IV CZ 74/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-11-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 74/06
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z powództwa S.R.
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej w B.
o uchylenie uchwały,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 października 2006 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 21 lipca 2006 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy odrzucił postanowieniem z 21 lipca 2006 r. skargę kasacyjną
powoda od wyroku oddalającego powództwo przeciw Wspólnocie Mieszkaniowej w
B. o uchylenia uchwały w sprawie wyboru zarządu. Sąd uznał, że sprawa ma
charakter majątkowy, a ponieważ wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 200 zł,
skarga nie spełnia wymagania określonego w art. 3982
§ 1 k.p.c. i podlega
odrzuceniu. Sąd Okręgowy powołał się na wykładnię prawa przyjętą w podobnej
sprawie przez Sąd Najwyższy w uchwale z 9 grudnia 2005 r. sygn. III CZP 111/05,
wyjaśniającej, że sprawy o uchylenie uchwał wspólnoty mieszkaniowej podjętych w
trybie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. jedn.
Dz.U. z 2000 r., Nr 80, poz. 903 ze zm.), których przedmiotem są: zmiana sposobu
sprawowania zarządu nieruchomością wspólną, zatwierdzenie sprawozdania ze
sprawowania zarządu nieruchomością wspólną, udzielenie absolutorium zarządcy
są sprawami o prawa majątkowe.
Uzasadniając swe postanowienie Sąd Okręgowy stwierdził, że przedmiot
uchwały, tj. wybór nowego zarządu w miejsce poprzedniego, jest ściśle związany
z prawami majątkowymi współwłaścicieli lokali, ponieważ dotyczy zmiany zarządu
rzeczą będącą przedmiotem współwłasności wszystkich współwłaścicieli,
a czynności zarządu w przeważającej mierze mają charakter majątkowy.
Postanowienie to zaskarżył pełnomocnik powoda. W zażaleniu wskazał na
treść przytoczonego w skardze kasacyjnej wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania.
Były tam wskazane zagadnienia prawne dotyczące majątkowego charakteru
uchwały wspólnoty w przedmiocie wyboru zarządu oraz możliwości podejmowania
przez wspólnotę uchwał na innej podstawie niż art. 23 ust. 1 ustawy o własności
lokali.
Zasadniczo, podtrzymywał jednak swój pogląd wyrażony już w skardze,
o niemajątkowym charakterze uchwały - uzasadniony naruszeniem prawa powoda
do informacji o porządku obrad oraz wykonywania biernego i czynnego prawa
wyborczego. Powództwo w ocenie skarżącego dotyczyło ukształtowania prawa lub
stosunku prawnego, analogicznie jak w wypadku unieważnienia uchwał
3
zgromadzenia wspólników spółki z ograniczona odpowiedzialnością rozstrzyganego
postanowieniem Sądu Najwyższego z 24 lutego 1999 r., III CZ 3/99 (publ. OSNC
1999/9/154). Antycypując zastrzeżenia wobec prezentowanego poglądu prawnego
skarżący wskazywał, że w rozpoznawanej sprawie chodziło wyłącznie o wybór
członków zarządu, dlatego nie ma zastosowania uchwała III CZP 111/05.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustawodawca pozostawił praktyce sądowej wyjaśnienie - budzącego
wątpliwości - pojęcia spraw majątkowych. Brak definicji ustawowej wymaga
rozstrzygania każdego przypadku przy stosowaniu kryteriów przyjmowanych
w praktyce. Odnośnie do spraw dotyczących zarządu wspólnoty, argumenty
przemawiające za zaliczeniem do kategorii majątkowych przytoczył Sąd Najwyższy
w postanowieniu z 26 stycznia 2006 r sygn. sygn. akt V CSK 53/05 (nie publ.),
wskazując przede wszystkim na utrwalony pogląd, iż o majątkowym lub
niemajątkowym charakterze takiej sprawy decyduje przedmiot uchwały (por.
postanowienie z dnia 27 lutego 2001 r. V CZ 4/01 – OSNC 2001, nr 7 – 8, poz. 124,
postanowienie z dnia 11 lutego 2003 r. V CZ 2 08/02 – nie publ., uchwała z dnia
7 stycznia 2004 r. III CZP 100/03 – OSNC 2005, nr 2, poz. 29, uchwałą z dnia
9 grudnia 2005 r. III CZP 111/05 – dotychczas nie publ.). Zgodnie z tym poglądem,
nie ma jednego, wspólnego dla wszystkich uchwał wspólnoty mieszkaniowej,
kryterium rozstrzygającego o majątkowym bądź niemajątkowym charakterze spraw
dotyczących uchylenia, uznania za nieistniejące lub ustalenia nieważności tych
uchwał lecz w każdym indywidualnym przypadku należy badać jakich praw
podmiotowych uchwała dotyczy – majątkowych czy niemajątkowych i stosownie do
wyniku tego badania kwalifikować rozpoznawaną sprawę.
