca nie wnosiła żadnych środków odwoławczych od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, a zatem zarzut niekonstytucyjności art. 547 § 1 k.p.k. (w zakresie, w jakim wyłącza dopuszczalność zaskarżenia zażaleniem postanowienia o oddaleniu wniosku o wznowienie postępowania, wydanego przez sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy) nie został poparty treścią ostatecznego orzeczenia, wymaganego przez art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ust. 2 ustawy o TK. Wskazane postanowienie z 14 grudnia 2012 r. odnosiło się bowiem wyłącznie do wniosku o wznowienie postępowania karnego.



2.3. Odpis postanowienia Trybunału został doręczony pełnomocnikowi skarżącej 22 kwietnia 2013 r.



3. W sporządzonym przez adwokata piśmie procesowym, wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 29 kwietnia 2013 r. (data nadania), skarżąca złożyła zażalenie na postanowienie z 17 kwietnia 2013 r., zarzucając Trybunałowi: (1) „błędne przyjęcie, że skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna w zakresie wykazywanej w niej niezgodności art. 540 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1, art. 42 ust. 1 i 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP w zakresie, w jakim w odniesieniu do przypadków opisanych w pkt 2 pod lit. »a« przepis ten ogranicza wznowienie postępowania, zakończonego orzeczeniem, do przesłanek sformułowanych w zdaniu pierwszym, punktu 2, paragrafu 1, artykułu 540 tego Kodeksu”; (2) „naruszenie art. 79 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, wynikające z wadliwej wykładni tych norm, a polegające na wyprowadzeniu z nich warunku formalnego skargi konstytucyjnej, którego te normy nie formułują, tj. że warunkiem wniesienia skargi kwestionującej ustawę, na podstawie której orzeczono ostatecznie o prawach skarżącej określonych w Konstytucji, jest uprzednie złożenie przez nią niedopuszczalnego z mocy ustawy środka odwoławczego i uzyskanie ostatecznego rozstrzygnięcia co do tego środka”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w związku z art. 36 ust. 6 i 7 w związku z art. 49 ustawy o TK). Na etapie rozpatrzenia zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.



2. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie uznaje, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe.



3. W odniesieniu do pierwszego zarzutu sformułowanego w zażaleniu Trybunał stwierdza, że jest on bezzasadny i nie podlega uwzględnieniu.



3.1. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazuje się na różnicę pomiędzy postępowaniem zmierzającym do wzruszenia orzeczenia wydanego na podstawie przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją a postępowaniem zmierzającym do rozpoznania sprawy w granicach, jakie zakreśla ustawowa podstawa wznowienia. W pierwszym wypadku chodzi o konstytucyjne prawo podmiotowe do uzyskania nowego orzeczenia opartego na stanie prawnym powstałym w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (art. 190 ust. 4 Konstytucji). W pozostałych wypadkach skarga o wznowienie postępowania (w sprawach cywilnych) oraz wniosek o wznowienie postępowania (w sprawach karnych) stanowią ustawowo uregulowane narzędzie wzruszania prawomocnych orzeczeń, które nie są instytucjami o randze konstytucyjnej (zob. np. wyroki TK z 27 października 2004 r., SK 1/04, OTK ZU nr 9/A/2004, poz. 96 oraz 31 marca 2005 r., SK 26/02, OTK ZU nr 3/A/2005, poz. 29). Jak wyjaśnił Trybunał w postanowieniu z 2 marca 2004 r. o sygn. S 1/04: „wznowienie postępowania, o którym mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji jest pojęciem autonomicznym, konstytucyjnym, nie mającym tak technicznego charakteru (z uwagi na brak regulacji przesłanek na szczeblu konstytucyjnym) jak pojęcie »wznowienia«, jakim posługują się poszczególne procedury regulowane ustawami zwykłymi i dotyczy en bloc postępowania sanacyjnego” (OTK ZU nr 3/A/2004, poz. 24). W konsekwencji: o ile ustawa nie może wyłączyć szansy na wznowienie postępowania w sytuacji określonej w art. 190 ust. 4 Konstytucji, o tyle w innym wypadku wznowienia postępowania ustawodawca zachowuje margines swobody legislacyjnej. Wznowienie postępowania regulowane w poszczególnych procedurach różni się, co do zakresu możliwości wzruszenia prawomocnego i ostatecznego rozstrzygnięcia. Jest to pojęcie kształtowane przez ustawodawstwo, na użytek konkretnej ustawy (zob. wyrok TK z 12 stycznia 2010 r., SK 2/09, OTK ZU nr 1/A/2010, poz. 1).



