Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 83/07
POSTANOWIENIE
Dnia 23 listopada 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Zbigniew Strus (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku R. W.
przy uczestnictwie T. W.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 listopada 2007 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 29 listopada 2006 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w G. zaskarżonym postanowieniem odrzucił skargę
kasacyjną wnioskodawcy R. W. od postanowienia z 13 marca 2007 r. wydanego po
rozpoznaniu sprawy na skutek apelacji uczestniczki postępowania T. W. Ustalając,
że skarga jest niedopuszczalna Sąd drugiej instancji wskazał przepis art. 5191
§ 2
k.p.c. ograniczający od dnia 6 lutego 2005 r. dopuszczalność skargi kasacyjnej w
sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami z zakresu m. in. prawa spadkowego ze względu na wartość
przedmiotu zaskarżenia jeżeli nie przekracza kwoty 150.000 zł. Wnioskodawca w
rozpoznawanej sprawie określił wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze
kasacyjnej kwotą 159 693, 64 zł, tymczasem w apelacjach uczestniczki
postępowania wartość ta wynosiła 135.000 zł, a w apelacji wnioskodawcy kwotę
136.000 zł. Oceniając te okoliczności Sąd Okręgowy powołał się na uzasadnienie
postanowienia Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2003 r., sygn. III CZ 153/02
(OSNC 2004/4/60) wskazujące, że zasadniczo granicę wartości zaskarżenia w
sprawach o podział masy majątkowej określa wartość udziału uczestnika
wnoszącego środek zaskarżenia (odwoławczy) oraz dopuszczające odstępstwo od
tej reguły w razie zaskarżania zasady podziału lub objęcia również kwot spornych z
zakresu rozliczenia pożytków lub nakładów. W skardze kasacyjnej granicę tej
wartości określa wartość przedmiotu zaskarżenia w apelacji. Rozważając te
okoliczności Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że podniesienie wartości w
skardze ponad kwoty wskazane w apelacji - było nieusprawiedliwione.
Zażalenie na to postanowienie złożył wnioskodawca.
Skarżący zarzucił naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c., polegające na
przekroczeniu kompetencji kontrolnych sądu drugiej instancji ograniczonych do
badania, czy zostały spełnione wymogi formalne skargi. Przyczyny
usprawiedliwiające wskazaną wartość przedmiotu zaskarżenia, wyłuszczone
w skardze kasacyjnej, stanowią jej integralną cześć niepodlegającą ocenie przez
sąd drugiej instancji; dlatego skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wskazany przez skarżącego przepis art. 3986
§ 2 k.p.c. w sformułowaniu
o niedopuszczalności skargi kasacyjnej „z innych przyczyn”, przyznaje szerokie
kompetencje sądowi drugiej instancji. Mieści się w nich również ocena
dopuszczalności skargi kasacyjnej ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia,
w sprawach o podział majątku wspólnego. Sąd Najwyższy w powołanym wyżej
postanowieniu III CZ 153/02 wskazał na możliwe odstępstwa od reguły
uzależniającej wartość zaskarżenia od wartości udziału uczestnika. Nie ma jednak
podstaw, aby w takich wypadkach prawidłowość określenia wartości przedmiotu
zaskarżenia wyłączać spod oceny sądu drugiej instancji. Merytoryczna kontrola
skargi kasacyjnej, o której jest mowa w zażaleniu nie dotyczy wymagań formalnych,
do których zaliczyć trzeba także określenie wartości przedmiotu zaskarżenia lecz
dotyczy usprawiedliwienia dla wniosków skargi, czyli zasadności podstaw
kasacyjnych. Kontrola dopuszczalności ze względów formalnych oraz wartość
przedmiotu zaskarżenia ustanowiona w ustawie jest natomiast sprawowana
zasadniczo przez sąd odwoławczy.
