IV CZ 34/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:06-10-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 34/06
POSTANOWIENIE
Dnia 18 maja 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku E. C.
przy uczestnictwie K. C.
o podział majątku dorobkowego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 maja 2006 r.,
zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 28 lutego 2006 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 28 lutego 2006 r. odrzucił skargę
kasacyjną uczestnika postępowania na postanowienie tego Sądu z dnia
29 listopada 2005 r. W uzasadnieniu wyjaśnił, że uczestnik postępowania określił
wartość zaskarżenia kasacyjnego na 129 286 zł, zgodnie zaś z art. 5191
§2 k.p.c.
w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
między małżonkami skarga kasacyjna jest niedopuszczalna, jeżeli wartość
przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.
W zażaleniu na postanowienie z dnia 28 lutego 2006 r. uczestnik zarzucił
Sądowi Okręgowemu „wadliwe przyjęcie omyłkowo podanej wartości przedmiotu
zaskarżenia”. Podniósł, że Sąd Okręgowy przeoczył, iż postanowienie z dnia
29 listopada 2005 r. zostało zaskarżone w całości, przy takim zaś zakresie
zaskarżenia wartość zaskarżenia pokrywa się z wartością przedmiotu sprawy, tj.
odpowiada kwocie 361 433 zł., a nie podanej sumie 129 286 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W tzw. sprawach działowych obowiązek podania we wniosku o wszczęcie
postępowania wartości przedmiotu sprawy (art. 511 w związku z art. 187 § 1 pkt 1
i art. 19 § 2 k.p.c.), a w apelacji - wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 368 § 2
w związku z art. 19 § 2 i art. 13 § 2 k.p.c.), został zmodyfikowany przez art. 684,
567 §3 i art. 619 §1 k.p.c. Zgodnie z tymi przepisami, ustalenie wartości dzielonego
majątku należy do sądu. Sąd meriti powinien więc zawsze tę wartość ustalić,
działając z urzędu. Nigdy nie jest wiążące dla niego w tym względzie stanowisko
współwłaścicieli (współuprawnionych).
Podobnie przedstawia się określenie wartości przedmiotu zaskarżenia
kasacyjnego. Uczestnik postępowania o podział majątku wspólnego wnosząc
skargę kasacyjną powinien wskazać w niej, zgodnie z art. 3984
§ 2 k.p.c. w związku
z art. 13 § 2 k.p.c., wartość przedmiotu zaskarżenia. Wskazana wartość przedmiotu
zaskarżenia nie jest jednak wiążąca dla sądu drugiej instancji, ani dla Sądu
Najwyższego. Mogą one poddać ją weryfikacji na podstawie akt sprawy
z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c. (postanowienie Sądu
3
Najwyższego: z dnia 24 maja 2001 r., IV CZ 20/01, nie publ., z dnia 21 listopada
2001 r., I CZ 152/01, LEX nr 54322, i z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, OSNC
2004, nr 1, poz. 11). Praktyczne znaczenie możliwości tej weryfikacji ujawnia się
w szczególności w przypadkach oczywiście nieprawidłowego wskazania wartości
przedmiotu zaskarżenia w zamiarze zapewnienia sobie dostępu do postępowania
kasacyjnego.
W tzw. sprawach działowych wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość
konkretnego interesu, np. rzeczy lub praw, których objęcie lub nieobjęcie podziałem
skarżący kwestionuje (por. powoływane już postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02). Z reguły wartość ta nie przekracza –
nawet gdy orzeczenie zakwestionowano w całości – wartości udziału skarżącego
uczestnika. Tylko wyjątkowo jest inaczej, na przykład wtedy, gdy uczestnik
podważa zasadę podziału (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
5 kwietnia 2002 r., II CZ 25/02, LEX nr 54494, oraz z dnia 21 stycznia 2003 r.,
III CZ 153/02, OSNC 2004, nr 4, poz. 60).
