Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 81/05
POSTANOWIENIE
Dnia 7 października 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian
w sprawie z wniosku M. R.
przy uczestnictwie B. K. i K. W. o zmianę postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 7 października 2005
r., zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego w G. z dnia 11 marca
2005 r., sygn. akt III Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 11 marca 2005 r. Sąd Okręgowy w G. odrzucił kasację
wnioskodawcy od postanowienia tego Sądu z dnia 26 listopada 2004 r., stwierdzając, że
wnioskodawca nie złożył w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji zaskarżonego
postanowienia wniosku o doręczenie postanowienia z uzasadnieniem, a jedynie wniosek
o doręczenie uzasadnienia tego postanowienia. Złożony wniosek nie mógł być uznany
za wniosek, o którym mowa w art. 387 § 3 k.p.c., dlatego w dniu 3 stycznia 2005 r.
doręczono pełnomocnikowi wnioskodawcy odpis postanowienia z dnia 26 listopada
2004 r. z uzasadnieniem jedynie w trybie jawności tzw. wewnętrznej (art. 9 i 525 k.p.c.),
który to tryb nie otwierał drogi do wniesienia kasacji. Zgodnie bowiem z art. 3934
§ 1
k.p.c., kasację należało wnieść w terminie miesięcznym od dnia doręczenia orzeczenia
stronie skarżącej, z tym że chodziło o termin miesięczny liczony od doręczenia
dokonanego w sposób prawidłowy, tzn. odpowiadający wymaganiom określonym w art.
2
387 § 3 k.p.c. Skoro zaś wniosek o doręczenie złożony w dniu 1 grudnia 2004 r. nie
czynił zadość tym wymaganiom, termin do wniesienia kasacji nie mógł w ogóle
rozpocząć swojego biegu. Zatem wniesioną kasację należało odrzucić jako
niedopuszczalną (art. 3935
k.p.c.).
W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawca wniósł o jego uchylenie,
zarzucając, że – wbrew odmiennemu stanowisku Sądu Okręgowego – złożony w dniu 1
grudnia 2004 r. wniosek o doręczenie uzasadnienia postanowienia spełniał wszystkie
warunki do uznania go za wniosek, o którym mowa w art. 387 § 3 k.p.c., wobec czego
kasację należy uznać za wniesioną w terminie określonym w art. 3934
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak trafnie zauważył żalący, ze względu na regulację zawartą w art. 3 ustawy z
dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98), do
złożenia kasacji w niniejszej sprawie miały zastosowanie przepisy Kodeksu
postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 lutego 2005 r.,
wobec czego w takim właśnie brzmieniu będą one powoływane w uzasadnieniu.
Sąd Okręgowy niewadliwie przyjął, że przewidziany w art. 3934
§ 1 k.p.c.
miesięczny termin do wniesienia kasacji należało liczyć od dnia, dokonanego w sposób
prawidłowy, doręczenia orzeczenia stronie skarżącej. Takim zaś doręczeniem było
doręczenie dokonane w uwzględnieniu wniosku złożonego w trybie art. 387 § 3 k.p.c.
W niniejszej sprawie pełnomocnik procesowy żalącego w dniu 1 grudnia 2004 r.
złożył wniosek o doręczenie „uzasadnienia postanowienia wydanego przez Sąd
Okręgowy w G., III Wydział Cywilny, z dnia 26.11.2004 r.” Wniosek, o którym mowa
złożony został bezspornie w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji, lecz – co
również bezsporne – nie obejmował żądania doręczenia postanowienia z dnia 26
listopada 2004 r. z uzasadnieniem, a jedynie uzasadnienia tego postanowienia. Istota
rozstrzygnięcia sprowadzała się w tej sytuacji do oceny, czy brak wyraźnego wskazania
przez autora wniosku z dnia 1 grudnia 2004 r., że chodzi mu o doręczenie
postanowienia z uzasadnieniem, nie zaś o samo uzasadnienie postanowienia stała na
przeszkodzie zakwalifikowaniu tego wniosku jako odpowiadającego wymaganiom art.