Prawami majątkowymi są prawa wywodzące się bezpośrednio ze stosunków
obejmujących ekonomiczne interesy stron, a niemajątkowymi są prawa służące
ochronie dóbr osobistych oraz stosunków rodzinnych pomiędzy małżonkami,
krewnymi, powinowatymi. Niekiedy do praw niemajątkowych zalicza się także, tzw.
prawa organizacyjne, wynikające z przynależności do korporacji o charakterze
gospodarczym.
4
Przechodząc do spraw związanych z funkcjonowaniem wspólnoty
mieszkańców, Sąd Najwyższy wskazał na jej ścisły związek z własnością lokali (art.
6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, jedn. tekst Dz. U. 2000 r., Nr
80, poz. 903). Sprawami wspólnoty kieruje zarząd, a przedmiotem zarządu jest
wspólna rzecz, do której prawa przysługujące właścicielom mają oczywisty
charakter majątkowy. Dlatego czynności podejmowane przez zarząd, wymienione
w art. 22 ustawy, z natury dotyczą interesu ekonomicznego właścicieli lokali, a nie
osobistych praw członków zarządu. Członkowi zarządu nie przysługuje podmiotowe
prawo w tym zakresie, ponieważ jego status wynika z sytuacji faktycznej
ukształtowanej wolą większości wyrażoną w uchwale. Podejmując działania
zaczepne lub obronne dotyczące zmiany w składzie zarządu, członek zarządu lub
inny właściciel zmierza do utrzymania lub zmiany dotychczasowego stanu, ze
względu na kierowanie przez nią sprawami wspólnoty. U podstaw działania leży
więc interes ekonomiczny ogółu właścicieli lokali i ten interes, a nie realizacja
abstrakcyjnych praw członka wspólnoty, określa charakter sprawy o uchylenie,
ustalenie nie istnienia lub nieważności uchwały o wykluczeniu, jako sprawy o
prawa majątkowe.
Podzielając trafność przytoczonego wywodu należy uznać, że
w rozpoznawanej sprawie przesłanką dopuszczalności skargi kasacyjnej była
również wartość przedmiotu zaskarżenia. Wyżej stwierdzono, że nie osiągała ona
najniższego progu zaskarżenia wynoszącego 50 000 zł. Dlatego zaskarżone
postanowienie odpowiadało prawu (art. 3986
§ 2 k.p.c.), a zażalenie winno być
oddalone na podstawie art. 3941
§ 1 i 3 k.p.c., w związku z art. 39814
k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z powództwa S.R.
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej w B.
o uchylenie uchwały,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 października 2006 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 21 lipca 2006 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy odrzucił postanowieniem z 21 lipca 2006 r. skargę kasacyjną
powoda od wyroku oddalającego powództwo przeciw Wspólnocie Mieszkaniowej w
B. o uchylenia uchwały w sprawie wyboru zarządu. Sąd uznał, że sprawa ma
charakter majątkowy, a ponieważ wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 200 zł,
skarga nie spełnia wymagania określonego w art. 3982
§ 1 k.p.c. i podlega
odrzuceniu. Sąd Okręgowy powołał się na wykładnię prawa przyjętą w podobnej
sprawie przez Sąd Najwyższy w uchwale z 9 grudnia 2005 r. sygn. III CZP 111/05,
wyjaśniającej, że sprawy o uchylenie uchwał wspólnoty mieszkaniowej podjętych w
trybie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. jedn.
Dz.U. z 2000 r., Nr 80, poz. 903 ze zm.), których przedmiotem są: zmiana sposobu
sprawowania zarządu nieruchomością wspólną, zatwierdzenie sprawozdania ze
sprawowania zarządu nieruchomością wspólną, udzielenie absolutorium zarządcy
są sprawami o prawa majątkowe.
Uzasadniając swe postanowienie Sąd Okręgowy stwierdził, że przedmiot
uchwały, tj. wybór nowego zarządu w miejsce poprzedniego, jest ściśle związany
z prawami majątkowymi współwłaścicieli lokali, ponieważ dotyczy zmiany zarządu
rzeczą będącą przedmiotem współwłasności wszystkich współwłaścicieli,
a czynności zarządu w przeważającej mierze mają charakter majątkowy.
Postanowienie to zaskarżył pełnomocnik powoda. W zażaleniu wskazał na
treść przytoczonego w skardze kasacyjnej wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania.
Były tam wskazane zagadnienia prawne dotyczące majątkowego charakteru
uchwały wspólnoty w przedmiocie wyboru zarządu oraz możliwości podejmowania
przez wspólnotę uchwał na innej podstawie niż art. 23 ust. 1 ustawy o własności
lokali.