W toku postępowania wszczętego przez wnioskodawczynię spór ogniskował
się wokół tego, czy nieruchomość zabudowana domem mieszkalnym, określone
ruchomości stanowiące wyposażenie mieszkania oraz samochód osobowy
wchodzą w skład majątku wspólnego, czy też stanowią składniki majątku
należącego wyłącznie do uczestnika. Sądy obu instancji zaliczyły te przedmioty do
majątku wspólnego. Sąd drugiej instancji za podstawę swego rozstrzygnięcia
przyjął: wartość majątku dzielonego w wysokości 361 433 zł (nieruchomość
zabudowana domem mieszkalnym – 316 736 zł + samochód – 23 000 zł + inne
ruchomości – 21 080 zł), wartość majątku wspólnego - po skorygowaniu kwoty
nakładów z majątku uczestnika na majątek wspólny z 35 000 zł na 48080 zł: w
wysokości 312 736 zł oraz wartość udziałów każdego z byłych małżonków: po
156 368 zł. Sąd ten podtrzymał rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji
przyznające wnioskodawczyni samochód i część pozostałych rzeczy ruchomych
(określając wartość tych składników na 27 082 zł), a uczestnikowi - nieruchomość i
pozostałe rzeczy ruchome. Jednocześnie zasądził od uczestnika na rzecz
wnioskodawczyni dopłatę w kwocie 129 286 zł, płatnej w pięciu określonych bliżej
ratach.
4
Z powyższych danych wynika, że przegrana uczestnika w postępowaniu
apelacyjnym polegała na nieuwzględnieniu jego twierdzeń kwestionujących
zaliczenie do majątku wspólnego nieruchomości i wspomnianych wyżej
ruchomości, co pociągnęło za sobą, wobec przyznania mu składników majątkowych
o wartości wykraczającej poza równowartość jego udziału, zasądzenie od niego na
rzecz wnioskodawczyni dopłaty we wspomnianej już kwocie 129 286 zł (156 368 zł
– 27 082 zł). Kwota podana w skardze kasacyjnej jako wartość przedmiotu
zaskarżenia dobrze więc oddaje wartość przegranej uczestnika przed sądem
odwoławczym, co - wbrew twierdzeniom podnoszonym w zażaleniu - nie pozwala
kwestionować prawidłowości jej określenia.
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji (art. 39814
w związku z art. 3941
k.p.c.).
jc
POSTANOWIENIE
Dnia 18 maja 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku E. C.
przy uczestnictwie K. C.
o podział majątku dorobkowego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 maja 2006 r.,
zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 28 lutego 2006 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 28 lutego 2006 r. odrzucił skargę
kasacyjną uczestnika postępowania na postanowienie tego Sądu z dnia
29 listopada 2005 r. W uzasadnieniu wyjaśnił, że uczestnik postępowania określił
wartość zaskarżenia kasacyjnego na 129 286 zł, zgodnie zaś z art. 5191
§2 k.p.c.
w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
między małżonkami skarga kasacyjna jest niedopuszczalna, jeżeli wartość
przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.
W zażaleniu na postanowienie z dnia 28 lutego 2006 r. uczestnik zarzucił
Sądowi Okręgowemu „wadliwe przyjęcie omyłkowo podanej wartości przedmiotu
zaskarżenia”. Podniósł, że Sąd Okręgowy przeoczył, iż postanowienie z dnia
29 listopada 2005 r. zostało zaskarżone w całości, przy takim zaś zakresie
zaskarżenia wartość zaskarżenia pokrywa się z wartością przedmiotu sprawy, tj.
odpowiada kwocie 361 433 zł., a nie podanej sumie 129 286 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W tzw. sprawach działowych obowiązek podania we wniosku o wszczęcie
postępowania wartości przedmiotu sprawy (art. 511 w związku z art. 187 § 1 pkt 1
i art. 19 § 2 k.p.c.), a w apelacji - wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 368 § 2
w związku z art. 19 § 2 i art. 13 § 2 k.p.c.), został zmodyfikowany przez art. 684,
567 §3 i art. 619 §1 k.p.c. Zgodnie z tymi przepisami, ustalenie wartości dzielonego
majątku należy do sądu. Sąd meriti powinien więc zawsze tę wartość ustalić,
działając z urzędu. Nigdy nie jest wiążące dla niego w tym względzie stanowisko
współwłaścicieli (współuprawnionych).