387 § 3 k.p.c.
W postanowieniu z dnia 9 grudnia 1998 r., III CZ 149/98, Sąd Najwyższy wyraził
pogląd, że wniosek, którego treścią jest żądanie uzasadnienia wyroku sądu drugiej
instancji nie może być utożsamiany z żądaniem doręczenia takiego wyroku na
3
podstawie art. 387 § 3 k.p.c. i pozostaje bez wpływu na bieg terminu do wniesienia
kasacji (niepubl.). Skład orzekający Sądu Najwyższego nie podziela jednak tego
zapatrywania.
Nie ulega wątpliwości, że pisma procesowe, obejmujące wnioski stron składane
poza rozprawą, powinny być zredagowane w taki sposób, by treść pisma jasno
odzwierciedlała intencje strony. Szczególnie przejrzystej redakcji pism procesowych
należy oczekiwać od profesjonalnych pełnomocników procesowych. Nie oznacza to
jednak, że w sytuacji, w której pismo procesowe nie zostało właściwie zredagowane,
sąd zwolniony jest z obowiązku dokonania jego wykładni. Z przepisu art. 130 § 1 zdanie
drugie k.p.c. wynika dyrektywa rozpoznania pisma zgodnie z jego treścią, także
wówczas, gdy zostało ono mylnie oznaczone lub dotknięte innymi oczywistymi
niedokładnościami. Oczywista niedokładność może dotyczyć treści pisma, gdy została
ona niewłaściwie zredagowana, niemniej w sposób pozwalający na ustalenie jej w
drodze wykładni.
Wniosek zgłoszony przez pełnomocnika procesowego żalącego w piśmie, które
wpłynęło do Sądu Okręgowego w dniu 1 grudnia 2004 r., nie został ujęty w sposób
precyzyjny, jednak ze względu na to, że w postępowaniu cywilnym znana jest tylko
instytucja doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem, nie zaś samego uzasadnienia
orzeczenia (bez jego sentencji), oczywista niedokładność w zredagowaniu treści
wniosku nie wpływała na możliwość wywołania skutku określonego w art. 387 § 3 k.p.c.
Żądanie doręczenia uzasadnienia postanowienia obejmowało przecież implicite żądanie
doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. Jeżeli się natomiast dodatkowo zważy, że
wniosek, o którym mowa, złożony został w terminie tygodniowym od ogłoszenia
sentencji, intencja jego autora, zwracającego się o doręczenie uzasadnienia
postanowienia, przedstawiona została w sposób niebudzący wątpliwości. Chodziło o
spełnienie wymagania dla powstania możliwości wniesienia kasacji, dlatego Sąd
Okręgowy – uwzględniając dyrektywę rozpoznania pisma procesowego zgodnie z jego
treścią – powinien potraktować wniosek zgłoszony przez pełnomocnika żalącego jako
wniosek w trybie art. 387 § 3 k.p.c.
Jedynie ubocznie trzeba zauważyć, że orzeczenia Sądu Najwyższego, na które
powołał się Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, dotyczyły
odmiennego stanu faktycznego, nie chodziło w nich bowiem o kwalifikację wniosku o
doręczenie uzasadnienia orzeczenia, natomiast wniosek o doręczenie samej tylko
sentencji orzeczenia wymaga odmiennej oceny (zob. postanowienia Sadu Najwyższego:
4
z dnia 11 grudnia 1996 r., I PKN 45/96, OSNAPiUS 1997, nr 14, poz. 254, z dnia 19
marca 1997 r., II CKN 31/97, OSNC 1997, nr 8, poz. 116, z dnia 25 listopada 1997 r., I
CZ 142/97, niepubl., z dnia 30 stycznia 1998 r., III CKU 106/97, niepubl., z dnia ,z dnia 7
stycznia 2003 r., I PZ 104/02,OSNAPiUS 2004, nr 10, poz. 231).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 zdanie
pierwsze w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.