3.2. Instytucja wznowienia postępowania karnego ma na celu umożliwienie, w uzasadnionych wypadkach, rozstrzygnięcie sprawy, która została zakończona orzeczeniem stwarzającym stan prawny powagi rzeczy osądzonej (res iudicata). Konsekwencją procesową tego stanu jest niemożność skutecznego wszczęcia postępowania w tym samym przedmiocie wobec tej samej osoby.

Wniosek o wznowienie postępowania jest wyjątkiem od zasady prawomocności orzeczeń. W piśmiennictwie wskazuje się, że „poszanowanie stosunków prawnych, ukształtowanych prawomocnie na podstawie obowiązującego w dacie ich rozstrzygania stanu prawnego, jest wyrazem zasady pewności i bezpieczeństwa prawnego, ma więc swoje aksjologiczne uzasadnienie. W stosunku do tych zasad wznowienie postępowania prawomocnie zakończonego jest wyjątkiem, którego podstawą muszą być szczególnie ważne względy, w sposób konkretny zdefiniowane w poszczególnych procedurach i uruchamiane przy zachowaniu szczególnego reżymu” (Z. Czeszejko-Sochacki, Wznowienie postępowania jako skutek pośredni orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2000, nr 2, s 14). Z tej też perspektywy wznowienie postępowania jest konsekwencją założenia, że powaga rzeczy osądzonej powinna chronić przede wszystkim te orzeczenia, które odpowiadają wymogom praworządności (por. wyrok TK z 13 maja 2002 r., SK 32/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 31).



3.3. Uregulowane w ustawie procesowej wznowienie postępowania (w zakresie, w jakim nie stanowi operacjonalizacji art. 190 ust. 4 Konstytucji) ma charakter techniczny w tym sensie, że jest to nadzwyczajny instrument umożliwiający ponowne rozpoznanie zakończonej już sprawy w sytuacji, gdy nie ma już innej możliwości realizacji prawa do jej rozpatrzenia. Wznowienie oparte na ustawowych przesłankach (wznowienie sensu stricto) nie jest objęte wszystkimi gwarancjami art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji (zob. postanowienie TK z 7 sierpnia 2009 r., S 5/09, OTK ZU nr 7/A/2009, poz. 121). Ograniczenie możliwości wznowienia postępowania nie narusza per se prawa do sądu (zob. powołane postanowienie TK w sprawie SK 33/02). W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego przyjęto, że chodzi tu o analogiczną sytuację, jak w wypadku braku powszechnego prawa strony do wnoszenia kasacji (zob. powołany wyrok TK w sprawie SK 32/01). Wprowadzając procedurę wznowieniową, ustawodawca może suwerennie kształtować przesłanki jej uruchomienia, zakres podmiotów uprawnionych oraz kategorię spraw, jakie obejmuje (zob. powołany wyrok TK w sprawie SK 2/09).



3.4. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego Konstytucja nie poręcza ogólnego prawa podmiotowego do wznowienia postępowania sądowego (cywilnego oraz karnego) jako komponentu prawa do sądu. Problematyka wznowienia postępowania wykracza bowiem poza autonomiczne i konstytucyjnie rozumiane pojęcie „sprawy” (art. 45 ust. 1 Konstytucji) oraz gwarancję dwuinstancyjnego charakteru postępowania sądowego (art. 78 w związku z art. 176 ust. 1 Konstytucji). Spełnienie ustawowych przesłanek wznowienia postępowania cywilnego lub karnego oznacza, że sąd rozpoznaje sprawę w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia. Nie chodzi tu zatem o otwarcie nowej „drogi sądowej” dochodzenia naruszonych praw i wolności, ale o „powrót” do rozstrzygniętej już „sprawy”. Ustawodawca kształtujący zasady tego postępowania zachowuje margines swobody legislacyjnej (zob. powołany wyrok TK w sprawie SK 2/09).