Podobnie przedstawia się określenie wartości przedmiotu zaskarżenia
kasacyjnego. Uczestnik postępowania o podział majątku wspólnego wnosząc
skargę kasacyjną powinien wskazać w niej, zgodnie z art. 3984
§ 2 k.p.c. w związku
z art. 13 § 2 k.p.c., wartość przedmiotu zaskarżenia. Wskazana wartość przedmiotu
zaskarżenia nie jest jednak wiążąca dla sądu drugiej instancji, ani dla Sądu
Najwyższego. Mogą one poddać ją weryfikacji na podstawie akt sprawy
z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c. (postanowienie Sądu
3
Najwyższego: z dnia 24 maja 2001 r., IV CZ 20/01, nie publ., z dnia 21 listopada
2001 r., I CZ 152/01, LEX nr 54322, i z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, OSNC
2004, nr 1, poz. 11). Praktyczne znaczenie możliwości tej weryfikacji ujawnia się
w szczególności w przypadkach oczywiście nieprawidłowego wskazania wartości
przedmiotu zaskarżenia w zamiarze zapewnienia sobie dostępu do postępowania
kasacyjnego.
W tzw. sprawach działowych wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość
konkretnego interesu, np. rzeczy lub praw, których objęcie lub nieobjęcie podziałem
skarżący kwestionuje (por. powoływane już postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02). Z reguły wartość ta nie przekracza –
nawet gdy orzeczenie zakwestionowano w całości – wartości udziału skarżącego
uczestnika. Tylko wyjątkowo jest inaczej, na przykład wtedy, gdy uczestnik
podważa zasadę podziału (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
5 kwietnia 2002 r., II CZ 25/02, LEX nr 54494, oraz z dnia 21 stycznia 2003 r.,
III CZ 153/02, OSNC 2004, nr 4, poz. 60).
W toku postępowania wszczętego przez wnioskodawczynię spór ogniskował
się wokół tego, czy nieruchomość zabudowana domem mieszkalnym, określone
ruchomości stanowiące wyposażenie mieszkania oraz samochód osobowy
wchodzą w skład majątku wspólnego, czy też stanowią składniki majątku
należącego wyłącznie do uczestnika. Sądy obu instancji zaliczyły te przedmioty do
majątku wspólnego. Sąd drugiej instancji za podstawę swego rozstrzygnięcia
przyjął: wartość majątku dzielonego w wysokości 361 433 zł (nieruchomość
zabudowana domem mieszkalnym – 316 736 zł + samochód – 23 000 zł + inne
ruchomości – 21 080 zł), wartość majątku wspólnego - po skorygowaniu kwoty
nakładów z majątku uczestnika na majątek wspólny z 35 000 zł na 48080 zł: w
wysokości 312 736 zł oraz wartość udziałów każdego z byłych małżonków: po
156 368 zł. Sąd ten podtrzymał rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji
przyznające wnioskodawczyni samochód i część pozostałych rzeczy ruchomych
(określając wartość tych składników na 27 082 zł), a uczestnikowi - nieruchomość i
pozostałe rzeczy ruchome. Jednocześnie zasądził od uczestnika na rzecz
wnioskodawczyni dopłatę w kwocie 129 286 zł, płatnej w pięciu określonych bliżej
ratach.
4
Z powyższych danych wynika, że przegrana uczestnika w postępowaniu
apelacyjnym polegała na nieuwzględnieniu jego twierdzeń kwestionujących
zaliczenie do majątku wspólnego nieruchomości i wspomnianych wyżej
ruchomości, co pociągnęło za sobą, wobec przyznania mu składników majątkowych
o wartości wykraczającej poza równowartość jego udziału, zasądzenie od niego na
rzecz wnioskodawczyni dopłaty we wspomnianej już kwocie 129 286 zł (156 368 zł
– 27 082 zł). Kwota podana w skardze kasacyjnej jako wartość przedmiotu
zaskarżenia dobrze więc oddaje wartość przegranej uczestnika przed sądem
odwoławczym, co - wbrew twierdzeniom podnoszonym w zażaleniu - nie pozwala
kwestionować prawidłowości jej określenia.
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji (art. 39814
w związku z art. 3941
k.p.c.).
jc