Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CK 759/04
POSTANOWIENIE
Dnia 8 lipca 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Jan Górowski
w sprawie z powództwa "S.(...)" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
przeciwko D. R.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 8 lipca 2005 r., kasacji strony
powodowej od postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 28 lipca 2004 r., sygn. akt I
ACz (...),
oddala kasację.
Uzasadnienie
W zarzutach od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w P. w dniu 17
stycznia 2003 r. na skutek powództwa wytoczonego przez Spółkę z o.o. S.(...) w W.
przeciwko D. R. pozwana zarzuciła, że weksel, który stanowił podstawę wydania
nakazu, wystawiony jako niezupełny, został wypełniony niezgodnie z porozumieniem, że
roszczenie wynikające z umowy leasingu zawartej między stronami, które weksel ten
zabezpiecza, nie jest w całości wymagalne i że nie nastąpiło rozwiązanie umowy
leasingu, dające podstawę do dochodzenia tego roszczenia. Pozwana zarzuciła także,
że umowa leasingu przewiduje zapis na sąd polubowny. Sąd Okręgowy w P. uznał, że
zapis ten jest ważny i obejmuje spór będący przedmiotem rozpoznawanej sprawy,
wobec czego postanowieniem z dnia 26 marca 2004 r. uchylił nakaz zapłaty i odrzucił
pozew. Rozstrzygnięcie to zostało zaaprobowane przez Sąd Apelacyjny, który
2
postanowieniem z dnia 28 lipca 2004 r. oddalił apelację powoda od postanowienia sądu
pierwszej instancji.
Postanowienie sądu drugiej instancji powód zaskarżył kasacją. Zarzucił
naruszenie art. 45 Konstytucji RP, art. 199 k.p.c. i art. 17 prawa wekslowego. Wniósł o
uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia Sądu Okręgowego w P. z
dnia 26 marca 2004 r. i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak wynika z ustaleń stanowiących podstawę zaskarżonego postanowienia
zapisem na sąd polubowny objęte zostały spory mogące wyniknąć z umowy leasingu
zawartej przez strony. Zapisem tym, aczkolwiek mógł (postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2003 r., I CK 287/02, OSNC 2004, nr 6, poz. 100), nie
został objęty spór wynikający z zobowiązania wekslowego, którego wykonania dochodzi
powód w rozpoznawanej sprawie. Okoliczność ta nie świadczy jednak o niezasadności
zaskarżonego postanowienia. Podniesienie przez pozwaną w zarzutach od nakazu
zapłaty zarzutów dotyczących stosunku umownego, dla zabezpieczenia wykonania
którego wystawiony został weksel gwarancyjny (stosunku podstawowego)
spowodowało, że sprawa z płaszczyzny stosunku prawa wekslowego, na której
rozpoznawana była wobec wytoczenia powództwa w postępowaniu nakazowym na
podstawie weksla (art. 485 § 2 k.p.c.), przeniesiona została na ogólną płaszczyznę
prawa cywilnego (orzeczenia Sądu Najwyższego: uchwała składu siedmiu sędziów
z dnia 7 stycznia 1967 r., III CZP 19/66, OSNCP 1968, nr 5, poz. 79, uchwała
połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 kwietnia
1972 r., III CZP 17/70, OSNCP 1973, nr 5, poz. 72, wyrok z dnia 14 marca 1997 r., I
CKN 48/97, OSNC 1997, nr 9, poz. 124, wyrok z dnia 24 października 2000 r., V CKN
136/00, OSNC 2001, nr 6, poz. 89 i uzasadnienie uchwały z dnia 24 lutego 2005 r., III
CZP 86/04, niepubl.). Konsekwencją tego stała się konieczność rozstrzygnięcia przez
sąd (w granicach określonych zarzutami od nakazu zapłaty – art. 493 § 1 k.p.c.),
czy roszczenie powoda znajduje uzasadnienie w stosunku podstawowym łączącym
strony. Należy przy tym zaznaczyć, że rozstrzygnięcie to byłoby przesądzające o losie
roszczenia wekslowego. Przeniesienie sprawy na ogólną płaszczyznę prawa cywilnego,
powodujące konieczność rozstrzygnięcia o zasadności roszczenia powoda
wynikającego z łączącej strony umowy leasingu oznacza, że przy rozstrzyganiu tym nie
może być pominięty zapis poddający pod rozstrzygnięcie sądu polubownego spory
mogące wyniknąć z wymienionej umowy. Zatem podniesienie przez pozwaną w
3
zarzutach od nakazu zapłaty zarzutu zapisu na sąd polubowny jest skuteczne
i powoduje uchylenie nakazu zapłaty i odrzucenie pozwu (art. 202, 493 § 1, art. 199 § 1
pkt 4 i art. 496 k.p.c.). Orzeczenie zawierające takie rozstrzygniecie nie narusza więc
art. 199 k.p.c.
Uwzględnienie przez sąd powszechny skutecznie podniesionego przez pozwaną
zarzutu zapisu na sąd polubowny, wbrew przekonaniu skarżącego, nie stanowi
pozbawienia go prawa do sądu i nie stanowi o naruszeniu art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.
Poddanie sporów o prawa majątkowe (z wyjątkiem sporów o alimenty i ze stosunku
pracy) pod rozstrzygnięcie sądu polubownego ustawa uzależnia od woli stron (art. 679 §
1 k.p.c.) i wiąże z nim – w razie skutecznego podniesienia zarzutu zapisu na sąd
polubowny (art. 202 k.p.c.) – niedopuszczalność rozpoznania sprawy przez sąd
powszechny (art. 199 § 1 pkt 4 k.p.c.). Jednakże w sprawach podlegających
rozstrzygnięciu przez sąd polubowny stronom służy skarga o uchylenie wyroku tego
sądu, która podlega rozpoznaniu przez sąd powszechny (art. 712 k.p.c.). O stwierdzeniu
skuteczności oraz wykonalności wyroku sądu polubownego i ugody zawartej przed tym
sądem także orzeka sąd powszechny (art. 711 § 2 i 3 k.p.c.).
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Apelacyjny, z powołaniem się
na art. 17 prawa wekslowego, wyraził trafny pogląd, że dopuszczalne jest podnoszenie
przez wystawcę weksla gwarancyjnego w stosunku do remitenta dochodzącego
należności z tego weksla, zarzutu wypełnienia weksla niezupełnego niezgodnie z
porozumieniem i zarzutów odwołujących się do stosunku leżącego u podstaw
zobowiązania wekslowego. Zarzutu naruszenie art. 17 prawa wekslowego skarżący w
ogóle nie uzasadnił. Zasadność tego zarzutu uchyla się zatem spod oceny Sądu
Najwyższego.
Z przytoczonych względów należało uznać, że kasacja nie ma
usprawiedliwionych podstaw. Sąd Najwyższy, stosownie do art. 39312
k.p.c. w brzmieniu
sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy – prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z
2005 r. Nr 13, poz. 98), w związku z art. 3 tej ustawy, postanowił zatem jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13