3.5. W związku z powyższym Trybunał stwierdza, że w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził oczywistą bezzasadność zarzutu naruszenia art. 2 w związku z art. 45 ust. 1, art. 42 ust. 1 i 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji przez art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k. Zawarte bowiem w kwestionowanym przepisie ograniczenie dostępu do wznowienia postępowania karnego – po pierwsze – nie narusza konstytucyjnego prawa do sądu (które nie obejmuje prawa do wniesienia nadzwyczajnych środków zaskarżenia), a po drugie – nie wkracza w materię konstytucyjnego zakazu pociągania do odpowiedzialności karnej osoby, która nie popełniła czynu zabronionego, a także nie odnosi się do konstytucyjnego prawa do obrony.



4. Trybunał stwierdza, że także drugi zarzut sformułowany w zażaleniu jest bezzasadny.



4.1. Trybunał przypomina, że – aby uznać skargę konstytucyjną za dopuszczalną – musi występować ścisła relacja (związek) pomiędzy treścią orzeczenia, zaskarżonym przepisem aktu normatywnego a postawionym zarzutem niezgodności tego przepisu z określoną normą konstytucyjną. W świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej mogą być bowiem przepisy, które stanowiły podstawę wydania ostatecznego rozstrzygnięcia wobec skarżącego. Pojęcie podstawy rozstrzygnięcia obejmuje – co do zasady – przepisy wskazane wprost w części dyspozytywnej orzeczenia sądowego, decyzji administracyjnej lub innego rozstrzygnięcia. Ratio legis sądowokonstytucyjnego systemu ochrony praw jednostki wskazuje jednak, że możliwa jest ocena przez Trybunał Konstytucyjny przepisów prawa wskazanych w uzasadnieniu rozstrzygnięcia dotyczącego praw i wolności konstytucyjnych jednostki, których zastosowanie przy wydawaniu rozstrzygnięcia nie budzi wątpliwości. Warunek ten jest spełniony, gdy kwestionowany w skardze akt normatywny (przepis) determinuje w sensie normatywnym treść rozstrzygnięcia przyjętego za podstawę skargi w tym jego aspekcie, w którym skarżący upatruje naruszenie przysługujących mu konstytucyjnych praw lub wolności (zob. wyrok TK z 24 października 2007 r., SK 7/06, OTK ZU nr 9/A/2007, poz. 108).



4.2. Zgodnie z powszechnie przyjętym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego poglądem dochodzenie ochrony praw wynikających z art. 78 Konstytucji w trybie skargi konstytucyjnej uwarunkowane jest stwierdzeniem, że kwestia dopuszczalności złożenia środka odwoławczego od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji została ostatecznie rozstrzygnięta. Dopóki skarżący nie uzyska rozstrzygnięcia, którego treścią będzie odmowa rozpatrzenia środka odwoławczego, nie mamy do czynienia z konkretnym naruszeniem prawa do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Dopiero w momencie wydania takiego orzeczenia następuje bowiem konkretyzacja sytuacji prawnej skarżącego w sposób uzasadniający przyjęcie tezy o wystąpieniu bezpośredniego naruszenia przysługującego mu prawa do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji, którego ochrony domaga się on we wniesionej skardze konstytucyjnej (zob. np. postanowienie TK z 26 lipca 2012 r., Ts 290/11, niepubl.).