Skarżący w zażaleniu ograniczył się do nieuzasadnionego kwestionowania
kompetencji Sądu drugiej instancji i ogólnikowo odwołał się treści skargi kasacyjnej,
jakoby usprawiedliwiającej wskazaną wartość przedmiotu sporu. W skardze
natomiast powołał się na swoje żądanie zwrotu nakładów poczynionych na majątek
wspólny w kwocie 136 000 zł oraz przedstawił w jej części końcowej wywód
zawierający twierdzenie – oparte na postanowieniu Sądu Najwyższego z 8 stycznia
1998 r. (II CZ 154/97), iż wartość ta zależy od zakresu przedmiotu zaskarżenia
wyroku sądu pierwszej instancji. Odnosząc to stwierdzenie do okoliczności sprawy
wskazał, że uczestniczka postępowania zaskarżyła postanowienie sądu pierwszej
instancji w pkt II co do kwoty 136.000 zł oraz w punkcie IV w całości, tj. kwoty
23 693, 64 zł, co ma usprawiedliwiać wartość przedmiotu zaskarżenia zakreśloną
„przez kasatora”.
Przedstawiona przez wnioskodawcę argumentacja wymaga konkretyzacji,
bowiem z lakonicznego przedstawienia niepowiązanych ze sobą twierdzeń nie
można ocenić zasadności zażalenia.
4
Z akt sprawy wynika zatem, że Sąd pierwszej instancji:
ustalił wartość majątku wspólnego w kwocie 298 197 zł (pkt I), a wartość
nakładów z majątku odrębnego wnioskodawcy na majątek wspólny w kwocie
152 530, 28 zł (pkt II).
Oddalił wniosek w pozostałym zakresie odnośnie do składu majątku
wspólnego, w zakresie innych rzeczy ruchomych oraz do składnika majątku
w postaci bliżej nieomówionego prawa do lokalu spółdzielczego przy ul. Z.
(pkt V).
Ponadto zasądził od uczestniczki postępowania na rzecz wnioskodawcy
tytułem spłaty jej udziału w majątku wspólnym kwotę 23 693, 64 zł (pkt IV).
Postanowienie to zostało zaskarżone apelacją uczestniczki:
 w punkcie II odnośnie do kwoty 136 000 zł,
 w punkcie IV w całości, tj. do kwoty 23 693, 64 zł
Zakresowi zaskarżenia odpowiadał wniosek apelacji uczestniczki o obniżenie
wartości nakładów wnioskodawcy, podlegających rozliczeniu o 136 000 zł i zmianę
orzeczenia dotyczącego spłaty przez zasądzenie od R. W. na rzecz T. W. kwoty 52
571, 50 zł.
Sąd Okręgowy na skutek rozpoznania apelacji:
w punkcie II ustalił wartość nakładów wnioskodawcy na majątek wspólny w kwocie
16 530, 28 zł, a w punkcie IV tytułem wyrównania zasądził od wnioskodawcy na
rzecz uczestniczki postępowania kwotę 44 306 zł.
Uwzględnienie apelacji uczestniczki polegało zatem na obniżeniu o kwotę
136 000 zł wartości nakładów wnioskodawcy na majątek wspólny. Wynik tego
ustalenia przekłada się na kwotę wyrównania udziału uczestniczki w majątku
wspólnym po skompensowaniu nadwyżki (52 571, 80 zł), uzyskanej przez
wnioskodawcę w naturze z kwotą obciążającą uczestniczkę z tytułu jej udziału
w nakładach wnioskodawcy na majątek wspólny (16 530, 28 : 2 = 8265,14 zł).
Do kwoty 136.000 zł ogranicza się interes prawny wnioskodawcy w zaskarżeniu
postanowienia Sądu Okręgowego, decydujący o rzeczywistej wartości przedmiotu
5
zaskarżenia. Orzeczenie zaskarżane skargą kasacyjną nie zmieniało składu
majątku podlegającego podziałowi ani jego wartości lub sposobu podziału. Sąd
Okręgowy trafnie zatem ustalił wartość przedmiotu zaskarżenia i uznał, że ze
względu na brzmienie art. 5191
§ 4 pkt 4 k.p.c. skarga jest niedopuszczalna.
Z powyższych względów zażalenie jako bezzasadne podlega oddaleniu na
podstawie art. 3941
§ 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c.
kg