Zasadniczo, podtrzymywał jednak swój pogląd wyrażony już w skardze,
o niemajątkowym charakterze uchwały - uzasadniony naruszeniem prawa powoda
do informacji o porządku obrad oraz wykonywania biernego i czynnego prawa
wyborczego. Powództwo w ocenie skarżącego dotyczyło ukształtowania prawa lub
stosunku prawnego, analogicznie jak w wypadku unieważnienia uchwał
3
zgromadzenia wspólników spółki z ograniczona odpowiedzialnością rozstrzyganego
postanowieniem Sądu Najwyższego z 24 lutego 1999 r., III CZ 3/99 (publ. OSNC
1999/9/154). Antycypując zastrzeżenia wobec prezentowanego poglądu prawnego
skarżący wskazywał, że w rozpoznawanej sprawie chodziło wyłącznie o wybór
członków zarządu, dlatego nie ma zastosowania uchwała III CZP 111/05.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustawodawca pozostawił praktyce sądowej wyjaśnienie - budzącego
wątpliwości - pojęcia spraw majątkowych. Brak definicji ustawowej wymaga
rozstrzygania każdego przypadku przy stosowaniu kryteriów przyjmowanych
w praktyce. Odnośnie do spraw dotyczących zarządu wspólnoty, argumenty
przemawiające za zaliczeniem do kategorii majątkowych przytoczył Sąd Najwyższy
w postanowieniu z 26 stycznia 2006 r sygn. sygn. akt V CSK 53/05 (nie publ.),
wskazując przede wszystkim na utrwalony pogląd, iż o majątkowym lub
niemajątkowym charakterze takiej sprawy decyduje przedmiot uchwały (por.
postanowienie z dnia 27 lutego 2001 r. V CZ 4/01 – OSNC 2001, nr 7 – 8, poz. 124,
postanowienie z dnia 11 lutego 2003 r. V CZ 2 08/02 – nie publ., uchwała z dnia
7 stycznia 2004 r. III CZP 100/03 – OSNC 2005, nr 2, poz. 29, uchwałą z dnia
9 grudnia 2005 r. III CZP 111/05 – dotychczas nie publ.). Zgodnie z tym poglądem,
nie ma jednego, wspólnego dla wszystkich uchwał wspólnoty mieszkaniowej,
kryterium rozstrzygającego o majątkowym bądź niemajątkowym charakterze spraw
dotyczących uchylenia, uznania za nieistniejące lub ustalenia nieważności tych
uchwał lecz w każdym indywidualnym przypadku należy badać jakich praw
podmiotowych uchwała dotyczy – majątkowych czy niemajątkowych i stosownie do
wyniku tego badania kwalifikować rozpoznawaną sprawę.
Prawami majątkowymi są prawa wywodzące się bezpośrednio ze stosunków
obejmujących ekonomiczne interesy stron, a niemajątkowymi są prawa służące
ochronie dóbr osobistych oraz stosunków rodzinnych pomiędzy małżonkami,
krewnymi, powinowatymi. Niekiedy do praw niemajątkowych zalicza się także, tzw.
prawa organizacyjne, wynikające z przynależności do korporacji o charakterze
gospodarczym.
4
Przechodząc do spraw związanych z funkcjonowaniem wspólnoty
mieszkańców, Sąd Najwyższy wskazał na jej ścisły związek z własnością lokali (art.
6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, jedn. tekst Dz. U. 2000 r., Nr
80, poz. 903). Sprawami wspólnoty kieruje zarząd, a przedmiotem zarządu jest
wspólna rzecz, do której prawa przysługujące właścicielom mają oczywisty
charakter majątkowy. Dlatego czynności podejmowane przez zarząd, wymienione
w art. 22 ustawy, z natury dotyczą interesu ekonomicznego właścicieli lokali, a nie
osobistych praw członków zarządu. Członkowi zarządu nie przysługuje podmiotowe
prawo w tym zakresie, ponieważ jego status wynika z sytuacji faktycznej
ukształtowanej wolą większości wyrażoną w uchwale. Podejmując działania
zaczepne lub obronne dotyczące zmiany w składzie zarządu, członek zarządu lub
inny właściciel zmierza do utrzymania lub zmiany dotychczasowego stanu, ze
względu na kierowanie przez nią sprawami wspólnoty. U podstaw działania leży
więc interes ekonomiczny ogółu właścicieli lokali i ten interes, a nie realizacja
abstrakcyjnych praw członka wspólnoty, określa charakter sprawy o uchylenie,
ustalenie nie istnienia lub nieważności uchwały o wykluczeniu, jako sprawy o
prawa majątkowe.
Podzielając trafność przytoczonego wywodu należy uznać, że
w rozpoznawanej sprawie przesłanką dopuszczalności skargi kasacyjnej była
również wartość przedmiotu zaskarżenia. Wyżej stwierdzono, że nie osiągała ona
najniższego progu zaskarżenia wynoszącego 50 000 zł. Dlatego zaskarżone
postanowienie odpowiadało prawu (art. 3986
§ 2 k.p.c.), a zażalenie winno być
oddalone na podstawie art. 3941
§ 1 i 3 k.p.c., w związku z art. 39814
k.p.c.