4.3. W niniejszej sprawie wskazywane przez skarżącą jako ostateczne rozstrzygnięcie postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 14 grudnia 2012 r. nie odpowiadało kryteriom wynikającym z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 2 ustawy o TK w odniesieniu do badania zarzutu niekonstytucyjności art. 547 § 1 k.p.k., tj. niemożności wniesienia środka zaskarżenia od rozstrzygnięcia wydanego przez sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy.

W związku z treścią przepisów k.p.k. (z jednej strony) oraz ustawy o TK (z drugiej strony) należy zwrócić uwagę skarżącej, że przedmiotowe postanowienie mogłoby być (i było) potraktowane jako ostateczne orzeczenie w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK, uprawniające ją do wniesienia skargi konstytucyjnej, wyłącznie w zakresie normy kształtującej rozstrzygnięcie (in casu: art. 540 § 1 pkt 2 lit. a k.p.k.).

W analizowanej sprawie skarżąca zakwestionowała jednak także niezaskarżalność postanowienia sądu apelacyjnego w sprawie oddalenia wniosku o wznowienie postępowania karnego, która wynikała z art. 547 § 1 k.p.k. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 14 grudnia 2012 r. – na co trafnie zwrócił uwagę Trybunał w zaskarżonym postanowieniu – w ogóle nie odnosiło się do kwestii (nie)zaskarżalności rozstrzygnięć wydawanych w trybie art. 547 § 1 in fine k.p.k. Tym samym skarżąca we wniesionej skardze konstytucyjnej nie przedstawiła orzeczenia, które czyniłoby zadość wymaganiom określonym w art. 47 ust. 2 ustawy o TK. Niezasadne i niemające podstaw w obowiązujących przepisach byłoby bowiem twierdzenie, że rozpoznając wniosek o wznowienie postępowania, sąd jednocześnie rozstrzygał o możliwości wniesienia środka odwoławczego od orzeczenia wydanego na skutek rozpatrzenia tego wniosku. Wydanie niezaskarżalnego rozstrzygnięcia pozwala bowiem dopiero przyjąć istnienie potencjalnego, a nie konkretnego naruszenia prawa do zaskarżenia orzeczeń wydanych w pierwszej instancji.



4.4. Z tych też powodów postanowienie Trybunału z dnia 17 kwietnia 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej – w zakresie badania zgodności art. 547 § 1 k.p.k. z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji – należało uznać za prawidłowe.



4.5. Jedynie na marginesie należy zwrócić uwagę na to, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 11 czerwca 2013 r. o sygn. SK 23/10 (OTK ZU nr 5/A/2013, poz. 57) orzekł, iż art. 547 § 1 k.p.k. nie jest niezgodny z art. 78 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Sentencja tego orzeczenia została opublikowana w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 lipca 2013 r. pod poz. 802 i – zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji – ma moc powszechnie obowiązującą.

Zdaniem Trybunału postanowienie wydane na podstawie art. 547 § 1 k.p.k. przez sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy nie jest orzeczeniem wydanym w pierwszej instancji. Przemawiał za tym argument, że postępowanie z wniosku o wznowienie postępowania, prowadzone przed sądem apelacyjnym lub Sądem Najwyższym na podstawie art. 547 § 1 k.p.k., nie jest postępowaniem prowadzonym przed sądem, przed którym rozpoczyna się postępowanie kończące się rozstrzygnięciem co do istoty sprawy. Sam fakt podejmowania po raz pierwszy przez sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy decyzji co do wznowienia postępowania nie oznacza, że jest to rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne. Sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy, orzekając w kwestii wznowienia postępowania karnego, nie rozpoczyna postępowania, w wyniku którego ma zostać wydane rozstrzygnięcie co do istoty sprawy. Istotą sprawy jest bowiem kwestia odpowiedzialności karnej oskarżonego. Sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy orzekając w przedmiocie wznowienia postępowania nie odnosi się w ogóle do istoty sprawy, a jedynie bada, czy istnieją podstawy do wznowienia postępowania.



Z wyżej przedstawionych powodów – na podstawie art. 36 ust. 7 w związku z art. 49 ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny postanowił nie uwzględnić zażalenia.